| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Uddesabhattakathāvaṇṇanā
ಅತ್ತನೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇತಿ ವಿಹಾರಸ್ಸ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಸಮೀಪಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಭೋಜನಸಾಲಾಯಾತಿ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನಭೂತಾಯ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ। ‘‘ದಿನ್ನಂ ಪನಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಥಾ ಸೋ ದಾಯಕೋ ದೇತಿ, ತಂ ವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅನ್ತರಘರೇತಿ ಅನ್ತೋಗೇಹೇ। ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಗತಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಗಾಮದ್ವಾರವೀಥಿಚತುಕ್ಕೇಸು ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಬ್ಭನ್ತರಂ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರೋ ನಾಮ। ಅನ್ತರಘರಸ್ಸ ಉಪಚಾರೇ ಪನ ಲಬ್ಭಮಾನವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಘರೂಪಚಾರೋ ಚೇತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಏಕವಳಞ್ಜನ್ತಿ ಏಕೇನ ದ್ವಾರೇನ ವಳಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ನಾನಾನಿವೇಸನೇಸೂತಿ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇಸು। ಲಜ್ಜೀ ಪೇಸಲೋ ಅಗತಿಗಮನಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮೇಧಾವೀ ಚ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇಸಲೋ ಲಜ್ಜೀ ಮೇಧಾವೀ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸಪಿ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಸ್ಸಪೀತಿ ಅನಾದರೇ ಸಾಮಿವಚನಂ। ತಿಚೀವರಪರಿವಾರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉದಕಪತ್ತಲಾಭೀ ವಿಯ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ವತ್ಥಾದಿಮನೇಕಪ್ಪಕಾರಕಂ ಲಭತಿ ಚೇ, ತಸ್ಸೇವ ತ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಅತ್ತನೋ ರುಚಿವಸೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ವಾ ಆಹರಿತುಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತತ್ತಾ ವಿಸ್ಸಟ್ಠದೂತೋ ನಾಮ। ಯಂ ಇಚ್ಛತೀತಿ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ। ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನಾತಿ ಪುಚ್ಛಾಸದಿಸೇನ।
Attano vihāradvāreti vihārassa dvārakoṭṭhakasamīpaṃ sandhāya vuttaṃ. Bhojanasālāyāti bhattuddesaṭṭhānabhūtāya bhojanasālāya. ‘‘Dinnaṃ panā’’ti vatvā yathā so dāyako deti, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘saṅghato bhante’’tiādimāha. Antaraghareti antogehe. Antoupacāragatānanti ettha gāmadvāravīthicatukkesu dvādasahatthabbhantaraṃ antoupacāro nāma. Antaragharassa upacāre pana labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘gharūpacāro cetthā’’tiādimāha. Ekavaḷañjanti ekena dvārena vaḷañjitabbaṃ. Nānānivesanesūti nānākulassa nivesanesu. Lajjī pesalo agatigamanaṃ vajjetvā medhāvī ca upaparikkhitvā uddisissatīti āha ‘‘pesalo lajjī medhāvī icchitabbo’’ti. Nisinnassapi niddāyantassapīti anādare sāmivacanaṃ. Ticīvaraparivāranti ettha ‘‘udakapattalābhī viya aññopi uddesabhattaṃ alabhitvā vatthādimanekappakārakaṃ labhati ce, tasseva ta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Attano rucivasena yaṃ kiñci vatvā āharituṃ vissajjitattā vissaṭṭhadūto nāma. Yaṃ icchatīti ‘‘uddesapattaṃ dethā’’tiādīni vadanto yaṃ icchati. Pucchāsabhāgenāti pucchāsadisena.
‘‘ಏಕಾ ಕೂಟಟ್ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಮೇವ ಠಿತಿಕಂ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ರಞ್ಞೋ ವಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅಞ್ಞೇಹಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇಹಿ ಅಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ವಿಸುಂಯೇವ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಹೇತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಥೇಯ್ಯಾಯ ಹರನ್ತೀತಿ ಪತ್ತಹಾರಕಾ ಹರನ್ತಿ। ಗೀವಾ ಹೋತೀತಿ ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಗೀವಾ ಹೋತಿ। ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವುತ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಕತಭಾಗೋ ನಾಮಾತಿ ಆಗನ್ತುಕಭಾಗೋ ನಾಮ। ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಠಮಮೇವ ‘ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’ತಿ ಅವುತ್ತೇಪಿ ಭಾಜೇತ್ವಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ।
‘‘Ekā kūṭaṭṭhitikā nāma hotī’’ti vatvā tameva ṭhitikaṃ vibhāvento ‘‘rañño vā hī’’tiādimāha. Aññehi uddesabhattehi amissetvā visuṃyeva ṭhitikāya gahetabbattā ‘‘ekacārikabhattānī’’ti vuttaṃ. Theyyāya harantīti pattahārakā haranti. Gīvā hotīti āṇāpakassa gīvā hoti. ‘‘Manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gacchantīti ‘‘manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti tena bhikkhunā vuttā gacchanti. Akatabhāgo nāmāti āgantukabhāgo nāma. ‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’tivutteti ettha ‘‘paṭhamameva ‘sabbaṃ saṅghikaṃ pattaṃ dethā’ti vatvā pacchā ‘sabbo saṅgho paribhuñjatū’ti avuttepi bhājetvāva paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
