| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
8. උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Uddesavibhaṅgasuttavaṇṇanā
313. එවං මෙ සුතන්‌ති උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගසුත්‌තං. තත්‌ථ උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගන්‌ති උද්‌දෙසඤ්‌ච විභඞ්‌ගඤ්‌ච, මාතිකඤ්‌ච විභජනඤ්‌චාති අත්‌ථො. උපපරික්‌ඛෙය්‍යාති තුලෙය්‍ය තීරෙය්‍ය පරිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය පරිච්‌ඡින්‌දෙය්‍ය. බහිද්‌ධාති බහිද්‌ධාආරම්‌මණෙසු. අවික්‌ඛිත්‌තං අවිසටන්‌ති නිකන්‌තිවසෙන ආරම්‌මණෙ තිට්‌ඨමානං වික්‌ඛිත්‌තං විසටං නාම හොති, තං පටිසෙධෙන්‌තො එවමාහ. අජ්‌ඣත්‌තං අසණ්‌ඨිතන්‌ති ගොචරජ්‌ඣත්‌තෙ නිකන්‌තිවසෙන අසණ්‌ඨිතං. අනුපාදාය න පරිතස්‌සෙය්‍යාති අනුපාදියිත්‌වා අග්‌ගහෙත්‌වා තං විඤ්‌ඤාණං න පරිතස්‌සෙය්‍ය. යථා විඤ්‌ඤාණං බහිද්‌ධා අවික්‌ඛිත්‌තං අවිසටං, අජ්‌ඣත්‌තං අසණ්‌ඨිතං අනුපාදාය න පරිතස්‌සෙය්‍ය, එවං භික්‌ඛු උපපරික්‌ඛෙය්‍යාති වුත්‌තං හොති. ජාතිජරාමරණදුක්‌ඛසමුදයසම්‌භවොති ජාතිජරාමරණස්‌ස චෙව අවසෙසස්‌ස ච දුක්‌ඛස්‌ස නිබ්‌බත්‌ති න හොතීති අත්‌ථො.
313.Evaṃme sutanti uddesavibhaṅgasuttaṃ. Tattha uddesavibhaṅganti uddesañca vibhaṅgañca, mātikañca vibhajanañcāti attho. Upaparikkheyyāti tuleyya tīreyya pariggaṇheyya paricchindeyya. Bahiddhāti bahiddhāārammaṇesu. Avikkhittaṃ avisaṭanti nikantivasena ārammaṇe tiṭṭhamānaṃ vikkhittaṃ visaṭaṃ nāma hoti, taṃ paṭisedhento evamāha. Ajjhattaṃ asaṇṭhitanti gocarajjhatte nikantivasena asaṇṭhitaṃ. Anupādāya na paritasseyyāti anupādiyitvā aggahetvā taṃ viññāṇaṃ na paritasseyya. Yathā viññāṇaṃ bahiddhā avikkhittaṃ avisaṭaṃ, ajjhattaṃ asaṇṭhitaṃ anupādāya na paritasseyya, evaṃ bhikkhu upaparikkheyyāti vuttaṃ hoti. Jātijarāmaraṇadukkhasamudayasambhavoti jātijarāmaraṇassa ceva avasesassa ca dukkhassa nibbatti na hotīti attho.
316. රූපනිමිත්‌තානුසාරීති රූපනිමිත්‌තං අනුස්‌සරති අනුධාවතීති රූපනිමිත්‌තානුසාරී.
316.Rūpanimittānusārīti rūpanimittaṃ anussarati anudhāvatīti rūpanimittānusārī.
318. එවං ඛො, ආවුසො, අජ්‌ඣත්‌තං අසණ්‌ඨිතන්‌ති නිකන්‌තිවසෙන අසණ්‌ඨිතං. නිකන්‌තිවසෙන හි අතිට්‌ඨමානං හානභාගියං න හොති, විසෙසභාගියමෙව හොති.
318.Evaṃ kho, āvuso, ajjhattaṃ asaṇṭhitanti nikantivasena asaṇṭhitaṃ. Nikantivasena hi atiṭṭhamānaṃ hānabhāgiyaṃ na hoti, visesabhāgiyameva hoti.
320. අනුපාදා පරිතස්‌සනාති සත්‌ථාරා ඛන්‌ධියවග්‌ගෙ ‘‘උපාදාපරිතස්‌සනඤ්‌ච වො, භික්‌ඛවෙ, දෙසෙස්‌සාමි අනුපාදාඅපරිතස්‌සනඤ්‌චා’’ති (සං. නි. 3.7) එවං ගහෙත්‌වා පරිතස්‌සනා, අග්‌ගහෙත්‌වාව අපරිතස්‌සනා ච කථිතා, තං මහාථෙරො උපාදාපරිතස්‌සනමෙව අනුපාදාපරිතස්‌සනන්‌ති කත්‌වා දස්‌සෙන්‌තො එවමාහ. කථං පනෙසා අනුපාදාපරිතස්‌සනා හොතීති. උපාදාතබ්‌බස්‌ස අභාවතො. යදි හි කොචි සඞ්‌ඛාරො නිච්‌චො වා ධුවො වා අත්‌තා වා අත්‌තනියො වාති ගහෙතබ්‌බයුත්‌තකො අභවිස්‌ස, අයං පරිතස්‌සනා උපාදාපරිතස්‌සනාව අස්‌ස. යස්‌මා පන එවං උපාදාතබ්‌බො සඞ්‌ඛාරො නාම නත්‌ථි, තස්‌මා රූපං අත්‌තාතිආදිනා නයෙන රූපාදයො උපාදින්‌නාපි අනුපාදින්‌නාව හොන්‌ති. එවමෙසා දිට්‌ඨිවසෙන උපාදාපරිතස්‌සනාපි සමානා අත්‌ථතො අනුපාදාපරිතස්‌සනායෙව නාම හොතීති වෙදිතබ්‌බා.
320.Anupādā paritassanāti satthārā khandhiyavagge ‘‘upādāparitassanañca vo, bhikkhave, desessāmi anupādāaparitassanañcā’’ti (saṃ. ni. 3.7) evaṃ gahetvā paritassanā, aggahetvāva aparitassanā ca kathitā, taṃ mahāthero upādāparitassanameva anupādāparitassananti katvā dassento evamāha. Kathaṃ panesā anupādāparitassanā hotīti. Upādātabbassa abhāvato. Yadi hi koci saṅkhāro nicco vā dhuvo vā attā vā attaniyo vāti gahetabbayuttako abhavissa, ayaṃ paritassanā upādāparitassanāva assa. Yasmā pana evaṃ upādātabbo saṅkhāro nāma natthi, tasmā rūpaṃ attātiādinā nayena rūpādayo upādinnāpi anupādinnāva honti. Evamesā diṭṭhivasena upādāparitassanāpi samānā atthato anupādāparitassanāyeva nāma hotīti veditabbā.
අඤ්‌ඤථා හොතීති පරිවත්‌තති පකතිජහනෙන නස්‌සති, රූපවිපරිණාමානුපරිවත්‌තීති ‘‘මම රූපං විපරිණත’’න්‌ති වා, ‘‘යං අහු, තං වත මෙ නත්‌ථී’’ති වා ආදිනා (ම. නි. 1.242) නයෙන කම්‌මවිඤ්‌ඤාණං රූපස්‌ස භෙදානුපරිවත්‌ති හොති. විපරිණාමානුපරිවත්‌තජාති විපරිණාමස්‌ස අනුපරිවත්‌තනතො විපරිණාමාරම්‌මණචිත්‌තතො ජාතා. පරිතස්‌සනා ධම්‌මසමුප්‌පාදාති තණ්‌හාපරිතස්‌සනා ච අකුසලධම්‌මසමුප්‌පාදා ච. චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌තීති කුසලචිත්‌තං පරියාදියිත්‌වා ගහෙත්‌වා ඛෙපෙත්‌වා තිට්‌ඨන්‌ති. උත්‌තාසවාති භයතාසෙනපි සඋත්‌තාසො තණ්‌හාතාසෙනපි සඋත්‌තාසො. විඝාතවාති සවිඝාතො සදුක්‌ඛො. අපෙක්‌ඛවාති සාලයො සසිනෙහො. එවං ඛො, ආවුසො, අනුපාදා පරිතස්‌සනා හොතීති එවං මණිකරණ්‌ඩකසඤ්‌ඤාය තුච්‌ඡකරණ්‌ඩකං ගහෙත්‌වා තස්‌මිං නට්‌ඨෙ පච්‌ඡා විඝාතං ආපජ්‌ජන්‌තස්‌ස විය පච්‌ඡා අග්‌ගහෙත්‌වා පරිතස්‌සනා හොති.
Aññathā hotīti parivattati pakatijahanena nassati, rūpavipariṇāmānuparivattīti ‘‘mama rūpaṃ vipariṇata’’nti vā, ‘‘yaṃ ahu, taṃ vata me natthī’’ti vā ādinā (ma. ni. 1.242) nayena kammaviññāṇaṃ rūpassa bhedānuparivatti hoti. Vipariṇāmānuparivattajāti vipariṇāmassa anuparivattanato vipariṇāmārammaṇacittato jātā. Paritassanā dhammasamuppādāti taṇhāparitassanā ca akusaladhammasamuppādā ca. Cittaṃ pariyādāya tiṭṭhantīti kusalacittaṃ pariyādiyitvā gahetvā khepetvā tiṭṭhanti. Uttāsavāti bhayatāsenapi sauttāso taṇhātāsenapi sauttāso. Vighātavāti savighāto sadukkho. Apekkhavāti sālayo sasineho. Evaṃ kho, āvuso, anupādā paritassanā hotīti evaṃ maṇikaraṇḍakasaññāya tucchakaraṇḍakaṃ gahetvā tasmiṃ naṭṭhe pacchā vighātaṃ āpajjantassa viya pacchā aggahetvā paritassanā hoti.
321. න ච රූපවිපරිණාමානුපරිවත්‌තීති ඛීණාසවස්‌ස කම්‌මවිඤ්‌ඤාණමෙව නත්‌ථි, තස්‌මා රූපභෙදානුපරිවත්‌ති න හොති. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානමෙවාති.
321.Naca rūpavipariṇāmānuparivattīti khīṇāsavassa kammaviññāṇameva natthi, tasmā rūpabhedānuparivatti na hoti. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Uddesavibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 8. උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගසුත්‌තං • 8. Uddesavibhaṅgasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 8. උද්‌දෙසවිභඞ්‌ගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Uddesavibhaṅgasuttavaṇṇanā
