| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
២. ឧទោសិតសិក្ខាបទវណ្ណនា
2. Udositasikkhāpadavaṇṇanā
ភិក្ខុនាតិ ភិក្ខុស្សាតិ អត្ថោ, សាមិអត្ថេ ចេតំ ករណវចនំ។ តេនាហ ‘‘បុរិមសិក្ខាបទេ វិយា’’តិអាទិ។ អថ កស្មា ករណវសេនេវ ករណវចនស្ស អត្ថំ អគ្គហេត្វា សាមិវសេន អត្ថោ វេទិតព្ពោតិ អាហ ‘‘ករណវសេន ហី’’តិអាទិ។ ហីតិ ការណត្ថេ និបាតោ។ ឆិន្នបលិពោធោតិ ឆិន្នចីវរាវាសបលិពោធោ។ ឯកាវ រត្តិ ឯករត្តំ, សមាសន្តគតស្ស អត្ថំ។ តិណ្ណំ ចីវរានំ សមាហារោតិ តិចីវរំ។ តេន តិចីវរេន, តីហិ ចីវរេហីតិ អត្ថោ។ ឯកេន វិប្បវុត្ថោបិ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៧៥-៤៧៦) ហិ តិចីវរេន វិប្បវុត្ថោ នាម ហោតិ បដិសិទ្ធបរិយាបន្នេន វិប្បវុត្ថត្តា, អវយវេបិ វា សមុទាយវោហារតោ។ តេនាហ ‘‘តិចីវរាធិដ្ឋាននយេនា’’តិអាទិ។
Bhikkhunāti bhikkhussāti attho, sāmiatthe cetaṃ karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘purimasikkhāpade viyā’’tiādi. Atha kasmā karaṇavaseneva karaṇavacanassa atthaṃ aggahetvā sāmivasena attho veditabboti āha ‘‘karaṇavasena hī’’tiādi. Hīti kāraṇatthe nipāto. Chinnapalibodhoti chinnacīvarāvāsapalibodho. Ekāva ratti ekarattaṃ, samāsantagatassa atthaṃ. Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ samāhāroti ticīvaraṃ. Tena ticīvarena, tīhi cīvarehīti attho. Ekena vippavutthopi (pārā. aṭṭha. 2.475-476) hi ticīvarena vippavuttho nāma hoti paṭisiddhapariyāpannena vippavutthattā, avayavepi vā samudāyavohārato. Tenāha ‘‘ticīvarādhiṭṭhānanayenā’’tiādi.
ឥទានិ វិប្បវាសលក្ខណវវត្ថាបនត្ថំ ‘‘គាមោ ឯកូបចារោ’’តិអាទិមាហ។ តត្ថ និវេសនន្តិ ឧទោសិតាទីនំ វសេន អកតាយ បតិស្សយវិកតិយា អធិវចនំ។ ឧទោសិតោតិ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៨២-៤៨៧) យានាទីនំ ភណ្ឌានំ សាលា។ យោ ‘‘ឧទវសិតោ’’តិបិ វុច្ចតិ។ អដ្ដោតិ បដិរាជាទិបដិពាហនត្ថំ ឥដ្ឋកាហិ កតោ ពហលភិត្តិកោ ចតុបញ្ចភូមិកោ បតិស្សយវិសេសោ។ ‘‘អដ្ដោតិ ពហលភិត្តិកគេហំ, យស្ស គោបានសិយោ អគ្គហេត្វា ឥដ្ឋកាហិ ឯវ ឆទនំ ហោតី’’តិ អបរេ។ ‘‘អដ្ដាការេន ករីយតី’’តិបិ វទន្តិ។ មាឡោតិ ឯកកូដសង្គហិតោ ចតុរស្សបាសាទោ, ឯកកូដសង្គហិតោ វា អនេកកោណវន្តោ បតិស្សយវិសេសោ។ ‘‘មាឡោតិ វដ្ដាការេន កតសេនាសន’’ន្តិ អបរេ។ បាសាទោតិ ទីឃបាសាទោ, អឌ្ឍយោគាទិភេទោ អដ្ដមាឡហម្មិយវជ្ជិតោ សព្ពោ វា បាសាទោ។ ហម្មិយន្តិ មុណ្ឌច្ឆទនបាសាទោ។ ‘‘ចន្ទិយង្គណយុត្ត’’ន្តិ អបរេ។ នាវាតិ ថលដ្ឋឧទកដ្ឋវសេន ទ្វិធា នាវា។ សត្ថោតិ ជង្ឃសត្ថោ, សកដសត្ថោ វា។ ធញ្ញករណន្តិ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៩១-៤៩៤) ខលំ វុច្ចតិ។ អារាមោតិ បុប្ផារាមោ, ផលារាមោ វា។ វិហារោតិ សបរិក្ខិត្តោ វា អបរិក្ខិត្តោ វា សកលោ អាវាសោ។ ‘‘គេហម្បី’’តិ កេចិ។ និវេសនាទីនិ ចេត្ថ គាមតោ ពហិ និវិដ្ឋានិ គហិតានិ។ អន្តោគាមេ ឋិតានំ បន គាមគ្គហណេនេវ គហិតត្តា គាមបរិហារោយេវាតិ។ ‘‘និវេសនាទយោ ហម្មិយបរិយោសានា គាមបរិក្ខេបតោ ពហិ និវិដ្ឋា’’តិ អបរេ។ ហត្ថបាសាតិក្កមេតិ ឯត្ថ ហត្ថបាសោ នាម អឌ្ឍតេយ្យរតនប្បមាណោ បទេសោ, តស្ស អតិក្កមោ ហត្ថបាសាតិក្កមោ, តស្មិំ ហត្ថបាសាតិក្កមេ។ ហត្ថបាសព្ភន្តរេ បន វត្ថុំ វដ្ដតិ។ តំ បមាណំ អតិក្កមិត្វា សចេបិ ឥទ្ធិមា ភិក្ខុ អាកាសេ អរុណំ ឧដ្ឋាបេតិ, និស្សគ្គិយមេវ ហោតិ។
Idāni vippavāsalakkhaṇavavatthāpanatthaṃ ‘‘gāmo ekūpacāro’’tiādimāha. Tattha nivesananti udositādīnaṃ vasena akatāya patissayavikatiyā adhivacanaṃ. Udositoti (pārā. aṭṭha. 2.482-487) yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā. Yo ‘‘udavasito’’tipi vuccati. Aṭṭoti paṭirājādipaṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso. ‘‘Aṭṭoti bahalabhittikagehaṃ, yassa gopānasiyo aggahetvā iṭṭhakāhi eva chadanaṃ hotī’’ti apare. ‘‘Aṭṭākārena karīyatī’’tipi vadanti. Māḷoti ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo, ekakūṭasaṅgahito vā anekakoṇavanto patissayaviseso. ‘‘Māḷoti vaṭṭākārena katasenāsana’’nti apare. Pāsādoti dīghapāsādo, aḍḍhayogādibhedo aṭṭamāḷahammiyavajjito sabbo vā pāsādo. Hammiyanti muṇḍacchadanapāsādo. ‘‘Candiyaṅgaṇayutta’’nti apare. Nāvāti thalaṭṭhaudakaṭṭhavasena dvidhā nāvā. Satthoti jaṅghasattho, sakaṭasattho vā. Dhaññakaraṇanti (pārā. aṭṭha. 2.491-494) khalaṃ vuccati. Ārāmoti pupphārāmo, phalārāmo vā. Vihāroti saparikkhitto vā aparikkhitto vā sakalo āvāso. ‘‘Gehampī’’ti keci. Nivesanādīni cettha gāmato bahi niviṭṭhāni gahitāni. Antogāme ṭhitānaṃ pana gāmaggahaṇeneva gahitattā gāmaparihāroyevāti. ‘‘Nivesanādayo hammiyapariyosānā gāmaparikkhepato bahi niviṭṭhā’’ti apare. Hatthapāsātikkameti ettha hatthapāso nāma aḍḍhateyyaratanappamāṇo padeso, tassa atikkamo hatthapāsātikkamo, tasmiṃ hatthapāsātikkame. Hatthapāsabbhantare pana vatthuṃ vaṭṭati. Taṃ pamāṇaṃ atikkamitvā sacepi iddhimā bhikkhu ākāse aruṇaṃ uṭṭhāpeti, nissaggiyameva hoti.
អយំ បនេត្ថ វិនិច្ឆយោ – សចេ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៧៧-៤៧៨) គាមោ ឯកស្ស រញ្ញោ វា ភោជកស្ស វា វសេន ឯកកុលស្ស ហោតិ, បាការាទិនា បរិក្ខិត្តត្តា ឯកូបចារោ ច, ឯវរូបេ គាមេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា តស្មិំ គាមព្ភន្តរេ យថារុចិតដ្ឋានេ វសិតព្ពំ, សចេ អបរិក្ខិត្តោ, យស្មិំ ឃរេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ ហោតិ, តស្មិំ ឃរេ វសិតព្ពំ, តស្ស ឃរស្ស សមន្តតោ ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។
Ayaṃ panettha vinicchayo – sace (pārā. aṭṭha. 2.477-478) gāmo ekassa rañño vā bhojakassa vā vasena ekakulassa hoti, pākārādinā parikkhittattā ekūpacāro ca, evarūpe gāme cīvaraṃ nikkhipitvā tasmiṃ gāmabbhantare yathārucitaṭṭhāne vasitabbaṃ, sace aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vasitabbaṃ, tassa gharassa samantato hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
សចេ គាមោ វេសាលិកុសិនារាទយោ វិយ នានារាជូនំ វា ភោជកានំ វា ហោតិ, វុត្តប្បការេន បរិក្ខិត្តោ ច, ឯវរូបេ គាមេ យស្មិំ ឃរេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ ហោតិ, តស្មិំ ឃរេ វា វត្ថព្ពំ, តស្ស ឃរស្ស ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។ យស្សា វីថិយា ឃរំ ហោតិ, តស្សា វីថិយា តស្ស ឃរស្ស សម្មុខាដ្ឋានេ សភាយំ វា ឃរទ្វារេ វា វត្ថព្ពំ, តេសំ សភាទ្វារានំ ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។
Sace gāmo vesālikusinārādayo viya nānārājūnaṃ vā bhojakānaṃ vā hoti, vuttappakārena parikkhitto ca, evarūpe gāme yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vā vatthabbaṃ, tassa gharassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Yassā vīthiyā gharaṃ hoti, tassā vīthiyā tassa gharassa sammukhāṭṭhāne sabhāyaṃ vā gharadvāre vā vatthabbaṃ, tesaṃ sabhādvārānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
សចេ សោ គាមោ អបរិក្ខិត្តោ, យស្មិំ ឃរេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ, តត្ថ វា តស្ស ហត្ថបាសេ វា វត្ថព្ពំ។ និវេសនេ បន សចេ ឯកកុលស្ស និវេសនំ ហោតិ, បរិក្ខិត្តញ្ច, អន្តោនិវេសនេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា អន្តោនិវេសនេ វត្ថព្ពំ។ អបរិក្ខិត្តំ ចេ ហោតិ, យស្មិំ គព្ភេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ, តស្មិំ វត្ថព្ពំ, តស្ស គព្ភស្ស ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។
Sace so gāmo aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vā tassa hatthapāse vā vatthabbaṃ. Nivesane pana sace ekakulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, antonivesane cīvaraṃ nikkhipitvā antonivesane vatthabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce hoti, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
សចេ នានាកុលស្ស និវេសនំ ហោតិ, បរិក្ខិត្តញ្ច, យស្មិំ គព្ភេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ, តស្មិំ គព្ភេ វត្ថព្ពំ, សព្ពេសំ សាធារណទ្វារមូលេ វា តេសំ គព្ភទ្វារមូលានំ ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។ អបរិក្ខិត្តំ ចេ, យស្មិំ គព្ភេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ, តស្មិំ គព្ភេ វត្ថព្ពំ, តស្ស គព្ភស្ស ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។ ឯស នយោ ឧទោសិតាទីសុបិ។
Sace nānākulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, sabbesaṃ sādhāraṇadvāramūle vā tesaṃ gabbhadvāramūlānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Esa nayo udositādīsupi.
សត្ថោ បន ជង្ឃសត្ថោ វា ហោតុ, សកដសត្ថោ វា។ សចេ ឯកកុលស្ស សត្ថោ ហោតិ, សត្ថេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា បុរតោ វា បច្ឆតោ វា សត្តព្ភន្តរា ន វិជហិតព្ពា, បស្សតោ អព្ភន្តរំ ន វិជហិតព្ពំ។ សចេ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៨៩) សត្ថោ គច្ឆន្តោ គាមំ វា នទិំ វា បរិយាទិយិត្វា តិដ្ឋតិ, អន្តោបវិដ្ឋេន សទ្ធិំ ឯកាពទ្ធោ ហុត្វា ឱរញ្ច បារញ្ច ផរិត្វា ឋិតោ ហោតិ, សត្ថបរិហារោវ លព្ភតិ។ អថ គាមេ វា នទិយា វា បរិយាបន្នោ ហោតិ អន្តោបវិដ្ឋោ, គាមបរិហារោ ចេវ នទិបរិហារោ ច លព្ភតិ។ សចេ វិហារសីមំ អតិក្កមិត្វា តិដ្ឋតិ, អន្តោសីមាយ ច ចីវរំ ហោតិ, វិហារំ គន្ត្វា វសិតព្ពំ។ សចេ ពហិសីមាយ ចីវរំ ហោតិ, សត្ថសមីបេយេវ វសិតព្ពំ។ សចេ គច្ឆន្តោ សកដេ វា ភគ្គេ, គោណេ វា នដ្ឋេ អន្តរា ឆិជ្ជតិ, យស្មិំ កោដ្ឋាសេ ចីវរំ និក្ខិត្តំ, តត្ថ វសិតព្ពំ។
Sattho pana jaṅghasattho vā hotu, sakaṭasattho vā. Sace ekakulassa sattho hoti, satthe cīvaraṃ nikkhipitvā purato vā pacchato vā sattabbhantarā na vijahitabbā, passato abbhantaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace (pārā. aṭṭha. 2.489) sattho gacchanto gāmaṃ vā nadiṃ vā pariyādiyitvā tiṭṭhati, antopaviṭṭhena saddhiṃ ekābaddho hutvā orañca pārañca pharitvā ṭhito hoti, satthaparihārova labbhati. Atha gāme vā nadiyā vā pariyāpanno hoti antopaviṭṭho, gāmaparihāro ceva nadiparihāro ca labbhati. Sace vihārasīmaṃ atikkamitvā tiṭṭhati, antosīmāya ca cīvaraṃ hoti, vihāraṃ gantvā vasitabbaṃ. Sace bahisīmāya cīvaraṃ hoti, satthasamīpeyeva vasitabbaṃ. Sace gacchanto sakaṭe vā bhagge, goṇe vā naṭṭhe antarā chijjati, yasmiṃ koṭṭhāse cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vasitabbaṃ.
ខេត្តេបិ (បារា. អដ្ឋ. ២.៤៩០) សចេ ឯកកុលស្ស ខេត្តំ ហោតិ, បរិក្ខិត្តញ្ច, អន្តោខេត្តេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា អន្តោខេត្តេ វត្ថព្ពំ។ សចេ អបរិក្ខិត្តំ, ហត្ថបាសា ចីវរំ ន វិជហិតព្ពំ។ សចេ នានាកុលស្ស ខេត្តំ ហោតិ, បរិក្ខិត្តញ្ច, អន្តោខេត្តេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា ខេត្តទ្វារមូលេ វា វត្ថព្ពំ, តស្ស ហត្ថបាសា វា ន វិជហិតព្ពំ។ សចេ អបរិក្ខិត្តំ, ចីវរំ ហត្ថបាសា ន វិជហិតព្ពំ។ ឯស នយោ ធញ្ញករណារាមេសុ ទ្វីសុបិ។ វិហារេ បន និវេសនេ វុត្តសទិសោវ វិនិច្ឆយោ។
Khettepi (pārā. aṭṭha. 2.490) sace ekakulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā antokhette vatthabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, hatthapāsā cīvaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace nānākulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā khettadvāramūle vā vatthabbaṃ, tassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, cīvaraṃ hatthapāsā na vijahitabbaṃ. Esa nayo dhaññakaraṇārāmesu dvīsupi. Vihāre pana nivesane vuttasadisova vinicchayo.
រុក្ខមូលេ បន យំ មជ្ឈន្ហិកេ កាលេ សមន្តា ឆាយា ផរតិ, តស្មិំ ឋានេ អវិរឡេ បទេសេ តស្ស ឆាយាយ ផុដ្ឋោកាសស្ស អន្តោយេវ និក្ខិបិតព្ពំ។ សចេ វិរឡសាខស្ស រុក្ខស្ស អាតបេន ផុដ្ឋោកាសេ ឋបេតិ, អរុណុគ្គមនេ ច សោ ភិក្ខុ តស្ស ហត្ថបាសេ ន ហោតិ, អញ្ញស្មិំ ឋានេ តស្ស ឆាយាយបិ ហោតិ, និស្សគ្គិយំ ហោតិ។ សចេ នានាកុលស្ស រុក្ខោ ហោតិ, ចីវរស្ស ហត្ថបាសា ន វិជហិតព្ពំ។
Rukkhamūle pana yaṃ majjhanhike kāle samantā chāyā pharati, tasmiṃ ṭhāne aviraḷe padese tassa chāyāya phuṭṭhokāsassa antoyeva nikkhipitabbaṃ. Sace viraḷasākhassa rukkhassa ātapena phuṭṭhokāse ṭhapeti, aruṇuggamane ca so bhikkhu tassa hatthapāse na hoti, aññasmiṃ ṭhāne tassa chāyāyapi hoti, nissaggiyaṃ hoti. Sace nānākulassa rukkho hoti, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
អជ្ឈោកាសេ បន វិញ្ឈាដវិអាទីសុ អរញ្ញេសុបិ សមុទ្ទមជ្ឈេ មច្ឆពន្ធានំ អគមនបថទីបកេសុបិ ចីវរំ ឋបេត្វា តតោ សមន្តា សត្តព្ភន្តរេ បទេសេ យត្ថ កត្ថចិ វសិតព្ពំ, ឥតោ អញ្ញត្ថ វសន្តោ វិប្បវុត្ថោ នាម ហោតីតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Ajjhokāse pana viñjhāṭaviādīsu araññesupi samuddamajjhe macchabandhānaṃ agamanapathadīpakesupi cīvaraṃ ṭhapetvā tato samantā sattabbhantare padese yattha katthaci vasitabbaṃ, ito aññattha vasanto vippavuttho nāma hotīti daṭṭhabbaṃ.
ឥមស្ស បន វិត្ថារស្ស ឥធ អវុត្តត្តា, សមន្តបាសាទិកាយញ្ច វុត្តត្តា ‘‘អយមេត្ថ សង្ខេបោ’’តិអាទិ វុត្តំ។ ឯត្ថាតិ ‘‘តិចីវរេន វិប្បវសេយ្យា’’តិ ឯតស្មិំ បទេ។ សង្ខេបោតិ សង្ខេបវណ្ណនា។ ឯត្ថ បន បាឡិយំ (បារា. ៤៧៧) ‘‘គាមោ ឯកូបចារោ នានូបចារោ’’តិអាទិនា អវិសេសេន មាតិកំ និក្ខិបិត្វាបិ គាមនិវេសនឧទោសិតខេត្តធញ្ញករណអារាមវិហារានំ ឯកូបចារនានូបចារតា ‘‘គាមោ ឯកូបចារោ នាម ឯកកុលស្ស គាមោ ហោតិ បរិក្ខិត្តោ ច អបរិក្ខិត្តោ ចា’’តិអាទិនា (បារា. ៤៧៨) បរិក្ខិត្តាបរិក្ខិត្តវសេន វិភត្តា។ អដ្ដមាឡបាសាទហម្មិយនាវាសត្ថរុក្ខមូលអជ្ឈោកាសានំ បន ឯវំ អវត្វា ‘‘ឯកកុលស្ស អដ្ដោ ហោតិ, នានាកុលស្ស អដ្ដោ ហោតី’’តិអាទិនា (បារា. ៤៨៤) នយេន ឯកកុលនានាកុលវសេន ច អន្តេ ‘‘អជ្ឈោកាសោ ឯកូបចារោ នាម អគាមកេ អរញ្ញេ សមន្តា សត្តព្ភន្តរា ឯកូបចារោ, តតោ បរំ នានូបចារោតិ (បារា. ៤៩៤) ច ឯវំ ឯកូបចារនានូបចារតា វិភត្តា។ តស្មា គាមាទីសុ បរិក្ខិត្តំ ឯកូបចារំ, អបរិក្ខិត្តំ នានូបចារន្តិ ច, អដ្ដាទិសុ យំ ឯកកុលស្ស, តំ ឯកូបចារំ, យំ នានាកុលស្ស, តំ នានូបចារន្តិ ច គហេតព្ពំ។ អជ្ឈោកាសេ វុត្តនយេន គហេតព្ពំ។ ឧបចារោតិ ហិ ‘‘គាមោ ឯកូបចារោ នានូបចារោ’’តិអាទីសុ ទ្វារំ, ‘‘អជ្ឈោកាសោ ឯកូបចារោ’’តិ ឯត្ថ សមន្តា សត្តព្ភន្តរសង្ខាតំ បមាណន្តិ អបរេ។
Imassa pana vitthārassa idha avuttattā, samantapāsādikāyañca vuttattā ‘‘ayamettha saṅkhepo’’tiādi vuttaṃ. Etthāti ‘‘ticīvarena vippavaseyyā’’ti etasmiṃ pade. Saṅkhepoti saṅkhepavaṇṇanā. Ettha pana pāḷiyaṃ (pārā. 477) ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādinā avisesena mātikaṃ nikkhipitvāpi gāmanivesanaudositakhettadhaññakaraṇaārāmavihārānaṃ ekūpacāranānūpacāratā ‘‘gāmo ekūpacāro nāma ekakulassa gāmo hoti parikkhitto ca aparikkhitto cā’’tiādinā (pārā. 478) parikkhittāparikkhittavasena vibhattā. Aṭṭamāḷapāsādahammiyanāvāsattharukkhamūlaajjhokāsānaṃ pana evaṃ avatvā ‘‘ekakulassa aṭṭo hoti, nānākulassa aṭṭo hotī’’tiādinā (pārā. 484) nayena ekakulanānākulavasena ca ante ‘‘ajjhokāso ekūpacāro nāma agāmake araññe samantā sattabbhantarā ekūpacāro, tato paraṃ nānūpacāroti (pārā. 494) ca evaṃ ekūpacāranānūpacāratā vibhattā. Tasmā gāmādīsu parikkhittaṃ ekūpacāraṃ, aparikkhittaṃ nānūpacāranti ca, aṭṭādisu yaṃ ekakulassa, taṃ ekūpacāraṃ, yaṃ nānākulassa, taṃ nānūpacāranti ca gahetabbaṃ. Ajjhokāse vuttanayena gahetabbaṃ. Upacāroti hi ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādīsu dvāraṃ, ‘‘ajjhokāso ekūpacāro’’ti ettha samantā sattabbhantarasaṅkhātaṃ pamāṇanti apare.
អញ្ញត្រ ភិក្ខុសម្មុតិយាតិ ភិក្ខុនោ សង្ឃេន ទិន្នា សម្មុតិ ភិក្ខុសម្មុតិ, តំ វិនាតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘យំ សង្ឃោ’’តិអាទិ។ អវិប្បវាសសម្មុតិំ ទេតីតិ អវិប្បវាសា សម្មុតិ, អវិប្បវាសាយ វា សម្មុតិ អវិប្បវាសសម្មុតិ, តំ ញត្តិទុតិយេន កម្មេន ទេតីតិ អត្ថោ។
Aññatra bhikkhusammutiyāti bhikkhuno saṅghena dinnā sammuti bhikkhusammuti, taṃ vināti attho. Tenāha ‘‘yaṃ saṅgho’’tiādi. Avippavāsasammutiṃ detīti avippavāsā sammuti, avippavāsāya vā sammuti avippavāsasammuti, taṃ ñattidutiyena kammena detīti attho.
សន្តរុត្តរេនាតិ ‘‘អន្តរ’’ន្តិ អន្តរវាសកោ វុច្ចតិ, ‘‘ឧត្តរ’’ន្តិ ឧត្តរាសង្គោ, សហ អន្តរេន ឧត្តរំ សន្តរុត្តរំ, តេន សន្តរុត្តរេន, សហ អន្តរវាសកេន ឧត្តរាសង្គេនាតិ អត្ថោ។ អន្តោអរុណេ បច្ចុទ្ធដេតិ និវត្តិត្វា សម្បាបុណិតុមសក្កោន្តេន តត្ថេវ ឋត្វា អន្តោ អរុណេ បច្ចុទ្ធដេ។ បច្ចាគន្តព្ពន្តិ យថា រោគោ ន កុប្បតិ, តថា បុន ចីវរស្ស ឋបិតដ្ឋានំ អាគន្តព្ពំ។ យតោ បដ្ឋាយ ហិ សត្ថំ វា បរិយេសតិ, ‘‘គច្ឆាមី’’តិ អាភោគំ វា ករោតិ, តតោ បដ្ឋាយ វដ្ដតិ។ ‘‘ន ទានិ គមិស្សាមី’’តិ ឯវំ បន ធុរនិក្ខេបំ ករោន្តេន បច្ចុទ្ធរិតព្ពំ ‘‘អតិរេកចីវរដ្ឋានេ ឋស្សតី’’តិ។ តេនាហ ‘‘តត្ថេវ វា ឋិតេន បច្ចុទ្ធរិតព្ព’’ន្តិ។ សោតិ យស្ស សម្មុតិ ទិន្នា, សោ រោគោ។ លទ្ធកប្បិយមេវ បុន សម្មុតិទានកិច្ចំ នត្ថីតិ អធិប្បាយោ។
Santaruttarenāti ‘‘antara’’nti antaravāsako vuccati, ‘‘uttara’’nti uttarāsaṅgo, saha antarena uttaraṃ santaruttaraṃ, tena santaruttarena, saha antaravāsakena uttarāsaṅgenāti attho. Antoaruṇe paccuddhaṭeti nivattitvā sampāpuṇitumasakkontena tattheva ṭhatvā anto aruṇe paccuddhaṭe. Paccāgantabbanti yathā rogo na kuppati, tathā puna cīvarassa ṭhapitaṭṭhānaṃ āgantabbaṃ. Yato paṭṭhāya hi satthaṃ vā pariyesati, ‘‘gacchāmī’’ti ābhogaṃ vā karoti, tato paṭṭhāya vaṭṭati. ‘‘Na dāni gamissāmī’’ti evaṃ pana dhuranikkhepaṃ karontena paccuddharitabbaṃ ‘‘atirekacīvaraṭṭhāne ṭhassatī’’ti. Tenāha ‘‘tattheva vā ṭhitena paccuddharitabba’’nti. Soti yassa sammuti dinnā, so rogo. Laddhakappiyameva puna sammutidānakiccaṃ natthīti adhippāyo.
អធិដ្ឋិតចីវរតាតិ តិចីវរាធិដ្ឋាននយេន អធិដ្ឋិតចីវរតា។ វិប្បវាសោ នាម យទិ ពទ្ធសីមាយំ ចីវរំ ហោតិ, តតោ ពហិ អរុណុដ្ឋាបនំ។ អថ អពទ្ធសីមាយំ, យថាវុត្តគាមាទីនំ ពហិ ហត្ថបាសាតិក្កមេ អរុណុដ្ឋាបនំ។ ពទ្ធសីមាយំ បន យត្ថ កត្ថចិ ចីវរំ ឋបេត្វា អន្តោសីមាយមេវ យត្ថ កត្ថចិ វសិតុំ វដ្ដតិ។ ឥធ អបច្ចុទ្ធរណំ អកិរិយាតិ សម្ពន្ធោ។
Adhiṭṭhitacīvaratāti ticīvarādhiṭṭhānanayena adhiṭṭhitacīvaratā. Vippavāso nāma yadi baddhasīmāyaṃ cīvaraṃ hoti, tato bahi aruṇuṭṭhāpanaṃ. Atha abaddhasīmāyaṃ, yathāvuttagāmādīnaṃ bahi hatthapāsātikkame aruṇuṭṭhāpanaṃ. Baddhasīmāyaṃ pana yattha katthaci cīvaraṃ ṭhapetvā antosīmāyameva yattha katthaci vasituṃ vaṭṭati. Idha apaccuddharaṇaṃ akiriyāti sambandho.
ឧទោសិតសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Udositasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
