| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ཨུདྡེསབྷཏྟཀཐཱཝཎྞནཱ
Uddesabhattakathāvaṇṇanā
ཨཏྟནོ ཝིཧཱརདྭཱརེཏི ཝིཧཱརསྶ དྭཱརཀོཊྛཀསམཱིཔཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ། བྷོཛནསཱལཱཡཱཏི བྷཏྟུདྡེསཊྛཱནབྷཱུཏཱཡ བྷོཛནསཱལཱཡ། ‘‘དིནྣཾ པནཱ’’ཏི ཝཏྭཱ ཡཐཱ སོ དཱཡཀོ དེཏི, ཏཾ ཝིདྷིཾ དསྶེཏུཾ ‘‘སངྒྷཏོ བྷནྟེ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཨནྟརགྷརེཏི ཨནྟོགེཧེ། ཨནྟོཨུཔཙཱརགཏཱནནྟི ཨེཏྠ གཱམདྭཱརཝཱིཐིཙཏུཀྐེསུ དྭཱདསཧཏྠབྦྷནྟརཾ ཨནྟོཨུཔཙཱརོ ནཱམ། ཨནྟརགྷརསྶ ཨུཔཙཱརེ པན ལབྦྷམཱནཝིསེསཾ དསྶེཏུཾ ‘‘གྷརཱུཔཙཱརོ ཙེཏྠཱ’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཨེཀཝལ༹ཉྫནྟི ཨེཀེན དྭཱརེན ཝལ༹ཉྫིཏབྦཾ། ནཱནཱནིཝེསནེསཱུཏི ནཱནཱཀུལསྶ ནིཝེསནེསུ། ལཛྫཱི པེསལོ ཨགཏིགམནཾ ཝཛྫེཏྭཱ མེདྷཱཝཱི ཙ ཨུཔཔརིཀྑིཏྭཱ ཨུདྡིསིསྶཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘པེསལོ ལཛྫཱི མེདྷཱཝཱི ཨིཙྪིཏབྦོ’’ཏི། ནིསིནྣསྶཔི ནིདྡཱཡནྟསྶཔཱིཏི ཨནཱདརེ སཱམིཝཙནཾ། ཏིཙཱིཝརཔརིཝཱརནྟི ཨེཏྠ ‘‘ཨུདཀཔཏྟལཱབྷཱི ཝིཡ ཨཉྙོཔི ཨུདྡེསབྷཏྟཾ ཨལབྷིཏྭཱ ཝཏྠཱདིམནེཀཔྤཀཱརཀཾ ལབྷཏི ཙེ, ཏསྶེཝ ཏ’’ནྟི གཎྛིཔདེསུ ཝུཏྟཾ། ཨཏྟནོ རུཙིཝསེན ཡཾ ཀིཉྩི ཝཏྭཱ ཨཱཧརིཏུཾ ཝིསྶཛྫིཏཏྟཱ ཝིསྶཊྛདཱུཏོ ནཱམ། ཡཾ ཨིཙྪཏཱིཏི ‘‘ཨུདྡེསཔཏྟཾ དེཐཱ’’ཏིཨཱདཱིནི ཝདནྟོ ཡཾ ཨིཙྪཏི། པུཙྪཱསབྷཱགེནཱཏི པུཙྪཱསདིསེན།
Attano vihāradvāreti vihārassa dvārakoṭṭhakasamīpaṃ sandhāya vuttaṃ. Bhojanasālāyāti bhattuddesaṭṭhānabhūtāya bhojanasālāya. ‘‘Dinnaṃ panā’’ti vatvā yathā so dāyako deti, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘saṅghato bhante’’tiādimāha. Antaraghareti antogehe. Antoupacāragatānanti ettha gāmadvāravīthicatukkesu dvādasahatthabbhantaraṃ antoupacāro nāma. Antaragharassa upacāre pana labbhamānavisesaṃ dassetuṃ ‘‘gharūpacāro cetthā’’tiādimāha. Ekavaḷañjanti ekena dvārena vaḷañjitabbaṃ. Nānānivesanesūti nānākulassa nivesanesu. Lajjī pesalo agatigamanaṃ vajjetvā medhāvī ca upaparikkhitvā uddisissatīti āha ‘‘pesalo lajjī medhāvī icchitabbo’’ti. Nisinnassapi niddāyantassapīti anādare sāmivacanaṃ. Ticīvaraparivāranti ettha ‘‘udakapattalābhī viya aññopi uddesabhattaṃ alabhitvā vatthādimanekappakārakaṃ labhati ce, tasseva ta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Attano rucivasena yaṃ kiñci vatvā āharituṃ vissajjitattā vissaṭṭhadūto nāma. Yaṃ icchatīti ‘‘uddesapattaṃ dethā’’tiādīni vadanto yaṃ icchati. Pucchāsabhāgenāti pucchāsadisena.
‘‘ཨེཀཱ ཀཱུཊཊྛིཏིཀཱ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཏམེཝ ཋིཏིཀཾ ཝིབྷཱཝེནྟོ ‘‘རཉྙོ ཝཱ ཧཱི’’ཏིཨཱདིམཱཧ། ཨཉྙེཧི ཨུདྡེསབྷཏྟེཧི ཨམིསྶེཏྭཱ ཝིསུཾཡེཝ ཋིཏིཀཱཡ གཧེཏབྦཏྟཱ ‘‘ཨེཀཙཱརིཀབྷཏྟཱནཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ། ཐེཡྻཱཡ ཧརནྟཱིཏི པཏྟཧཱརཀཱ ཧརནྟི། གཱིཝཱ ཧོཏཱིཏི ཨཱཎཱཔཀསྶ གཱིཝཱ ཧོཏི། ‘‘མནུསྶཱནཾ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི གཙྪནྟཱིཏི ‘‘མནུསྶཱནཾ ཝཙནཾ ཀཱཏུཾ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཏེན བྷིཀྑུནཱ ཝུཏྟཱ གཙྪནྟི། ཨཀཏབྷཱགོ ནཱམཱཏི ཨཱགནྟུཀབྷཱགོ ནཱམ། ‘‘སབྦོ སངྒྷོ པརིབྷུཉྫཏཱུ’’ཏི ཝུཏྟེཏི ཨེཏྠ ‘‘པཋམམེཝ ‘སབྦཾ སངྒྷིཀཾ པཏྟཾ དེཐཱ’ཏི ཝཏྭཱ པཙྪཱ ‘སབྦོ སངྒྷོ པརིབྷུཉྫཏཱུ’ཏི ཨཝུཏྟེཔི བྷཱཛེཏྭཱཝ པརིབྷུཉྫིཏབྦ’’ནྟི གཎྛིཔདེསུ ཝུཏྟཾ།
‘‘Ekā kūṭaṭṭhitikā nāma hotī’’ti vatvā tameva ṭhitikaṃ vibhāvento ‘‘rañño vā hī’’tiādimāha. Aññehi uddesabhattehi amissetvā visuṃyeva ṭhitikāya gahetabbattā ‘‘ekacārikabhattānī’’ti vuttaṃ. Theyyāya harantīti pattahārakā haranti. Gīvā hotīti āṇāpakassa gīvā hoti. ‘‘Manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gacchantīti ‘‘manussānaṃ vacanaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti tena bhikkhunā vuttā gacchanti. Akatabhāgo nāmāti āgantukabhāgo nāma. ‘‘Sabbo saṅgho paribhuñjatū’’tivutteti ettha ‘‘paṭhamameva ‘sabbaṃ saṅghikaṃ pattaṃ dethā’ti vatvā pacchā ‘sabbo saṅgho paribhuñjatū’ti avuttepi bhājetvāva paribhuñjitabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
