| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / कङ्खावितरणी-अभिनव-टीका • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
२. उदोसितसिक्खापदवण्णना
2. Udositasikkhāpadavaṇṇanā
भिक्खुनाति भिक्खुस्साति अत्थो, सामिअत्थे चेतं करणवचनं। तेनाह ‘‘पुरिमसिक्खापदे विया’’तिआदि। अथ कस्मा करणवसेनेव करणवचनस्स अत्थं अग्गहेत्वा सामिवसेन अत्थो वेदितब्बोति आह ‘‘करणवसेन ही’’तिआदि। हीति कारणत्थे निपातो। छिन्नपलिबोधोति छिन्नचीवरावासपलिबोधो। एकाव रत्ति एकरत्तं, समासन्तगतस्स अत्थं। तिण्णं चीवरानं समाहारोति तिचीवरं। तेन तिचीवरेन, तीहि चीवरेहीति अत्थो। एकेन विप्पवुत्थोपि (पारा॰ अट्ठ॰ २.४७५-४७६) हि तिचीवरेन विप्पवुत्थो नाम होति पटिसिद्धपरियापन्नेन विप्पवुत्थत्ता, अवयवेपि वा समुदायवोहारतो। तेनाह ‘‘तिचीवराधिट्ठाननयेना’’तिआदि।
Bhikkhunāti bhikkhussāti attho, sāmiatthe cetaṃ karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘purimasikkhāpade viyā’’tiādi. Atha kasmā karaṇavaseneva karaṇavacanassa atthaṃ aggahetvā sāmivasena attho veditabboti āha ‘‘karaṇavasena hī’’tiādi. Hīti kāraṇatthe nipāto. Chinnapalibodhoti chinnacīvarāvāsapalibodho. Ekāva ratti ekarattaṃ, samāsantagatassa atthaṃ. Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ samāhāroti ticīvaraṃ. Tena ticīvarena, tīhi cīvarehīti attho. Ekena vippavutthopi (pārā. aṭṭha. 2.475-476) hi ticīvarena vippavuttho nāma hoti paṭisiddhapariyāpannena vippavutthattā, avayavepi vā samudāyavohārato. Tenāha ‘‘ticīvarādhiṭṭhānanayenā’’tiādi.
इदानि विप्पवासलक्खणववत्थापनत्थं ‘‘गामो एकूपचारो’’तिआदिमाह। तत्थ निवेसनन्ति उदोसितादीनं वसेन अकताय पतिस्सयविकतिया अधिवचनं। उदोसितोति (पारा॰ अट्ठ॰ २.४८२-४८७) यानादीनं भण्डानं साला। यो ‘‘उदवसितो’’तिपि वुच्चति। अट्टोति पटिराजादिपटिबाहनत्थं इट्ठकाहि कतो बहलभित्तिको चतुपञ्चभूमिको पतिस्सयविसेसो। ‘‘अट्टोति बहलभित्तिकगेहं, यस्स गोपानसियो अग्गहेत्वा इट्ठकाहि एव छदनं होती’’ति अपरे। ‘‘अट्टाकारेन करीयती’’तिपि वदन्ति। माळोति एककूटसङ्गहितो चतुरस्सपासादो, एककूटसङ्गहितो वा अनेककोणवन्तो पतिस्सयविसेसो। ‘‘माळोति वट्टाकारेन कतसेनासन’’न्ति अपरे। पासादोति दीघपासादो, अड्ढयोगादिभेदो अट्टमाळहम्मियवज्जितो सब्बो वा पासादो। हम्मियन्ति मुण्डच्छदनपासादो। ‘‘चन्दियङ्गणयुत्त’’न्ति अपरे। नावाति थलट्ठउदकट्ठवसेन द्विधा नावा। सत्थोति जङ्घसत्थो, सकटसत्थो वा। धञ्ञकरणन्ति (पारा॰ अट्ठ॰ २.४९१-४९४) खलं वुच्चति। आरामोति पुप्फारामो, फलारामो वा। विहारोति सपरिक्खित्तो वा अपरिक्खित्तो वा सकलो आवासो। ‘‘गेहम्पी’’ति केचि। निवेसनादीनि चेत्थ गामतो बहि निविट्ठानि गहितानि। अन्तोगामे ठितानं पन गामग्गहणेनेव गहितत्ता गामपरिहारोयेवाति। ‘‘निवेसनादयो हम्मियपरियोसाना गामपरिक्खेपतो बहि निविट्ठा’’ति अपरे। हत्थपासातिक्कमेति एत्थ हत्थपासो नाम अड्ढतेय्यरतनप्पमाणो पदेसो, तस्स अतिक्कमो हत्थपासातिक्कमो, तस्मिं हत्थपासातिक्कमे। हत्थपासब्भन्तरे पन वत्थुं वट्टति। तं पमाणं अतिक्कमित्वा सचेपि इद्धिमा भिक्खु आकासे अरुणं उट्ठापेति, निस्सग्गियमेव होति।
Idāni vippavāsalakkhaṇavavatthāpanatthaṃ ‘‘gāmo ekūpacāro’’tiādimāha. Tattha nivesananti udositādīnaṃ vasena akatāya patissayavikatiyā adhivacanaṃ. Udositoti (pārā. aṭṭha. 2.482-487) yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā. Yo ‘‘udavasito’’tipi vuccati. Aṭṭoti paṭirājādipaṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso. ‘‘Aṭṭoti bahalabhittikagehaṃ, yassa gopānasiyo aggahetvā iṭṭhakāhi eva chadanaṃ hotī’’ti apare. ‘‘Aṭṭākārena karīyatī’’tipi vadanti. Māḷoti ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo, ekakūṭasaṅgahito vā anekakoṇavanto patissayaviseso. ‘‘Māḷoti vaṭṭākārena katasenāsana’’nti apare. Pāsādoti dīghapāsādo, aḍḍhayogādibhedo aṭṭamāḷahammiyavajjito sabbo vā pāsādo. Hammiyanti muṇḍacchadanapāsādo. ‘‘Candiyaṅgaṇayutta’’nti apare. Nāvāti thalaṭṭhaudakaṭṭhavasena dvidhā nāvā. Satthoti jaṅghasattho, sakaṭasattho vā. Dhaññakaraṇanti (pārā. aṭṭha. 2.491-494) khalaṃ vuccati. Ārāmoti pupphārāmo, phalārāmo vā. Vihāroti saparikkhitto vā aparikkhitto vā sakalo āvāso. ‘‘Gehampī’’ti keci. Nivesanādīni cettha gāmato bahi niviṭṭhāni gahitāni. Antogāme ṭhitānaṃ pana gāmaggahaṇeneva gahitattā gāmaparihāroyevāti. ‘‘Nivesanādayo hammiyapariyosānā gāmaparikkhepato bahi niviṭṭhā’’ti apare. Hatthapāsātikkameti ettha hatthapāso nāma aḍḍhateyyaratanappamāṇo padeso, tassa atikkamo hatthapāsātikkamo, tasmiṃ hatthapāsātikkame. Hatthapāsabbhantare pana vatthuṃ vaṭṭati. Taṃ pamāṇaṃ atikkamitvā sacepi iddhimā bhikkhu ākāse aruṇaṃ uṭṭhāpeti, nissaggiyameva hoti.
अयं पनेत्थ विनिच्छयो – सचे (पारा॰ अट्ठ॰ २.४७७-४७८) गामो एकस्स रञ्ञो वा भोजकस्स वा वसेन एककुलस्स होति, पाकारादिना परिक्खित्तत्ता एकूपचारो च, एवरूपे गामे चीवरं निक्खिपित्वा तस्मिं गामब्भन्तरे यथारुचितट्ठाने वसितब्बं, सचे अपरिक्खित्तो, यस्मिं घरे चीवरं निक्खित्तं होति, तस्मिं घरे वसितब्बं, तस्स घरस्स समन्ततो हत्थपासा वा न विजहितब्बं।
Ayaṃ panettha vinicchayo – sace (pārā. aṭṭha. 2.477-478) gāmo ekassa rañño vā bhojakassa vā vasena ekakulassa hoti, pākārādinā parikkhittattā ekūpacāro ca, evarūpe gāme cīvaraṃ nikkhipitvā tasmiṃ gāmabbhantare yathārucitaṭṭhāne vasitabbaṃ, sace aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vasitabbaṃ, tassa gharassa samantato hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
सचे गामो वेसालिकुसिनारादयो विय नानाराजूनं वा भोजकानं वा होति, वुत्तप्पकारेन परिक्खित्तो च, एवरूपे गामे यस्मिं घरे चीवरं निक्खित्तं होति, तस्मिं घरे वा वत्थब्बं, तस्स घरस्स हत्थपासा वा न विजहितब्बं। यस्सा वीथिया घरं होति, तस्सा वीथिया तस्स घरस्स सम्मुखाट्ठाने सभायं वा घरद्वारे वा वत्थब्बं, तेसं सभाद्वारानं हत्थपासा वा न विजहितब्बं।
Sace gāmo vesālikusinārādayo viya nānārājūnaṃ vā bhojakānaṃ vā hoti, vuttappakārena parikkhitto ca, evarūpe gāme yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vā vatthabbaṃ, tassa gharassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Yassā vīthiyā gharaṃ hoti, tassā vīthiyā tassa gharassa sammukhāṭṭhāne sabhāyaṃ vā gharadvāre vā vatthabbaṃ, tesaṃ sabhādvārānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
सचे सो गामो अपरिक्खित्तो, यस्मिं घरे चीवरं निक्खित्तं, तत्थ वा तस्स हत्थपासे वा वत्थब्बं। निवेसने पन सचे एककुलस्स निवेसनं होति, परिक्खित्तञ्च, अन्तोनिवेसने चीवरं निक्खिपित्वा अन्तोनिवेसने वत्थब्बं। अपरिक्खित्तं चे होति, यस्मिं गब्भे चीवरं निक्खित्तं, तस्मिं वत्थब्बं, तस्स गब्भस्स हत्थपासा वा न विजहितब्बं।
Sace so gāmo aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vā tassa hatthapāse vā vatthabbaṃ. Nivesane pana sace ekakulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, antonivesane cīvaraṃ nikkhipitvā antonivesane vatthabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce hoti, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
सचे नानाकुलस्स निवेसनं होति, परिक्खित्तञ्च, यस्मिं गब्भे चीवरं निक्खित्तं, तस्मिं गब्भे वत्थब्बं, सब्बेसं साधारणद्वारमूले वा तेसं गब्भद्वारमूलानं हत्थपासा वा न विजहितब्बं। अपरिक्खित्तं चे, यस्मिं गब्भे चीवरं निक्खित्तं, तस्मिं गब्भे वत्थब्बं, तस्स गब्भस्स हत्थपासा वा न विजहितब्बं। एस नयो उदोसितादीसुपि।
Sace nānākulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, sabbesaṃ sādhāraṇadvāramūle vā tesaṃ gabbhadvāramūlānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Esa nayo udositādīsupi.
सत्थो पन जङ्घसत्थो वा होतु, सकटसत्थो वा। सचे एककुलस्स सत्थो होति, सत्थे चीवरं निक्खिपित्वा पुरतो वा पच्छतो वा सत्तब्भन्तरा न विजहितब्बा, पस्सतो अब्भन्तरं न विजहितब्बं। सचे (पारा॰ अट्ठ॰ २.४८९) सत्थो गच्छन्तो गामं वा नदिं वा परियादियित्वा तिट्ठति, अन्तोपविट्ठेन सद्धिं एकाबद्धो हुत्वा ओरञ्च पारञ्च फरित्वा ठितो होति, सत्थपरिहारोव लब्भति। अथ गामे वा नदिया वा परियापन्नो होति अन्तोपविट्ठो, गामपरिहारो चेव नदिपरिहारो च लब्भति। सचे विहारसीमं अतिक्कमित्वा तिट्ठति, अन्तोसीमाय च चीवरं होति, विहारं गन्त्वा वसितब्बं। सचे बहिसीमाय चीवरं होति, सत्थसमीपेयेव वसितब्बं। सचे गच्छन्तो सकटे वा भग्गे, गोणे वा नट्ठे अन्तरा छिज्जति, यस्मिं कोट्ठासे चीवरं निक्खित्तं, तत्थ वसितब्बं।
Sattho pana jaṅghasattho vā hotu, sakaṭasattho vā. Sace ekakulassa sattho hoti, satthe cīvaraṃ nikkhipitvā purato vā pacchato vā sattabbhantarā na vijahitabbā, passato abbhantaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace (pārā. aṭṭha. 2.489) sattho gacchanto gāmaṃ vā nadiṃ vā pariyādiyitvā tiṭṭhati, antopaviṭṭhena saddhiṃ ekābaddho hutvā orañca pārañca pharitvā ṭhito hoti, satthaparihārova labbhati. Atha gāme vā nadiyā vā pariyāpanno hoti antopaviṭṭho, gāmaparihāro ceva nadiparihāro ca labbhati. Sace vihārasīmaṃ atikkamitvā tiṭṭhati, antosīmāya ca cīvaraṃ hoti, vihāraṃ gantvā vasitabbaṃ. Sace bahisīmāya cīvaraṃ hoti, satthasamīpeyeva vasitabbaṃ. Sace gacchanto sakaṭe vā bhagge, goṇe vā naṭṭhe antarā chijjati, yasmiṃ koṭṭhāse cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vasitabbaṃ.
खेत्तेपि (पारा॰ अट्ठ॰ २.४९०) सचे एककुलस्स खेत्तं होति, परिक्खित्तञ्च, अन्तोखेत्ते चीवरं निक्खिपित्वा अन्तोखेत्ते वत्थब्बं। सचे अपरिक्खित्तं, हत्थपासा चीवरं न विजहितब्बं। सचे नानाकुलस्स खेत्तं होति, परिक्खित्तञ्च, अन्तोखेत्ते चीवरं निक्खिपित्वा खेत्तद्वारमूले वा वत्थब्बं, तस्स हत्थपासा वा न विजहितब्बं। सचे अपरिक्खित्तं, चीवरं हत्थपासा न विजहितब्बं। एस नयो धञ्ञकरणारामेसु द्वीसुपि। विहारे पन निवेसने वुत्तसदिसोव विनिच्छयो।
Khettepi (pārā. aṭṭha. 2.490) sace ekakulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā antokhette vatthabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, hatthapāsā cīvaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace nānākulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā khettadvāramūle vā vatthabbaṃ, tassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, cīvaraṃ hatthapāsā na vijahitabbaṃ. Esa nayo dhaññakaraṇārāmesu dvīsupi. Vihāre pana nivesane vuttasadisova vinicchayo.
रुक्खमूले पन यं मज्झन्हिके काले समन्ता छाया फरति, तस्मिं ठाने अविरळे पदेसे तस्स छायाय फुट्ठोकासस्स अन्तोयेव निक्खिपितब्बं। सचे विरळसाखस्स रुक्खस्स आतपेन फुट्ठोकासे ठपेति, अरुणुग्गमने च सो भिक्खु तस्स हत्थपासे न होति, अञ्ञस्मिं ठाने तस्स छायायपि होति, निस्सग्गियं होति। सचे नानाकुलस्स रुक्खो होति, चीवरस्स हत्थपासा न विजहितब्बं।
Rukkhamūle pana yaṃ majjhanhike kāle samantā chāyā pharati, tasmiṃ ṭhāne aviraḷe padese tassa chāyāya phuṭṭhokāsassa antoyeva nikkhipitabbaṃ. Sace viraḷasākhassa rukkhassa ātapena phuṭṭhokāse ṭhapeti, aruṇuggamane ca so bhikkhu tassa hatthapāse na hoti, aññasmiṃ ṭhāne tassa chāyāyapi hoti, nissaggiyaṃ hoti. Sace nānākulassa rukkho hoti, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
अज्झोकासे पन विञ्झाटविआदीसु अरञ्ञेसुपि समुद्दमज्झे मच्छबन्धानं अगमनपथदीपकेसुपि चीवरं ठपेत्वा ततो समन्ता सत्तब्भन्तरे पदेसे यत्थ कत्थचि वसितब्बं, इतो अञ्ञत्थ वसन्तो विप्पवुत्थो नाम होतीति दट्ठब्बं।
Ajjhokāse pana viñjhāṭaviādīsu araññesupi samuddamajjhe macchabandhānaṃ agamanapathadīpakesupi cīvaraṃ ṭhapetvā tato samantā sattabbhantare padese yattha katthaci vasitabbaṃ, ito aññattha vasanto vippavuttho nāma hotīti daṭṭhabbaṃ.
इमस्स पन वित्थारस्स इध अवुत्तत्ता, समन्तपासादिकायञ्च वुत्तत्ता ‘‘अयमेत्थ सङ्खेपो’’तिआदि वुत्तं। एत्थाति ‘‘तिचीवरेन विप्पवसेय्या’’ति एतस्मिं पदे। सङ्खेपोति सङ्खेपवण्णना। एत्थ पन पाळियं (पारा॰ ४७७) ‘‘गामो एकूपचारो नानूपचारो’’तिआदिना अविसेसेन मातिकं निक्खिपित्वापि गामनिवेसनउदोसितखेत्तधञ्ञकरणआरामविहारानं एकूपचारनानूपचारता ‘‘गामो एकूपचारो नाम एककुलस्स गामो होति परिक्खित्तो च अपरिक्खित्तो चा’’तिआदिना (पारा॰ ४७८) परिक्खित्तापरिक्खित्तवसेन विभत्ता। अट्टमाळपासादहम्मियनावासत्थरुक्खमूलअज्झोकासानं पन एवं अवत्वा ‘‘एककुलस्स अट्टो होति, नानाकुलस्स अट्टो होती’’तिआदिना (पारा॰ ४८४) नयेन एककुलनानाकुलवसेन च अन्ते ‘‘अज्झोकासो एकूपचारो नाम अगामके अरञ्ञे समन्ता सत्तब्भन्तरा एकूपचारो, ततो परं नानूपचारोति (पारा॰ ४९४) च एवं एकूपचारनानूपचारता विभत्ता। तस्मा गामादीसु परिक्खित्तं एकूपचारं, अपरिक्खित्तं नानूपचारन्ति च, अट्टादिसु यं एककुलस्स, तं एकूपचारं, यं नानाकुलस्स, तं नानूपचारन्ति च गहेतब्बं। अज्झोकासे वुत्तनयेन गहेतब्बं। उपचारोति हि ‘‘गामो एकूपचारो नानूपचारो’’तिआदीसु द्वारं, ‘‘अज्झोकासो एकूपचारो’’ति एत्थ समन्ता सत्तब्भन्तरसङ्खातं पमाणन्ति अपरे।
Imassa pana vitthārassa idha avuttattā, samantapāsādikāyañca vuttattā ‘‘ayamettha saṅkhepo’’tiādi vuttaṃ. Etthāti ‘‘ticīvarena vippavaseyyā’’ti etasmiṃ pade. Saṅkhepoti saṅkhepavaṇṇanā. Ettha pana pāḷiyaṃ (pārā. 477) ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādinā avisesena mātikaṃ nikkhipitvāpi gāmanivesanaudositakhettadhaññakaraṇaārāmavihārānaṃ ekūpacāranānūpacāratā ‘‘gāmo ekūpacāro nāma ekakulassa gāmo hoti parikkhitto ca aparikkhitto cā’’tiādinā (pārā. 478) parikkhittāparikkhittavasena vibhattā. Aṭṭamāḷapāsādahammiyanāvāsattharukkhamūlaajjhokāsānaṃ pana evaṃ avatvā ‘‘ekakulassa aṭṭo hoti, nānākulassa aṭṭo hotī’’tiādinā (pārā. 484) nayena ekakulanānākulavasena ca ante ‘‘ajjhokāso ekūpacāro nāma agāmake araññe samantā sattabbhantarā ekūpacāro, tato paraṃ nānūpacāroti (pārā. 494) ca evaṃ ekūpacāranānūpacāratā vibhattā. Tasmā gāmādīsu parikkhittaṃ ekūpacāraṃ, aparikkhittaṃ nānūpacāranti ca, aṭṭādisu yaṃ ekakulassa, taṃ ekūpacāraṃ, yaṃ nānākulassa, taṃ nānūpacāranti ca gahetabbaṃ. Ajjhokāse vuttanayena gahetabbaṃ. Upacāroti hi ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādīsu dvāraṃ, ‘‘ajjhokāso ekūpacāro’’ti ettha samantā sattabbhantarasaṅkhātaṃ pamāṇanti apare.
अञ्ञत्र भिक्खुसम्मुतियाति भिक्खुनो सङ्घेन दिन्ना सम्मुति भिक्खुसम्मुति, तं विनाति अत्थो। तेनाह ‘‘यं सङ्घो’’तिआदि। अविप्पवाससम्मुतिं देतीति अविप्पवासा सम्मुति, अविप्पवासाय वा सम्मुति अविप्पवाससम्मुति, तं ञत्तिदुतियेन कम्मेन देतीति अत्थो।
Aññatra bhikkhusammutiyāti bhikkhuno saṅghena dinnā sammuti bhikkhusammuti, taṃ vināti attho. Tenāha ‘‘yaṃ saṅgho’’tiādi. Avippavāsasammutiṃ detīti avippavāsā sammuti, avippavāsāya vā sammuti avippavāsasammuti, taṃ ñattidutiyena kammena detīti attho.
सन्तरुत्तरेनाति ‘‘अन्तर’’न्ति अन्तरवासको वुच्चति, ‘‘उत्तर’’न्ति उत्तरासङ्गो, सह अन्तरेन उत्तरं सन्तरुत्तरं, तेन सन्तरुत्तरेन, सह अन्तरवासकेन उत्तरासङ्गेनाति अत्थो। अन्तोअरुणे पच्चुद्धटेति निवत्तित्वा सम्पापुणितुमसक्कोन्तेन तत्थेव ठत्वा अन्तो अरुणे पच्चुद्धटे। पच्चागन्तब्बन्ति यथा रोगो न कुप्पति, तथा पुन चीवरस्स ठपितट्ठानं आगन्तब्बं। यतो पट्ठाय हि सत्थं वा परियेसति, ‘‘गच्छामी’’ति आभोगं वा करोति, ततो पट्ठाय वट्टति। ‘‘न दानि गमिस्सामी’’ति एवं पन धुरनिक्खेपं करोन्तेन पच्चुद्धरितब्बं ‘‘अतिरेकचीवरट्ठाने ठस्सती’’ति। तेनाह ‘‘तत्थेव वा ठितेन पच्चुद्धरितब्ब’’न्ति। सोति यस्स सम्मुति दिन्ना, सो रोगो। लद्धकप्पियमेव पुन सम्मुतिदानकिच्चं नत्थीति अधिप्पायो।
Santaruttarenāti ‘‘antara’’nti antaravāsako vuccati, ‘‘uttara’’nti uttarāsaṅgo, saha antarena uttaraṃ santaruttaraṃ, tena santaruttarena, saha antaravāsakena uttarāsaṅgenāti attho. Antoaruṇe paccuddhaṭeti nivattitvā sampāpuṇitumasakkontena tattheva ṭhatvā anto aruṇe paccuddhaṭe. Paccāgantabbanti yathā rogo na kuppati, tathā puna cīvarassa ṭhapitaṭṭhānaṃ āgantabbaṃ. Yato paṭṭhāya hi satthaṃ vā pariyesati, ‘‘gacchāmī’’ti ābhogaṃ vā karoti, tato paṭṭhāya vaṭṭati. ‘‘Na dāni gamissāmī’’ti evaṃ pana dhuranikkhepaṃ karontena paccuddharitabbaṃ ‘‘atirekacīvaraṭṭhāne ṭhassatī’’ti. Tenāha ‘‘tattheva vā ṭhitena paccuddharitabba’’nti. Soti yassa sammuti dinnā, so rogo. Laddhakappiyameva puna sammutidānakiccaṃ natthīti adhippāyo.
अधिट्ठितचीवरताति तिचीवराधिट्ठाननयेन अधिट्ठितचीवरता। विप्पवासो नाम यदि बद्धसीमायं चीवरं होति, ततो बहि अरुणुट्ठापनं। अथ अबद्धसीमायं, यथावुत्तगामादीनं बहि हत्थपासातिक्कमे अरुणुट्ठापनं। बद्धसीमायं पन यत्थ कत्थचि चीवरं ठपेत्वा अन्तोसीमायमेव यत्थ कत्थचि वसितुं वट्टति। इध अपच्चुद्धरणं अकिरियाति सम्बन्धो।
Adhiṭṭhitacīvaratāti ticīvarādhiṭṭhānanayena adhiṭṭhitacīvaratā. Vippavāso nāma yadi baddhasīmāyaṃ cīvaraṃ hoti, tato bahi aruṇuṭṭhāpanaṃ. Atha abaddhasīmāyaṃ, yathāvuttagāmādīnaṃ bahi hatthapāsātikkame aruṇuṭṭhāpanaṃ. Baddhasīmāyaṃ pana yattha katthaci cīvaraṃ ṭhapetvā antosīmāyameva yattha katthaci vasituṃ vaṭṭati. Idha apaccuddharaṇaṃ akiriyāti sambandho.
उदोसितसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Udositasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
