| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
9. උදායීසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Udāyīsuttavaṇṇanā
29. නවමෙ උදායින්‌ති ලාළුදායිත්‌ථෙරං. සුණොමහං, ආවුසොති, ආවුසො, නාහං බධිරො, සුණාමි භගවතො වචනං, පඤ්‌හං පන උපපරික්‌ඛාමීති. අධිචිත්‌තන්‌ති සමාධිවිපස්‌සනාචිත්‌තං. ඉදං, භන්‌තෙ, අනුස්‌සතිට්‌ඨානන්‌ති ඉදං ඣානත්‌තයසඞ්‌ඛාතං අනුස්‌සතිකාරණං. දිට්‌ඨධම්‌මසුඛවිහාරාය සංවත්‌තතීති ඉමස්‌මිංයෙව අත්‌තභාවෙ සුඛවිහාරත්‌ථාය පවත්‌තති. ආලොකසඤ්‌ඤන්‌ති ආලොකනිමිත්‌තෙ උප්‌පන්‌නසඤ්‌ඤං. දිවා සඤ්‌ඤං අධිට්‌ඨාතීති දිවාති සඤ්‌ඤං ඨපෙති . යථා දිවා තථා රත්‌තින්‌ති යථානෙන දිවා ආලොකසඤ්‌ඤා මනසිකතා, රත්‌තිම්‌පි තථෙව තං මනසි කරොති. යථා රත්‌තිං තථා දිවාති යථා වානෙන රත්‌තිං ආලොකසඤ්‌ඤා මනසිකතා, දිවාපි තං තථෙව මනසි කරොති. විවටෙනාති පාකටෙන. අපරියොනද්‌ධෙනාති නීවරණෙහි අනොනද්‌ධෙන. සප්‌පභාසං චිත්‌තං භාවෙතීති දිබ්‌බචක්‌ඛුඤාණත්‌ථාය සහොභාසකං චිත්‌තං බ්‍රූහෙති වඩ්‌ඪෙති. යං පන ‘‘ආලොකසඤ්‌ඤං මනසි කරොතී’’ති වුත්‌තං, තං ථිනමිද්‌ධවිනොදනාලොකසඤ්‌ඤං සන්‌ධාය වුත්‌තං, න දිබ්‌බචක්‌ඛුඤාණාලොකන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. ඤාණදස්‌සනප්‌පටිලාභායාති දිබ්‌බචක්‌ඛුසඞ්‌ඛාතස්‌ස ඤාණදස්‌සනස්‌ස පටිලාභාය.
29. Navame udāyinti lāḷudāyittheraṃ. Suṇomahaṃ, āvusoti, āvuso, nāhaṃ badhiro, suṇāmi bhagavato vacanaṃ, pañhaṃ pana upaparikkhāmīti. Adhicittanti samādhivipassanācittaṃ. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānanti idaṃ jhānattayasaṅkhātaṃ anussatikāraṇaṃ. Diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattatīti imasmiṃyeva attabhāve sukhavihāratthāya pavattati. Ālokasaññanti ālokanimitte uppannasaññaṃ. Divā saññaṃ adhiṭṭhātīti divāti saññaṃ ṭhapeti . Yathā divā tathā rattinti yathānena divā ālokasaññā manasikatā, rattimpi tatheva taṃ manasi karoti. Yathā rattiṃ tathā divāti yathā vānena rattiṃ ālokasaññā manasikatā, divāpi taṃ tatheva manasi karoti. Vivaṭenāti pākaṭena. Apariyonaddhenāti nīvaraṇehi anonaddhena. Sappabhāsaṃ cittaṃ bhāvetīti dibbacakkhuñāṇatthāya sahobhāsakaṃ cittaṃ brūheti vaḍḍheti. Yaṃ pana ‘‘ālokasaññaṃ manasi karotī’’ti vuttaṃ, taṃ thinamiddhavinodanālokasaññaṃ sandhāya vuttaṃ, na dibbacakkhuñāṇālokanti veditabbaṃ. Ñāṇadassanappaṭilābhāyāti dibbacakkhusaṅkhātassa ñāṇadassanassa paṭilābhāya.
ඉමමෙව කායන්‌තිආදීසු යං වත්‌තබ්‌බං සියා, තං සබ්‌බං සබ්‌බාකාරෙන විත්‌ථාරතො විසුද්‌ධිමග්‌ගෙ කායගතාසතිකම්‌මට්‌ඨානෙ වුත්‌තං. කාමරාගප්‌පහානායාති පඤ්‌චකාමගුණිකස්‌ස රාගස්‌ස පහානත්‌ථාය. සෙය්‍යථාපි පස්‌සෙය්‍යාති යථා පස්‌සෙය්‍ය. සරීරන්‌ති මතසරීරං. සිවථිකාය ඡඩ්‌ඩිතන්‌ති සුසානෙ අපවිද්‌ධං. එකාහං මතස්‌ස අස්‌සාති එකාහමතං. ද්‌වීහං මතස්‌ස අස්‌සාති ද්‌වීහමතං. තීහං මතස්‌ස අස්‌සාති තීහමතං. භස්‌තා විය වායුනා උද්‌ධං ජීවිතපරියාදානා යථානුක්‌කමං සමුග්‌ගතෙන සූනභාවෙන ධුමාතත්‌තා උද්‌ධුමාතං, උද්‌ධුමාතමෙව උද්‌ධුමාතකං. පටිකූලත්‌තා වා කුච්‌ඡිතං උද්‌ධුමාතන්‌ති උද්‌ධුමාතකං. විනීලං වුච්‌චති විපරිභින්‌නවණ්‌ණං, විනීලමෙව විනීලකං. පටිකූලත්‌තා වා කුච්‌ඡිතං විනීලන්‌ති විනීලකං. මංසුස්‌සදට්‌ඨානෙසු රත්‌තවණ්‌ණස්‌ස පුබ්‌බසන්‌නිචයට්‌ඨානෙසු සෙතවණ්‌ණස්‌ස යෙභුය්‍යෙන ච නීලවණ්‌ණස්‌ස නීලට්‌ඨානෙ නීලසාටකපාරුතස්‌සෙව ඡවසරීරස්‌සෙතං අධිවචනං. පරිභින්‌නට්‌ඨානෙහි නවහි වා වණමුඛෙහි විස්‌සන්‌දමානං පුබ්‌බං විපුබ්‌බං, විපුබ්‌බමෙව විපුබ්‌බකං. පටිකූලත්‌තා වා කුච්‌ඡිතං විපුබ්‌බන්‌ති විපුබ්‌බකං. විපුබ්‌බකං ජාතං තථාභාවං ගතන්‌ති විපුබ්‌බකජාතං.
Imameva kāyantiādīsu yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ sabbākārena vitthārato visuddhimagge kāyagatāsatikammaṭṭhāne vuttaṃ. Kāmarāgappahānāyāti pañcakāmaguṇikassa rāgassa pahānatthāya. Seyyathāpi passeyyāti yathā passeyya. Sarīranti matasarīraṃ. Sivathikāya chaḍḍitanti susāne apaviddhaṃ. Ekāhaṃ matassa assāti ekāhamataṃ. Dvīhaṃ matassa assāti dvīhamataṃ. Tīhaṃ matassa assāti tīhamataṃ. Bhastā viya vāyunā uddhaṃ jīvitapariyādānā yathānukkamaṃ samuggatena sūnabhāvena dhumātattā uddhumātaṃ, uddhumātameva uddhumātakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ uddhumātanti uddhumātakaṃ. Vinīlaṃ vuccati viparibhinnavaṇṇaṃ, vinīlameva vinīlakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ vinīlanti vinīlakaṃ. Maṃsussadaṭṭhānesu rattavaṇṇassa pubbasannicayaṭṭhānesu setavaṇṇassa yebhuyyena ca nīlavaṇṇassa nīlaṭṭhāne nīlasāṭakapārutasseva chavasarīrassetaṃ adhivacanaṃ. Paribhinnaṭṭhānehi navahi vā vaṇamukhehi vissandamānaṃ pubbaṃ vipubbaṃ, vipubbameva vipubbakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ vipubbanti vipubbakaṃ. Vipubbakaṃ jātaṃ tathābhāvaṃ gatanti vipubbakajātaṃ.
සො ඉමමෙව කායන්‌ති සො භික්‌ඛු ඉමං අත්‌තනො කායං තෙන කායෙන සද්‌ධිං ඤාණෙන උපසංහරති උපනෙති. කථං? අයම්‌පි ඛො කායො එවංධම්‌මො එවංභාවී එවංඅනතීතොති. ඉදං වුත්‌තං හොති – ආයු උස්‌මා විඤ්‌ඤාණන්‌ති ඉමෙසං තිණ්‌ණං ධම්‌මානං අත්‌ථිතාය අයං කායො ඨානගමනාදිඛමො හොති, ඉමෙසං පන විගමා අයම්‌පි එවංධම්‌මො එවංපූතිකසභාවොයෙවාති. එවංභාවීති එවමෙවං උද්‌ධුමාතාදිභෙදො භවිස්‌සති. එවං අනතීතොති එවං උද්‌ධුමාතාදිභාවං අනතික්‌කන්‌තො.
Soimameva kāyanti so bhikkhu imaṃ attano kāyaṃ tena kāyena saddhiṃ ñāṇena upasaṃharati upaneti. Kathaṃ? Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatītoti. Idaṃ vuttaṃ hoti – āyu usmā viññāṇanti imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ atthitāya ayaṃ kāyo ṭhānagamanādikhamo hoti, imesaṃ pana vigamā ayampi evaṃdhammo evaṃpūtikasabhāvoyevāti. Evaṃbhāvīti evamevaṃ uddhumātādibhedo bhavissati. Evaṃ anatītoti evaṃ uddhumātādibhāvaṃ anatikkanto.
ඛජ්‌ජමානන්‌ති උදරාදීසු නිසීදිත්‌වා උදරමංසඔට්‌ඨමංසඅක්‌ඛිකමංසාදීනි ලුඤ්‌චිත්‌වා ලුඤ්‌චිත්‌වා ඛාදියමානං. සමංසලොහිතන්‌ති සෙසාවසෙසමංසලොහිතයුත්‌තං. නිම්‌මංසලොහිතමක්‌ඛිතන්‌ති මංසෙ ඛීණෙපි ලොහිතං න සුස්‌සති, තං සන්‌ධාය වුත්‌තං – ‘‘නිම්‌මංසලොහිතමක්‌ඛිත’’න්‌ති. අඤ්‌ඤෙනාති අඤ්‌ඤෙන දිසාභාගෙන. හත්‌ථට්‌ඨිකන්‌ති චතුසට්‌ඨිභෙදම්‌පි හත්‌ථට්‌ඨිකං පාටියෙක්‌කං පාටියෙක්‌කං විප්‌පකිණ්‌ණං. පාදට්‌ඨිකාදීසුපි එසෙව නයො. තෙරොවස්‌සිකානීති අතික්‌කන්‌තසංවච්‌ඡරානි. පූතීනීති අබ්‌භොකාසෙ ඨිතානි වාතාතපවුට්‌ඨිසම්‌ඵස්‌සෙන තෙරොවස්‌සිකානෙව පූතීනි හොන්‌ති, අන්‌තොභූමිගතානි පන චිරතරං තිට්‌ඨන්‌ති. චුණ්‌ණකජාතානීති චුණ්‌ණවිචුණ්‌ණං හුත්‌වා විප්‌පකිණ්‌ණානි. සබ්‌බත්‌ථ සො ඉමමෙවාති වුත්‌තනයෙන ඛජ්‌ජමානාදීනං වසෙන යොජනා කාතබ්‌බා. අස්‌මිමානසමුග්‌ඝාතායාති අස්‌මීති පවත්‌තස්‌ස නවවිධස්‌ස මානස්‌ස සමුග්‌ඝාතත්‌ථාය. අනෙකධාතුපටිවෙධායාති අනෙකධාතූනං පටිවිජ්‌ඣනත්‌ථාය. සතොව අභික්‌කමතීති ගච්‌ඡන්‌තො සතිපඤ්‌ඤාහි සමන්‌නාගතොව ගච්‌ඡති. සතොව පටික්‌කමතීති පටිනිවත්‌තන්‌තොපි සතිපඤ්‌ඤාහි සමන්‌නාගතොව නිවත්‌තති. සෙසපදෙසුපි එසෙව නයො. සතිසම්‌පජඤ්‌ඤායාති සතියා ච ඤාණස්‌ස ච අත්‌ථාය. ඉති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ සතිඤාණානි මිස්‌සකානි කථිතානීති.
Khajjamānanti udarādīsu nisīditvā udaramaṃsaoṭṭhamaṃsaakkhikamaṃsādīni luñcitvā luñcitvā khādiyamānaṃ. Samaṃsalohitanti sesāvasesamaṃsalohitayuttaṃ. Nimmaṃsalohitamakkhitanti maṃse khīṇepi lohitaṃ na sussati, taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘nimmaṃsalohitamakkhita’’nti. Aññenāti aññena disābhāgena. Hatthaṭṭhikanti catusaṭṭhibhedampi hatthaṭṭhikaṃ pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ vippakiṇṇaṃ. Pādaṭṭhikādīsupi eseva nayo. Terovassikānīti atikkantasaṃvaccharāni. Pūtīnīti abbhokāse ṭhitāni vātātapavuṭṭhisamphassena terovassikāneva pūtīni honti, antobhūmigatāni pana cirataraṃ tiṭṭhanti. Cuṇṇakajātānīti cuṇṇavicuṇṇaṃ hutvā vippakiṇṇāni. Sabbattha so imamevāti vuttanayena khajjamānādīnaṃ vasena yojanā kātabbā. Asmimānasamugghātāyāti asmīti pavattassa navavidhassa mānassa samugghātatthāya. Anekadhātupaṭivedhāyāti anekadhātūnaṃ paṭivijjhanatthāya. Satova abhikkamatīti gacchanto satipaññāhi samannāgatova gacchati. Satova paṭikkamatīti paṭinivattantopi satipaññāhi samannāgatova nivattati. Sesapadesupi eseva nayo. Satisampajaññāyāti satiyā ca ñāṇassa ca atthāya. Iti imasmiṃ sutte satiñāṇāni missakāni kathitānīti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 9. උදායීසුත්‌තං • 9. Udāyīsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 9. උදායීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
