Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ទីឃ និកាយ ២៥
Long Discourses 25
ឧទុម្ពរិកសុត្ត
The Lion’s Roar at the Monastery of Lady Udumbarikā
១។ និគ្រោធបរិព្ពាជកវត្ថុ
1. The Story of the Wanderer Nigrodha
ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain.
តេន ខោ បន សមយេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមេ បដិវសតិ មហតិយា បរិព្ពាជកបរិសាយ សទ្ធិំ តិំសមត្តេហិ បរិព្ពាជកសតេហិ។ អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ ទិវា ទិវស្ស រាជគហា និក្ខមិ ភគវន្តំ ទស្សនាយ។
Now at that time the wanderer Nigrodha was residing in the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers, together with a large assembly of three thousand wanderers. Then the householder Sandhāna left Rājagaha in the middle of the day to see the Buddha.
អថ ខោ សន្ធានស្ស គហបតិស្ស ឯតទហោសិ: “អកាលោ ខោ ភគវន្តំ ទស្សនាយ។ បដិសល្លីនោ ភគវា។ មនោភាវនីយានម្បិ ភិក្ខូនំ អសមយោ ទស្សនាយ។ បដិសល្លីនា មនោភាវនីយា ភិក្ខូ។ យន្នូនាហំ យេន ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមោ, យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមេយ្យន៑”តិ។ អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ យេន ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមោ, តេនុបសង្កមិ។
Then it occurred to him, “It’s the wrong time to see the Buddha, as he’s in retreat. And it’s the wrong time to see the esteemed bhikkhus, as they’re in retreat. Why don’t I visit the wanderer Nigrodha at the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers?” So he went to the monastery of the wanderers.
តេន ខោ បន សមយេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ មហតិយា បរិព្ពាជកបរិសាយ សទ្ធិំ និសិន្នោ ហោតិ ឧន្នាទិនិយា ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទាយ អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ កថេន្តិយា។ សេយ្យថិទំ—រាជកថំ ចោរកថំ មហាមត្តកថំ សេនាកថំ ភយកថំ យុទ្ធកថំ អន្នកថំ បានកថំ វត្ថកថំ សយនកថំ មាលាកថំ គន្ធកថំ ញាតិកថំ យានកថំ គាមកថំ និគមកថំ នគរកថំ ជនបទកថំ ឥត្ថិកថំ សូរកថំ វិសិខាកថំ កុម្ភដ្ឋានកថំ បុព្ពបេតកថំ នានត្តកថំ លោកក្ខាយិកំ សមុទ្ទក្ខាយិកំ ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។
Now at that time, Nigrodha was sitting together with a large assembly of wanderers making an uproar, a dreadful racket. They engaged in all kinds of low talk, such as talk about kings, bandits, and ministers; talk about armies, threats, and wars; talk about food, drink, clothes, and beds; talk about garlands and fragrances; talk about family, vehicles, villages, towns, cities, and countries; talk about women and heroes; street talk and well talk; talk about the departed; motley talk; tales of land and sea; and talk about being reborn in this or that state of existence.
អទ្ទសា ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ សន្ធានំ គហបតិំ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តំ។ ទិស្វា សកំ បរិសំ សណ្ឋាបេសិ: “អប្បសទ្ទា ភោន្តោ ហោន្តុ, មា ភោន្តោ សទ្ទមកត្ថ។ អយំ សមណស្ស គោតមស្ស សាវកោ អាគច្ឆតិ សន្ធានោ គហបតិ។ យាវតា ខោ បន សមណស្ស គោតមស្ស សាវកា គិហី ឱទាតវសនា រាជគហេ បដិវសន្តិ, អយំ តេសំ អញ្ញតរោ សន្ធានោ គហបតិ។ អប្បសទ្ទកាមា ខោ បនេតេ អាយស្មន្តោ អប្បសទ្ទវិនីតា, អប្បសទ្ទស្ស វណ្ណវាទិនោ។ អប្បេវ នាម អប្បសទ្ទំ បរិសំ វិទិត្វា ឧបសង្កមិតព្ពំ មញ្ញេយ្យា”តិ។ ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហី អហេសុំ។
Nigrodha saw Sandhāna coming off in the distance, and hushed his own assembly: “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. The householder Sandhāna, a disciple of the ascetic Gotama, is coming. He is included among the white-clothed lay disciples of the ascetic Gotama, who is residing near Rājagaha. Such venerables like the quiet, are educated to be quiet, and praise the quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach.” Then those wanderers fell silent.
អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា និគ្រោធេន បរិព្ពាជកេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សន្ធានោ គហបតិ និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច: “អញ្ញថា ខោ ឥមេ ភោន្តោ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា សង្គម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ—រាជកថំ …បេ… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។ អញ្ញថា ខោ បន សោ ភគវា អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវតិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានី”តិ។
Then Sandhāna went up to the wanderer Nigrodha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Nigrodha, “The way the wanderers make an uproar as they sit together and talk about all kinds of low topics is one thing. It’s quite different to the way the Buddha frequents remote lodgings in the wilderness and the forest that are quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat.”
ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ សន្ធានំ គហបតិំ ឯតទវោច: “យគ្ឃេ, គហបតិ, ជានេយ្យាសិ, កេន សមណោ គោតមោ សទ្ធិំ សល្លបតិ, កេន សាកច្ឆំ សមាបជ្ជតិ, កេន បញ្ញាវេយ្យត្តិយំ សមាបជ្ជតិ? សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ។ សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ សេយ្យថាបិ នាម គោកាណា បរិយន្តចារិនី អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឯវមេវ សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា; អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ; នាលំ សល្លាបាយ។ សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឥង្ឃ, គហបតិ, សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេយ្យាម, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ មញ្ញេ ឱរោធេយ្យាមា”តិ។
When Sandhāna said this, Nigrodha said to him, “Surely, householder, you should know better! With whom does the ascetic Gotama converse? With whom does he engage in discussion? With whom does he achieve lucidity of wisdom? Staying in empty huts has destroyed the ascetic Gotama’s wisdom. Not frequenting assemblies, he is unable to hold a discussion. He just lurks on the periphery. He’s just like a one-eyed cow, circling around and lurking on the periphery. Go on, householder! Were the ascetic Gotama to come to this assembly, I’d sink him with just one question! I’d tie him up like a hollow pot!”
អស្សោសិ ខោ ភគវា ទិព្ពាយ សោតធាតុយា វិសុទ្ធាយ អតិក្កន្តមានុសិកាយ សន្ធានស្ស គហបតិស្ស និគ្រោធេន បរិព្ពាជកេន សទ្ធិំ ឥមំ កថាសល្លាបំ។ អថ ខោ ភគវា គិជ្ឈកូដា បព្ពតា ឱរោហិត្វា យេន សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមិ។
With clairaudience that is purified and superhuman, the Buddha heard this discussion between the householder Sandhāna and the wanderer Nigrodha. Then the Buddha descended from Vulture’s Peak Mountain and went to the peacocks’ feeding ground on the bank of the Sumāgadhā, where he walked mindfully in the open air.
អទ្ទសា ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមន្តំ។ ទិស្វាន សកំ បរិសំ សណ្ឋាបេសិ: “អប្បសទ្ទា ភោន្តោ ហោន្តុ, មា ភោន្តោ សទ្ទមកត្ថ, អយំ សមណោ គោតមោ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមតិ។ អប្បសទ្ទកាមោ ខោ បន សោ អាយស្មា, អប្បសទ្ទស្ស វណ្ណវាទី។ អប្បេវ នាម អប្បសទ្ទំ បរិសំ វិទិត្វា ឧបសង្កមិតព្ពំ មញ្ញេយ្យ។ សចេ សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឥមំ តំ បញ្ហំ បុច្ឆេយ្យាម: ‘កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយន៑ៜ”តិ? ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហី អហេសុំ។
Nigrodha saw him, and hushed his own assembly: “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. The ascetic Gotama is walking mindfully on the bank of the Sumāgadhā. The venerable likes quiet and praises quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach. If he comes, I’ll ask him this question: ‘Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?’” Then those wanderers fell silent.
២។ តបោជិគុច្ឆាវាទ
2. Mortification in Disgust of Sin
អថ ខោ ភគវា យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមិ។ អថ ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “ឯតុ ខោ, ភន្តេ, ភគវា, ស្វាគតំ, ភន្តេ, ភគវតោ។ ចិរស្សំ ខោ, ភន្តេ, ភគវា ឥមំ បរិយាយមកាសិ យទិទំ ឥធាគមនាយ។ និសីទតុ, ភន្តេ, ភគវា, ឥទមាសនំ បញ្ញត្តន៑”តិ។ និសីទិ ភគវា បញ្ញត្តេ អាសនេ។ និគ្រោធោបិ ខោ បរិព្ពាជកោ អញ្ញតរំ នីចាសនំ គហេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ភគវា ឯតទវោច: “កាយ នុត្ថ, និគ្រោធ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា, កា ច បន វោ អន្តរាកថា វិប្បកតា”តិ?
Then the Buddha went up to the wanderer Nigrodha, who said to him, “Let the Blessed One come, sir! Welcome to the Blessed One, sir! It’s been a long time since you took the opportunity to come here. Please, sir, sit down, this seat is ready.” The Buddha sat on the seat spread out, while Nigrodha took a low seat and sat to one side. The Buddha said to him, “Nigrodha, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “ឥធ មយំ, ភន្តេ, អទ្ទសាម ភគវន្តំ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមន្តំ, ទិស្វាន ឯវំ អវោចុម្ហា: ‘សចេ សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឥមំ តំ បញ្ហំ បុច្ឆេយ្យាម: “កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយន៑”ៜតិ? អយំ ខោ នោ, ភន្តេ, អន្តរាកថា វិប្បកតា; អថ ភគវា អនុប្បត្តោ”តិ។
Nigrodha said, “Well, sir, I saw you walking mindfully and said: ‘If the ascetic Gotama comes, I’ll ask him this question: “Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?”’ This is the conversation that was unfinished when the Buddha arrived.”
“ទុជ្ជានំ ខោ ឯតំ, និគ្រោធ, តយា អញ្ញទិដ្ឋិកេន អញ្ញខន្តិកេន អញ្ញរុចិកេន អញ្ញត្រាយោគេន អញ្ញត្រាចរិយកេន, យេនាហំ សាវកេ វិនេមិ, យេន មយា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយំ។ ឥង្ឃ ត្វំ មំ, និគ្រោធ, សកេ អាចរិយកេ អធិជេគុច្ឆេ បញ្ហំ បុច្ឆ: ‘កថំ សន្តា នុ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, កថំ អបរិបុណ្ណាៜ”តិ?
“It’s hard for you to understand this, Nigrodha, since you have a different view, creed, and preference, unless you dedicate yourself to practice with the guidance of tradition. Please ask me a question about the higher disgust of sin in your own tradition: ‘How are the conditions for the fervent mortification in disgust of sin completed, and how are they incomplete?’”
ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អហេសុំ: “អច្ឆរិយំ វត ភោ, អព្ភុតំ វត ភោ, សមណស្ស គោតមស្ស មហិទ្ធិកតា មហានុភាវតា, យត្រ ហិ នាម សកវាទំ ឋបេស្សតិ, បរវាទេន បវារេស្សតី”តិ។
When he said this, those wanderers made an uproar, “Oh, how incredible, how amazing! The ascetic Gotama has such power and might! For he sets aside his own doctrine and invites discussion on the doctrine of others!”
អថ ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេ បរិព្ពាជកេ អប្បសទ្ទេ កត្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច: “មយំ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆាវាទា តបោជិគុច្ឆាសារា តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរាម។ កថំ សន្តា នុ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, កថំ អបរិបុណ្ណា”តិ?
Then Nigrodha, having quieted those wanderers, said to the Buddha, “Sir, we teach fervent mortification in disgust of sin, regarding it as essential and clinging to it. How are the conditions for the fervent mortification in disgust of sin completed, and how are they incomplete?”
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី អចេលកោ ហោតិ មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ, នឯហិភទ្ទន្តិកោ, នតិដ្ឋភទ្ទន្តិកោ, នាភិហដំ, ន ឧទ្ទិស្សកតំ, ន និមន្តនំ សាទិយតិ, សោ ន កុម្ភិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន កឡោបិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន ឯឡកមន្តរំ, ន ទណ្ឌមន្តរំ, ន មុសលមន្តរំ, ន ទ្វិន្នំ ភុញ្ជមានានំ, ន គព្ភិនិយា, ន បាយមានាយ, ន បុរិសន្តរគតាយ, ន សង្កិត្តីសុ, ន យត្ថ សា ឧបដ្ឋិតោ ហោតិ, ន យត្ថ មក្ខិកា សណ្ឌសណ្ឌចារិនី, ន មច្ឆំ, ន មំសំ, ន សុរំ, ន មេរយំ, ន ថុសោទកំ បិវតិ, សោ ឯកាគារិកោ វា ហោតិ ឯកាលោបិកោ, ទ្វាគារិកោ វា ហោតិ ទ្វាលោបិកោ, សត្តាគារិកោ វា ហោតិ សត្តាលោបិកោ, ឯកិស្សាបិ ទត្តិយា យាបេតិ, ទ្វីហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ, សត្តហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ; ឯកាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, ទ្វីហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, សត្តាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ សោ សាកភក្ខោ វា ហោតិ, សាមាកភក្ខោ វា ហោតិ, នីវារភក្ខោ វា ហោតិ, ទទ្ទុលភក្ខោ វា ហោតិ, ហដភក្ខោ វា ហោតិ, កណភក្ខោ វា ហោតិ, អាចាមភក្ខោ វា ហោតិ, បិញ្ញាកភក្ខោ វា ហោតិ, តិណភក្ខោ វា ហោតិ, គោមយភក្ខោ វា ហោតិ; វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។ សោ សាណានិបិ ធារេតិ, មសាណានិបិ ធារេតិ, ឆវទុស្សានិបិ ធារេតិ, បំសុកូលានិបិ ធារេតិ, តិរីដានិបិ ធារេតិ, អជិនម្បិ ធារេតិ, អជិនក្ខិបម្បិ ធារេតិ, កុសចីរម្បិ ធារេតិ, វាកចីរម្បិ ធារេតិ, ផលកចីរម្បិ ធារេតិ, កេសកម្ពលម្បិ ធារេតិ, វាឡកម្ពលម្បិ ធារេតិ, ឧលូកបក្ខម្បិ ធារេតិ, កេសមស្សុលោចកោបិ ហោតិ កេសមស្សុលោចនានុយោគមនុយុត្តោ, ឧព្ភដ្ឋកោបិ ហោតិ អាសនបដិក្ខិត្តោ, ឧក្កុដិកោបិ ហោតិ ឧក្កុដិកប្បធានមនុយុត្តោ, កណ្ដកាបស្សយិកោបិ ហោតិ កណ្ដកាបស្សយេ សេយ្យំ កប្បេតិ, ផលកសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ថណ្ឌិលសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ឯកបស្សយិកោបិ ហោតិ រជោជល្លធរោ, អព្ភោកាសិកោបិ ហោតិ យថាសន្ថតិកោ, វេកដិកោបិ ហោតិ វិកដភោជនានុយោគមនុយុត្តោ, អបានកោបិ ហោតិ អបានកត្តមនុយុត្តោ, សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។
“Nigrodha, it’s when a mortifier goes naked, ignoring conventions. They lick their hands, and don’t come or wait when called. They don’t consent to food brought to them, or food prepared on purpose for them, or an invitation for a meal. They don’t receive anything from a pot or bowl; or from someone who keeps sheep, or who has a weapon or a shovel in their home; or where a couple is eating; or where there is a woman who is pregnant, breast-feeding, or who has a man in her home; or where there’s a dog waiting or flies buzzing. They accept no fish or meat or liquor or wine, and drink no beer. They go to just one house for alms, taking just one mouthful, or two houses and two mouthfuls, up to seven houses and seven mouthfuls. They feed on one saucer a day, two saucers a day, up to seven saucers a day. They eat once a day, once every second day, up to once a week, and so on, even up to once a fortnight. They live committed to the practice of eating food at set intervals. They eat herbs, millet, wild rice, poor rice, water lettuce, rice bran, scum from boiling rice, sesame flour, grass, or cow dung. They survive on forest roots and fruits, or eating fallen fruit. They wear robes of sunn hemp, mixed hemp, corpse-wrapping cloth, rags, lodh tree bark, antelope hide (whole or in strips), kusa grass, bark, wood-chips, human hair, horse-tail hair, or owls’ wings. They tear out their hair and beard, committed to this practice. They constantly stand, refusing seats. They squat, committed to persisting in the squatting position. They lie on a mat of thorns, making a mat of thorns their bed. They make their bed on a plank, or the bare ground. They lie only on one side. They wear dust and dirt. They stay in the open air. They sleep wherever they lay their mat. They eat unnatural things, committed to the practice of eating unnatural foods. They don’t drink, committed to the practice of not drinking liquids. They’re committed to the practice of immersion in water three times a day, including the evening.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា វា ហោតិ អបរិបុណ្ណា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin complete, or incomplete?”
“អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, នោ អបរិបុណ្ណា”តិ។
“Clearly, sir, if that is so the fervent mortification in disgust of sin is complete, not incomplete.”
“ឯវំ បរិបុណ្ណាយបិ ខោ អហំ, និគ្រោធ, តបោជិគុច្ឆាយ អនេកវិហិតេ ឧបក្កិលេសេ វទាមី”តិ។
“But even such a completed mortification has many defects, I say.”
២។១។ ឧបក្កិលេស
2.1. Defects
“យថា កថំ បន, ភន្តេ, ភគវា ឯវំ បរិបុណ្ណាយ តបោជិគុច្ឆាយ អនេកវិហិតេ ឧបក្កិលេសេ វទតី”តិ?
“But how does the Buddha say that even such a completed mortification has many defects?”
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
“Firstly, a mortifier undertakes a practice of mortification. They’re happy with that, as they’ve got all they wished for. This is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They glorify themselves and put others down on account of that. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They become indulgent and infatuated and fall into negligence on account of that. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They’re happy with that, as they’ve got all they wished for. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They glorify themselves and put others down on account of that. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They become indulgent and infatuated and fall into negligence on account of that. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ភោជនេសុ វោទាសំ អាបជ្ជតិ: ‘ឥទំ មេ ខមតិ, ឥទំ មេ នក្ខមតីៜតិ។ សោ យញ្ច ខ្វស្ស នក្ខមតិ, តំ សាបេក្ខោ បជហតិ។ យំ បនស្ស ខមតិ, តំ គធិតោ មុច្ឆិតោ អជ្ឈាបន្នោ អនាទីនវទស្សាវី អនិស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier becomes fussy about food, saying, ‘This agrees with me, this doesn’t agree with me.’ What doesn’t agree with them they give up in expectation. But what does agree with them they eat tied, infatuated, attached, blind to the drawbacks, and not understanding the escape. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ លាភសក្ការសិលោកនិកន្តិហេតុ: ‘សក្ករិស្សន្តិ មំ រាជានោ រាជមហាមត្តា ខត្តិយា ព្រាហ្មណា គហបតិកា តិត្ថិយាៜតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification out of longing for possessions, honor, and popularity, thinking, ‘Kings, royal ministers, aristocrats, brahmins, householders, and sectarians will honor me!’ This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា អបសាទេតា ហោតិ: ‘កិំ បនាយំ សម្ពហុលាជីវោ សព្ពំ សម្ភក្ខេតិ។ សេយ្យថិទំ—មូលពីឹ ខន្ធពីឹ ផឡុពីឹ អគ្គពីឹ ពីជពីជមេវ បញ្ចមំ, អសនិវិចក្កំ ទន្តកូដំ, សមណប្បវាទេនាៜតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier rebukes a certain ascetic or brahmin, ‘But what is this one doing, living in abundance! According to this ascetic’s doctrine, everything—plants propagated from roots, stems, cuttings, or joints; and those from regular seeds as the fifth—is crunched together like the thunder of a tooth-hammer!’ This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី បស្សតិ អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា កុលេសុ សក្ករិយមានំ គរុករិយមានំ មានិយមានំ បូជិយមានំ។ ទិស្វា តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘ឥមញ្ហិ នាម សម្ពហុលាជីវំ កុលេសុ សក្ករោន្តិ គរុំ ករោន្តិ មានេន្តិ បូជេន្តិ។ មំ បន តបស្សិំ លូខាជីវិំ កុលេសុ ន សក្ករោន្តិ ន គរុំ ករោន្តិ ន មានេន្តិ ន បូជេន្តីៜតិ, ឥតិ សោ ឥស្សាមច្ឆរិយំ កុលេសុ ឧប្បាទេតា ហោតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier sees a certain ascetic or brahmin being honored, respected, esteemed, and venerated among good families. They think, ‘This one, who lives in abundance, is honored, respected, esteemed, and venerated among good families. But I, a fervent mortifier who lives rough, am not honored, respected, esteemed, and venerated among good families.’ Thus they give rise to jealousy and stinginess regarding families. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អាបាថកនិសាទី ហោតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier sits meditation only when people can see them. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អត្តានំ អទស្សយមានោ កុលេសុ ចរតិ: ‘ឥទម្បិ មេ តបស្មិំ ឥទម្បិ មេ តបស្មិន៑ៜតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier sneaks about among families, thinking, ‘This is part of my mortification; this is part of my mortification.’ This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី កិញ្ចិទេវ បដិច្ឆន្នំ សេវតិ។ សោ ‘ខមតិ តេ ឥទន៑ៜតិ បុដ្ឋោ សមានោ អក្ខមមានំ អាហ: ‘ខមតីៜតិ។ ខមមានំ អាហ: ‘នក្ខមតីៜតិ។ ឥតិ សោ សម្បជានមុសា ភាសិតា ហោតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier sometimes behaves in an underhand manner. When asked whether something agrees with them, they say it does, even though it doesn’t. Or they say it doesn’t, even though it does. Thus they tell a deliberate lie. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តថាគតស្ស វា តថាគតសាវកស្ស វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សន្តំយេវ បរិយាយំ អនុញ្ញេយ្យំ នានុជានាតិ …បេ… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier disagrees with the way that the Realized One or their disciple teaches Dhamma, even when they make a valid point. This too is a defect in that mortifier.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។ បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី មក្ខី ហោតិ បឡាសី …បេ… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី … សឋោ ហោតិ មាយាវី … ថទ្ធោ ហោតិ អតិមានី … បាបិច្ឆោ ហោតិ បាបិកានំ ឥច្ឆានំ វសំ គតោ … មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ហោតិ អន្តគ្គាហិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ … សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier is irritable and hostile … offensive and contemptuous … jealous and stingy … devious and deceitful … obstinate and vain … they have corrupt wishs, falling under the sway of corrupt wishes … they have wrong view, being attached to an extremist view … they’re attached to their own views, holding them tight, and refusing to let go. This too is a defect in that mortifier.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិមេ តបោជិគុច្ឆា ឧបក្កិលេសា វា អនុបក្កិលេសា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? Are such mortifications defective or not?”
“អទ្ធា ខោ ឥមេ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា ឧបក្កិលេសា, នោ អនុបក្កិលេសា។ ឋានំ ខោ បនេតំ, ភន្តេ, វិជ្ជតិ យំ ឥធេកច្ចោ តបស្សី សព្ពេហេវ ឥមេហិ ឧបក្កិលេសេហិ សមន្នាគតោ អស្ស; កោ បន វាទោ អញ្ញតរញ្ញតរេនា”តិ។
“Clearly, sir, they’re defective. It’s possible that a mortifier might have all of these defects, let alone one or other of them.”
២។២។ បរិសុទ្ធបបដិកប្បត្តកថា
2.2. On Reaching the Shoots
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
“Firstly, Nigrodha, a mortifier undertakes a practice of mortification. But they’re not happy with that, as they still haven’t got all they wished for. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They don’t glorify themselves or put others down on account of that. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន មជ្ជតិ ន មុច្ឆតិ ន បមាទមាបជ្ជតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
They don’t become indulgent …
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They’re not happy with that, as they still haven’t got all they wished for …
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន អត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
They don’t glorify themselves and put others down on account of possessions, honor, and popularity …
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន មជ្ជតិ ន មុច្ឆតិ ន បមាទមាបជ្ជតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
They don’t become indulgent because of it … So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ភោជនេសុ ន វោទាសំ អាបជ្ជតិ: ‘ឥទំ មេ ខមតិ, ឥទំ មេ នក្ខមតីៜតិ។ សោ យញ្ច ខ្វស្ស នក្ខមតិ, តំ អនបេក្ខោ បជហតិ។ យំ បនស្ស ខមតិ, តំ អគធិតោ អមុច្ឆិតោ អនជ្ឈាបន្នោ អាទីនវទស្សាវី និស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier doesn’t become fussy about food, saying, ‘This agrees with me, this doesn’t agree with me.’ What doesn’t agree with them they give up without expectation. But what does agree with them they eat without being tied, infatuated, attached, seeing the drawbacks, and understanding the escape. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន តបំ សមាទិយតិ លាភសក្ការសិលោកនិកន្តិហេតុ: ‘សក្ករិស្សន្តិ មំ រាជានោ រាជមហាមត្តា ខត្តិយា ព្រាហ្មណា គហបតិកា តិត្ថិយាៜតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier doesn’t undertake a practice of mortification out of longing for possessions, honor, and popularity … ‘Kings, royal ministers, aristocrats, brahmins, householders, and sectarians will honor me!’ So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា នាបសាទេតា ហោតិ: ‘កិំ បនាយំ សម្ពហុលាជីវោ សព្ពំ សម្ភក្ខេតិ។ សេយ្យថិទំ—មូលពីឹ ខន្ធពីឹ ផឡុពីឹ អគ្គពីឹ ពីជពីជមេវ បញ្ចមំ, អសនិវិចក្កំ ទន្តកូដំ, សមណប្បវាទេនាៜតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier doesn’t rebuke a certain ascetic or brahmin, ‘But what is this one doing, living in abundance! According to this ascetic’s doctrine, everything—plants propagated from roots, stems, cuttings, or joints; and those from regular seeds as the fifth—is crunched together like the thunder of a tooth-hammer!’ So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី បស្សតិ អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា កុលេសុ សក្ករិយមានំ គរុ ករិយមានំ មានិយមានំ បូជិយមានំ។ ទិស្វា តស្ស ន ឯវំ ហោតិ: ‘ឥមញ្ហិ នាម សម្ពហុលាជីវំ កុលេសុ សក្ករោន្តិ គរុំ ករោន្តិ មានេន្តិ បូជេន្តិ។ មំ បន តបស្សិំ លូខាជីវិំ កុលេសុ ន សក្ករោន្តិ ន គរុំ ករោន្តិ ន មានេន្តិ ន បូជេន្តីៜតិ, ឥតិ សោ ឥស្សាមច្ឆរិយំ កុលេសុ នុប្បាទេតា ហោតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier sees a certain ascetic or brahmin being honored, respected, esteemed, and venerated among good families. It never occurs to them, ‘This one, who lives in abundance, is honored, respected, esteemed, and venerated among good families. But I, a fervent mortifier who lives rough, am not honored, respected, esteemed, and venerated among good families.’ Thus they don’t give rise to jealousy and stinginess regarding families. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន អាបាថកនិសាទី ហោតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier doesn’t sit meditation only when people can see them. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន អត្តានំ អទស្សយមានោ កុលេសុ ចរតិ: ‘ឥទម្បិ មេ តបស្មិំ, ឥទម្បិ មេ តបស្មិន៑ៜតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier doesn’t sneak about among families, thinking, ‘This is part of my mortification; this is part of my mortification.’ So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន កិញ្ចិទេវ បដិច្ឆន្នំ សេវតិ, សោ: ‘ខមតិ តេ ឥទន៑ៜតិ បុដ្ឋោ សមានោ អក្ខមមានំ អាហ: ‘នក្ខមតីៜតិ។ ខមមានំ អាហ: ‘ខមតីៜតិ។ ឥតិ សោ សម្បជានមុសា ន ភាសិតា ហោតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier never behaves in an underhand manner. When asked whether something agrees with them, they say it doesn’t when it doesn’t. Or they say it does when it does. Thus they don’t tell a deliberate lie. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តថាគតស្ស វា តថាគតសាវកស្ស វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សន្តំយេវ បរិយាយំ អនុញ្ញេយ្យំ អនុជានាតិ …បេ… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier agrees with the way that the Realized One or their disciple teaches Dhamma when they make a valid point. So they’re pure on that point.
បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អក្កោធនោ ហោតិ អនុបនាហី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី អក្កោធនោ ហោតិ អនុបនាហី ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។ បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អមក្ខី ហោតិ អបឡាសី …បេ… អនិស្សុកី ហោតិ អមច្ឆរី … អសឋោ ហោតិ អមាយាវី … អត្ថទ្ធោ ហោតិ អនតិមានី … ន បាបិច្ឆោ ហោតិ ន បាបិកានំ ឥច្ឆានំ វសំ គតោ … ន មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ហោតិ ន អន្តគ្គាហិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ … ន សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ ន អាធានគ្គាហី សុប្បដិនិស្សគ្គី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី ន សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ ន អាធានគ្គាហី សុប្បដិនិស្សគ្គី។ ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
Furthermore, a mortifier is not irritable and hostile … offensive and contemptuous … jealous and stingy … devious and deceitful … obstinate and vain … they don’t have corrupt wishes … and wrong view … they’re not attached to their own views, holding them tight, and refusing to let go. So they’re pure on that point.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា”តិ។
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ បបដិកប្បត្តា ហោតី”តិ។
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the shoots.”
២។៣។ បរិសុទ្ធតចប្បត្តកថា
2.3. On Reaching the Bark
“កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ”តិ។
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ? ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ន បាណំ អតិបាតេតិ, ន បាណំ អតិបាតយតិ, ន បាណមតិបាតយតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ន អទិន្នំ អាទិយតិ, ន អទិន្នំ អាទិយាបេតិ, ន អទិន្នំ អាទិយតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ន មុសា ភណតិ, ន មុសា ភណាបេតិ, ន មុសា ភណតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ន ភាវិតមាសីសតិ, ន ភាវិតមាសីសាបេតិ, ន ភាវិតមាសីសតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. And how is a mortifier restrained in the fourfold restraint? It’s when a mortifier doesn’t kill living creatures, doesn’t get others to kill, and doesn’t approve of killing. They don’t steal, get others to steal, or approve of stealing. They don’t lie, get others to lie, or approve of lying. They don’t expect rewards from their practice, they don’t lead others to expect rewards, and they don’t approve of expecting rewards. That’s how a mortifier is restrained in the fourfold restraint.
យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ អរញ្ញំ រុក្ខមូលំ បព្ពតំ កន្ទរំ គិរិគុហំ សុសានំ វនបត្ថំ អព្ភោកាសំ បលាលបុញ្ឹ។ សោ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ និសីទតិ បល្លង្កំ អាភុជិត្វា ឧជុំ កាយំ បណិធាយ បរិមុខំ សតិំ ឧបដ្ឋបេត្វា។ សោ អភិជ្ឈំ លោកេ បហាយ វិគតាភិជ្ឈេន ចេតសា វិហរតិ, អភិជ្ឈាយ ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ព្យាបាទប្បទោសំ បហាយ អព្យាបន្នចិត្តោ វិហរតិ សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បី, ព្យាបាទប្បទោសា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ថិនមិទ្ធំ បហាយ វិគតថិនមិទ្ធោ វិហរតិ អាលោកសញ្ញី សតោ សម្បជានោ, ថិនមិទ្ធា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចំ បហាយ អនុទ្ធតោ វិហរតិ អជ្ឈត្តំ វូបសន្តចិត្តោ, ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ វិចិកិច្ឆំ បហាយ តិណ្ណវិចិកិច្ឆោ វិហរតិ អកថង្កថី កុសលេសុ ធម្មេសុ, វិចិកិច្ឆាយ ចិត្តំ បរិសោធេតិ។
When a mortifier has the fourfold restraint, that is their mortification. They step forward, not falling back. They frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw. After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will and malevolence, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណាសហគតេន ចេតសា …បេ… មុទិតាសហគតេន ចេតសា …បេ… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. They meditate spreading a heart full of compassion … They meditate spreading a heart full of rejoicing … They meditate spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ។ យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា”តិ។
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ តចប្បត្តា ហោតី”តិ។
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the bark.”
២។៤។ បរិសុទ្ធផេគ្គុប្បត្តកថា
2.4. On Reaching the Softwood
“កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ”តិ។
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ …បេ… យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ …បេ… សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា …បេ… ករុណាសហគតេន ចេតសា …បេ… មុទិតាសហគតេន ចេតសា …បេ… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love … compassion … rejoicing … equanimity.
សោ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ សេយ្យថិទំ—ឯកម្បិ ជាតិំ ទ្វេបិ ជាតិយោ តិស្សោបិ ជាតិយោ ចតស្សោបិ ជាតិយោ បញ្ចបិ ជាតិយោ ទសបិ ជាតិយោ វីសម្បិ ជាតិយោ តិំសម្បិ ជាតិយោ ចត្តាលីសម្បិ ជាតិយោ បញ្ញាសម្បិ ជាតិយោ ជាតិសតម្បិ ជាតិសហស្សម្បិ ជាតិសតសហស្សម្បិ អនេកេបិ សំវដ្ដកប្បេ អនេកេបិ វិវដ្ដកប្បេ អនេកេបិ សំវដ្ដវិវដ្ដកប្បេ: ‘អមុត្រាសិំ ឯវំនាមោ ឯវង្គោត្តោ ឯវំវណ្ណោ ឯវមាហារោ ឯវំសុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ឯវមាយុបរិយន្តោ, សោ តតោ ចុតោ អមុត្រ ឧទបាទិំ, តត្រាបាសិំ ឯវំនាមោ ឯវង្គោត្តោ ឯវំវណ្ណោ ឯវមាហារោ ឯវំសុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ឯវមាយុបរិយន្តោ, សោ តតោ ចុតោ ឥធូបបន្នោៜតិ។ ឥតិ សាការំ សៅទ្ទេសំ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។
They recollect many kinds of past lives, that is, one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ, នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា”តិ។
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ ផេគ្គុប្បត្តា ហោតី”តិ។
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the softwood.”
៣។ បរិសុទ្ធអគ្គប្បត្តសារប្បត្តកថា
3. On Reaching the Heartwood
“កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ”តិ។
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ …បេ… យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ …បេ… សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា …បេ… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។ សេយ្យថិទំ—ឯកម្បិ ជាតិំ ទ្វេបិ ជាតិយោ តិស្សោបិ ជាតិយោ ចតស្សោបិ ជាតិយោ បញ្ចបិ ជាតិយោ …បេ… ឥតិ សាការំ សៅទ្ទេសំ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love … equanimity … They recollect many kinds of past lives, with features and details.
សោ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន សត្តេ បស្សតិ ចវមានេ ឧបបជ្ជមានេ ហីនេ បណីតេ សុវណ្ណេ ទុព្ពណ្ណេ សុគតេ ទុគ្គតេ, យថាកម្មូបគេ សត្តេ បជានាតិ: ‘ឥមេ វត ភោន្តោ សត្តា កាយទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា វចីទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា មនោទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា អរិយានំ ឧបវាទកា មិច្ឆាទិដ្ឋិកា មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានា។ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបន្នា។ ឥមេ វា បន ភោន្តោ សត្តា កាយសុចរិតេន សមន្នាគតា វចីសុចរិតេន សមន្នាគតា មនោសុចរិតេន សមន្នាគតា អរិយានំ អនុបវាទកា សម្មាទិដ្ឋិកា សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានា។ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបន្នាៜតិ។ ឥតិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន សត្តេ បស្សតិ ចវមានេ ឧបបជ្ជមានេ ហីនេ បណីតេ សុវណ្ណេ ទុព្ពណ្ណេ សុគតេ ទុគ្គតេ, យថាកម្មូបគេ សត្តេ បជានាតិ។
With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds: ‘These dear beings did bad things by way of body, speech, and mind. They spoke ill of the noble ones; they had wrong view; and they chose to act out of that wrong view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. These dear beings, however, did good things by way of body, speech, and mind. They never spoke ill of the noble ones; they had right view; and they chose to act out of that right view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.’ And so, with clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា”តិ?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា”តិ។
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“ឯត្តាវតា ខោ, និគ្រោធ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច។ ឥតិ ខោ, និគ្រោធ, យំ មំ ត្វំ អវចាសិ: ‘កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយន៑ៜតិ។ ឥតិ ខោ តំ, និគ្រោធ, ឋានំ ឧត្តរិតរញ្ច បណីតតរញ្ច, យេនាហំ សាវកេ វិនេមិ, យេន មយា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយន៑”តិ។
“Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has reached the peak and the pith. Nigrodha, remember you said this to me: ‘Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?’ Well, there is something better and finer than this. That’s what I use to guide my disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life.”
ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អហេសុំ: “ឯត្ថ មយំ អនស្សាម សាចរិយកា, ន មយំ ឥតោ ភិយ្យោ ឧត្តរិតរំ បជានាមា”តិ។
When he said this, those wanderers made an uproar, “In that case, we’re lost, and so is our tradition! We don’t know anything better or finer than that!”
៤។ និគ្រោធស្សបជ្ឈាយន
4. Nigrodha Feels Depressed
យទា អញ្ញាសិ សន្ធានោ គហបតិ: “អញ្ញទត្ថុ ខោ ទានិមេ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា ភគវតោ ភាសិតំ សុស្សូសន្តិ, សោតំ ឱទហន្តិ, អញ្ញាចិត្តំ ឧបដ្ឋាបេន្តី”តិ។
Then the householder Sandhāna realized, “Obviously, now these wanderers want to listen to what the Buddha says. They’re actively listening and trying to understand!”
អថ និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច: “ឥតិ ខោ, ភន្តេ និគ្រោធ, យំ មំ ត្វំ អវចាសិ: ‘យគ្ឃេ, គហបតិ, ជានេយ្យាសិ, កេន សមណោ គោតមោ សទ្ធិំ សល្លបតិ, កេន សាកច្ឆំ សមាបជ្ជតិ, កេន បញ្ញាវេយ្យត្តិយំ សមាបជ្ជតិ, សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា, អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ, សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ; សេយ្យថាបិ នាម គោកាណា បរិយន្តចារិនី អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឯវមេវ សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា, អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ; សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ; ឥង្ឃ, គហបតិ, សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេយ្យាម, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ មញ្ញេ ឱរោធេយ្យាមាៜតិ។ អយំ ខោ សោ, ភន្តេ, ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ ឥធានុប្បត្តោ, អបរិសាវចរំ បន នំ ករោថ, គោកាណំ បរិយន្តចារិនិំ ករោថ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេថ, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ ឱរោធេថា”តិ។ ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តុណ្ហីភូតោ មង្កុភូតោ បត្តក្ខន្ធោ អធោមុខោ បជ្ឈាយន្តោ អប្បដិភានោ និសីទិ។
So he said to the wanderer Nigrodha, “Honorable Nigrodha, remember you said this to me: ‘Surely, householder, you should know better! With whom does the ascetic Gotama converse? With whom does he engage in discussion? With whom does he achieve lucidity of wisdom? Staying in empty huts has destroyed the ascetic Gotama’s wisdom. Not frequenting assemblies, he is unable to hold a discussion. He just lurks on the periphery. He’s just like a one-eyed cow, circling around and lurking on the periphery. Please, householder, let the ascetic Gotama come to this assembly. I’ll sink him with just one question! I’ll roll him over and wrap him up like a hollow pot!’ Now the Blessed One, perfected and fully awakened, has arrived here. Why don’t you send him out of the assembly to the periphery like a one-eyed cow? Why don’t you sink him with just one question? Why don’t you roll him over and wrap him up like a hollow pot?” When he said this, Nigrodha sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say.
អថ ខោ ភគវា និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ តុណ្ហីភូតំ មង្កុភូតំ បត្តក្ខន្ធំ អធោមុខំ បជ្ឈាយន្តំ អប្បដិភានំ វិទិត្វា និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច: “សច្ចំ កិរ, និគ្រោធ, ភាសិតា តេ ឯសា វាចា”តិ?
Knowing this, the Buddha said to him, “Is it really true, Nigrodha—are those your words?”
“សច្ចំ, ភន្តេ, ភាសិតា មេ ឯសា វាចា, យថាពាលេន យថាមូឡ្ហេន យថាអកុសលេនា”តិ។
“It’s true, sir, those are my words. It was foolish, stupid, and unskillful of me.”
“តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ។ កិន្តិ តេ សុតំ បរិព្ពាជកានំ វុឌ្ឍានំ មហល្លកានំ អាចរិយបាចរិយានំ ភាសមានានំ: ‘យេ តេ អហេសុំ អតីតមទ្ធានំ អរហន្តោ សម្មាសម្ពុទ្ធា, ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ សង្គម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ—រាជកថំ ចោរកថំ …បេ… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។ សេយ្យថាបិ ត្វំ ឯតរហិ សាចរិយកោ។ ឧទាហុ, ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានិ, សេយ្យថាបាហំ ឯតរហីៜ”តិ។
“What do you think, Nigrodha? Have you heard that wanderers of the past who were elderly and senior, the teachers of teachers, said that when the perfected ones, the fully awakened Buddhas of the past came together, they made an uproar, a dreadful racket as they sat and talked about all kinds of low topics, like you do in your tradition these days? Or did they say that the Buddhas frequented remote lodgings in the wilderness and the forest that are quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat, like I do these days?”
“សុតំ មេតំ, ភន្តេ។ បរិព្ពាជកានំ វុឌ្ឍានំ មហល្លកានំ អាចរិយបាចរិយានំ ភាសមានានំ: ‘យេ តេ អហេសុំ អតីតមទ្ធានំ អរហន្តោ សម្មាសម្ពុទ្ធា, ន ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ សង្គម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ—រាជកថំ ចោរកថំ …បេ… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា, សេយ្យថាបាហំ ឯតរហិ សាចរិយកោ។ ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានិ, សេយ្យថាបិ ភគវា ឯតរហីៜ”តិ។
“I have heard that wanderers of the past who were elderly and senior, said that when the perfected ones, the fully awakened Buddhas of the past came together, they didn’t make an uproar, like I do in my tradition these days. They said that the Buddhas of the past frequented remote lodgings in the wilderness, like the Buddha does these days.”
“តស្ស តេ, និគ្រោធ, វិញ្ញុស្ស សតោ មហល្លកស្ស ន ឯតទហោសិ: ‘ពុទ្ធោ សោ ភគវា ពោធាយ ធម្មំ ទេសេតិ, ទន្តោ សោ ភគវា ទមថាយ ធម្មំ ទេសេតិ, សន្តោ សោ ភគវា សមថាយ ធម្មំ ទេសេតិ, តិណ្ណោ សោ ភគវា តរណាយ ធម្មំ ទេសេតិ, បរិនិព្ពុតោ សោ ភគវា បរិនិព្ពានាយ ធម្មំ ទេសេតីៜ”តិ?
“Nigrodha, you are a sensible and mature man. Did it not occur to you: ‘The Blessed One is awakened, tamed, serene, crossed over, and extinguished. And he teaches Dhamma for awakening, taming, serenity, crossing over, and Nibbana’?”
៥។ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានសច្ឆិកិរិយា
5. The Culmination of the Spiritual Path
ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច: “អច្ចយោ មំ, ភន្តេ, អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យ្វាហំ ឯវំ ភគវន្តំ អវចាសិំ។ តស្ស មេ, ភន្តេ, ភគវា អច្ចយំ អច្ចយតោ បដិគ្គណ្ហាតុ អាយតិំ សំវរាយា”តិ។
Nigrodha said, “I have made a mistake, sir. It was foolish, stupid, and unskillful of me to speak in that way. Please, sir, accept my mistake for what it is, so I will restrain myself in future.”
“តគ្ឃ ត្វំ, និគ្រោធ, អច្ចយោ អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យោ មំ ត្វំ ឯវំ អវចាសិ។ យតោ ច ខោ ត្វំ, និគ្រោធ, អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោសិ, តំ តេ មយំ បដិគ្គណ្ហាម។ វុទ្ធិ ហេសា, និគ្រោធ, អរិយស្ស វិនយេ, យោ អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោតិ អាយតិំ សំវរំ អាបជ្ជតិ។ អហំ ខោ បន, និគ្រោធ, ឯវំ វទាមិ:
“Indeed, Nigrodha, you made a mistake. It was foolish, stupid, and unskillful of you to speak in that way. But since you have recognized your mistake for what it is, and have dealt with it properly, I accept it. For it is growth in the training of the Noble One to recognize a mistake for what it is, deal with it properly, and commit to restraint in the future. Nigrodha, this is what I say:
‘ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្តវស្សានិ។ តិដ្ឋន្តុ, និគ្រោធ, សត្ត វស្សានិ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ ឆ វស្សានិ។ បញ្ច វស្សានិ … ចត្តារិ វស្សានិ … តីណិ វស្សានិ … ទ្វេ វស្សានិ … ឯកំ វស្សំ។ តិដ្ឋតុ, និគ្រោធ, ឯកំ វស្សំ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្ត មាសានិ។ តិដ្ឋន្តុ, និគ្រោធ, សត្ត មាសានិ … ឆ មាសានិ … បញ្ច មាសានិ … ចត្តារិ មាសានិ … តីណិ មាសានិ … ទ្វេ មាសានិ … ឯកំ មាសំ … អឌ្ឍមាសំ។ តិដ្ឋតុ, និគ្រោធ, អឌ្ឍមាសោ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្តាហំៜ។
Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in seven years. They will live having achieved with their own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness. Let alone seven years. Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in six years … five years … four years … three years … two years … one year … seven months … six months … five months … four months … three months … two months … one month … a fortnight. Let alone a fortnight. Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in seven days.
៦។ បរិព្ពាជកានំបជ្ឈាយន
6. The Wanderers Feel Depressed
សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស: ‘អន្តេវាសិកម្យតា នោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហាៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ អាចរិយោ, សោ ឯវ វោ អាចរិយោ ហោតុ។
Nigrodha, you might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants pupils.’ But you should not see it like this. Let your teacher remain your teacher.
សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស: ‘ឧទ្ទេសា នោ ចាវេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហាៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ ឧទ្ទេសោ សោ ឯវ វោ ឧទ្ទេសោ ហោតុ។
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to give up our recitation.’ But you should not see it like this. Let your recitation remain as it is.
សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស: ‘អាជីវា នោ ចាវេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហាៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ អាជីវោ, សោ ឯវ វោ អាជីវោ ហោតុ។
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to give up our livelihood.’ But you should not see it like this. Let your livelihood remain as it is.
សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស: ‘យេ នោ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេសុ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហាៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ អកុសលា ចេវ វោ តេ ធម្មា ហោន្តុ អកុសលសង្ខាតា ច សាចរិយកានំ។
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to start doing things that are unskillful and considered unskillful in our tradition.’ But you should not see it like this. Let those things that are unskillful and considered unskillful in your tradition remain as they are.
សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស: ‘យេ នោ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេហិ វិវេចេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហាៜតិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ កុសលា ចេវ វោ តេ ធម្មា ហោន្តុ កុសលសង្ខាតា ច សាចរិយកានំ។
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to stop doing things that are skillful and considered skillful in our tradition.’ But you should not see it like this. Let those things that are skillful and considered skillful in your tradition remain as they are.
ឥតិ ខ្វាហំ, និគ្រោធ, នេវ អន្តេវាសិកម្យតា ឯវំ វទាមិ, នបិ ឧទ្ទេសា ចាវេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ អាជីវា ចាវេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ យេ វោ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេសុ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ យេ វោ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេហិ វិវេចេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ។ សន្តិ ច ខោ, និគ្រោធ, អកុសលា ធម្មា អប្បហីនា សង្កិលេសិកា បោនោព្ភវិកា សទរា ទុក្ខវិបាកា អាយតិំ ជាតិជរាមរណិយា, យេសាហំ បហានាយ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថាបដិបន្នានំ វោ សង្កិលេសិកា ធម្មា បហីយិស្សន្តិ, វោទានីយា ធម្មា អភិវឌ្ឍិស្សន្តិ, បញ្ញាបារិបូរិំ វេបុល្លត្តញ្ច ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សថា”តិ។
I do not speak for any of these reasons. Nigrodha, there are things that are unskillful, corrupting, leading to future lives, hurtful, resulting in suffering and future rebirth, old age, and death. I teach Dhamma so that those things may be given up. When you practice accordingly, corrupting qualities will be given up in you and cleansing qualities will grow. You’ll enter and remain in the fullness and abundance of wisdom, having realized it with your own insight in this very life.”
ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហីភូតា មង្កុភូតា បត្តក្ខន្ធា អធោមុខា បជ្ឈាយន្តា អប្បដិភានា និសីទិំសុ យថា តំ មារេន បរិយុដ្ឋិតចិត្តា។ អថ ខោ ភគវតោ ឯតទហោសិ: “សព្ពេបិមេ មោឃបុរិសា ផុដ្ឋា បាបិមតា។ យត្រ ហិ នាម ឯកស្សបិ ន ឯវំ ភវិស្សតិ: ‘ហន្ទ មយំ អញ្ញាណត្ថម្បិ សមណេ គោតមេ ព្រហ្មចរិយំ ចរាម, កិំ ករិស្សតិ សត្តាហោៜ”តិ?
When this was said, those wanderers sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say, as if their minds were possessed by Māra. Then the Buddha thought, “All these foolish people have been touched by the Wicked One! For not even a single one thinks, ‘Come, let us lead the spiritual life under the ascetic Gotama for the sake of enlightenment—for what do seven days matter?’”
អថ ខោ ភគវា ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមេ សីហនាទំ នទិត្វា វេហាសំ អព្ភុគ្គន្ត្វា គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ បច្ចុបដ្ឋាសិ។ សន្ធានោ បន គហបតិ តាវទេវ រាជគហំ បាវិសីតិ។
Then the Buddha, having roared his lion’s roar in the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers, rose into the air and landed on Vulture’s Peak. Meanwhile, the householder Sandhāna went right back to Rājagaha.
ឧទុម្ពរិកសុត្តំ និដ្ឋិតំ ទុតិយំ។
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]