| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / नेत्तिप्पकरणपाळि • Nettippakaraṇapāḷi |
२. उद्देसवारो
2. Uddesavāro
१. तत्थ कतमे सोळस हारा? देसना विचयो युत्ति पदट्ठानो लक्खणो चतुब्यूहो आवट्टो विभत्ति परिवत्तनो वेवचनो पञ्ञत्ति ओतरणो सोधनो अधिट्ठानो परिक्खारो समारोपनो इति।
1. Tattha katame soḷasa hārā? Desanā vicayo yutti padaṭṭhāno lakkhaṇo catubyūho āvaṭṭo vibhatti parivattano vevacano paññatti otaraṇo sodhano adhiṭṭhāno parikkhāro samāropano iti.
तस्सानुगीति
Tassānugīti
देसना विचयो युत्ति, पदट्ठानो च लक्खणो।
Desanā vicayo yutti, padaṭṭhāno ca lakkhaṇo;
चतुब्यूहो च आवट्टो, विभत्ति परिवत्तनो॥
Catubyūho ca āvaṭṭo, vibhatti parivattano.
वेवचनो च पञ्ञत्ति, ओतरणो च सोधनो।
Vevacano ca paññatti, otaraṇo ca sodhano;
एते सोळस हारा, पकित्तिता अत्थतो असंकिण्णा।
Ete soḷasa hārā, pakittitā atthato asaṃkiṇṇā;
एतेसञ्चेव भवति, वित्थारतया नयविभत्तीति॥
Etesañceva bhavati, vitthāratayā nayavibhattīti.
२. तत्थ कतमे पञ्च नया? नन्दियावट्टो तिपुक्खलो सीहविक्कीळितो दिसालोचनो अङ्कुसो इति।
2. Tattha katame pañca nayā? Nandiyāvaṭṭo tipukkhalo sīhavikkīḷito disālocano aṅkuso iti.
तस्सानुगीति
Tassānugīti
पठमो नन्दियावट्टो, दुतियो च तिपुक्खलो।
Paṭhamo nandiyāvaṭṭo, dutiyo ca tipukkhalo;
दिसालोचनमाहंसु , चतुत्थं नयमुत्तमं।
Disālocanamāhaṃsu , catutthaṃ nayamuttamaṃ;
पञ्चमो अङ्कुसो नाम, सब्बे पञ्च नया गताति॥
Pañcamo aṅkuso nāma, sabbe pañca nayā gatāti.
३. तत्थ कतमानि अट्ठारस मूलपदानि? नव पदानि कुसलानि नव पदानि अकुसलानि। तत्थ कतमानि नव पदानि अकुसलानि, तण्हा अविज्जा लोभो दोसो मोहो सुभसञ्ञा सुखसञ्ञा निच्चसञ्ञा अत्तसञ्ञाति, इमानि नव पदानि अकुसलानि, यत्थ सब्बो अकुसलपक्खो सङ्गहं समोसरणं गच्छति।
3. Tattha katamāni aṭṭhārasa mūlapadāni? Nava padāni kusalāni nava padāni akusalāni. Tattha katamāni nava padāni akusalāni, taṇhā avijjā lobho doso moho subhasaññā sukhasaññā niccasaññā attasaññāti, imāni nava padāni akusalāni, yattha sabbo akusalapakkho saṅgahaṃ samosaraṇaṃ gacchati.
तत्थ कतमानि नव पदानि कुसलानि? समथो विपस्सना अलोभो अदोसो अमोहो असुभसञ्ञा दुक्खसञ्ञा अनिच्चसञ्ञा अनत्तसञ्ञाति, इमानि नव पदानि कुसलानि, यत्थ सब्बो कुसलपक्खो सङ्गहं समोसरणं गच्छति।
Tattha katamāni nava padāni kusalāni? Samatho vipassanā alobho adoso amoho asubhasaññā dukkhasaññā aniccasaññā anattasaññāti, imāni nava padāni kusalāni, yattha sabbo kusalapakkho saṅgahaṃ samosaraṇaṃ gacchati.
तत्रिदं उद्दानं
Tatridaṃ uddānaṃ
तण्हा च अविज्जापि च, लोभो दोसो तथेव मोहो च।
Taṇhā ca avijjāpi ca, lobho doso tatheva moho ca;
चतुरो च विपल्लासा, किलेसभूमी नव पदानि॥
Caturo ca vipallāsā, kilesabhūmī nava padāni.
समथो च विपस्सना च, कुसलानि च यानि तीणि मूलानि।
Samatho ca vipassanā ca, kusalāni ca yāni tīṇi mūlāni;
चतुरो सतिपट्ठाना, इन्द्रियभूमी नव पदानि॥
Caturo satipaṭṭhānā, indriyabhūmī nava padāni.
नवहि च पदेहि कुसला, नवहि च युज्जन्ति अकुसलपक्खा।
Navahi ca padehi kusalā, navahi ca yujjanti akusalapakkhā;
एते खो मूलपदा, भवन्ति अट्ठारस पदानीति॥
Ete kho mūlapadā, bhavanti aṭṭhārasa padānīti.
उद्देसवारो।
Uddesavāro.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / नेत्तिप्पकरण-अट्ठकथा • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / २. उद्देसवारवण्णना • 2. Uddesavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / खुद्दकनिकाय (टीका) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / नेत्तिप्पकरण-टीका • Nettippakaraṇa-ṭīkā / २. उद्देसवारवण्णना • 2. Uddesavāravaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / खुद्दकनिकाय (टीका) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / नेत्तिविभाविनी • Nettivibhāvinī / २. उद्देसवारअत्थविभावना • 2. Uddesavāraatthavibhāvanā
