| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Udāyīsuttavaṇṇanā
੨੯. ਨવਮੇ ਉਦਾਯਿਨ੍ਤਿ ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਂ। ਸੁਣੋਮਹਂ, ਆવੁਸੋਤਿ, ਆવੁਸੋ, ਨਾਹਂ ਬਧਿਰੋ, ਸੁਣਾਮਿ ਭਗવਤੋ વਚਨਂ, ਪਞ੍ਹਂ ਪਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਮੀਤਿ। ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿવਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਝਾਨਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਕਾਰਣਂ। ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸੁਖવਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਆਲੋਕਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਂ। ਦਿવਾ ਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਦਿવਾਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਠਪੇਤਿ । ਯਥਾ ਦਿવਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਯਥਾਨੇਨ ਦਿવਾ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਮਨਸਿਕਤਾ, ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਤਥੇવ ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿવਾਤਿ ਯਥਾ વਾਨੇਨ ਰਤ੍ਤਿਂ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ ਮਨਸਿਕਤਾ, ਦਿવਾਪਿ ਤਂ ਤਥੇવ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ। વਿવਟੇਨਾਤਿ ਪਾਕਟੇਨ। ਅਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਨੀવਰਣੇਹਿ ਅਨੋਨਦ੍ਧੇਨ। ਸਪ੍ਪਭਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਤ੍ਥਾਯ ਸਹੋਭਾਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰੂਹੇਤਿ વਡ੍ਢੇਤਿ। ਯਂ ਪਨ ‘‘ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧવਿਨੋਦਨਾਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਲੋਕਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ।
29. Navame udāyinti lāḷudāyittheraṃ. Suṇomahaṃ, āvusoti, āvuso, nāhaṃ badhiro, suṇāmi bhagavato vacanaṃ, pañhaṃ pana upaparikkhāmīti. Adhicittanti samādhivipassanācittaṃ. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānanti idaṃ jhānattayasaṅkhātaṃ anussatikāraṇaṃ. Diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattatīti imasmiṃyeva attabhāve sukhavihāratthāya pavattati. Ālokasaññanti ālokanimitte uppannasaññaṃ. Divā saññaṃ adhiṭṭhātīti divāti saññaṃ ṭhapeti . Yathā divā tathā rattinti yathānena divā ālokasaññā manasikatā, rattimpi tatheva taṃ manasi karoti. Yathā rattiṃ tathā divāti yathā vānena rattiṃ ālokasaññā manasikatā, divāpi taṃ tatheva manasi karoti. Vivaṭenāti pākaṭena. Apariyonaddhenāti nīvaraṇehi anonaddhena. Sappabhāsaṃ cittaṃ bhāvetīti dibbacakkhuñāṇatthāya sahobhāsakaṃ cittaṃ brūheti vaḍḍheti. Yaṃ pana ‘‘ālokasaññaṃ manasi karotī’’ti vuttaṃ, taṃ thinamiddhavinodanālokasaññaṃ sandhāya vuttaṃ, na dibbacakkhuñāṇālokanti veditabbaṃ. Ñāṇadassanappaṭilābhāyāti dibbacakkhusaṅkhātassa ñāṇadassanassa paṭilābhāya.
ਇਮਮੇવ ਕਾਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਾਮਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਸ੍ਸ ਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਾਯ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ। ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਮਤਸਰੀਰਂ। ਸਿવਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਸਾਨੇ ਅਪવਿਦ੍ਧਂ। ਏਕਾਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਾਹਮਤਂ। ਦ੍વੀਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦ੍વੀਹਮਤਂ। ਤੀਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤੀਹਮਤਂ। ਭਸ੍ਤਾ વਿਯ વਾਯੁਨਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀવਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਯਥਾਨੁਕ੍ਕਮਂ ਸਮੁਗ੍ਗਤੇਨ ਸੂਨਭਾવੇਨ ਧੁਮਾਤਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਂ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਮੇવ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਂ। ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਂ। વਿਨੀਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਪਰਿਭਿਨ੍ਨવਣ੍ਣਂ, વਿਨੀਲਮੇવ વਿਨੀਲਕਂ। ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ વਿਨੀਲਨ੍ਤਿ વਿਨੀਲਕਂ। ਮਂਸੁਸ੍ਸਦਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਰਤ੍ਤવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਚਯਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੇਤવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚ ਨੀਲવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਨੀਲਟ੍ਠਾਨੇ ਨੀਲਸਾਟਕਪਾਰੁਤਸ੍ਸੇવ ਛવਸਰੀਰਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਪਰਿਭਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਨવਹਿ વਾ વਣਮੁਖੇਹਿ વਿਸ੍ਸਨ੍ਦਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਂ વਿਪੁਬ੍ਬਂ, વਿਪੁਬ੍ਬਮੇવ વਿਪੁਬ੍ਬਕਂ। ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ વਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ વਿਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਿਪੁਬ੍ਬਕਂ। વਿਪੁਬ੍ਬਕਂ ਜਾਤਂ ਤਥਾਭਾવਂ ਗਤਨ੍ਤਿ વਿਪੁਬ੍ਬਕਜਾਤਂ।
Imameva kāyantiādīsu yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ sabbākārena vitthārato visuddhimagge kāyagatāsatikammaṭṭhāne vuttaṃ. Kāmarāgappahānāyāti pañcakāmaguṇikassa rāgassa pahānatthāya. Seyyathāpi passeyyāti yathā passeyya. Sarīranti matasarīraṃ. Sivathikāya chaḍḍitanti susāne apaviddhaṃ. Ekāhaṃ matassa assāti ekāhamataṃ. Dvīhaṃ matassa assāti dvīhamataṃ. Tīhaṃ matassa assāti tīhamataṃ. Bhastā viya vāyunā uddhaṃ jīvitapariyādānā yathānukkamaṃ samuggatena sūnabhāvena dhumātattā uddhumātaṃ, uddhumātameva uddhumātakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ uddhumātanti uddhumātakaṃ. Vinīlaṃ vuccati viparibhinnavaṇṇaṃ, vinīlameva vinīlakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ vinīlanti vinīlakaṃ. Maṃsussadaṭṭhānesu rattavaṇṇassa pubbasannicayaṭṭhānesu setavaṇṇassa yebhuyyena ca nīlavaṇṇassa nīlaṭṭhāne nīlasāṭakapārutasseva chavasarīrassetaṃ adhivacanaṃ. Paribhinnaṭṭhānehi navahi vā vaṇamukhehi vissandamānaṃ pubbaṃ vipubbaṃ, vipubbameva vipubbakaṃ. Paṭikūlattā vā kucchitaṃ vipubbanti vipubbakaṃ. Vipubbakaṃ jātaṃ tathābhāvaṃ gatanti vipubbakajātaṃ.
ਸੋ ਇਮਮੇવ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਂ ਤੇਨ ਕਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਞਾਣੇਨ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਉਪਨੇਤਿ। ਕਥਂ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕਾਯੋ ਏવਂਧਮ੍ਮੋ ਏવਂਭਾવੀ ਏવਂਅਨਤੀਤੋਤਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਆਯੁ ਉਸ੍ਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਠਾਨਗਮਨਾਦਿਖਮੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਪਨ વਿਗਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏવਂਧਮ੍ਮੋ ਏવਂਪੂਤਿਕਸਭਾવੋਯੇવਾਤਿ। ਏવਂਭਾવੀਤਿ ਏવਮੇવਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾਦਿਭੇਦੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਅਨਤੀਤੋਤਿ ਏવਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾਦਿਭਾવਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ।
Soimameva kāyanti so bhikkhu imaṃ attano kāyaṃ tena kāyena saddhiṃ ñāṇena upasaṃharati upaneti. Kathaṃ? Ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatītoti. Idaṃ vuttaṃ hoti – āyu usmā viññāṇanti imesaṃ tiṇṇaṃ dhammānaṃ atthitāya ayaṃ kāyo ṭhānagamanādikhamo hoti, imesaṃ pana vigamā ayampi evaṃdhammo evaṃpūtikasabhāvoyevāti. Evaṃbhāvīti evamevaṃ uddhumātādibhedo bhavissati. Evaṃ anatītoti evaṃ uddhumātādibhāvaṃ anatikkanto.
ਖਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ ਉਦਰਾਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਉਦਰਮਂਸਓਟ੍ਠਮਂਸਅਕ੍ਖਿਕਮਂਸਾਦੀਨਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਖਾਦਿਯਮਾਨਂ। ਸਮਂਸਲੋਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸੇਸਾવਸੇਸਮਂਸਲੋਹਿਤਯੁਤ੍ਤਂ। ਨਿਮ੍ਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਮਂਸੇ ਖੀਣੇਪਿ ਲੋਹਿਤਂ ਨ ਸੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਨਿਮ੍ਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ। ਹਤ੍ਥਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਭੇਦਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਟ੍ਠਿਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ વਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਂ। ਪਾਦਟ੍ਠਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਤੇਰੋવਸ੍ਸਿਕਾਨੀਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ। ਪੂਤੀਨੀਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਠਿਤਾਨਿ વਾਤਾਤਪવੁਟ੍ਠਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਤੇਰੋવਸ੍ਸਿਕਾਨੇવ ਪੂਤੀਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਭੂਮਿਗਤਾਨਿ ਪਨ ਚਿਰਤਰਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ। ਚੁਣ੍ਣਕਜਾਤਾਨੀਤਿ ਚੁਣ੍ਣવਿਚੁਣ੍ਣਂ ਹੁਤ੍વਾ વਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਾਨਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੋ ਇਮਮੇવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਖਜ੍ਜਮਾਨਾਦੀਨਂ વਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯਾਤਿ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨવવਿਧਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਤ੍ਥਾਯ। ਅਨੇਕਧਾਤੁਪਟਿવੇਧਾਯਾਤਿ ਅਨੇਕਧਾਤੂਨਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ। ਸਤੋવ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਤੋવ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੋਪਿ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋવ ਨਿવਤ੍ਤਤਿ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਚ ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਾਯ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਤਿਞਾਣਾਨਿ ਮਿਸ੍ਸਕਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨੀਤਿ।
Khajjamānanti udarādīsu nisīditvā udaramaṃsaoṭṭhamaṃsaakkhikamaṃsādīni luñcitvā luñcitvā khādiyamānaṃ. Samaṃsalohitanti sesāvasesamaṃsalohitayuttaṃ. Nimmaṃsalohitamakkhitanti maṃse khīṇepi lohitaṃ na sussati, taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘nimmaṃsalohitamakkhita’’nti. Aññenāti aññena disābhāgena. Hatthaṭṭhikanti catusaṭṭhibhedampi hatthaṭṭhikaṃ pāṭiyekkaṃ pāṭiyekkaṃ vippakiṇṇaṃ. Pādaṭṭhikādīsupi eseva nayo. Terovassikānīti atikkantasaṃvaccharāni. Pūtīnīti abbhokāse ṭhitāni vātātapavuṭṭhisamphassena terovassikāneva pūtīni honti, antobhūmigatāni pana cirataraṃ tiṭṭhanti. Cuṇṇakajātānīti cuṇṇavicuṇṇaṃ hutvā vippakiṇṇāni. Sabbattha so imamevāti vuttanayena khajjamānādīnaṃ vasena yojanā kātabbā. Asmimānasamugghātāyāti asmīti pavattassa navavidhassa mānassa samugghātatthāya. Anekadhātupaṭivedhāyāti anekadhātūnaṃ paṭivijjhanatthāya. Satova abhikkamatīti gacchanto satipaññāhi samannāgatova gacchati. Satova paṭikkamatīti paṭinivattantopi satipaññāhi samannāgatova nivattati. Sesapadesupi eseva nayo. Satisampajaññāyāti satiyā ca ñāṇassa ca atthāya. Iti imasmiṃ sutte satiñāṇāni missakāni kathitānīti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Udāyīsuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਉਦਾਯੀਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
