| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੭. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤਂ
7. Udāyīsuttaṃ
੨੩੪. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਉਦਾਯੀ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ –
234. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca ānando āyasmā ca udāyī kosambiyaṃ viharanti ghositārāme. Atha kho āyasmā udāyī sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā udāyī āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘ਯਥੇવ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤੋ વਿવਟੋ ਪਕਾਸਿਤੋ – ‘ਇਤਿਪਾਯਂ ਕਾਯੋ ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਏવਮੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਿਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤੁਂ વਿવਰਿਤੁਂ વਿਭਜਿਤੁਂ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਾਤੁਂ – ‘ਇਤਿਪਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ?
‘‘Yatheva nu kho, āvuso ānanda, ayaṃ kāyo bhagavatā anekapariyāyena akkhāto vivaṭo pakāsito – ‘itipāyaṃ kāyo anattā’ti, sakkā evameva viññāṇaṃ pidaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññapetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti?
‘‘ਯਥੇવ ਖੋ, ਆવੁਸੋ ਉਦਾਯੀ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤੋ વਿવਟੋ ਪਕਾਸਿਤੋ – ‘ਇਤਿਪਾਯਂ ਕਾਯੋ ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਏવਮੇવ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਿਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤੁਂ વਿવਰਿਤੁਂ વਿਭਜਿਤੁਂ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਾਤੁਂ – ‘ਇਤਿਪਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ।
‘‘Yatheva kho, āvuso udāyī, ayaṃ kāyo bhagavatā anekapariyāyena akkhāto vivaṭo pakāsito – ‘itipāyaṃ kāyo anattā’ti, sakkā evameva viññāṇaṃ pidaṃ ācikkhituṃ desetuṃ paññapetuṃ paṭṭhapetuṃ vivarituṃ vibhajituṃ uttānīkātuṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti.
‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ, ਆવੁਸੋ, ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋ’’ਤਿ । ‘‘ਯੋ ਚਾવੁਸੋ, ਹੇਤੁ, ਯੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਸੋ ਚ ਹੇਤੁ, ਸੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ। ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਆવੁਸੋ’’। ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਅਕ੍ਖਾਤਂ વਿવਟਂ ਪਕਾਸਿਤਂ – ‘ਇਤਿਪਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Cakkhuñca, āvuso, paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti? ‘‘Evamāvuso’’ti . ‘‘Yo cāvuso, hetu, yo ca paccayo cakkhuviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya. Api nu kho cakkhuviññāṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti…pe….
‘‘ਜਿવ੍ਹਞ੍ਚਾવੁਸੋ, ਪਟਿਚ੍ਚ ਰਸੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋ’’ਤਿ। ‘‘ਯੋ ਚਾવੁਸੋ, ਹੇਤੁ ਯੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਸੋ ਚ ਹੇਤੁ, ਸੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਆવੁਸੋ’’। ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਅਕ੍ਖਾਤਂ વਿવਟਂ ਪਕਾਸਿਤਂ – ‘ਇਤਿਪਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ…ਪੇ॰…।
‘‘Jivhañcāvuso, paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇa’’nti? ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Yo cāvuso, hetu yo ca paccayo jivhāviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya, api nu kho jivhāviññāṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti…pe….
‘‘ਮਨਞ੍ਚਾવੁਸੋ, ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏવਮਾવੁਸੋ’’ਤਿ। ‘‘ਯੋ ਚਾવੁਸੋ, ਹੇਤੁ, ਯੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਸੋ ਚ ਹੇਤੁ, ਸੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਆવੁਸੋ’’। ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਅਕ੍ਖਾਤਂ વਿવਟਂ ਪਕਾਸਿਤਂ – ‘ਇਤਿਪਿਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’’ਤਿ।
‘‘Manañcāvuso, paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇa’’nti? ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Yo cāvuso, hetu, yo ca paccayo manoviññāṇassa uppādāya, so ca hetu, so ca paccayo sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesaṃ nirujjheyya, api nu kho manoviññāṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Imināpi kho etaṃ, āvuso, pariyāyena bhagavatā akkhātaṃ vivaṭaṃ pakāsitaṃ – ‘itipidaṃ viññāṇaṃ anattā’’’ti.
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆવੁਸੋ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਤਿਣ੍ਹਂ ਕੁਠਾਰਿਂ ਆਦਾਯ વਨਂ ਪવਿਸੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਉਜੁਂ ਨવਂ ਅਕੁਕ੍ਕੁਕਜਾਤਂ 1। ਤਮੇਨਂ ਮੂਲੇ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ; ਮੂਲੇ ਛੇਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗੇ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ; ਅਗ੍ਗੇ ਛੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤવਟ੍ਟਿਂ વਿਨਿਬ੍ਭੁਜੇਯ੍ਯ 2। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਫੇਗ੍ਗੁਮ੍ਪਿ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕੁਤੋ ਸਾਰਂ! ਏવਮੇવ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਨੇવਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ 3 ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ ਉਪਾਦਿਯਤਿ। ਅਨੁਪਾਦਿਯਂ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ। ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਂ।
‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno tiṇhaṃ kuṭhāriṃ ādāya vanaṃ paviseyya. So tattha passeyya mahantaṃ kadalikkhandhaṃ ujuṃ navaṃ akukkukajātaṃ 4. Tamenaṃ mūle chindeyya ; mūle chetvā agge chindeyya; agge chetvā pattavaṭṭiṃ vinibbhujeyya 5. So tattha pheggumpi nādhigaccheyya, kuto sāraṃ! Evameva kho, āvuso, bhikkhu chasu phassāyatanesu nevattānaṃ na attaniyaṃ samanupassati. So evaṃ asamanupassanto 6 na kiñci loke upādiyati. Anupādiyaṃ na paritassati. Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੭. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Udāyīsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੭. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Udāyīsuttavaṇṇanā
