Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤਂ
9. Udāyīsuttaṃ
੨੯. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਉਦਾਯਿ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਉਦਾਯਿ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ? ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਉਦਾਯਿ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ? ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ।
29. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Evaṃ vutte āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Dutiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Tatiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਦਾਯਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ, ਆવੁਸੋ ਉਦਾਯਿ, ਆਮਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸੁਣੋਮਹਂ , ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਤੋ। ਇਧ , ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ…ਪੇ॰…। ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ।
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso udāyi, āmantesī’’ti. ‘‘Suṇomahaṃ , āvuso ānanda, bhagavato. Idha , bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati – seyyathidaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe…. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhāna’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ – ‘ਨੇવਾਯਂ ਉਦਾਯੀ ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤੀ’ਤਿ। ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ?
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘aññāsiṃ kho ahaṃ, ānanda – ‘nevāyaṃ udāyī moghapuriso adhicittaṃ anuyutto viharatī’ti. Kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti?
‘‘ਪਞ੍ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Pañca, bhante, anussatiṭṭhānāni. Katamāni pañca? Idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਿવਾ ਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਯਥਾ ਦਿવਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿવਾ; ਇਤਿ વਿવਟੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੇਨ ਸਪ੍ਪਭਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divā saññaṃ adhiṭṭhāti, yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā; iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਤਲਾ ਅਧੋ ਕੇਸਮਤ੍ਥਕਾ ਤਚਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਪੂਰਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਅਸੁਚਿਨੋ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਕੇਸਾ ਲੋਮਾ ਨਖਾ ਦਨ੍ਤਾ ਤਚੋ ਮਂਸਂ ਨ੍ਹਾਰੁ 1 ਅਟ੍ਠਿ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ વਕ੍ਕਂ ਹਦਯਂ ਯਕਨਂ ਕਿਲੋਮਕਂ ਪਿਹਕਂ ਪਪ੍ਫਾਸਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ ਉਦਰਿਯਂ ਕਰੀਸਂ ਪਿਤ੍ਤਂ ਸੇਮ੍ਹਂ ਪੁਬ੍ਬੋ ਲੋਹਿਤਂ ਸੇਦੋ ਮੇਦੋ ਅਸ੍ਸੁ વਸਾ ਖੇਲ਼ੋ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾ ਲਸਿਕਾ ਮੁਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ , ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਕਾਮਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 2 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti. Idaṃ, bhante , anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ kāmarāgappahānāya saṃvattati.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ 9 ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਰੀਰਂ ਸੀવਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਕਾਕੇਹਿ વਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਲਲੇਹਿ વਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਗਿਜ੍ਝੇਹਿ વਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੁਨਖੇਹਿ વਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲੇਹਿ 10 વਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ વਿવਿਧੇਹਿ વਾ ਪਾਣਕਜਾਤੇਹਿ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਏવਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ – ‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕਾਯੋ ਏવਂਧਮ੍ਮੋ ਏવਂਭਾવੀ ਏવਂਅਨਤੀਤੋ’’’ਤਿ।
‘‘Seyyathāpi vā pana 11 passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi 12 vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਰੀਰਂ ਸੀવਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਖਲਿਕਂ ਸਮਂਸਲੋਹਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਖਲਿਕਂ ਨਿਮ੍ਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਖਲਿਕਂ ਅਪਗਤਮਂਸਲੋਹਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ। ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਅਪਗਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਨਿ ਦਿਸਾવਿਦਿਸਾવਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ 13, ਅਞ੍ਞੇਨ ਹਤ੍ਥਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਾਦਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਜਙ੍ਘਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਊਰੁਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਟਿਟ੍ਠਿਕਂ 14 ਅਞ੍ਞੇਨ 15 ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਗੀવਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਹਨੁਕਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਿਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੀਸਕਟਾਹਂ 16, ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਸੇਤਾਨਿ ਸਙ੍ਖવਣ੍ਣਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾਨਿ 17 ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਪੁਞ੍ਜਕਿਤਾਨਿ 18 ਤੇਰੋવਸ੍ਸਿਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਪੂਤੀਨਿ ਚੁਣ੍ਣਕਜਾਤਾਨਿ। ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਂ ਏવਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ – ‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕਾਯੋ ਏવਂਧਮ੍ਮੋ ਏવਂਭਾવੀ ਏવਂਅਨਤੀਤੋ’ਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Seyyathāpi vā pana passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ. Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni 19, aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ 20 aññena 21 phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhikaṇṭakaṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantakaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ 22, aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇappaṭibhāgāni 23 aṭṭhikāni puñjakitāni 24 terovassikāni aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ asmimānasamugghātāya saṃvattati.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਨੇਕਧਾਤੁਪਟਿવੇਧਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ anekadhātupaṭivedhāya saṃvattati. Imāni kho, bhante, pañca anussatiṭṭhānānī’’ti.
‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ, ਆਨਨ੍ਦ! ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਛਟ੍ਠਂ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਧਾਰੇਹਿ। ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋવ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਸਤੋવ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਸਤੋવ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਤੋવ ਨਿਸੀਦਤਿ ਸਤੋવ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਸਤੋવ ਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਇਦਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏવਂ ਭਾવਿਤਂ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ। ਨવਮਂ।
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Tena hi tvaṃ, ānanda, idampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamati satova tiṭṭhati satova nisīdati satova seyyaṃ kappeti satova kammaṃ adhiṭṭhāti. Idaṃ, ānanda, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ satisampajaññāya saṃvattatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā