Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    උද්‌දෙසභත්‌තකථාවණ්‌ණනා

    Uddesabhattakathāvaṇṇanā

    අත්‌තනො විහාරද්‌වාරෙති විහාරස්‌ස ද්‌වාරකොට්‌ඨකසමීපං සන්‌ධාය වුත්‌තං. භොජනසාලායාති භත්‌තුද්‌දෙසට්‌ඨානභූතාය භොජනසාලාය. ‘‘දින්‌නං පනා’’ති වත්‌වා යථා සො දායකො දෙති, තං විධිං දස්‌සෙතුං ‘‘සඞ්‌ඝතො භන්‌තෙ’’තිආදිමාහ. අන්‌තරඝරෙති අන්‌තොගෙහෙ. අන්‌තොඋපචාරගතානන්‌ති එත්‌ථ ගාමද්‌වාරවීථිචතුක්‌කෙසු ද්‌වාදසහත්‌ථබ්‌භන්‌තරං අන්‌තොඋපචාරො නාම. අන්‌තරඝරස්‌ස උපචාරෙ පන ලබ්‌භමානවිසෙසං දස්‌සෙතුං ‘‘ඝරූපචාරො චෙත්‌ථා’’තිආදිමාහ. එකවළඤ්‌ජන්‌ති එකෙන ද්‌වාරෙන වළඤ්‌ජිතබ්‌බං. නානානිවෙසනෙසූති නානාකුලස්‌ස නිවෙසනෙසු. ලජ්‌ජී පෙසලො අගතිගමනං වජ්‌ජෙත්‌වා මෙධාවී ච උපපරික්‌ඛිත්‌වා උද්‌දිසිස්‌සතීති ආහ ‘‘පෙසලො ලජ්‌ජී මෙධාවී ඉච්‌ඡිතබ්‌බො’’ති. නිසින්‌නස්‌සපි නිද්‌දායන්‌තස්‌සපීති අනාදරෙ සාමිවචනං. තිචීවරපරිවාරන්‌ති එත්‌ථ ‘‘උදකපත්‌තලාභී විය අඤ්‌ඤොපි උද්‌දෙසභත්‌තං අලභිත්‌වා වත්‌ථාදිමනෙකප්‌පකාරකං ලභති චෙ, තස්‌සෙව ත’’න්‌ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. අත්‌තනො රුචිවසෙන යං කිඤ්‌චි වත්‌වා ආහරිතුං විස්‌සජ්‌ජිතත්‌තා විස්‌සට්‌ඨදූතො නාම. යං ඉච්‌ඡතීති ‘‘උද්‌දෙසපත්‌තං දෙථා’’තිආදීනි වදන්‌තො යං ඉච්‌ඡති. පුච්‌ඡාසභාගෙනාති පුච්‌ඡාසදිසෙන.

    Attano vihāradvāreti vihārassa dvārakoṭṭhakasamīpaṃ sandhāya vuttaṃ. Bhojanasālāyāti bhattuddesaṭṭhānabhūtāya bhojanasālāya. ‘‘Dinnaṃ panā’’ti vatvā yathā so dāyako deti, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘saṅghato bhante’’tiādimāha. Antaraghareti antogehe. Antoupacāragatānanti ettha gāmadvāravīthicatukkesu dvādasahatthabbhantaraṃ antoupacāro nāma. Antaragharassa upacāre pana labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘gharūpacāro cetthā’’tiādimāha. Ekavaḷañjanti ekena dvārena vaḷañjitabbaṃ. Nānānivesanesūti nānākulassa nivesanesu. Lajjī pesalo agatigamanaṃ vajjetvā medhāvī ca upaparikkhitvā uddisissatīti āha ‘‘pesalo lajjī medhāvī icchitabbo’’ti. Nisinnassapi niddāyantassapīti anādare sāmivacanaṃ. Ticīvaraparivāranti ettha ‘‘udakapattalābhī viya aññopi uddesabhattaṃ alabhitvā vatthādimanekappakārakaṃ labhati ce, tasseva ta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Attano rucivasena yaṃ kiñci vatvā āharituṃ vissajjitattā vissaṭṭhadūto nāma. Yaṃ icchatīti ‘‘uddesapattaṃ dethā’’tiādīni vadanto yaṃ icchati. Pucchāsabhāgenāti pucchāsadisena.

    ‘‘එකා කූටට්‌ඨිතිකා නාම හොතී’’ති වත්‌වා තමෙව ඨිතිකං විභාවෙන්‌තො ‘‘රඤ්‌ඤො වා හී’’තිආදිමාහ. අඤ්‌ඤෙහි උද්‌දෙසභත්‌තෙහි අමිස්‌සෙත්‌වා විසුංයෙව ඨිතිකාය ගහෙතබ්‌බත්‌තා ‘‘එකචාරිකභත්‌තානී’’ති වුත්‌තං. ථෙය්‍යාය හරන්‌තීති පත්‌තහාරකා හරන්‌ති. ගීවා හොතීති ආණාපකස්‌ස ගීවා හොති. ‘‘මනුස්‌සානං වචනං කාතුං වට්‌ටතී’’ති ගච්‌ඡන්‌තීති ‘‘මනුස්‌සානං වචනං කාතුං වට්‌ටතී’’ති තෙන භික්‌ඛුනා වුත්‌තා ගච්‌ඡන්‌ති. අකතභාගො නාමාති ආගන්‌තුකභාගො නාම. ‘‘සබ්‌බො සඞ්‌ඝො පරිභුඤ්‌ජතූ’’ති වුත්‌තෙති එත්‌ථ ‘‘පඨමමෙව ‘සබ්‌බං සඞ්‌ඝිකං පත්‌තං දෙථා’ති වත්‌වා පච්‌ඡා ‘සබ්‌බො සඞ්‌ඝො පරිභුඤ්‌ජතූ’ති අවුත්‌තෙපි භාජෙත්‌වාව පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බ’’න්‌ති ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං.

    ‘‘Ekā kūṭaṭṭhitikā nāma hotī’’ti vatvā tameva ṭhitikaṃ vibhāvento ‘‘rañño vā hī’’tiādimāha. Aññehi uddesabhattehi amissetvā visuṃyeva ṭhitikāya gahetabbattā ‘‘ekacārikabhattānī’’ti vuttaṃ. Theyyāya harantīti pattahārakā haranti. Gīvā hotīti āṇāpakassa gīvā hoti. ‘‘Manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gacchantīti ‘‘manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti tena bhikkhunā vuttā gacchanti. Akatabhāgo nāmāti āgantukabhāgo nāma. ‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’tivutteti ettha ‘‘paṭhamameva ‘sabbaṃ saṅghikaṃ pattaṃ dethā’ti vatvā pacchā ‘sabbo saṅgho paribhuñjatū’ti avuttepi bhājetvāva paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact