| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
Uddesabhattakathāvaṇṇanā
အတ္တနော ဝိဟာရဒ္ဝာရေတိ ဝိဟာရသ္သ ဒ္ဝာရကောဋ္ဌကသမီပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဘောဇနသာလာယာတိ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနဘူတာယ ဘောဇနသာလာယ။ ‘‘ဒိန္နံ ပနာ’’တိ ဝတ္ဝာ ယထာ သော ဒာယကော ဒေတိ, တံ ဝိဓိံ ဒသ္သေတုံ ‘‘သင္ဃတော ဘန္တေ’’တိအာဒိမာဟ။ အန္တရဃရေတိ အန္တောဂေဟေ။ အန္တောဥပစာရဂတာနန္တိ ဧတ္ထ ဂာမဒ္ဝာရဝီထိစတုက္ကေသု ဒ္ဝာဒသဟတ္ထဗ္ဘန္တရံ အန္တောဥပစာရော နာမ။ အန္တရဃရသ္သ ဥပစာရေ ပန လဗ္ဘမာနဝိသေသံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဃရူပစာရော စေတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧကဝဠဉ္ဇန္တိ ဧကေန ဒ္ဝာရေန ဝဠဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ နာနာနိဝေသနေသူတိ နာနာကုလသ္သ နိဝေသနေသု။ လဇ္ဇီ ပေသလော အဂတိဂမနံ ဝဇ္ဇေတ္ဝာ မေဓာဝီ စ ဥပပရိက္ခိတ္ဝာ ဥဒ္ဒိသိသ္သတီတိ အာဟ ‘‘ပေသလော လဇ္ဇီ မေဓာဝီ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။ နိသိန္နသ္သပိ နိဒ္ဒာယန္တသ္သပီတိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ။ တိစီဝရပရိဝာရန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဥဒကပတ္တလာဘီ ဝိယ အညောပိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ အလဘိတ္ဝာ ဝတ္ထာဒိမနေကပ္ပကာရကံ လဘတိ စေ, တသ္သေဝ တ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ အတ္တနော ရုစိဝသေန ယံ ကိဉ္စိ ဝတ္ဝာ အာဟရိတုံ ဝိသ္သဇ္ဇိတတ္တာ ဝိသ္သဋ္ဌဒူတော နာမ။ ယံ ဣစ္ဆတီတိ ‘‘ဥဒ္ဒေသပတ္တံ ဒေထာ’’တိအာဒီနိ ဝဒန္တော ယံ ဣစ္ဆတိ။ ပုစ္ဆာသဘာဂေနာတိ ပုစ္ဆာသဒိသေန။
Attano vihāradvāreti vihārassa dvārakoṭṭhakasamīpaṃ sandhāya vuttaṃ. Bhojanasālāyāti bhattuddesaṭṭhānabhūtāya bhojanasālāya. ‘‘Dinnaṃ panā’’ti vatvā yathā so dāyako deti, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘saṅghato bhante’’tiādimāha. Antaraghareti antogehe. Antoupacāragatānanti ettha gāmadvāravīthicatukkesu dvādasahatthabbhantaraṃ antoupacāro nāma. Antaragharassa upacāre pana labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘gharūpacāro cetthā’’tiādimāha. Ekavaḷañjanti ekena dvārena vaḷañjitabbaṃ. Nānānivesanesūti nānākulassa nivesanesu. Lajjī pesalo agatigamanaṃ vajjetvā medhāvī ca upaparikkhitvā uddisissatīti āha ‘‘pesalo lajjī medhāvī icchitabbo’’ti. Nisinnassapi niddāyantassapīti anādare sāmivacanaṃ. Ticīvaraparivāranti ettha ‘‘udakapattalābhī viya aññopi uddesabhattaṃ alabhitvā vatthādimanekappakārakaṃ labhati ce, tasseva ta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Attano rucivasena yaṃ kiñci vatvā āharituṃ vissajjitattā vissaṭṭhadūto nāma. Yaṃ icchatīti ‘‘uddesapattaṃ dethā’’tiādīni vadanto yaṃ icchati. Pucchāsabhāgenāti pucchāsadisena.
‘‘ဧကာ ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမ ဟောတီ’’တိ ဝတ္ဝာ တမေဝ ဌိတိကံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘ရညော ဝာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ အညေဟိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေဟိ အမိသ္သေတ္ဝာ ဝိသုံယေဝ ဌိတိကာယ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဧကစာရိကဘတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ထေယ္ယာယ ဟရန္တီတိ ပတ္တဟာရကာ ဟရန္တိ။ ဂီဝာ ဟောတီတိ အာဏာပကသ္သ ဂီဝာ ဟောတိ။ ‘‘မနုသ္သာနံ ဝစနံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂစ္ဆန္တီတိ ‘‘မနုသ္သာနံ ဝစနံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ တေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တာ ဂစ္ဆန္တိ။ အကတဘာဂော နာမာတိ အာဂန္တုကဘာဂော နာမ။ ‘‘သဗ္ဗော သင္ဃော ပရိဘုဉ္ဇတူ’’တိ ဝုတ္တေတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဌမမေဝ ‘သဗ္ဗံ သင္ဃိကံ ပတ္တံ ဒေထာ’တိ ဝတ္ဝာ ပစ္ဆာ ‘သဗ္ဗော သင္ဃော ပရိဘုဉ္ဇတူ’တိ အဝုတ္တေပိ ဘာဇေတ္ဝာဝ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။
‘‘Ekā kūṭaṭṭhitikā nāma hotī’’ti vatvā tameva ṭhitikaṃ vibhāvento ‘‘rañño vā hī’’tiādimāha. Aññehi uddesabhattehi amissetvā visuṃyeva ṭhitikāya gahetabbattā ‘‘ekacārikabhattānī’’ti vuttaṃ. Theyyāya harantīti pattahārakā haranti. Gīvā hotīti āṇāpakassa gīvā hoti. ‘‘Manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gacchantīti ‘‘manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti tena bhikkhunā vuttā gacchanti. Akatabhāgo nāmāti āgantukabhāgo nāma. ‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’tivutteti ettha ‘‘paṭhamameva ‘sabbaṃ saṅghikaṃ pattaṃ dethā’ti vatvā pacchā ‘sabbo saṅgho paribhuñjatū’ti avuttepi bhājetvāva paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
