| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
២. ឧទុម្ពរិកសុត្តំ
2. Udumbarikasuttaṃ
និគ្រោធបរិព្ពាជកវត្ថុ
Nigrodhaparibbājakavatthu
៤៩. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ។ តេន ខោ បន សមយេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមេ បដិវសតិ មហតិយា បរិព្ពាជកបរិសាយ សទ្ធិំ តិំសមត្តេហិ បរិព្ពាជកសតេហិ។ អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ ទិវា ទិវស្ស 1 រាជគហា និក្ខមិ ភគវន្តំ ទស្សនាយ។ អថ ខោ សន្ធានស្ស គហបតិស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘អកាលោ ខោ ភគវន្តំ ទស្សនាយ។ បដិសល្លីនោ ភគវា។ មនោភាវនីយានម្បិ ភិក្ខូនំ អសមយោ ទស្សនាយ។ បដិសល្លីនា មនោភាវនីយា ភិក្ខូ។ យំនូនាហំ យេន ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមោ, យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមេយ្យ’’ន្តិ។ អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ យេន ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមោ, តេនុបសង្កមិ។
49. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako udumbarikāya paribbājakārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ tiṃsamattehi paribbājakasatehi. Atha kho sandhāno gahapati divā divassa 2 rājagahā nikkhami bhagavantaṃ dassanāya. Atha kho sandhānassa gahapatissa etadahosi – ‘‘akālo kho bhagavantaṃ dassanāya. Paṭisallīno bhagavā. Manobhāvanīyānampi bhikkhūnaṃ asamayo dassanāya. Paṭisallīnā manobhāvanīyā bhikkhū. Yaṃnūnāhaṃ yena udumbarikāya paribbājakārāmo, yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho sandhāno gahapati yena udumbarikāya paribbājakārāmo, tenupasaṅkami.
៥០. តេន ខោ បន សមយេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ មហតិយា បរិព្ពាជកបរិសាយ សទ្ធិំ និសិន្នោ ហោតិ ឧន្នាទិនិយា ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទាយ អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ កថេន្តិយា។ សេយ្យថិទំ – រាជកថំ ចោរកថំ មហាមត្តកថំ សេនាកថំ ភយកថំ យុទ្ធកថំ អន្នកថំ បានកថំ វត្ថកថំ សយនកថំ មាលាកថំ គន្ធកថំ ញាតិកថំ យានកថំ គាមកថំ និគមកថំ នគរកថំ ជនបទកថំ ឥត្ថិកថំ សូរកថំ វិសិខាកថំ កុម្ភដ្ឋានកថំ បុព្ពបេតកថំ នានត្តកថំ លោកក្ខាយិកំ សមុទ្ទក្ខាយិកំ ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។
50. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā.
៥១. អទ្ទសា ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ សន្ធានំ គហបតិំ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តំ។ ទិស្វា សកំ បរិសំ សណ្ឋាបេសិ – ‘‘អប្បសទ្ទា ភោន្តោ ហោន្តុ, មា ភោន្តោ សទ្ទមកត្ថ។ អយំ សមណស្ស គោតមស្ស សាវកោ អាគច្ឆតិ សន្ធានោ គហបតិ។ យាវតា ខោ បន សមណស្ស គោតមស្ស សាវកា គិហី ឱទាតវសនា រាជគហេ បដិវសន្តិ, អយំ តេសំ អញ្ញតរោ សន្ធានោ គហបតិ។ អប្បសទ្ទកាមា ខោ បនេតេ អាយស្មន្តោ អប្បសទ្ទវិនីតា , អប្បសទ្ទស្ស វណ្ណវាទិនោ។ អប្បេវ នាម អប្បសទ្ទំ បរិសំ វិទិត្វា ឧបសង្កមិតព្ពំ មញ្ញេយ្យា’’តិ។ ឯវំ វុត្តេ តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហី អហេសុំ។
51. Addasā kho nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvā sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha. Ayaṃ samaṇassa gotamassa sāvako āgacchati sandhāno gahapati. Yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā rājagahe paṭivasanti, ayaṃ tesaṃ aññataro sandhāno gahapati. Appasaddakāmā kho panete āyasmanto appasaddavinītā , appasaddassa vaṇṇavādino. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
៥២. អថ ខោ សន្ធានោ គហបតិ យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា និគ្រោធេន បរិព្ពាជកេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សន្ធានោ គហបតិ និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច – ‘‘អញ្ញថា ខោ ឥមេ ភោន្តោ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា សង្គម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ – រាជកថំ…បេ.… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។ អញ្ញថា ខោ 3 បន សោ ភគវា អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវតិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានី’’តិ។
52. Atha kho sandhāno gahapati yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā nigrodhena paribbājakena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sandhāno gahapati nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘aññathā kho ime bhonto aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Aññathā kho 4 pana so bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppānī’’ti.
៥៣. ឯវំ វុត្តេ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ សន្ធានំ គហបតិំ ឯតទវោច – ‘‘យគ្ឃេ គហបតិ, ជានេយ្យាសិ, កេន សមណោ គោតមោ សទ្ធិំ សល្លបតិ, កេន សាកច្ឆំ សមាបជ្ជតិ, កេន បញ្ញាវេយ្យត្តិយំ សមាបជ្ជតិ? សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ។ សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ 5។ សេយ្យថាបិ នាម គោកាណា បរិយន្តចារិនី អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឯវមេវ សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា; អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ; នាលំ សល្លាបាយ។ សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឥង្ឃ, គហបតិ, សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេយ្យាម 6, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ មញ្ញេ ឱរោធេយ្យាមា’’តិ។
53. Evaṃ vutte nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘yagghe gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati? Suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati 7. Seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā; aparisāvacaro samaṇo gotamo; nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati. Iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma 8, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’’ti.
៥៤. អស្សោសិ ខោ ភគវា ទិព្ពាយ សោតធាតុយា វិសុទ្ធាយ អតិក្កន្តមានុសិកាយ សន្ធានស្ស គហបតិស្ស និគ្រោធេន បរិព្ពាជកេន សទ្ធិំ ឥមំ កថាសល្លាបំ។ អថ ខោ ភគវា គិជ្ឈកូដា បព្ពតា ឱរោហិត្វា យេន សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមិ។ អទ្ទសា ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមន្តំ។ ទិស្វាន សកំ បរិសំ សណ្ឋាបេសិ – ‘‘អប្បសទ្ទា ភោន្តោ ហោន្តុ, មា ភោន្តោ សទ្ទមកត្ថ, អយំ សមណោ គោតមោ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមតិ។ អប្បសទ្ទកាមោ ខោ បន សោ អាយស្មា, អប្បសទ្ទស្ស វណ្ណវាទី។ អប្បេវ នាម អប្បសទ្ទំ បរិសំ វិទិត្វា ឧបសង្កមិតព្ពំ មញ្ញេយ្យ។ សចេ សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឥមំ តំ បញ្ហំ បុច្ឆេយ្យាម – ‘កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយ’ន្តិ? ឯវំ វុត្តេ តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហី អហេសុំ។
54. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya sandhānassa gahapatissa nigrodhena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā gijjhakūṭā pabbatā orohitvā yena sumāgadhāya tīre moranivāpo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkami. Addasā kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaṃ samaṇo gotamo sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamati. Appasaddakāmo kho pana so āyasmā, appasaddassa vaṇṇavādī. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyya. Sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
តបោជិគុច្ឆាវាទោ
Tapojigucchāvādo
៥៥. អថ ខោ ភគវា យេន និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេនុបសង្កមិ។ អថ ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឯតុ ខោ, ភន្តេ, ភគវា, ស្វាគតំ, ភន្តេ, ភគវតោ។ ចិរស្សំ ខោ, ភន្តេ, ភគវា ឥមំ បរិយាយមកាសិ យទិទំ ឥធាគមនាយ។ និសីទតុ, ភន្តេ, ភគវា, ឥទមាសនំ បញ្ញត្ត’’ន្តិ។ និសីទិ ភគវា បញ្ញត្តេ អាសនេ។ និគ្រោធោបិ ខោ បរិព្ពាជកោ អញ្ញតរំ នីចាសនំ គហេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘កាយ នុត្ថ, និគ្រោធ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា, កា ច បន វោ អន្តរាកថា វិប្បកតា’’តិ? ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច, ‘‘ឥធ មយំ, ភន្តេ, អទ្ទសាម ភគវន្តំ សុមាគធាយ តីរេ មោរនិវាបេ អព្ភោកាសេ ចង្កមន្តំ, ទិស្វាន ឯវំ អវោចុម្ហា – ‘សចេ សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឥមំ តំ បញ្ហំ បុច្ឆេយ្យាម – កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយ’ន្តិ? អយំ ខោ នោ, ភន្តេ, អន្តរាកថា វិប្បកតា; អថ ភគវា អនុប្បត្តោ’’តិ។
55. Atha kho bhagavā yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, bhagavā, svāgataṃ, bhante, bhagavato. Cirassaṃ kho, bhante, bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu, bhante, bhagavā, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nigrodhopi kho paribbājako aññataraṃ nīcāsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nigrodhaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kāya nuttha, nigrodha, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca, ‘‘idha mayaṃ, bhante, addasāma bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ, disvāna evaṃ avocumhā – ‘sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto’’ti.
៥៦. ‘‘ទុជ្ជានំ ខោ ឯតំ, និគ្រោធ, តយា អញ្ញទិដ្ឋិកេន អញ្ញខន្តិកេន អញ្ញរុចិកេន អញ្ញត្រាយោគេន អញ្ញត្រាចរិយកេន, យេនាហំ សាវកេ វិនេមិ , យេន មយា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយំ។ ឥង្ឃ ត្វំ មំ, និគ្រោធ, សកេ អាចរិយកេ អធិជេគុច្ឆេ បញ្ហំ បុច្ឆ – ‘កថំ សន្តា នុ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, កថំ អបរិបុណ្ណា’តិ? ឯវំ វុត្តេ តេ បរិព្ពាជកា ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អហេសុំ – ‘‘អច្ឆរិយំ វត ភោ, អព្ភុតំ វត ភោ, សមណស្ស គោតមស្ស មហិទ្ធិកតា មហានុភាវតា, យត្រ ហិ នាម សកវាទំ ឋបេស្សតិ, បរវាទេន បវារេស្សតី’’តិ។
56. ‘‘Dujjānaṃ kho etaṃ, nigrodha, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrāyogena aññatrācariyakena, yenāhaṃ sāvake vinemi , yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ. Iṅgha tvaṃ maṃ, nigrodha, sake ācariyake adhijegucche pañhaṃ puccha – ‘kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’ti? Evaṃ vutte te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, samaṇassa gotamassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma sakavādaṃ ṭhapessati, paravādena pavāressatī’’ti.
៥៧. អថ ខោ និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តេ បរិព្ពាជកេ អប្បសទ្ទេ កត្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘មយំ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆាវាទា 9 តបោជិគុច្ឆាសារា តបោជិគុច្ឆាអល្លីនា វិហរាម ។ កថំ សន្តា នុ ខោ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, កថំ អបរិបុណ្ណា’’តិ?
57. Atha kho nigrodho paribbājako te paribbājake appasadde katvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayaṃ kho, bhante, tapojigucchāvādā 10 tapojigucchāsārā tapojigucchāallīnā viharāma . Kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’’ti?
‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី អចេលកោ ហោតិ មុត្តាចារោ, ហត្ថាបលេខនោ 11, ន ឯហិភទ្ទន្តិកោ, ន តិដ្ឋភទ្ទន្តិកោ, នាភិហដំ , ន ឧទ្ទិស្សកតំ, ន និមន្តនំ សាទិយតិ, សោ ន កុម្ភិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន កឡោបិមុខា បដិគ្គណ្ហាតិ, ន ឯឡកមន្តរំ, ន ទណ្ឌមន្តរំ, ន មុសលមន្តរំ, ន ទ្វិន្នំ ភុញ្ជមានានំ, ន គព្ភិនិយា, ន បាយមានាយ, ន បុរិសន្តរគតាយ, ន សង្កិត្តីសុ, ន យត្ថ សា ឧបដ្ឋិតោ ហោតិ, ន យត្ថ មក្ខិកា សណ្ឌសណ្ឌចារិនី, ន មច្ឆំ, ន មំសំ, ន សុរំ, ន មេរយំ, ន ថុសោទកំ បិវតិ, សោ ឯកាគារិកោ វា ហោតិ ឯកាលោបិកោ, ទ្វាគារិកោ វា ហោតិ ទ្វាលោបិកោ, សត្តាគារិកោ វា ហោតិ សត្តាលោបិកោ, ឯកិស្សាបិ ទត្តិយា យាបេតិ, ទ្វីហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ, សត្តហិបិ ទត្តីហិ យាបេតិ; ឯកាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, ទ្វីហិកម្បិ 12 អាហារំ អាហារេតិ, សត្តាហិកម្បិ អាហារំ អាហារេតិ, ឥតិ ឯវរូបំ អទ្ធមាសិកម្បិ បរិយាយភត្តភោជនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ សោ សាកភក្ខោ វា ហោតិ, សាមាកភក្ខោ វា ហោតិ, នីវារភក្ខោ វា ហោតិ, ទទ្ទុលភក្ខោ វា ហោតិ, ហដភក្ខោ វា ហោតិ, កណភក្ខោ វា ហោតិ, អាចាមភក្ខោ វា ហោតិ, បិញ្ញាកភក្ខោ វា ហោតិ, តិណភក្ខោ វា ហោតិ, គោមយភក្ខោ វា ហោតិ; វនមូលផលាហារោ យាបេតិ បវត្តផលភោជី។ សោ សាណានិបិ ធារេតិ , មសាណានិបិ ធារេតិ, ឆវទុស្សានិបិ ធារេតិ, បំសុកូលានិបិ ធារេតិ, តិរីដានិបិ ធារេតិ, អជិនម្បិ ធារេតិ, អជិនក្ខិបម្បិ ធារេតិ, កុសចីរម្បិ ធារេតិ, វាកចីរម្បិ ធារេតិ, ផលកចីរម្បិ ធារេតិ, កេសកម្ពលម្បិ ធារេតិ, វាឡកម្ពលម្បិ ធារេតិ, ឧលូកបក្ខម្បិ ធារេតិ, កេសមស្សុលោចកោបិ ហោតិ កេសមស្សុលោចនានុយោគមនុយុត្តោ , ឧព្ភដ្ឋកោបិ 13 ហោតិ អាសនបដិក្ខិត្តោ, ឧក្កុដិកោបិ ហោតិ ឧក្កុដិកប្បធានមនុយុត្តោ, កណ្ដកាបស្សយិកោបិ ហោតិ កណ្ដកាបស្សយេ សេយ្យំ កប្បេតិ, ផលកសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ថណ្ឌិលសេយ្យម្បិ កប្បេតិ, ឯកបស្សយិកោបិ ហោតិ រជោជល្លធរោ, អព្ភោកាសិកោបិ ហោតិ យថាសន្ថតិកោ, វេកដិកោបិ ហោតិ វិកដភោជនានុយោគមនុយុត្តោ, អបានកោបិ ហោតិ អបានកត្តមនុយុត្តោ, សាយតតិយកម្បិ ឧទកោរោហនានុយោគមនុយុត្តោ វិហរតិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា វា ហោតិ អបរិបុណ្ណា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិបុណ្ណា ហោតិ, នោ អបរិបុណ្ណា’’តិ។ ‘‘ឯវំ បរិបុណ្ណាយបិ ខោ អហំ, និគ្រោធ, តបោជិគុច្ឆាយ អនេកវិហិតេ ឧបក្កិលេសេ វទាមី’’តិ។
‘‘Idha, nigrodha, tapassī acelako hoti muttācāro, hatthāpalekhano 14, na ehibhaddantiko, na tiṭṭhabhaddantiko, nābhihaṭaṃ , na uddissakataṃ, na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ, na suraṃ, na merayaṃ, na thusodakaṃ pivati, so ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko, sattāgāriko vā hoti sattālopiko, ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti, sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 15 āhāraṃ āhāreti, sattāhikampi āhāraṃ āhāreti, iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti, sāmākabhakkho vā hoti, nīvārabhakkho vā hoti, daddulabhakkho vā hoti, haṭabhakkho vā hoti, kaṇabhakkho vā hoti, ācāmabhakkho vā hoti, piññākabhakkho vā hoti, tiṇabhakkho vā hoti, gomayabhakkho vā hoti; vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti , masāṇānipi dhāreti, chavadussānipi dhāreti, paṃsukūlānipi dhāreti, tirīṭānipi dhāreti, ajinampi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti, vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, vāḷakambalampi dhāreti, ulūkapakkhampi dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto , ubbhaṭṭhakopi 16 hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, phalakaseyyampi kappeti, thaṇḍilaseyyampi kappeti, ekapassayikopi hoti rajojalladharo, abbhokāsikopi hoti yathāsanthatiko, vekaṭikopi hoti vikaṭabhojanānuyogamanuyutto, apānakopi hoti apānakattamanuyutto, sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā vā hoti aparipuṇṇā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā hoti, no aparipuṇṇā’’ti. ‘‘Evaṃ paripuṇṇāyapi kho ahaṃ, nigrodha, tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadāmī’’ti.
ឧបក្កិលេសោ
Upakkileso
៥៨. ‘‘យថា កថំ បន, ភន្តេ, ភគវា ឯវំ បរិបុណ្ណាយ តបោជិគុច្ឆាយ អនេកវិហិតេ ឧបក្កិលេសេ វទតី’’តិ? ‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
58. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā evaṃ paripuṇṇāya tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadatī’’ti? ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ 17។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati 18. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
៥៩. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
59. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន អត្តានុក្កំសេតិ បរំ វម្ភេតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន មជ្ជតិ មុច្ឆតិ បមាទមាបជ្ជតិ។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
៦០. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ភោជនេសុ វោទាសំ អាបជ្ជតិ – ‘ឥទំ មេ ខមតិ, ឥទំ មេ នក្ខមតី’តិ។ សោ យញ្ច 19 ខ្វស្ស នក្ខមតិ, តំ សាបេក្ខោ បជហតិ។ យំ បនស្ស ខមតិ, តំ គធិតោ 20 មុច្ឆិតោ អជ្ឈាបន្នោ អនាទីនវទស្សាវី អនិស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
60. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca 21 khvassa nakkhamati, taṃ sāpekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati, taṃ gadhito 22 mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ លាភសក្ការសិលោកនិកន្តិហេតុ – ‘សក្ករិស្សន្តិ មំ រាជានោ រាជមហាមត្តា ខត្តិយា ព្រាហ្មណា គហបតិកា តិត្ថិយា’តិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
៦១. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា អបសាទេតា 23 ហោតិ – ‘កិំ បនាយំ សម្ពហុលាជីវោ 24 សព្ពំ សំភក្ខេតិ។ សេយ្យថិទំ – មូលពីជំ ខន្ធពីជំ ផឡុពីជំ អគ្គពីជំ ពីជពីជមេវ បញ្ចមំ, អសនិវិចក្កំ ទន្តកូដំ, សមណប្បវាទេនា’តិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
61. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā apasādetā 25 hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo 26 sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី បស្សតិ អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា កុលេសុ សក្ករិយមានំ គរុករិយមានំ មានិយមានំ បូជិយមានំ។ ទិស្វា តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘ឥមញ្ហិ នាម សម្ពហុលាជីវំ កុលេសុ សក្ករោន្តិ គរុំ ករោន្តិ មានេន្តិ បូជេន្តិ។ មំ បន តបស្សិំ លូខាជីវិំ កុលេសុ ន សក្ករោន្តិ ន គរុំ ករោន្តិ ន មានេន្តិ ន បូជេន្តី’តិ, ឥតិ សោ ឥស្សាមច្ឆរិយំ កុលេសុ ឧប្បាទេតា ហោតិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garukariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu uppādetā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
៦២. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អាបាថកនិសាទី ហោតិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
62. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī āpāthakanisādī hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អត្តានំ អទស្សយមានោ កុលេសុ ចរតិ – ‘ឥទម្បិ មេ តបស្មិំ ឥទម្បិ មេ តបស្មិ’ន្តិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ idampi me tapasmi’nti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី កិញ្ចិទេវ បដិច្ឆន្នំ សេវតិ។ សោ ‘ខមតិ តេ ឥទ’ន្តិ បុដ្ឋោ សមានោ អក្ខមមានំ អាហ – ‘ខមតី’តិ។ ខមមានំ អាហ – ‘នក្ខមតី’តិ។ ឥតិ សោ សម្បជានមុសា ភាសិតា ហោតិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kiñcideva paṭicchannaṃ sevati. So ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Iti so sampajānamusā bhāsitā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តថាគតស្ស វា តថាគតសាវកស្ស វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សន្តំយេវ បរិយាយំ អនុញ្ញេយ្យំ នានុជានាតិ…បេ.… អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ nānujānāti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
៦៣. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
63. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី មក្ខី ហោតិ បឡាសី 27 …បេ.… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី… សឋោ ហោតិ មាយាវី… ថទ្ធោ ហោតិ អតិមានី… បាបិច្ឆោ ហោតិ បាបិកានំ ឥច្ឆានំ វសំ គតោ… មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ហោតិ អន្តគ្គាហិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ… សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី។ អយម្បិ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សិនោ ឧបក្កិលេសោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī makkhī hoti paḷāsī 28 …pe… issukī hoti maccharī… saṭho hoti māyāvī… thaddho hoti atimānī… pāpiccho hoti pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… micchādiṭṭhiko hoti antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិមេ តបោជិគុច្ឆា 29 ឧបក្កិលេសា វា អនុបក្កិលេសា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ ឥមេ, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា 30 ឧបក្កិលេសា 31, នោ អនុបក្កិលេសា។ ឋានំ ខោ បនេតំ, ភន្តេ, វិជ្ជតិ យំ ឥធេកច្ចោ តបស្សី សព្ពេហេវ ឥមេហិ ឧបក្កិលេសេហិ សមន្នាគតោ អស្ស; កោ បន វាទោ អញ្ញតរញ្ញតរេនា’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadime tapojigucchā 32 upakkilesā vā anupakkilesā vā’’ti? ‘‘Addhā kho ime, bhante, tapojigucchā 33 upakkilesā 34, no anupakkilesā. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhante, vijjati yaṃ idhekacco tapassī sabbeheva imehi upakkilesehi samannāgato assa; ko pana vādo aññataraññatarenā’’ti.
បរិសុទ្ធបបដិកប្បត្តកថា
Parisuddhapapaṭikappattakathā
៦៤. ‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ។ ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
64. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន អត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា ន មជ្ជតិ ន មុច្ឆតិ ន បមាទមាបជ្ជតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
៦៥. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន អត្តមនោ ហោតិ ន បរិបុណ្ណសង្កប្បោ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
65. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន អត្តានុក្កំសេតិ ន បរំ វម្ភេតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តបំ សមាទិយតិ, សោ តេន តបសា លាភសក្ការសិលោកំ អភិនិព្ពត្តេតិ, សោ តេន លាភសក្ការសិលោកេន ន មជ្ជតិ ន មុច្ឆតិ ន បមាទមាបជ្ជតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
៦៦. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ភោជនេសុ ន វោទាសំ អាបជ្ជតិ – ‘ឥទំ មេ ខមតិ, ឥទំ មេ នក្ខមតី’តិ។ សោ យញ្ច ខ្វស្ស នក្ខមតិ, តំ អនបេក្ខោ បជហតិ។ យំ បនស្ស ខមតិ , តំ អគធិតោ អមុច្ឆិតោ អនជ្ឈាបន្នោ អាទីនវទស្សាវី និស្សរណបញ្ញោ បរិភុញ្ជតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
66. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu na vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca khvassa nakkhamati, taṃ anapekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati , taṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន តបំ សមាទិយតិ លាភសក្ការសិលោកនិកន្តិហេតុ – ‘សក្ករិស្សន្តិ មំ រាជានោ រាជមហាមត្តា ខត្តិយា ព្រាហ្មណា គហបតិកា តិត្ថិយា’តិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
៦៧. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា នាបសាទេតា ហោតិ – ‘កិំ បនាយំ សម្ពហុលាជីវោ សព្ពំ សំភក្ខេតិ។ សេយ្យថិទំ – មូលពីជំ ខន្ធពីជំ ផឡុពីជំ អគ្គពីជំ ពីជពីជមេវ បញ្ចមំ, អសនិវិចក្កំ ទន្តកូដំ, សមណប្បវាទេនា’តិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
67. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā nāpasādetā hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី បស្សតិ អញ្ញតរំ សមណំ វា ព្រាហ្មណំ វា កុលេសុ សក្ករិយមានំ គរុ ករិយមានំ មានិយមានំ បូជិយមានំ។ ទិស្វា តស្ស ន ឯវំ ហោតិ – ‘ឥមញ្ហិ នាម សម្ពហុលាជីវំ កុលេសុ សក្ករោន្តិ គរុំ ករោន្តិ មានេន្តិ បូជេន្តិ។ មំ បន តបស្សិំ លូខាជីវិំ កុលេសុ ន សក្ករោន្តិ ន គរុំ ករោន្តិ ន មានេន្តិ ន បូជេន្តី’តិ, ឥតិ សោ ឥស្សាមច្ឆរិយំ កុលេសុ នុប្បាទេតា ហោតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garu kariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa na evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu nuppādetā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
៦៨. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន អាបាថកនិសាទី ហោតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
68. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na āpāthakanisādī hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន អត្តានំ អទស្សយមានោ កុលេសុ ចរតិ – ‘ឥទម្បិ មេ តបស្មិំ, ឥទម្បិ មេ តបស្មិ’ន្តិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ, idampi me tapasmi’nti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី ន កញ្ចិទេវ បដិច្ឆន្នំ សេវតិ, សោ – ‘ខមតិ តេ ឥទ’ន្តិ បុដ្ឋោ សមានោ អក្ខមមានំ អាហ – ‘នក្ខមតី’តិ។ ខមមានំ អាហ – ‘ខមតី’តិ។ ឥតិ សោ សម្បជានមុសា ន ភាសិតា ហោតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na kañcideva paṭicchannaṃ sevati, so – ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Iti so sampajānamusā na bhāsitā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី តថាគតស្ស វា តថាគតសាវកស្ស វា ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សន្តំយេវ បរិយាយំ អនុញ្ញេយ្យំ អនុជានាតិ…បេ.… ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ anujānāti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
៦៩. ‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អក្កោធនោ ហោតិ អនុបនាហី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី អក្កោធនោ ហោតិ អនុបនាហី ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
69. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘បុន ចបរំ, និគ្រោធ, តបស្សី អមក្ខី ហោតិ អបឡាសី…បេ.… អនិស្សុកី ហោតិ អមច្ឆរី… អសឋោ ហោតិ អមាយាវី… អត្ថទ្ធោ ហោតិ អនតិមានី… ន បាបិច្ឆោ ហោតិ ន បាបិកានំ ឥច្ឆានំ វសំ គតោ… ន មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ហោតិ ន អន្តគ្គាហិកាយ ទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ… ន សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ ន អាធានគ្គាហី សុប្បដិនិស្សគ្គី។ យម្បិ, និគ្រោធ, តបស្សី ន សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ ន អាធានគ្គាហី សុប្បដិនិស្សគ្គី។ ឯវំ សោ តស្មិំ ឋានេ បរិសុទ្ធោ ហោតិ។
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī amakkhī hoti apaḷāsī…pe… anissukī hoti amaccharī… asaṭho hoti amāyāvī… atthaddho hoti anatimānī… na pāpiccho hoti na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… na micchādiṭṭhiko hoti na antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា’’តិ។ ‘‘ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ បបដិកប្បត្តា 35 ហោតី’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho papaṭikappattā 36 hotī’’ti.
បរិសុទ្ធតចប្បត្តកថា
Parisuddhatacappattakathā
៧០. ‘‘កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ’’តិ។ ‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ? ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ន បាណំ អតិបាតេតិ 37, ន បាណំ អតិបាតយតិ, ន បាណមតិបាតយតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ ។ ន អទិន្នំ អាទិយតិ, ន អទិន្នំ អាទិយាបេតិ, ន អទិន្នំ អាទិយតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ន មុសា ភណតិ, ន មុសា ភណាបេតិ, ន មុសា ភណតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ន ភាវិតមាសីសតិ 38, ន ភាវិតមាសីសាបេតិ, ន ភាវិតមាសីសតោ សមនុញ្ញោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។
70. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti? Idha, nigrodha, tapassī na pāṇaṃ atipāteti 39, na pāṇaṃ atipātayati, na pāṇamatipātayato samanuñño hoti . Na adinnaṃ ādiyati, na adinnaṃ ādiyāpeti, na adinnaṃ ādiyato samanuñño hoti. Na musā bhaṇati, na musā bhaṇāpeti, na musā bhaṇato samanuñño hoti. Na bhāvitamāsīsati 40, na bhāvitamāsīsāpeti, na bhāvitamāsīsato samanuñño hoti. Evaṃ kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti.
‘‘យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ អរញ្ញំ រុក្ខមូលំ បព្ពតំ កន្ទរំ គិរិគុហំ សុសានំ វនបត្ថំ អព្ភោកាសំ បលាលបុញ្ជំ។ សោ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតប្បដិក្កន្តោ និសីទតិ បល្លង្កំ អាភុជិត្វា ឧជុំ កាយំ បណិធាយ បរិមុខំ សតិំ ឧបដ្ឋបេត្វា។ សោ អភិជ្ឈំ លោកេ បហាយ វិគតាភិជ្ឈេន ចេតសា វិហរតិ, អភិជ្ឈាយ ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ព្យាបាទប្បទោសំ បហាយ អព្យាបន្នចិត្តោ វិហរតិ សព្ពបាណភូតហិតានុកម្បី, ព្យាបាទប្បទោសា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ថិនមិទ្ធំ 41 បហាយ វិគតថិនមិទ្ធោ វិហរតិ អាលោកសញ្ញី សតោ សម្បជានោ, ថិនមិទ្ធា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចំ បហាយ អនុទ្ធតោ វិហរតិ អជ្ឈត្តំ វូបសន្តចិត្តោ, ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចា ចិត្តំ បរិសោធេតិ។ វិចិកិច្ឆំ បហាយ តិណ្ណវិចិកិច្ឆោ វិហរតិ អកថំកថី កុសលេសុ ធម្មេសុ, វិចិកិច្ឆាយ ចិត្តំ បរិសោធេតិ។
‘‘Yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādappadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādappadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ 42 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
៧១. ‘‘សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណាសហគតេន ចេតសា…បេ.… មុទិតាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។
71. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ។ យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា’’តិ។ ‘‘ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ តចប្បត្តា ហោតី’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho tacappattā hotī’’ti.
បរិសុទ្ធផេគ្គុប្បត្តកថា
Parisuddhaphegguppattakathā
៧២. ‘‘កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ’’តិ។ ‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ…បេ.… យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ…បេ.… សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ករុណាសហគតេន ចេតសា…បេ.… មុទិតាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ សេយ្យថិទំ – ឯកម្បិ ជាតិំ ទ្វេបិ ជាតិយោ តិស្សោបិ ជាតិយោ ចតស្សោបិ ជាតិយោ បញ្ចបិ ជាតិយោ ទសបិ ជាតិយោ វីសម្បិ ជាតិយោ តិំសម្បិ ជាតិយោ ចត្តាលីសម្បិ ជាតិយោ បញ្ញាសម្បិ ជាតិយោ ជាតិសតម្បិ ជាតិសហស្សម្បិ ជាតិសតសហស្សម្បិ អនេកេបិ សំវដ្ដកប្បេ អនេកេបិ វិវដ្ដកប្បេ អនេកេបិ សំវដ្ដវិវដ្ដកប្បេ – ‘អមុត្រាសិំ ឯវំនាមោ ឯវំគោត្តោ ឯវំវណ្ណោ ឯវមាហារោ ឯវំសុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ឯវមាយុបរិយន្តោ, សោ តតោ ចុតោ អមុត្រ ឧទបាទិំ, តត្រាបាសិំ ឯវំនាមោ ឯវំគោត្តោ ឯវំវណ្ណោ ឯវមាហារោ ឯវំសុខទុក្ខប្បដិសំវេទី ឯវមាយុបរិយន្តោ, សោ តតោ ចុតោ ឥធូបបន្នោ’តិ។ ឥតិ សាការំ សឧទ្ទេសំ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។
72. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ, tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ, នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា’’តិ។ ‘‘ន ខោ, និគ្រោធ, ឯត្តាវតា តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច; អបិ ច ខោ ផេគ្គុប្បត្តា ហោតី’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti, no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho phegguppattā hotī’’ti.
បរិសុទ្ធអគ្គប្បត្តសារប្បត្តកថា
Parisuddhaaggappattasārappattakathā
៧៣. ‘‘កិត្តាវតា បន, ភន្តេ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច? សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តបោជិគុច្ឆាយ អគ្គញ្ញេវ បាបេតុ, សារញ្ញេវ បាបេតូ’’តិ។ ‘‘ឥធ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ។ កថញ្ច, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ…បេ.… យតោ ខោ, និគ្រោធ, តបស្សី ចាតុយាមសំវរសំវុតោ ហោតិ, អទុំ ចស្ស ហោតិ តបស្សិតាយ។ សោ អភិហរតិ នោ ហីនាយាវត្តតិ។ សោ វិវិត្តំ សេនាសនំ ភជតិ…បេ.… សោ ឥមេ បញ្ច នីវរណេ បហាយ ចេតសោ ឧបក្កិលេសេ បញ្ញាយ ទុព្ពលីករណេ មេត្តាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។ សេយ្យថិទំ – ឯកម្បិ ជាតិំ ទ្វេបិ ជាតិយោ តិស្សោបិ ជាតិយោ ចតស្សោបិ ជាតិយោ បញ្ចបិ ជាតិយោ…បេ.… ឥតិ សាការំ សឧទ្ទេសំ អនេកវិហិតំ បុព្ពេនិវាសំ អនុស្សរតិ។ សោ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន សត្តេ បស្សតិ ចវមានេ ឧបបជ្ជមានេ ហីនេ បណីតេ សុវណ្ណេ ទុព្ពណ្ណេ សុគតេ ទុគ្គតេ, យថាកម្មូបគេ សត្តេ បជានាតិ – ‘ឥមេ វត ភោន្តោ សត្តា កាយទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា វចីទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា មនោទុច្ចរិតេន សមន្នាគតា អរិយានំ ឧបវាទកា មិច្ឆាទិដ្ឋិកា មិច្ឆាទិដ្ឋិកម្មសមាទានា។ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបន្នា។ ឥមេ វា បន ភោន្តោ សត្តា កាយសុចរិតេន សមន្នាគតា វចីសុចរិតេន សមន្នាគតា មនោសុចរិតេន សមន្នាគតា អរិយានំ អនុបវាទកា សម្មាទិដ្ឋិកា សម្មាទិដ្ឋិកម្មសមាទានា។ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបន្នា’តិ។ ឥតិ ទិព្ពេន ចក្ខុនា វិសុទ្ធេន អតិក្កន្តមានុសកេន សត្តេ បស្សតិ ចវមានេ ឧបបជ្ជមានេ ហីនេ បណីតេ សុវណ្ណេ ទុព្ពណ្ណេ សុគតេ ទុគ្គតេ, យថាកម្មូបគេ សត្តេ បជានាតិ។
73. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ, យទិ ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា វា ហោតិ អបរិសុទ្ធា វា’’តិ? ‘‘អទ្ធា ខោ, ភន្តេ, ឯវំ សន្តេ តបោជិគុច្ឆា បរិសុទ្ធា ហោតិ នោ អបរិសុទ្ធា, អគ្គប្បត្តា ច សារប្បត្តា ចា’’តិ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti.
៧៤. ‘‘ឯត្តាវតា ខោ, និគ្រោធ, តបោជិគុច្ឆា អគ្គប្បត្តា ច ហោតិ សារប្បត្តា ច។ ឥតិ ខោ, និគ្រោធ 43, យំ មំ ត្វំ អវចាសិ – ‘កោ នាម សោ, ភន្តេ, ភគវតោ ធម្មោ, យេន ភគវា សាវកេ វិនេតិ, យេន ភគវតា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយ’ន្តិ។ ឥតិ ខោ តំ, និគ្រោធ, ឋានំ ឧត្តរិតរញ្ច បណីតតរញ្ច, យេនាហំ សាវកេ វិនេមិ, យេន មយា សាវកា វិនីតា អស្សាសប្បត្តា បដិជានន្តិ អជ្ឈាសយំ អាទិព្រហ្មចរិយ’’ន្តិ។
74. ‘‘Ettāvatā kho, nigrodha, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca. Iti kho, nigrodha 44, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti. Iti kho taṃ, nigrodha, ṭhānaṃ uttaritarañca paṇītatarañca, yenāhaṃ sāvake vinemi, yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’’nti.
ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អហេសុំ – ‘‘ឯត្ថ មយំ អនស្សាម សាចរិយកា, ន មយំ ឥតោ ភិយ្យោ ឧត្តរិតរំ បជានាមា’’តិ។
Evaṃ vutte, te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘ettha mayaṃ anassāma sācariyakā, na mayaṃ ito bhiyyo uttaritaraṃ pajānāmā’’ti.
និគ្រោធស្ស បជ្ឈាយនំ
Nigrodhassa pajjhāyanaṃ
៧៥. យទា អញ្ញាសិ សន្ធានោ គហបតិ – ‘‘អញ្ញទត្ថុ ខោ ទានិមេ អញ្ញតិត្ថិយា បរិព្ពាជកា ភគវតោ ភាសិតំ សុស្សូសន្តិ, សោតំ ឱទហន្តិ, អញ្ញាចិត្តំ ឧបដ្ឋាបេន្តី’’តិ។ អថ 45 និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច – ‘‘ឥតិ ខោ, ភន្តេ និគ្រោធ, យំ មំ ត្វំ អវចាសិ – ‘យគ្ឃេ, គហបតិ, ជានេយ្យាសិ, កេន សមណោ គោតមោ សទ្ធិំ សល្លបតិ, កេន សាកច្ឆំ សមាបជ្ជតិ, កេន បញ្ញាវេយ្យត្តិយំ សមាបជ្ជតិ, សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា, អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ, សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ; សេយ្យថាបិ នាម គោកាណា បរិយន្តចារិនី អន្តមន្តានេវ សេវតិ។ ឯវមេវ សុញ្ញាគារហតា សមណស្ស គោតមស្ស បញ្ញា, អបរិសាវចរោ សមណោ គោតមោ នាលំ សល្លាបាយ; សោ អន្តមន្តានេវ សេវតិ; ឥង្ឃ, គហបតិ, សមណោ គោតមោ ឥមំ បរិសំ អាគច្ឆេយ្យ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេយ្យាម, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ មញ្ញេ ឱរោធេយ្យាមា’តិ។ អយំ ខោ សោ, ភន្តេ, ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ ឥធានុប្បត្តោ, អបរិសាវចរំ បន នំ ករោថ, គោកាណំ បរិយន្តចារិនិំ ករោថ, ឯកបញ្ហេនេវ នំ សំសាទេថ, តុច្ឆកុម្ភីវ នំ ឱរោធេថា’’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ តុណ្ហីភូតោ មង្កុភូតោ បត្តក្ខន្ធោ អធោមុខោ បជ្ឈាយន្តោ អប្បដិភានោ និសីទិ។
75. Yadā aññāsi sandhāno gahapati – ‘‘aññadatthu kho dānime aññatitthiyā paribbājakā bhagavato bhāsitaṃ sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhāpentī’’ti. Atha 46 nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘iti kho, bhante nigrodha, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘yagghe, gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati, suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya, so antamantāneva sevati; seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya; so antamantāneva sevati; iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’ti. Ayaṃ kho so, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho idhānuppatto, aparisāvacaraṃ pana naṃ karotha, gokāṇaṃ pariyantacāriniṃ karotha, ekapañheneva naṃ saṃsādetha, tucchakumbhīva naṃ orodhethā’’ti. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
៧៦. អថ ខោ ភគវា និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ តុណ្ហីភូតំ មង្កុភូតំ បត្តក្ខន្ធំ អធោមុខំ បជ្ឈាយន្តំ អប្បដិភានំ វិទិត្វា និគ្រោធំ បរិព្ពាជកំ ឯតទវោច – ‘‘សច្ចំ កិរ, និគ្រោធ, ភាសិតា តេ ឯសា វាចា’’តិ? ‘‘សច្ចំ , ភន្តេ, ភាសិតា មេ ឯសា វាចា, យថាពាលេន យថាមូឡ្ហេន យថាអកុសលេនា’’តិ។ ‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, និគ្រោធ។ កិន្តិ តេ សុតំ បរិព្ពាជកានំ វុឌ្ឍានំ មហល្លកានំ អាចរិយបាចរិយានំ ភាសមានានំ – ‘យេ តេ អហេសុំ អតីតមទ្ធានំ អរហន្តោ សម្មាសម្ពុទ្ធា, ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ សំគម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ – រាជកថំ ចោរកថំ…បេ.… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា។ សេយ្យថាបិ ត្វំ ឯតរហិ សាចរិយកោ។ ឧទាហុ, ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានិ, សេយ្យថាបាហំ ឯតរហី’តិ។
76. Atha kho bhagavā nigrodhaṃ paribbājakaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, nigrodha, bhāsitā te esā vācā’’ti? ‘‘Saccaṃ , bhante, bhāsitā me esā vācā, yathābālena yathāmūḷhena yathāakusalenā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Kinti te sutaṃ paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, evaṃ su te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyako. Udāhu, evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpāhaṃ etarahī’ti.
‘‘សុតំ មេតំ, ភន្តេ។ បរិព្ពាជកានំ វុឌ្ឍានំ មហល្លកានំ អាចរិយបាចរិយានំ ភាសមានានំ – ‘យេ តេ អហេសុំ អតីតមទ្ធានំ អរហន្តោ សម្មាសម្ពុទ្ធា , ន ឯវំ សុ 47 តេ ភគវន្តោ សំគម្ម សមាគម្ម ឧន្នាទិនោ ឧច្ចាសទ្ទមហាសទ្ទា អនេកវិហិតំ តិរច្ឆានកថំ អនុយុត្តា វិហរន្តិ។ សេយ្យថិទំ – រាជកថំ ចោរកថំ…បេ.… ឥតិភវាភវកថំ ឥតិ វា, សេយ្យថាបាហំ ឯតរហិ សាចរិយកោ។ ឯវំ សុ តេ ភគវន្តោ អរញ្ញវនបត្ថានិ បន្តានិ សេនាសនានិ បដិសេវន្តិ អប្បសទ្ទានិ អប្បនិគ្ឃោសានិ វិជនវាតានិ មនុស្សរាហស្សេយ្យកានិ បដិសល្លានសារុប្បានិ, សេយ្យថាបិ ភគវា ឯតរហី’’’តិ។
‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante. Paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , na evaṃ su 48 te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā, seyyathāpāhaṃ etarahi sācariyako. Evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpi bhagavā etarahī’’’ti.
‘‘តស្ស តេ, និគ្រោធ, វិញ្ញុស្ស សតោ មហល្លកស្ស ន ឯតទហោសិ – ‘ពុទ្ធោ សោ ភគវា ពោធាយ ធម្មំ ទេសេតិ, ទន្តោ សោ ភគវា ទមថាយ ធម្មំ ទេសេតិ, សន្តោ សោ ភគវា សមថាយ ធម្មំ ទេសេតិ, តិណ្ណោ សោ ភគវា តរណាយ ធម្មំ ទេសេតិ, បរិនិព្ពុតោ សោ ភគវា បរិនិព្ពានាយ ធម្មំ ទេសេតី’’’តិ?
‘‘Tassa te, nigrodha, viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ‘buddho so bhagavā bodhāya dhammaṃ deseti, danto so bhagavā damathāya dhammaṃ deseti, santo so bhagavā samathāya dhammaṃ deseti, tiṇṇo so bhagavā taraṇāya dhammaṃ deseti, parinibbuto so bhagavā parinibbānāya dhammaṃ desetī’’’ti?
ព្រហ្មចរិយបរិយោសានសច្ឆិកិរិយា
Brahmacariyapariyosānasacchikiriyā
៧៧. ឯវំ វុត្តេ, និគ្រោធោ បរិព្ពាជកោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អច្ចយោ មំ, ភន្តេ, អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យ្វាហំ ឯវំ ភគវន្តំ អវចាសិំ។ តស្ស មេ, ភន្តេ, ភគវា អច្ចយំ អច្ចយតោ បដិគ្គណ្ហាតុ អាយតិំ សំវរាយា’’តិ។ ‘‘តគ្ឃ ត្វំ 49, និគ្រោធ, អច្ចយោ អច្ចគមា យថាពាលំ យថាមូឡ្ហំ យថាអកុសលំ, យោ មំ ត្វំ ឯវំ អវចាសិ។ យតោ ច ខោ ត្វំ, និគ្រោធ, អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោសិ, តំ តេ មយំ បដិគ្គណ្ហាម។ វុទ្ធិ ហេសា, និគ្រោធ, អរិយស្ស វិនយេ, យោ អច្ចយំ អច្ចយតោ ទិស្វា យថាធម្មំ បដិករោតិ អាយតិំ សំវរំ អាបជ្ជតិ។ អហំ ខោ បន, និគ្រោធ, ឯវំ វទាមិ –
77. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yvāhaṃ evaṃ bhagavantaṃ avacāsiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ 50, nigrodha, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yo maṃ tvaṃ evaṃ avacāsi. Yato ca kho tvaṃ, nigrodha, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhi hesā, nigrodha, ariyassa vinaye, yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati. Ahaṃ kho pana, nigrodha, evaṃ vadāmi –
‘ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា 51 បដិបជ្ជមានោ, យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្តវស្សានិ។ តិដ្ឋន្តុ, និគ្រោធ, សត្ត វស្សានិ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ, យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ ឆ វស្សានិ។ បញ្ច វស្សានិ… ចត្តារិ វស្សានិ… តីណិ វស្សានិ… ទ្វេ វស្សានិ… ឯកំ វស្សំ។ តិដ្ឋតុ, និគ្រោធ, ឯកំ វស្សំ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ, យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្ត មាសានិ។ តិដ្ឋន្តុ, និគ្រោធ, សត្ត មាសានិ… ឆ មាសានិ… បញ្ច មាសានិ … ចត្តារិ មាសានិ… តីណិ មាសានិ… ទ្វេ មាសានិ… ឯកំ មាសំ… អឌ្ឍមាសំ។ តិដ្ឋតុ, និគ្រោធ, អឌ្ឍមាសោ។ ឯតុ វិញ្ញូ បុរិសោ អសឋោ អមាយាវី ឧជុជាតិកោ, អហមនុសាសាមិ អហំ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថានុសិដ្ឋំ តថា បដិបជ្ជមានោ, យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ សត្តាហំ’។
‘Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā 52 paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattavassāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta vassāni. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati cha vassāni. Pañca vassāni… cattāri vassāni… tīṇi vassāni… dve vassāni… ekaṃ vassaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, ekaṃ vassaṃ. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati satta māsāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta māsāni… cha māsāni… pañca māsāni … cattāri māsāni… tīṇi māsāni… dve māsāni… ekaṃ māsaṃ… aḍḍhamāsaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, aḍḍhamāso. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattāhaṃ’.
បរិព្ពាជកានំ បជ្ឈាយនំ
Paribbājakānaṃ pajjhāyanaṃ
៧៨. ‘‘សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស – ‘អន្តេវាសិកម្យតា នោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហា’តិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ 53 អាចរិយោ, សោ ឯវ វោ អាចរិយោ ហោតុ។ សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស – ‘ឧទ្ទេសា នោ ចាវេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហា’តិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ , ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ ឧទ្ទេសោ សោ ឯវ វោ ឧទ្ទេសោ ហោតុ។ សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស – ‘អាជីវា នោ ចាវេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហា’តិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ យោ ឯវ វោ អាជីវោ, សោ ឯវ វោ អាជីវោ ហោតុ។ សិយា ខោ បន តេ, និគ្រោធ, ឯវមស្ស – ‘យេ នោ ធម្មា អកុសលា អកុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេសុ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហា’តិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ អកុសលា ចេវ វោ តេ ធម្មា 54 ហោន្តុ អកុសលសង្ខាតា ច សាចរិយកានំ។ សិយា ខោ បន តេ , និគ្រោធ, ឯវមស្ស – ‘យេ នោ ធម្មា កុសលា កុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេហិ វិវេចេតុកាមោ សមណោ គោតមោ ឯវមាហា’តិ។ ន ខោ បនេតំ, និគ្រោធ, ឯវំ ទដ្ឋព្ពំ។ កុសលា ចេវ វោ តេ ធម្មា ហោន្តុ កុសលសង្ខាតា ច សាចរិយកានំ។ ឥតិ ខ្វាហំ, និគ្រោធ, នេវ អន្តេវាសិកម្យតា ឯវំ វទាមិ, នបិ ឧទ្ទេសា ចាវេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ អាជីវា ចាវេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ យេ វោ ធម្មា 55 អកុសលា អកុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេសុ បតិដ្ឋាបេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ, នបិ យេ វោ ធម្មា 56 កុសលា កុសលសង្ខាតា សាចរិយកានំ, តេហិ វិវេចេតុកាមោ ឯវំ វទាមិ។ សន្តិ ច ខោ, និគ្រោធ, អកុសលា ធម្មា អប្បហីនា សំកិលេសិកា បោនោព្ភវិកា 57 សទរា 58 ទុក្ខវិបាកា អាយតិំ ជាតិជរាមរណិយា, យេសាហំ បហានាយ ធម្មំ ទេសេមិ។ យថាបដិបន្នានំ វោ សំកិលេសិកា ធម្មា បហីយិស្សន្តិ, វោទានីយា ធម្មា អភិវឌ្ឍិស្សន្តិ, បញ្ញាបារិបូរិំ វេបុល្លត្តញ្ច ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សថា’’តិ។
78. ‘‘Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘antevāsikamyatā no samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo 59 ācariyo, so eva vo ācariyo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘uddesā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo uddeso so eva vo uddeso hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ājīvā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo ājīvo, so eva vo ājīvo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Akusalā ceva vo te dhammā 60 hontu akusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Siyā kho pana te , nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Kusalā ceva vo te dhammā hontu kusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Iti khvāhaṃ, nigrodha, neva antevāsikamyatā evaṃ vadāmi, napi uddesā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ājīvā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 61 akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 62 kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo evaṃ vadāmi. Santi ca kho, nigrodha, akusalā dhammā appahīnā saṃkilesikā ponobbhavikā 63 sadarā 64 dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, yesāhaṃ pahānāya dhammaṃ desemi. Yathāpaṭipannānaṃ vo saṃkilesikā dhammā pahīyissanti, vodānīyā dhammā abhivaḍḍhissanti, paññāpāripūriṃ vepullattañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’’ti.
៧៩. ឯវំ វុត្តេ, តេ បរិព្ពាជកា តុណ្ហីភូតា មង្កុភូតា បត្តក្ខន្ធា អធោមុខា បជ្ឈាយន្តា អប្បដិភានា និសីទិំសុ យថា តំ មារេន បរិយុដ្ឋិតចិត្តា។ អថ ខោ ភគវតោ ឯតទហោសិ – ‘‘សព្ពេ បិមេ មោឃបុរិសា ផុដ្ឋា បាបិមតា។ យត្រ ហិ នាម ឯកស្សបិ ន ឯវំ ភវិស្សតិ – ‘ហន្ទ មយំ អញ្ញាណត្ថម្បិ សមណេ គោតមេ ព្រហ្មចរិយំ ចរាម, កិំ ករិស្សតិ សត្តាហោ’’’តិ? អថ ខោ ភគវា ឧទុម្ពរិកាយ បរិព្ពាជការាមេ សីហនាទំ នទិត្វា វេហាសំ អព្ភុគ្គន្ត្វា គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ បច្ចុបដ្ឋាសិ 65។ សន្ធានោ បន គហបតិ តាវទេវ រាជគហំ បាវិសីតិ។
79. Evaṃ vutte, te paribbājakā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā nisīdiṃsu yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittā. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘sabbe pime moghapurisā phuṭṭhā pāpimatā. Yatra hi nāma ekassapi na evaṃ bhavissati – ‘handa mayaṃ aññāṇatthampi samaṇe gotame brahmacariyaṃ carāma, kiṃ karissati sattāho’’’ti? Atha kho bhagavā udumbarikāya paribbājakārāme sīhanādaṃ naditvā vehāsaṃ abbhuggantvā gijjhakūṭe pabbate paccupaṭṭhāsi 66. Sandhāno pana gahapati tāvadeva rājagahaṃ pāvisīti.
ឧទុម្ពរិកសុត្តំ និដ្ឋិតំ ទុតិយំ។
Udumbarikasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ២. ឧទុម្ពរិកសុត្តវណ្ណនា • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ២. ឧទុម្ពរិកសុត្តវណ្ណនា • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā
