Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
දීඝ නිකාය 25
Long Discourses 25
උදුම්බරිකසුත්ත
The Lion’s Roar at the Monastery of Lady Udumbarikā
1. නිග්රෝධපරිබ්බාජකවත්ථු
1. The Story of the Wanderer Nigrodha
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා රාජගහේ විහරති ගිජ්ඣකූටේ පබ්බතේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, on the Vulture’s Peak Mountain.
තේන ඛෝ පන සමයේන නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ උදුම්බරිකාය පරිබ්බාජකාරාමේ පටිවසති මහතියා පරිබ්බාජකපරිසාය සද්ධිං තිංසමත්තේහි පරිබ්බාජකසතේහි. අථ ඛෝ සන්ධානෝ ගහපති දිවා දිවස්ස රාජගහා නික්ඛමි භගවන්තං දස්සනාය.
Now at that time the wanderer Nigrodha was residing in the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers, together with a large assembly of three thousand wanderers. Then the householder Sandhāna left Rājagaha in the middle of the day to see the Buddha.
අථ ඛෝ සන්ධානස්ස ගහපතිස්ස ඒතදහෝසි: “අකාලෝ ඛෝ භගවන්තං දස්සනාය. පටිසල්ලීනෝ භගවා. මනෝභාවනීයානම්පි භික්ඛූනං අසමයෝ දස්සනාය. පටිසල්ලීනා මනෝභාවනීයා භික්ඛූ. යන්නූනාහං යේන උදුම්බරිකාය පරිබ්බාජකාරාමෝ, යේන නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ තේනුපසඞ්කමේය්යන්”ති. අථ ඛෝ සන්ධානෝ ගහපති යේන උදුම්බරිකාය පරිබ්බාජකාරාමෝ, තේනුපසඞ්කමි.
Then it occurred to him, “It’s the wrong time to see the Buddha, as he’s in retreat. And it’s the wrong time to see the esteemed bhikkhus, as they’re in retreat. Why don’t I visit the wanderer Nigrodha at the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers?” So he went to the monastery of the wanderers.
තේන ඛෝ පන සමයේන නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ මහතියා පරිබ්බාජකපරිසාය සද්ධිං නිසින්නෝ හෝති උන්නාදිනියා උච්චාසද්දමහාසද්දාය අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං කථේන්තියා. සේය්යථිදං—රාජකථං චෝරකථං මහාමත්තකථං සේනාකථං භයකථං යුද්ධකථං අන්නකථං පානකථං වත්ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්ථිකථං සූරකථං විසිඛාකථං කුම්භට්ඨානකථං පුබ්බපේතකථං නානත්තකථං ලෝකක්ඛායිකං සමුද්දක්ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා.
Now at that time, Nigrodha was sitting together with a large assembly of wanderers making an uproar, a dreadful racket. They engaged in all kinds of low talk, such as talk about kings, bandits, and ministers; talk about armies, threats, and wars; talk about food, drink, clothes, and beds; talk about garlands and fragrances; talk about family, vehicles, villages, towns, cities, and countries; talk about women and heroes; street talk and well talk; talk about the departed; motley talk; tales of land and sea; and talk about being reborn in this or that state of existence.
අද්දසා ඛෝ නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ සන්ධානං ගහපතිං දූරතෝව ආගච්ඡන්තං. දිස්වා සකං පරිසං සණ්ඨාපේසි: “අප්පසද්දා භෝන්තෝ හෝන්තු, මා භෝන්තෝ සද්දමකත්ථ. අයං සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකෝ ආගච්ඡති සන්ධානෝ ගහපති. යාවතා ඛෝ පන සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකා ගිහී ඕදාතවසනා රාජගහේ පටිවසන්ති, අයං තේසං අඤ්ඤතරෝ සන්ධානෝ ගහපති. අප්පසද්දකාමා ඛෝ පනේතේ ආයස්මන්තෝ අප්පසද්දවිනීතා, අප්පසද්දස්ස වණ්ණවාදිනෝ. අප්පේව නාම අප්පසද්දං පරිසං විදිත්වා උපසඞ්කමිතබ්බං මඤ්ඤේය්යා”ති. ඒවං වුත්තේ, තේ පරිබ්බාජකා තුණ්හී අහේසුං.
Nigrodha saw Sandhāna coming off in the distance, and hushed his own assembly: “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. The householder Sandhāna, a disciple of the ascetic Gotama, is coming. He is included among the white-clothed lay disciples of the ascetic Gotama, who is residing near Rājagaha. Such venerables like the quiet, are educated to be quiet, and praise the quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach.” Then those wanderers fell silent.
අථ ඛෝ සන්ධානෝ ගහපති යේන නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ තේනුපසඞ්කමි, උපසඞ්කමිත්වා නිග්රෝධේන පරිබ්බාජකේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ සන්ධානෝ ගහපති නිග්රෝධං පරිබ්බාජකං ඒතදවෝච: “අඤ්ඤථා ඛෝ ඉමේ භෝන්තෝ අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා සඞ්ගම්ම සමාගම්ම උන්නාදිනෝ උච්චාසද්දමහාසද්දා අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං අනුයුත්තා විහරන්ති. සේය්යථිදං—රාජකථං …පේ… ඉතිභවාභවකථං ඉති වා. අඤ්ඤථා ඛෝ පන සෝ භගවා අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සේනාසනානි පටිසේවති අප්පසද්දානි අප්පනිග්ඝෝසානි විජනවාතානි මනුස්සරාහස්සේය්යකානි පටිසල්ලානසාරුප්පානී”ති.
Then Sandhāna went up to the wanderer Nigrodha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to Nigrodha, “The way the wanderers make an uproar as they sit together and talk about all kinds of low topics is one thing. It’s quite different to the way the Buddha frequents remote lodgings in the wilderness and the forest that are quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat.”
ඒවං වුත්තේ, නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ සන්ධානං ගහපතිං ඒතදවෝච: “යග්ඝේ, ගහපති, ජානේය්යාසි, කේන සමණෝ ගෝතමෝ සද්ධිං සල්ලපති, කේන සාකච්ඡං සමාපජ්ජති, කේන පඤ්ඤාවේය්යත්තියං සමාපජ්ජති? සුඤ්ඤාගාරහතා සමණස්ස ගෝතමස්ස පඤ්ඤා අපරිසාවචරෝ සමණෝ ගෝතමෝ නාලං සල්ලාපාය. සෝ අන්තමන්තානේව සේවති. සේය්යථාපි නාම ගෝකාණා පරියන්තචාරිනී අන්තමන්තානේව සේවති. ඒවමේව සුඤ්ඤාගාරහතා සමණස්ස ගෝතමස්ස පඤ්ඤා; අපරිසාවචරෝ සමණෝ ගෝතමෝ; නාලං සල්ලාපාය. සෝ අන්තමන්තානේව සේවති. ඉඞ්ඝ, ගහපති, සමණෝ ගෝතමෝ ඉමං පරිසං ආගච්ඡේය්ය, ඒකපඤ්හේනේව නං සංසාදේය්යාම, තුච්ඡකුම්භීව නං මඤ්ඤේ ඕරෝධේය්යාමා”ති.
When Sandhāna said this, Nigrodha said to him, “Surely, householder, you should know better! With whom does the ascetic Gotama converse? With whom does he engage in discussion? With whom does he achieve lucidity of wisdom? Staying in empty huts has destroyed the ascetic Gotama’s wisdom. Not frequenting assemblies, he is unable to hold a discussion. He just lurks on the periphery. He’s just like a one-eyed cow, circling around and lurking on the periphery. Go on, householder! Were the ascetic Gotama to come to this assembly, I’d sink him with just one question! I’d tie him up like a hollow pot!”
අස්සෝසි ඛෝ භගවා දිබ්බාය සෝතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය සන්ධානස්ස ගහපතිස්ස නිග්රෝධේන පරිබ්බාජකේන සද්ධිං ඉමං කථාසල්ලාපං. අථ ඛෝ භගවා ගිජ්ඣකූටා පබ්බතා ඕරෝහිත්වා යේන සුමාගධාය තීරේ මෝරනිවාපෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සුමාගධාය තීරේ මෝරනිවාපේ අබ්භෝකාසේ චඞ්කමි.
With clairaudience that is purified and superhuman, the Buddha heard this discussion between the householder Sandhāna and the wanderer Nigrodha. Then the Buddha descended from Vulture’s Peak Mountain and went to the peacocks’ feeding ground on the bank of the Sumāgadhā, where he walked mindfully in the open air.
අද්දසා ඛෝ නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං සුමාගධාය තීරේ මෝරනිවාපේ අබ්භෝකාසේ චඞ්කමන්තං. දිස්වාන සකං පරිසං සණ්ඨාපේසි: “අප්පසද්දා භෝන්තෝ හෝන්තු, මා භෝන්තෝ සද්දමකත්ථ, අයං සමණෝ ගෝතමෝ සුමාගධාය තීරේ මෝරනිවාපේ අබ්භෝකාසේ චඞ්කමති. අප්පසද්දකාමෝ ඛෝ පන සෝ ආයස්මා, අප්පසද්දස්ස වණ්ණවාදී. අප්පේව නාම අප්පසද්දං පරිසං විදිත්වා උපසඞ්කමිතබ්බං මඤ්ඤේය්ය. සචේ සමණෝ ගෝතමෝ ඉමං පරිසං ආගච්ඡේය්ය, ඉමං තං පඤ්හං පුච්ඡේය්යාම: ‘කෝ නාම සෝ, භන්තේ, භගවතෝ ධම්මෝ, යේන භගවා සාවකේ විනේති, යේන භගවතා සාවකා විනීතා අස්සාසප්පත්තා පටිජානන්ති අජ්ඣාසයං ආදිබ්රහ්මචරියන්(අ)”ති? ඒවං වුත්තේ, තේ පරිබ්බාජකා තුණ්හී අහේසුං.
Nigrodha saw him, and hushed his own assembly: “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. The ascetic Gotama is walking mindfully on the bank of the Sumāgadhā. The venerable likes quiet and praises quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach. If he comes, I’ll ask him this question: ‘Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?’” Then those wanderers fell silent.
2. තපෝජිගුච්ඡාවාද
2. Mortification in Disgust of Sin
අථ ඛෝ භගවා යේන නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ තේනුපසඞ්කමි. අථ ඛෝ නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඒතු ඛෝ, භන්තේ, භගවා, ස්වාගතං, භන්තේ, භගවතෝ. චිරස්සං ඛෝ, භන්තේ, භගවා ඉමං පරියායමකාසි යදිදං ඉධාගමනාය. නිසීදතු, භන්තේ, භගවා, ඉදමාසනං පඤ්ඤත්තන්”ති. නිසීදි භගවා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ. නිග්රෝධෝපි ඛෝ පරිබ්බාජකෝ අඤ්ඤතරං නීචාසනං ගහේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ නිග්රෝධං පරිබ්බාජකං භගවා ඒතදවෝච: “කාය නුත්ථ, නිග්රෝධ, ඒතරහි කථාය සන්නිසින්නා, කා ච පන වෝ අන්තරාකථා විප්පකතා”ති?
Then the Buddha went up to the wanderer Nigrodha, who said to him, “Let the Blessed One come, sir! Welcome to the Blessed One, sir! It’s been a long time since you took the opportunity to come here. Please, sir, sit down, this seat is ready.” The Buddha sat on the seat spread out, while Nigrodha took a low seat and sat to one side. The Buddha said to him, “Nigrodha, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
ඒවං වුත්තේ, නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඉධ මයං, භන්තේ, අද්දසාම භගවන්තං සුමාගධාය තීරේ මෝරනිවාපේ අබ්භෝකාසේ චඞ්කමන්තං, දිස්වාන ඒවං අවෝචුම්හා: ‘සචේ සමණෝ ගෝතමෝ ඉමං පරිසං ආගච්ඡේය්ය, ඉමං තං පඤ්හං පුච්ඡේය්යාම: “කෝ නාම සෝ, භන්තේ, භගවතෝ ධම්මෝ, යේන භගවා සාවකේ විනේති, යේන භගවතා සාවකා විනීතා අස්සාසප්පත්තා පටිජානන්ති අජ්ඣාසයං ආදිබ්රහ්මචරියන්”(අ)ති? අයං ඛෝ නෝ, භන්තේ, අන්තරාකථා විප්පකතා; අථ භගවා අනුප්පත්තෝ”ති.
Nigrodha said, “Well, sir, I saw you walking mindfully and said: ‘If the ascetic Gotama comes, I’ll ask him this question: “Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?”’ This is the conversation that was unfinished when the Buddha arrived.”
“දුජ්ජානං ඛෝ ඒතං, නිග්රෝධ, තයා අඤ්ඤදිට්ඨිකේන අඤ්ඤඛන්තිකේන අඤ්ඤරුචිකේන අඤ්ඤත්රායෝගේන අඤ්ඤත්රාචරියකේන, යේනාහං සාවකේ විනේමි, යේන මයා සාවකා විනීතා අස්සාසප්පත්තා පටිජානන්ති අජ්ඣාසයං ආදිබ්රහ්මචරියං. ඉඞ්ඝ ත්වං මං, නිග්රෝධ, සකේ ආචරියකේ අධිජේගුච්ඡේ පඤ්හං පුච්ඡ: ‘කථං සන්තා නු ඛෝ, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා පරිපුණ්ණා හෝති, කථං අපරිපුණ්ණා(අ)”ති?
“It’s hard for you to understand this, Nigrodha, since you have a different view, creed, and preference, unless you dedicate yourself to practice with the guidance of tradition. Please ask me a question about the higher disgust of sin in your own tradition: ‘How are the conditions for the fervent mortification in disgust of sin completed, and how are they incomplete?’”
ඒවං වුත්තේ, තේ පරිබ්බාජකා උන්නාදිනෝ උච්චාසද්දමහාසද්දා අහේසුං: “අච්ඡරියං වත භෝ, අබ්භුතං වත භෝ, සමණස්ස ගෝතමස්ස මහිද්ධිකතා මහානුභාවතා, යත්ර හි නාම සකවාදං ඨපේස්සති, පරවාදේන පවාරේස්සතී”ති.
When he said this, those wanderers made an uproar, “Oh, how incredible, how amazing! The ascetic Gotama has such power and might! For he sets aside his own doctrine and invites discussion on the doctrine of others!”
අථ ඛෝ නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ තේ පරිබ්බාජකේ අප්පසද්දේ කත්වා භගවන්තං ඒතදවෝච: “මයං ඛෝ, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡාවාදා තපෝජිගුච්ඡාසාරා තපෝජිගුච්ඡාඅල්ලීනා විහරාම. කථං සන්තා නු ඛෝ, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා පරිපුණ්ණා හෝති, කථං අපරිපුණ්ණා”ති?
Then Nigrodha, having quieted those wanderers, said to the Buddha, “Sir, we teach fervent mortification in disgust of sin, regarding it as essential and clinging to it. How are the conditions for the fervent mortification in disgust of sin completed, and how are they incomplete?”
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී අචේලකෝ හෝති මුත්තාචාරෝ, හත්ථාපලේඛනෝ, නඒහිභද්දන්තිකෝ, නතිට්ඨභද්දන්තිකෝ, නාභිහටං, න උද්දිස්සකතං, න නිමන්තනං සාදියති, සෝ න කුම්භිමුඛා පටිග්ගණ්හාති, න කළෝපිමුඛා පටිග්ගණ්හාති, න ඒළකමන්තරං, න දණ්ඩමන්තරං, න මුසලමන්තරං, න ද්වින්නං භුඤ්ජමානානං, න ගබ්භිනියා, න පායමානාය, න පුරිසන්තරගතාය, න සඞ්කිත්තීසු, න යත්ථ සා උපට්ඨිතෝ හෝති, න යත්ථ මක්ඛිකා සණ්ඩසණ්ඩචාරිනී, න මච්ඡං, න මංසං, න සුරං, න මේරයං, න ථුසෝදකං පිවති, සෝ ඒකාගාරිකෝ වා හෝති ඒකාලෝපිකෝ, ද්වාගාරිකෝ වා හෝති ද්වාලෝපිකෝ, සත්තාගාරිකෝ වා හෝති සත්තාලෝපිකෝ, ඒකිස්සාපි දත්තියා යාපේති, ද්වීහිපි දත්තීහි යාපේති, සත්තහිපි දත්තීහි යාපේති; ඒකාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති, ද්වීහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති, සත්තාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේති, ඉති ඒවරූපං අද්ධමාසිකම්පි පරියායභත්තභෝජනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. සෝ සාකභක්ඛෝ වා හෝති, සාමාකභක්ඛෝ වා හෝති, නීවාරභක්ඛෝ වා හෝති, දද්දුලභක්ඛෝ වා හෝති, හටභක්ඛෝ වා හෝති, කණභක්ඛෝ වා හෝති, ආචාමභක්ඛෝ වා හෝති, පිඤ්ඤාකභක්ඛෝ වා හෝති, තිණභක්ඛෝ වා හෝති, ගෝමයභක්ඛෝ වා හෝති; වනමූලඵලාහාරෝ යාපේති පවත්තඵලභෝජී. සෝ සාණානිපි ධාරේති, මසාණානිපි ධාරේති, ඡවදුස්සානිපි ධාරේති, පංසුකූලානිපි ධාරේති, තිරීටානිපි ධාරේති, අජිනම්පි ධාරේති, අජිනක්ඛිපම්පි ධාරේති, කුසචීරම්පි ධාරේති, වාකචීරම්පි ධාරේති, ඵලකචීරම්පි ධාරේති, කේසකම්බලම්පි ධාරේති, වාළකම්බලම්පි ධාරේති, උලූකපක්ඛම්පි ධාරේති, කේසමස්සුලෝචකෝපි හෝති කේසමස්සුලෝචනානුයෝගමනුයුත්තෝ, උබ්භට්ඨකෝපි හෝති ආසනපටික්ඛිත්තෝ, උක්කුටිකෝපි හෝති උක්කුටිකප්පධානමනුයුත්තෝ, කණ්ටකාපස්සයිකෝපි හෝති කණ්ටකාපස්සයේ සේය්යං කප්පේති, ඵලකසේය්යම්පි කප්පේති, ථණ්ඩිලසේය්යම්පි කප්පේති, ඒකපස්සයිකෝපි හෝති රජෝජල්ලධරෝ, අබ්භෝකාසිකෝපි හෝති යථාසන්ථතිකෝ, වේකටිකෝපි හෝති විකටභෝජනානුයෝගමනුයුත්තෝ, අපානකෝපි හෝති අපානකත්තමනුයුත්තෝ, සායතතියකම්පි උදකෝරෝහනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති.
“Nigrodha, it’s when a mortifier goes naked, ignoring conventions. They lick their hands, and don’t come or wait when called. They don’t consent to food brought to them, or food prepared on purpose for them, or an invitation for a meal. They don’t receive anything from a pot or bowl; or from someone who keeps sheep, or who has a weapon or a shovel in their home; or where a couple is eating; or where there is a woman who is pregnant, breast-feeding, or who has a man in her home; or where there’s a dog waiting or flies buzzing. They accept no fish or meat or liquor or wine, and drink no beer. They go to just one house for alms, taking just one mouthful, or two houses and two mouthfuls, up to seven houses and seven mouthfuls. They feed on one saucer a day, two saucers a day, up to seven saucers a day. They eat once a day, once every second day, up to once a week, and so on, even up to once a fortnight. They live committed to the practice of eating food at set intervals. They eat herbs, millet, wild rice, poor rice, water lettuce, rice bran, scum from boiling rice, sesame flour, grass, or cow dung. They survive on forest roots and fruits, or eating fallen fruit. They wear robes of sunn hemp, mixed hemp, corpse-wrapping cloth, rags, lodh tree bark, antelope hide (whole or in strips), kusa grass, bark, wood-chips, human hair, horse-tail hair, or owls’ wings. They tear out their hair and beard, committed to this practice. They constantly stand, refusing seats. They squat, committed to persisting in the squatting position. They lie on a mat of thorns, making a mat of thorns their bed. They make their bed on a plank, or the bare ground. They lie only on one side. They wear dust and dirt. They stay in the open air. They sleep wherever they lay their mat. They eat unnatural things, committed to the practice of eating unnatural foods. They don’t drink, committed to the practice of not drinking liquids. They’re committed to the practice of immersion in water three times a day, including the evening.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ, යදි ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිපුණ්ණා වා හෝති අපරිපුණ්ණා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin complete, or incomplete?”
“අද්ධා ඛෝ, භන්තේ, ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිපුණ්ණා හෝති, නෝ අපරිපුණ්ණා”ති.
“Clearly, sir, if that is so the fervent mortification in disgust of sin is complete, not incomplete.”
“ඒවං පරිපුණ්ණායපි ඛෝ අහං, නිග්රෝධ, තපෝජිගුච්ඡාය අනේකවිහිතේ උපක්කිලේසේ වදාමී”ති.
“But even such a completed mortification has many defects, I say.”
2.1. උපක්කිලේස
2.1. Defects
“යථා කථං පන, භන්තේ, භගවා ඒවං පරිපුණ්ණාය තපෝජිගුච්ඡාය අනේකවිහිතේ උපක්කිලේසේ වදතී”ති?
“But how does the Buddha say that even such a completed mortification has many defects?”
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා අත්තමනෝ හෝති පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා අත්තමනෝ හෝති පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
“Firstly, a mortifier undertakes a practice of mortification. They’re happy with that, as they’ve got all they wished for. This is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා අත්තානුක්කංසේති පරං වම්භේති. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා අත්තානුක්කංසේති පරං වම්භේති. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They glorify themselves and put others down on account of that. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා මජ්ජති මුච්ඡති පමාදමාපජ්ජති. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා මජ්ජති මුච්ඡති පමාදමාපජ්ජති. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They become indulgent and infatuated and fall into negligence on account of that. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන අත්තමනෝ හෝති පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන අත්තමනෝ හෝති පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They’re happy with that, as they’ve got all they wished for. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන අත්තානුක්කංසේති පරං වම්භේති. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන අත්තානුක්කංසේති පරං වම්භේති. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They glorify themselves and put others down on account of that. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන මජ්ජති මුච්ඡති පමාදමාපජ්ජති. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන මජ්ජති මුච්ඡති පමාදමාපජ්ජති. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They become indulgent and infatuated and fall into negligence on account of that. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී භෝජනේසු වෝදාසං ආපජ්ජති: ‘ඉදං මේ ඛමති, ඉදං මේ නක්ඛමතී(අ)ති. සෝ යඤ්ච ඛ්වස්ස නක්ඛමති, තං සාපේක්ඛෝ පජහති. යං පනස්ස ඛමති, තං ගධිතෝ මුච්ඡිතෝ අජ්ඣාපන්නෝ අනාදීනවදස්සාවී අනිස්සරණපඤ්ඤෝ පරිභුඤ්ජති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier becomes fussy about food, saying, ‘This agrees with me, this doesn’t agree with me.’ What doesn’t agree with them they give up in expectation. But what does agree with them they eat tied, infatuated, attached, blind to the drawbacks, and not understanding the escape. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති ලාභසක්කාරසිලෝකනිකන්තිහේතු: ‘සක්කරිස්සන්ති මං රාජානෝ රාජමහාමත්තා ඛත්තියා බ්රාහ්මණා ගහපතිකා තිත්ථියා(අ)ති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification out of longing for possessions, honor, and popularity, thinking, ‘Kings, royal ministers, aristocrats, brahmins, householders, and sectarians will honor me!’ This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී අඤ්ඤතරං සමණං වා බ්රාහ්මණං වා අපසාදේතා හෝති: ‘කිං පනායං සම්බහුලාජීවෝ සබ්බං සම්භක්ඛේති. සේය්යථිදං—මූලබීජං ඛන්ධබීජං ඵළුබීජං අග්ගබීජං බීජබීජමේව පඤ්චමං, අසනිවිචක්කං දන්තකූටං, සමණප්පවාදේනා(අ)ති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier rebukes a certain ascetic or brahmin, ‘But what is this one doing, living in abundance! According to this ascetic’s doctrine, everything—plants propagated from roots, stems, cuttings, or joints; and those from regular seeds as the fifth—is crunched together like the thunder of a tooth-hammer!’ This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී පස්සති අඤ්ඤතරං සමණං වා බ්රාහ්මණං වා කුලේසු සක්කරියමානං ගරුකරියමානං මානියමානං පූජියමානං. දිස්වා තස්ස ඒවං හෝති: ‘ඉමඤ්හි නාම සම්බහුලාජීවං කුලේසු සක්කරෝන්ති ගරුං කරෝන්ති මානේන්ති පූජේන්ති. මං පන තපස්සිං ලූඛාජීවිං කුලේසු න සක්කරෝන්ති න ගරුං කරෝන්ති න මානේන්ති න පූජේන්තී(අ)ති, ඉති සෝ ඉස්සාමච්ඡරියං කුලේසු උප්පාදේතා හෝති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier sees a certain ascetic or brahmin being honored, respected, esteemed, and venerated among good families. They think, ‘This one, who lives in abundance, is honored, respected, esteemed, and venerated among good families. But I, a fervent mortifier who lives rough, am not honored, respected, esteemed, and venerated among good families.’ Thus they give rise to jealousy and stinginess regarding families. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී ආපාථකනිසාදී හෝති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier sits meditation only when people can see them. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී අත්තානං අදස්සයමානෝ කුලේසු චරති: ‘ඉදම්පි මේ තපස්මිං ඉදම්පි මේ තපස්මින්(අ)ති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier sneaks about among families, thinking, ‘This is part of my mortification; this is part of my mortification.’ This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී කිඤ්චිදේව පටිච්ඡන්නං සේවති. සෝ ‘ඛමති තේ ඉදන්(අ)ති පුට්ඨෝ සමානෝ අක්ඛමමානං ආහ: ‘ඛමතී(අ)ති. ඛමමානං ආහ: ‘නක්ඛමතී(අ)ති. ඉති සෝ සම්පජානමුසා භාසිතා හෝති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier sometimes behaves in an underhand manner. When asked whether something agrees with them, they say it does, even though it doesn’t. Or they say it doesn’t, even though it does. Thus they tell a deliberate lie. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තථාගතස්ස වා තථාගතසාවකස්ස වා ධම්මං දේසේන්තස්ස සන්තංයේව පරියායං අනුඤ්ඤේය්යං නානුජානාති …පේ… අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier disagrees with the way that the Realized One or their disciple teaches Dhamma, even when they make a valid point. This too is a defect in that mortifier.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී කෝධනෝ හෝති උපනාහී. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී කෝධනෝ හෝති උපනාහී. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති. පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී මක්ඛී හෝති පළාසී …පේ… ඉස්සුකී හෝති මච්ඡරී … සඨෝ හෝති මායාවී … ථද්ධෝ හෝති අතිමානී … පාපිච්ඡෝ හෝති පාපිකානං ඉච්ඡානං වසං ගතෝ … මිච්ඡාදිට්ඨිකෝ හෝති අන්තග්ගාහිකාය දිට්ඨියා සමන්නාගතෝ … සන්දිට්ඨිපරාමාසී හෝති ආධානග්ගාහී දුප්පටිනිස්සග්ගී. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී සන්දිට්ඨිපරාමාසී හෝති ආධානග්ගාහී දුප්පටිනිස්සග්ගී. අයම්පි ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සිනෝ උපක්කිලේසෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier is irritable and hostile … offensive and contemptuous … jealous and stingy … devious and deceitful … obstinate and vain … they have corrupt wishs, falling under the sway of corrupt wishes … they have wrong view, being attached to an extremist view … they’re attached to their own views, holding them tight, and refusing to let go. This too is a defect in that mortifier.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ, යදිමේ තපෝජිගුච්ඡා උපක්කිලේසා වා අනුපක්කිලේසා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? Are such mortifications defective or not?”
“අද්ධා ඛෝ ඉමේ, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා උපක්කිලේසා, නෝ අනුපක්කිලේසා. ඨානං ඛෝ පනේතං, භන්තේ, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ තපස්සී සබ්බේහේව ඉමේහි උපක්කිලේසේහි සමන්නාගතෝ අස්ස; කෝ පන වාදෝ අඤ්ඤතරඤ්ඤතරේනා”ති.
“Clearly, sir, they’re defective. It’s possible that a mortifier might have all of these defects, let alone one or other of them.”
2.2. පරිසුද්ධපපටිකප්පත්තකථා
2.2. On Reaching the Shoots
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා න අත්තමනෝ හෝති න පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා න අත්තමනෝ හෝති න පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ. ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
“Firstly, Nigrodha, a mortifier undertakes a practice of mortification. But they’re not happy with that, as they still haven’t got all they wished for. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා න අත්තානුක්කංසේති න පරං වම්භේති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They don’t glorify themselves or put others down on account of that. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා න මජ්ජති න මුච්ඡති න පමාදමාපජ්ජති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
They don’t become indulgent …
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන න අත්තමනෝ හෝති න පරිපුණ්ණසඞ්කප්පෝ …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier undertakes a practice of mortification. They generate possessions, honor, and popularity through that mortification. They’re not happy with that, as they still haven’t got all they wished for …
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන න අත්තානුක්කංසේති න පරං වම්භේති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
They don’t glorify themselves and put others down on account of possessions, honor, and popularity …
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තපං සමාදියති, සෝ තේන තපසා ලාභසක්කාරසිලෝකං අභිනිබ්බත්තේති, සෝ තේන ලාභසක්කාරසිලෝකේන න මජ්ජති න මුච්ඡති න පමාදමාපජ්ජති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
They don’t become indulgent because of it … So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී භෝජනේසු න වෝදාසං ආපජ්ජති: ‘ඉදං මේ ඛමති, ඉදං මේ නක්ඛමතී(අ)ති. සෝ යඤ්ච ඛ්වස්ස නක්ඛමති, තං අනපේක්ඛෝ පජහති. යං පනස්ස ඛමති, තං අගධිතෝ අමුච්ඡිතෝ අනජ්ඣාපන්නෝ ආදීනවදස්සාවී නිස්සරණපඤ්ඤෝ පරිභුඤ්ජති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier doesn’t become fussy about food, saying, ‘This agrees with me, this doesn’t agree with me.’ What doesn’t agree with them they give up without expectation. But what does agree with them they eat without being tied, infatuated, attached, seeing the drawbacks, and understanding the escape. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී න තපං සමාදියති ලාභසක්කාරසිලෝකනිකන්තිහේතු: ‘සක්කරිස්සන්ති මං රාජානෝ රාජමහාමත්තා ඛත්තියා බ්රාහ්මණා ගහපතිකා තිත්ථියා(අ)ති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier doesn’t undertake a practice of mortification out of longing for possessions, honor, and popularity … ‘Kings, royal ministers, aristocrats, brahmins, householders, and sectarians will honor me!’ So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී අඤ්ඤතරං සමණං වා බ්රාහ්මණං වා නාපසාදේතා හෝති: ‘කිං පනායං සම්බහුලාජීවෝ සබ්බං සම්භක්ඛේති. සේය්යථිදං—මූලබීජං ඛන්ධබීජං ඵළුබීජං අග්ගබීජං බීජබීජමේව පඤ්චමං, අසනිවිචක්කං දන්තකූටං, සමණප්පවාදේනා(අ)ති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier doesn’t rebuke a certain ascetic or brahmin, ‘But what is this one doing, living in abundance! According to this ascetic’s doctrine, everything—plants propagated from roots, stems, cuttings, or joints; and those from regular seeds as the fifth—is crunched together like the thunder of a tooth-hammer!’ So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී පස්සති අඤ්ඤතරං සමණං වා බ්රාහ්මණං වා කුලේසු සක්කරියමානං ගරු කරියමානං මානියමානං පූජියමානං. දිස්වා තස්ස න ඒවං හෝති: ‘ඉමඤ්හි නාම සම්බහුලාජීවං කුලේසු සක්කරෝන්ති ගරුං කරෝන්ති මානේන්ති පූජේන්ති. මං පන තපස්සිං ලූඛාජීවිං කුලේසු න සක්කරෝන්ති න ගරුං කරෝන්ති න මානේන්ති න පූජේන්තී(අ)ති, ඉති සෝ ඉස්සාමච්ඡරියං කුලේසු නුප්පාදේතා හෝති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier sees a certain ascetic or brahmin being honored, respected, esteemed, and venerated among good families. It never occurs to them, ‘This one, who lives in abundance, is honored, respected, esteemed, and venerated among good families. But I, a fervent mortifier who lives rough, am not honored, respected, esteemed, and venerated among good families.’ Thus they don’t give rise to jealousy and stinginess regarding families. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී න ආපාථකනිසාදී හෝති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier doesn’t sit meditation only when people can see them. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී න අත්තානං අදස්සයමානෝ කුලේසු චරති: ‘ඉදම්පි මේ තපස්මිං, ඉදම්පි මේ තපස්මින්(අ)ති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier doesn’t sneak about among families, thinking, ‘This is part of my mortification; this is part of my mortification.’ So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී න කිඤ්චිදේව පටිච්ඡන්නං සේවති, සෝ: ‘ඛමති තේ ඉදන්(අ)ති පුට්ඨෝ සමානෝ අක්ඛමමානං ආහ: ‘නක්ඛමතී(අ)ති. ඛමමානං ආහ: ‘ඛමතී(අ)ති. ඉති සෝ සම්පජානමුසා න භාසිතා හෝති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier never behaves in an underhand manner. When asked whether something agrees with them, they say it doesn’t when it doesn’t. Or they say it does when it does. Thus they don’t tell a deliberate lie. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී තථාගතස්ස වා තථාගතසාවකස්ස වා ධම්මං දේසේන්තස්ස සන්තංයේව පරියායං අනුඤ්ඤේය්යං අනුජානාති …පේ… ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier agrees with the way that the Realized One or their disciple teaches Dhamma when they make a valid point. So they’re pure on that point.
පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී අක්කෝධනෝ හෝති අනුපනාහී. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී අක්කෝධනෝ හෝති අනුපනාහී ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති. පුන චපරං, නිග්රෝධ, තපස්සී අමක්ඛී හෝති අපළාසී …පේ… අනිස්සුකී හෝති අමච්ඡරී … අසඨෝ හෝති අමායාවී … අත්ථද්ධෝ හෝති අනතිමානී … න පාපිච්ඡෝ හෝති න පාපිකානං ඉච්ඡානං වසං ගතෝ … න මිච්ඡාදිට්ඨිකෝ හෝති න අන්තග්ගාහිකාය දිට්ඨියා සමන්නාගතෝ … න සන්දිට්ඨිපරාමාසී හෝති න ආධානග්ගාහී සුප්පටිනිස්සග්ගී. යම්පි, නිග්රෝධ, තපස්සී න සන්දිට්ඨිපරාමාසී හෝති න ආධානග්ගාහී සුප්පටිනිස්සග්ගී. ඒවං සෝ තස්මිං ඨානේ පරිසුද්ධෝ හෝති.
Furthermore, a mortifier is not irritable and hostile … offensive and contemptuous … jealous and stingy … devious and deceitful … obstinate and vain … they don’t have corrupt wishes … and wrong view … they’re not attached to their own views, holding them tight, and refusing to let go. So they’re pure on that point.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ, යදි ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා වා හෝති අපරිසුද්ධා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“අද්ධා ඛෝ, භන්තේ, ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා හෝති නෝ අපරිසුද්ධා, අග්ගප්පත්තා ච සාරප්පත්තා චා”ති.
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“න ඛෝ, නිග්රෝධ, ඒත්තාවතා තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච; අපි ච ඛෝ පපටිකප්පත්තා හෝතී”ති.
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the shoots.”
2.3. පරිසුද්ධතචප්පත්තකථා
2.3. On Reaching the Bark
“කිත්තාවතා පන, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච? සාධු මේ, භන්තේ, භගවා තපෝජිගුච්ඡාය අග්ගඤ්ඤේව පාපේතු, සාරඤ්ඤේව පාපේතූ”ති.
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති. කථඤ්ච, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති? ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී න පාණං අතිපාතේති, න පාණං අතිපාතයති, න පාණමතිපාතයතෝ සමනුඤ්ඤෝ හෝති. න අදින්නං ආදියති, න අදින්නං ආදියාපේති, න අදින්නං ආදියතෝ සමනුඤ්ඤෝ හෝති. න මුසා භණති, න මුසා භණාපේති, න මුසා භණතෝ සමනුඤ්ඤෝ හෝති. න භාවිතමාසීසති, න භාවිතමාසීසාපේති, න භාවිතමාසීසතෝ සමනුඤ්ඤෝ හෝති. ඒවං ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති.
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. And how is a mortifier restrained in the fourfold restraint? It’s when a mortifier doesn’t kill living creatures, doesn’t get others to kill, and doesn’t approve of killing. They don’t steal, get others to steal, or approve of stealing. They don’t lie, get others to lie, or approve of lying. They don’t expect rewards from their practice, they don’t lead others to expect rewards, and they don’t approve of expecting rewards. That’s how a mortifier is restrained in the fourfold restraint.
යතෝ ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති, අදුං චස්ස හෝති තපස්සිතාය. සෝ අභිහරති නෝ හීනායාවත්තති. සෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති අරඤ්ඤං රුක්ඛමූලං පබ්බතං කන්දරං ගිරිගුහං සුසානං වනපත්ථං අබ්භෝකාසං පලාලපුඤ්ජං. සෝ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ අභිජ්ඣං ලෝකේ පහාය විගතාභිජ්ඣේන චේතසා විහරති, අභිජ්ඣාය චිත්තං පරිසෝධේති. බ්යාපාදප්පදෝසං පහාය අබ්යාපන්නචිත්තෝ විහරති සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී, බ්යාපාදප්පදෝසා චිත්තං පරිසෝධේති. ථිනමිද්ධං පහාය විගතථිනමිද්ධෝ විහරති ආලෝකසඤ්ඤී සතෝ සම්පජානෝ, ථිනමිද්ධා චිත්තං පරිසෝධේති. උද්ධච්චකුක්කුච්චං පහාය අනුද්ධතෝ විහරති අජ්ඣත්තං වූපසන්තචිත්තෝ, උද්ධච්චකුක්කුච්චා චිත්තං පරිසෝධේති. විචිකිච්ඡං පහාය තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විහරති අකථඞ්කථී කුසලේසු ධම්මේසු, විචිකිච්ඡාය චිත්තං පරිසෝධේති.
When a mortifier has the fourfold restraint, that is their mortification. They step forward, not falling back. They frequent a secluded lodging—a wilderness, the root of a tree, a hill, a ravine, a mountain cave, a charnel ground, a forest, the open air, a heap of straw. After the meal, they return from almsround, sit down cross-legged, set their body straight, and establish mindfulness in front of them. Giving up covetousness for the world, they meditate with a heart rid of covetousness, cleansing the mind of covetousness. Giving up ill will and malevolence, they meditate with a mind rid of ill will, full of compassion for all living beings, cleansing the mind of ill will. Giving up dullness and drowsiness, they meditate with a mind rid of dullness and drowsiness, perceiving light, mindful and aware, cleansing the mind of dullness and drowsiness. Giving up restlessness and remorse, they meditate without restlessness, their mind peaceful inside, cleansing the mind of restlessness and remorse. Giving up doubt, they meditate having gone beyond doubt, not undecided about skillful qualities, cleansing the mind of doubt.
සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ මේත්තාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං මේත්තාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති. කරුණාසහගතේන චේතසා …පේ… මුදිතාසහගතේන චේතසා …පේ… උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා ඒකං දිසං ඵරිත්වා විහරති. තථා දුතියං. තථා තතියං. තථා චතුත්ථං. ඉති උද්ධමධෝ තිරියං සබ්බධි සබ්බත්තතාය සබ්බාවන්තං ලෝකං උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති.
They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of love to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will. They meditate spreading a heart full of compassion … They meditate spreading a heart full of rejoicing … They meditate spreading a heart full of equanimity to one direction, and to the second, and to the third, and to the fourth. In the same way above, below, across, everywhere, all around, they spread a heart full of equanimity to the whole world—abundant, expansive, limitless, free of enmity and ill will.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ. යදි ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා වා හෝති අපරිසුද්ධා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“අද්ධා ඛෝ, භන්තේ, ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා හෝති නෝ අපරිසුද්ධා, අග්ගප්පත්තා ච සාරප්පත්තා චා”ති.
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“න ඛෝ, නිග්රෝධ, ඒත්තාවතා තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච; අපි ච ඛෝ තචප්පත්තා හෝතී”ති.
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the bark.”
2.4. පරිසුද්ධඵේග්ගුප්පත්තකථා
2.4. On Reaching the Softwood
“කිත්තාවතා පන, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච? සාධු මේ, භන්තේ, භගවා තපෝජිගුච්ඡාය අග්ගඤ්ඤේව පාපේතු, සාරඤ්ඤේව පාපේතූ”ති.
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති. කථඤ්ච, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති …පේ… යතෝ ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති, අදුං චස්ස හෝති තපස්සිතාය. සෝ අභිහරති නෝ හීනායාවත්තති. සෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති …පේ… සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ මේත්තාසහගතේන චේතසා …පේ… කරුණාසහගතේන චේතසා …පේ… මුදිතාසහගතේන චේතසා …පේ… උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති.
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love … compassion … rejoicing … equanimity.
සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ දසපි ජාතියෝ වීසම්පි ජාතියෝ තිංසම්පි ජාතියෝ චත්තාලීසම්පි ජාතියෝ පඤ්ඤාසම්පි ජාතියෝ ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි අනේකේපි සංවට්ටකප්පේ අනේකේපි විවට්ටකප්පේ අනේකේපි සංවට්ටවිවට්ටකප්පේ: ‘අමුත්රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්ර උදපාදිං, තත්රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
They recollect many kinds of past lives, that is, one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ, යදි ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා වා හෝති අපරිසුද්ධා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“අද්ධා ඛෝ, භන්තේ, ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා හෝති, නෝ අපරිසුද්ධා, අග්ගප්පත්තා ච සාරප්පත්තා චා”ති.
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“න ඛෝ, නිග්රෝධ, ඒත්තාවතා තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච; අපි ච ඛෝ ඵේග්ගුප්පත්තා හෝතී”ති.
“No, Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has not yet reached the peak and the pith. Rather, it has only reached the softwood.”
3. පරිසුද්ධඅග්ගප්පත්තසාරප්පත්තකථා
3. On Reaching the Heartwood
“කිත්තාවතා පන, භන්තේ, තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච? සාධු මේ, භන්තේ, භගවා තපෝජිගුච්ඡාය අග්ගඤ්ඤේව පාපේතු, සාරඤ්ඤේව පාපේතූ”ති.
“But at what point, sir, does the fervent mortification in disgust of sin reach the peak and the pith? Please help me reach the peak and the pith!”
“ඉධ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති. කථඤ්ච, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති …පේ… යතෝ ඛෝ, නිග්රෝධ, තපස්සී චාතුයාමසංවරසංවුතෝ හෝති, අදුං චස්ස හෝති තපස්සිතාය. සෝ අභිහරති නෝ හීනායාවත්තති. සෝ විවිත්තං සේනාසනං භජති …පේ… සෝ ඉමේ පඤ්ච නීවරණේ පහාය චේතසෝ උපක්කිලේසේ පඤ්ඤාය දුබ්බලීකරණේ මේත්තාසහගතේන චේතසා …පේ… උපේක්ඛාසහගතේන චේතසා විපුලේන මහග්ගතේන අප්පමාණේන අවේරේන අබ්යාපජ්ජේන ඵරිත්වා විහරති. සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති. සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ …පේ… ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
“Nigrodha, take a mortifier who is restrained in the fourfold restraint. They give up these five hindrances, corruptions of the heart that weaken wisdom. Then they meditate spreading a heart full of love … equanimity … They recollect many kinds of past lives, with features and details.
සෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ, යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති: ‘ඉමේ වත භෝන්තෝ සත්තා කායදුච්චරිතේන සමන්නාගතා වචීදුච්චරිතේන සමන්නාගතා මනෝදුච්චරිතේන සමන්නාගතා අරියානං උපවාදකා මිච්ඡාදිට්ඨිකා මිච්ඡාදිට්ඨිකම්මසමාදානා. තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා අපායං දුග්ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපන්නා. ඉමේ වා පන භෝන්තෝ සත්තා කායසුචරිතේන සමන්නාගතා වචීසුචරිතේන සමන්නාගතා මනෝසුචරිතේන සමන්නාගතා අරියානං අනුපවාදකා සම්මාදිට්ඨිකා සම්මාදිට්ඨිකම්මසමාදානා. තේ කායස්ස භේදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලෝකං උපපන්නා(අ)ති. ඉති දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ, යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති.
With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds: ‘These dear beings did bad things by way of body, speech, and mind. They spoke ill of the noble ones; they had wrong view; and they chose to act out of that wrong view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a place of loss, a bad place, the underworld, hell. These dear beings, however, did good things by way of body, speech, and mind. They never spoke ill of the noble ones; they had right view; and they chose to act out of that right view. When their body breaks up, after death, they’re reborn in a good place, a heavenly realm.’ And so, with clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ, යදි ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා වා හෝති අපරිසුද්ධා වා”ති?
What do you think, Nigrodha? If this is so, is the fervent mortification in disgust of sin purified or not?”
“අද්ධා ඛෝ, භන්තේ, ඒවං සන්තේ තපෝජිගුච්ඡා පරිසුද්ධා හෝති නෝ අපරිසුද්ධා, අග්ගප්පත්තා ච සාරප්පත්තා චා”ති.
“Clearly, sir, it is purified. It has reached the peak and the pith.”
“ඒත්තාවතා ඛෝ, නිග්රෝධ, තපෝජිගුච්ඡා අග්ගප්පත්තා ච හෝති සාරප්පත්තා ච. ඉති ඛෝ, නිග්රෝධ, යං මං ත්වං අවචාසි: ‘කෝ නාම සෝ, භන්තේ, භගවතෝ ධම්මෝ, යේන භගවා සාවකේ විනේති, යේන භගවතා සාවකා විනීතා අස්සාසප්පත්තා පටිජානන්ති අජ්ඣාසයං ආදිබ්රහ්මචරියන්(අ)ති. ඉති ඛෝ තං, නිග්රෝධ, ඨානං උත්තරිතරඤ්ච පණීතතරඤ්ච, යේනාහං සාවකේ විනේමි, යේන මයා සාවකා විනීතා අස්සාසප්පත්තා පටිජානන්ති අජ්ඣාසයං ආදිබ්රහ්මචරියන්”ති.
“Nigrodha, at this point the fervent mortification in disgust of sin has reached the peak and the pith. Nigrodha, remember you said this to me: ‘Sir, what teaching do you use to guide your disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life?’ Well, there is something better and finer than this. That’s what I use to guide my disciples, through which they claim solace in the fundamental purpose of the spiritual life.”
ඒවං වුත්තේ, තේ පරිබ්බාජකා උන්නාදිනෝ උච්චාසද්දමහාසද්දා අහේසුං: “ඒත්ථ මයං අනස්සාම සාචරියකා, න මයං ඉතෝ භිය්යෝ උත්තරිතරං පජානාමා”ති.
When he said this, those wanderers made an uproar, “In that case, we’re lost, and so is our tradition! We don’t know anything better or finer than that!”
4. නිග්රෝධස්සපජ්ඣායන
4. Nigrodha Feels Depressed
යදා අඤ්ඤාසි සන්ධානෝ ගහපති: “අඤ්ඤදත්ථු ඛෝ දානිමේ අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා භගවතෝ භාසිතං සුස්සූසන්ති, සෝතං ඕදහන්ති, අඤ්ඤාචිත්තං උපට්ඨාපේන්තී”ති.
Then the householder Sandhāna realized, “Obviously, now these wanderers want to listen to what the Buddha says. They’re actively listening and trying to understand!”
අථ නිග්රෝධං පරිබ්බාජකං ඒතදවෝච: “ඉති ඛෝ, භන්තේ නිග්රෝධ, යං මං ත්වං අවචාසි: ‘යග්ඝේ, ගහපති, ජානේය්යාසි, කේන සමණෝ ගෝතමෝ සද්ධිං සල්ලපති, කේන සාකච්ඡං සමාපජ්ජති, කේන පඤ්ඤාවේය්යත්තියං සමාපජ්ජති, සුඤ්ඤාගාරහතා සමණස්ස ගෝතමස්ස පඤ්ඤා, අපරිසාවචරෝ සමණෝ ගෝතමෝ නාලං සල්ලාපාය, සෝ අන්තමන්තානේව සේවති; සේය්යථාපි නාම ගෝකාණා පරියන්තචාරිනී අන්තමන්තානේව සේවති. ඒවමේව සුඤ්ඤාගාරහතා සමණස්ස ගෝතමස්ස පඤ්ඤා, අපරිසාවචරෝ සමණෝ ගෝතමෝ නාලං සල්ලාපාය; සෝ අන්තමන්තානේව සේවති; ඉඞ්ඝ, ගහපති, සමණෝ ගෝතමෝ ඉමං පරිසං ආගච්ඡේය්ය, ඒකපඤ්හේනේව නං සංසාදේය්යාම, තුච්ඡකුම්භීව නං මඤ්ඤේ ඕරෝධේය්යාමා(අ)ති. අයං ඛෝ සෝ, භන්තේ, භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ඉධානුප්පත්තෝ, අපරිසාවචරං පන නං කරෝථ, ගෝකාණං පරියන්තචාරිනිං කරෝථ, ඒකපඤ්හේනේව නං සංසාදේථ, තුච්ඡකුම්භීව නං ඕරෝධේථා”ති. ඒවං වුත්තේ, නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ තුණ්හීභූතෝ මඞ්කුභූතෝ පත්තක්ඛන්ධෝ අධෝමුඛෝ පජ්ඣායන්තෝ අප්පටිභානෝ නිසීදි.
So he said to the wanderer Nigrodha, “Honorable Nigrodha, remember you said this to me: ‘Surely, householder, you should know better! With whom does the ascetic Gotama converse? With whom does he engage in discussion? With whom does he achieve lucidity of wisdom? Staying in empty huts has destroyed the ascetic Gotama’s wisdom. Not frequenting assemblies, he is unable to hold a discussion. He just lurks on the periphery. He’s just like a one-eyed cow, circling around and lurking on the periphery. Please, householder, let the ascetic Gotama come to this assembly. I’ll sink him with just one question! I’ll roll him over and wrap him up like a hollow pot!’ Now the Blessed One, perfected and fully awakened, has arrived here. Why don’t you send him out of the assembly to the periphery like a one-eyed cow? Why don’t you sink him with just one question? Why don’t you roll him over and wrap him up like a hollow pot?” When he said this, Nigrodha sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say.
අථ ඛෝ භගවා නිග්රෝධං පරිබ්බාජකං තුණ්හීභූතං මඞ්කුභූතං පත්තක්ඛන්ධං අධෝමුඛං පජ්ඣායන්තං අප්පටිභානං විදිත්වා නිග්රෝධං පරිබ්බාජකං ඒතදවෝච: “සච්චං කිර, නිග්රෝධ, භාසිතා තේ ඒසා වාචා”ති?
Knowing this, the Buddha said to him, “Is it really true, Nigrodha—are those your words?”
“සච්චං, භන්තේ, භාසිතා මේ ඒසා වාචා, යථාබාලේන යථාමූළ්හේන යථාඅකුසලේනා”ති.
“It’s true, sir, those are my words. It was foolish, stupid, and unskillful of me.”
“තං කිං මඤ්ඤසි, නිග්රෝධ. කින්ති තේ සුතං පරිබ්බාජකානං වුඩ්ඪානං මහල්ලකානං ආචරියපාචරියානං භාසමානානං: ‘යේ තේ අහේසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා, ඒවං සු තේ භගවන්තෝ සඞ්ගම්ම සමාගම්ම උන්නාදිනෝ උච්චාසද්දමහාසද්දා අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං අනුයුත්තා විහරන්ති. සේය්යථිදං—රාජකථං චෝරකථං …පේ… ඉතිභවාභවකථං ඉති වා. සේය්යථාපි ත්වං ඒතරහි සාචරියකෝ. උදාහු, ඒවං සු තේ භගවන්තෝ අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සේනාසනානි පටිසේවන්ති අප්පසද්දානි අප්පනිග්ඝෝසානි විජනවාතානි මනුස්සරාහස්සේය්යකානි පටිසල්ලානසාරුප්පානි, සේය්යථාපාහං ඒතරහී(අ)”ති.
“What do you think, Nigrodha? Have you heard that wanderers of the past who were elderly and senior, the teachers of teachers, said that when the perfected ones, the fully awakened Buddhas of the past came together, they made an uproar, a dreadful racket as they sat and talked about all kinds of low topics, like you do in your tradition these days? Or did they say that the Buddhas frequented remote lodgings in the wilderness and the forest that are quiet and still, far from the madding crowd, remote from human settlements, and fit for retreat, like I do these days?”
“සුතං මේතං, භන්තේ. පරිබ්බාජකානං වුඩ්ඪානං මහල්ලකානං ආචරියපාචරියානං භාසමානානං: ‘යේ තේ අහේසුං අතීතමද්ධානං අරහන්තෝ සම්මාසම්බුද්ධා, න ඒවං සු තේ භගවන්තෝ සඞ්ගම්ම සමාගම්ම උන්නාදිනෝ උච්චාසද්දමහාසද්දා අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං අනුයුත්තා විහරන්ති. සේය්යථිදං—රාජකථං චෝරකථං …පේ… ඉතිභවාභවකථං ඉති වා, සේය්යථාපාහං ඒතරහි සාචරියකෝ. ඒවං සු තේ භගවන්තෝ අරඤ්ඤවනපත්ථානි පන්තානි සේනාසනානි පටිසේවන්ති අප්පසද්දානි අප්පනිග්ඝෝසානි විජනවාතානි මනුස්සරාහස්සේය්යකානි පටිසල්ලානසාරුප්පානි, සේය්යථාපි භගවා ඒතරහී(අ)”ති.
“I have heard that wanderers of the past who were elderly and senior, said that when the perfected ones, the fully awakened Buddhas of the past came together, they didn’t make an uproar, like I do in my tradition these days. They said that the Buddhas of the past frequented remote lodgings in the wilderness, like the Buddha does these days.”
“තස්ස තේ, නිග්රෝධ, විඤ්ඤුස්ස සතෝ මහල්ලකස්ස න ඒතදහෝසි: ‘බුද්ධෝ සෝ භගවා බෝධාය ධම්මං දේසේති, දන්තෝ සෝ භගවා දමථාය ධම්මං දේසේති, සන්තෝ සෝ භගවා සමථාය ධම්මං දේසේති, තිණ්ණෝ සෝ භගවා තරණාය ධම්මං දේසේති, පරිනිබ්බුතෝ සෝ භගවා පරිනිබ්බානාය ධම්මං දේසේතී(අ)”ති?
“Nigrodha, you are a sensible and mature man. Did it not occur to you: ‘The Blessed One is awakened, tamed, serene, crossed over, and extinguished. And he teaches Dhamma for awakening, taming, serenity, crossing over, and Nibbana’?”
5. බ්රහ්මචරියපරියෝසානසච්ඡිකිරියා
5. The Culmination of the Spiritual Path
ඒවං වුත්තේ, නිග්රෝධෝ පරිබ්බාජකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්චයෝ මං, භන්තේ, අච්චගමා යථාබාලං යථාමූළ්හං යථාඅකුසලං, ය්වාහං ඒවං භගවන්තං අවචාසිං. තස්ස මේ, භන්තේ, භගවා අච්චයං අච්චයතෝ පටිග්ගණ්හාතු ආයතිං සංවරායා”ති.
Nigrodha said, “I have made a mistake, sir. It was foolish, stupid, and unskillful of me to speak in that way. Please, sir, accept my mistake for what it is, so I will restrain myself in future.”
“තග්ඝ ත්වං, නිග්රෝධ, අච්චයෝ අච්චගමා යථාබාලං යථාමූළ්හං යථාඅකුසලං, යෝ මං ත්වං ඒවං අවචාසි. යතෝ ච ඛෝ ත්වං, නිග්රෝධ, අච්චයං අච්චයතෝ දිස්වා යථාධම්මං පටිකරෝසි, තං තේ මයං පටිග්ගණ්හාම. වුද්ධි හේසා, නිග්රෝධ, අරියස්ස විනයේ, යෝ අච්චයං අච්චයතෝ දිස්වා යථාධම්මං පටිකරෝති ආයතිං සංවරං ආපජ්ජති. අහං ඛෝ පන, නිග්රෝධ, ඒවං වදාමි:
“Indeed, Nigrodha, you made a mistake. It was foolish, stupid, and unskillful of you to speak in that way. But since you have recognized your mistake for what it is, and have dealt with it properly, I accept it. For it is growth in the training of the Noble One to recognize a mistake for what it is, deal with it properly, and commit to restraint in the future. Nigrodha, this is what I say:
‘ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ, අහමනුසාසාමි අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සති සත්තවස්සානි. තිට්ඨන්තු, නිග්රෝධ, සත්ත වස්සානි. ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ, අහමනුසාසාමි අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සති ඡ වස්සානි. පඤ්ච වස්සානි … චත්තාරි වස්සානි … තීණි වස්සානි … ද්වේ වස්සානි … ඒකං වස්සං. තිට්ඨතු, නිග්රෝධ, ඒකං වස්සං. ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ අහමනුසාසාමි අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සති සත්ත මාසානි. තිට්ඨන්තු, නිග්රෝධ, සත්ත මාසානි … ඡ මාසානි … පඤ්ච මාසානි … චත්තාරි මාසානි … තීණි මාසානි … ද්වේ මාසානි … ඒකං මාසං … අඩ්ඪමාසං. තිට්ඨතු, නිග්රෝධ, අඩ්ඪමාසෝ. ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ, අහමනුසාසාමි අහං ධම්මං දේසේමි. යථානුසිට්ඨං තථා පටිපජ්ජමානෝ—යස්සත්ථාය කුලපුත්තා සම්මදේව අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජන්ති, තදනුත්තරං—බ්රහ්මචරියපරියෝසානං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සති සත්තාහං(අ).
Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in seven years. They will live having achieved with their own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness. Let alone seven years. Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in six years … five years … four years … three years … two years … one year … seven months … six months … five months … four months … three months … two months … one month … a fortnight. Let alone a fortnight. Let a sensible person come—neither devious nor deceitful, a person of integrity. I teach and instruct them. By practicing as instructed they will realize the supreme end of the spiritual path in this very life, in seven days.
6. පරිබ්බාජකානංපජ්ඣායන
6. The Wanderers Feel Depressed
සියා ඛෝ පන තේ, නිග්රෝධ, ඒවමස්ස: ‘අන්තේවාසිකම්යතා නෝ සමණෝ ගෝතමෝ ඒවමාහා(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, නිග්රෝධ, ඒවං දට්ඨබ්බං. යෝ ඒව වෝ ආචරියෝ, සෝ ඒව වෝ ආචරියෝ හෝතු.
Nigrodha, you might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants pupils.’ But you should not see it like this. Let your teacher remain your teacher.
සියා ඛෝ පන තේ, නිග්රෝධ, ඒවමස්ස: ‘උද්දේසා නෝ චාවේතුකාමෝ සමණෝ ගෝතමෝ ඒවමාහා(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, නිග්රෝධ, ඒවං දට්ඨබ්බං. යෝ ඒව වෝ උද්දේසෝ සෝ ඒව වෝ උද්දේසෝ හෝතු.
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to give up our recitation.’ But you should not see it like this. Let your recitation remain as it is.
සියා ඛෝ පන තේ, නිග්රෝධ, ඒවමස්ස: ‘ආජීවා නෝ චාවේතුකාමෝ සමණෝ ගෝතමෝ ඒවමාහා(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, නිග්රෝධ, ඒවං දට්ඨබ්බං. යෝ ඒව වෝ ආජීවෝ, සෝ ඒව වෝ ආජීවෝ හෝතු.
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to give up our livelihood.’ But you should not see it like this. Let your livelihood remain as it is.
සියා ඛෝ පන තේ, නිග්රෝධ, ඒවමස්ස: ‘යේ නෝ ධම්මා අකුසලා අකුසලසඞ්ඛාතා සාචරියකානං, තේසු පතිට්ඨාපේතුකාමෝ සමණෝ ගෝතමෝ ඒවමාහා(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, නිග්රෝධ, ඒවං දට්ඨබ්බං. අකුසලා චේව වෝ තේ ධම්මා හෝන්තු අකුසලසඞ්ඛාතා ච සාචරියකානං.
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to start doing things that are unskillful and considered unskillful in our tradition.’ But you should not see it like this. Let those things that are unskillful and considered unskillful in your tradition remain as they are.
සියා ඛෝ පන තේ, නිග්රෝධ, ඒවමස්ස: ‘යේ නෝ ධම්මා කුසලා කුසලසඞ්ඛාතා සාචරියකානං, තේහි විවේචේතුකාමෝ සමණෝ ගෝතමෝ ඒවමාහා(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, නිග්රෝධ, ඒවං දට්ඨබ්බං. කුසලා චේව වෝ තේ ධම්මා හෝන්තු කුසලසඞ්ඛාතා ච සාචරියකානං.
You might think, ‘The ascetic Gotama speaks like this because he wants us to stop doing things that are skillful and considered skillful in our tradition.’ But you should not see it like this. Let those things that are skillful and considered skillful in your tradition remain as they are.
ඉති ඛ්වාහං, නිග්රෝධ, නේව අන්තේවාසිකම්යතා ඒවං වදාමි, නපි උද්දේසා චාවේතුකාමෝ ඒවං වදාමි, නපි ආජීවා චාවේතුකාමෝ ඒවං වදාමි, නපි යේ වෝ ධම්මා අකුසලා අකුසලසඞ්ඛාතා සාචරියකානං, තේසු පතිට්ඨාපේතුකාමෝ ඒවං වදාමි, නපි යේ වෝ ධම්මා කුසලා කුසලසඞ්ඛාතා සාචරියකානං, තේහි විවේචේතුකාමෝ ඒවං වදාමි. සන්ති ච ඛෝ, නිග්රෝධ, අකුසලා ධම්මා අප්පහීනා සඞ්කිලේසිකා පෝනෝබ්භවිකා සදරා දුක්ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා, යේසාහං පහානාය ධම්මං දේසේමි. යථාපටිපන්නානං වෝ සඞ්කිලේසිකා ධම්මා පහීයිස්සන්ති, වෝදානීයා ධම්මා අභිවඩ්ඪිස්සන්ති, පඤ්ඤාපාරිපූරිං වේපුල්ලත්තඤ්ච දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරිස්සථා”ති.
I do not speak for any of these reasons. Nigrodha, there are things that are unskillful, corrupting, leading to future lives, hurtful, resulting in suffering and future rebirth, old age, and death. I teach Dhamma so that those things may be given up. When you practice accordingly, corrupting qualities will be given up in you and cleansing qualities will grow. You’ll enter and remain in the fullness and abundance of wisdom, having realized it with your own insight in this very life.”
ඒවං වුත්තේ, තේ පරිබ්බාජකා තුණ්හීභූතා මඞ්කුභූතා පත්තක්ඛන්ධා අධෝමුඛා පජ්ඣායන්තා අප්පටිභානා නිසීදිංසු යථා තං මාරේන පරියුට්ඨිතචිත්තා. අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි: “සබ්බේපිමේ මෝඝපුරිසා ඵුට්ඨා පාපිමතා. යත්ර හි නාම ඒකස්සපි න ඒවං භවිස්සති: ‘හන්ද මයං අඤ්ඤාණත්ථම්පි සමණේ ගෝතමේ බ්රහ්මචරියං චරාම, කිං කරිස්සති සත්තාහෝ(අ)”ති?
When this was said, those wanderers sat silent, dismayed, shoulders drooping, downcast, depressed, with nothing to say, as if their minds were possessed by Māra. Then the Buddha thought, “All these foolish people have been touched by the Wicked One! For not even a single one thinks, ‘Come, let us lead the spiritual life under the ascetic Gotama for the sake of enlightenment—for what do seven days matter?’”
අථ ඛෝ භගවා උදුම්බරිකාය පරිබ්බාජකාරාමේ සීහනාදං නදිත්වා වේහාසං අබ්භුග්ගන්ත්වා ගිජ්ඣකූටේ පබ්බතේ පච්චුපට්ඨාසි. සන්ධානෝ පන ගහපති තාවදේව රාජගහං පාවිසීති.
Then the Buddha, having roared his lion’s roar in the lady Udumbarikā’s monastery for wanderers, rose into the air and landed on Vulture’s Peak. Meanwhile, the householder Sandhāna went right back to Rājagaha.
උදුම්බරිකසුත්තං නිට්ඨිතං දුතියං.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]