Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya |
੨. ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਸੁਤ੍ਤਂ
2. Udumbarikasuttaṃ
ਨਿਗ੍ਰੋਧਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕવਤ੍ਥੁ
Nigrodhaparibbājakavatthu
੪੯. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੇ ਪਟਿવਸਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇਹਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ ਦਿવਾ ਦਿવਸ੍ਸ 1 ਰਾਜਗਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ। ਅਥ ਖੋ ਸਨ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ। ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ ਭਗવਾ। ਮਨੋਭਾવਨੀਯਾਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਸਮਯੋ ਦਸ੍ਸਨਾਯ। ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਾ ਮਨੋਭਾવਨੀਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਯੇਨ ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੋ, ਯੇਨ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ ਯੇਨ ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ।
49. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako udumbarikāya paribbājakārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ tiṃsamattehi paribbājakasatehi. Atha kho sandhāno gahapati divā divassa 2 rājagahā nikkhami bhagavantaṃ dassanāya. Atha kho sandhānassa gahapatissa etadahosi – ‘‘akālo kho bhagavantaṃ dassanāya. Paṭisallīno bhagavā. Manobhāvanīyānampi bhikkhūnaṃ asamayo dassanāya. Paṭisallīnā manobhāvanīyā bhikkhū. Yaṃnūnāhaṃ yena udumbarikāya paribbājakārāmo, yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho sandhāno gahapati yena udumbarikāya paribbājakārāmo, tenupasaṅkami.
੫੦. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨਿਯਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾਯ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਾਜਕਥਂ ਚੋਰਕਥਂ ਮਹਾਮਤ੍ਤਕਥਂ ਸੇਨਾਕਥਂ ਭਯਕਥਂ ਯੁਦ੍ਧਕਥਂ ਅਨ੍ਨਕਥਂ ਪਾਨਕਥਂ વਤ੍ਥਕਥਂ ਸਯਨਕਥਂ ਮਾਲਾਕਥਂ ਗਨ੍ਧਕਥਂ ਞਾਤਿਕਥਂ ਯਾਨਕਥਂ ਗਾਮਕਥਂ ਨਿਗਮਕਥਂ ਨਗਰਕਥਂ ਜਨਪਦਕਥਂ ਇਤ੍ਥਿਕਥਂ ਸੂਰਕਥਂ વਿਸਿਖਾਕਥਂ ਕੁਮ੍ਭਟ੍ਠਾਨਕਥਂ ਪੁਬ੍ਬਪੇਤਕਥਂ ਨਾਨਤ੍ਤਕਥਂ ਲੋਕਕ੍ਖਾਯਿਕਂ ਸਮੁਦ੍ਦਕ੍ਖਾਯਿਕਂ ਇਤਿਭવਾਭવਕਥਂ ਇਤਿ વਾ।
50. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā.
੫੧. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਨ੍ਧਾਨਂ ਗਹਪਤਿਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਕਂ ਪਰਿਸਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਮਕਤ੍ਥ। ਅਯਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾવਕੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ। ਯਾવਤਾ ਖੋ ਪਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾવਕਾ ਗਿਹੀ ਓਦਾਤવਸਨਾ ਰਾਜਗਹੇ ਪਟਿવਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ। ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਕਾਮਾ ਖੋ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦવਿਨੀਤਾ , ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ વਣ੍ਣવਾਦਿਨੋ। ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ ਪਰਿਸਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ।
51. Addasā kho nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvā sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha. Ayaṃ samaṇassa gotamassa sāvako āgacchati sandhāno gahapati. Yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā rājagahe paṭivasanti, ayaṃ tesaṃ aññataro sandhāno gahapati. Appasaddakāmā kho panete āyasmanto appasaddavinītā , appasaddassa vaṇṇavādino. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
੫੨. ਅਥ ਖੋ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ ਯੇਨ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਞ੍ਞਥਾ ਖੋ ਇਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਸਮਾਗਮ੍ਮ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਾਜਕਥਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿਭવਾਭવਕਥਂ ਇਤਿ વਾ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਖੋ 3 ਪਨ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ વਿਜਨવਾਤਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਰਾਹਸ੍ਸੇਯ੍ਯਕਾਨਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਾਨੀ’’ਤਿ।
52. Atha kho sandhāno gahapati yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā nigrodhena paribbājakena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sandhāno gahapati nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘aññathā kho ime bhonto aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Aññathā kho 4 pana so bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppānī’’ti.
੫੩. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਨ੍ਧਾਨਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਯਗ੍ਘੇ ਗਹਪਤਿ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਕੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਕੇਨ ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੇਨ ਪਞ੍ਞਾવੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ? ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਹਤਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਅਪਰਿਸਾવਚਰੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨਾਲਂ ਸਲ੍ਲਾਪਾਯ। ਸੋ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ 5। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਗੋਕਾਣਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਚਾਰਿਨੀ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ। ਏવਮੇવ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਹਤਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ; ਅਪਰਿਸਾવਚਰੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ; ਨਾਲਂ ਸਲ੍ਲਾਪਾਯ। ਸੋ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ। ਇਙ੍ਘ, ਗਹਪਤਿ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਪਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਏਕਪਞ੍ਹੇਨੇવ ਨਂ ਸਂਸਾਦੇਯ੍ਯਾਮ 6, ਤੁਚ੍ਛਕੁਮ੍ਭੀવ ਨਂ ਮਞ੍ਞੇ ਓਰੋਧੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ।
53. Evaṃ vutte nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘yagghe gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati? Suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati 7. Seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā; aparisāvacaro samaṇo gotamo; nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati. Iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma 8, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’’ti.
੫੪. ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ વਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਸਨ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਾ ਪਬ੍ਬਤਾ ਓਰੋਹਿਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੁਮਾਗਧਾਯ ਤੀਰੇ ਮੋਰਨਿવਾਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਸੁਮਾਗਧਾਯ ਤੀਰੇ ਮੋਰਨਿવਾਪੇ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸੁਮਾਗਧਾਯ ਤੀਰੇ ਮੋਰਨਿવਾਪੇ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਸਕਂ ਪਰਿਸਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਮਕਤ੍ਥ, ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸੁਮਾਗਧਾਯ ਤੀਰੇ ਮੋਰਨਿવਾਪੇ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਤਿ। ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਕਾਮੋ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ વਣ੍ਣવਾਦੀ। ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ ਪਰਿਸਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਪਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਇਮਂ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ – ‘ਕੋ ਨਾਮ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਤਿ, ਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਸਾવਕਾ વਿਨੀਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ।
54. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya sandhānassa gahapatissa nigrodhena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā gijjhakūṭā pabbatā orohitvā yena sumāgadhāya tīre moranivāpo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkami. Addasā kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaṃ samaṇo gotamo sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamati. Appasaddakāmo kho pana so āyasmā, appasaddassa vaṇṇavādī. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyya. Sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾવਾਦੋ
Tapojigucchāvādo
੫੫. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਯੇਨ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਏਤੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ, ਸ੍વਾਗਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ। ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਇਮਂ ਪਰਿਯਾਯਮਕਾਸਿ ਯਦਿਦਂ ਇਧਾਗਮਨਾਯ। ਨਿਸੀਦਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ, ਇਦਮਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਨਿਸੀਦਿ ਭਗવਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ। ਨਿਗ੍ਰੋਧੋਪਿ ਖੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨੀਚਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ, ‘‘ਇਧ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਦ੍ਦਸਾਮ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸੁਮਾਗਧਾਯ ਤੀਰੇ ਮੋਰਨਿવਾਪੇ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍વਾਨ ਏવਂ ਅવੋਚੁਮ੍ਹਾ – ‘ਸਚੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਪਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਇਮਂ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ – ਕੋ ਨਾਮ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਤਿ, ਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਸਾવਕਾ વਿਨੀਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ; ਅਥ ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।
55. Atha kho bhagavā yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, bhagavā, svāgataṃ, bhante, bhagavato. Cirassaṃ kho, bhante, bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu, bhante, bhagavā, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nigrodhopi kho paribbājako aññataraṃ nīcāsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nigrodhaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kāya nuttha, nigrodha, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca, ‘‘idha mayaṃ, bhante, addasāma bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ, disvāna evaṃ avocumhā – ‘sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto’’ti.
੫੬. ‘‘ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਯਾ ਅਞ੍ਞਦਿਟ੍ਠਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਖਨ੍ਤਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਰੁਚਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਯੋਗੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਚਰਿਯਕੇਨ, ਯੇਨਾਹਂ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਮਿ , ਯੇਨ ਮਯਾ ਸਾવਕਾ વਿਨੀਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਇਙ੍ਘ ਤ੍વਂ ਮਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਸਕੇ ਆਚਰਿਯਕੇ ਅਧਿਜੇਗੁਚ੍ਛੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛ – ‘ਕਥਂ ਸਨ੍ਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਹੇਸੁਂ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ વਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ વਤ ਭੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਸਕવਾਦਂ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਰવਾਦੇਨ ਪવਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
56. ‘‘Dujjānaṃ kho etaṃ, nigrodha, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrāyogena aññatrācariyakena, yenāhaṃ sāvake vinemi , yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ. Iṅgha tvaṃ maṃ, nigrodha, sake ācariyake adhijegucche pañhaṃ puccha – ‘kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’ti? Evaṃ vutte te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, samaṇassa gotamassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma sakavādaṃ ṭhapessati, paravādena pavāressatī’’ti.
੫੭. ਅਥ ਖੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇ ਕਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਯਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾવਾਦਾ 9 ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਸਾਰਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਅਲ੍ਲੀਨਾ વਿਹਰਾਮ । ਕਥਂ ਸਨ੍ਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ’’ਤਿ?
57. Atha kho nigrodho paribbājako te paribbājake appasadde katvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayaṃ kho, bhante, tapojigucchāvādā 10 tapojigucchāsārā tapojigucchāallīnā viharāma . Kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’’ti?
‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਚੇਲਕੋ ਹੋਤਿ ਮੁਤ੍ਤਾਚਾਰੋ, ਹਤ੍ਥਾਪਲੇਖਨੋ 11, ਨ ਏਹਿਭਦ੍ਦਨ੍ਤਿਕੋ, ਨ ਤਿਟ੍ਠਭਦ੍ਦਨ੍ਤਿਕੋ, ਨਾਭਿਹਟਂ , ਨ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ, ਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਕਲ਼ੋਪਿਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਏਲ਼ਕਮਨ੍ਤਰਂ, ਨ ਦਣ੍ਡਮਨ੍ਤਰਂ, ਨ ਮੁਸਲਮਨ੍ਤਰਂ, ਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾਨਂ, ਨ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾ, ਨ ਪਾਯਮਾਨਾਯ, ਨ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰਗਤਾਯ, ਨ ਸਙ੍ਕਿਤ੍ਤੀਸੁ, ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਯਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਸਣ੍ਡਸਣ੍ਡਚਾਰਿਨੀ, ਨ ਮਚ੍ਛਂ, ਨ ਮਂਸਂ, ਨ ਸੁਰਂ, ਨ ਮੇਰਯਂ, ਨ ਥੁਸੋਦਕਂ ਪਿવਤਿ, ਸੋ ਏਕਾਗਾਰਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ਏਕਾਲੋਪਿਕੋ, ਦ੍વਾਗਾਰਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ਦ੍વਾਲੋਪਿਕੋ, ਸਤ੍ਤਾਗਾਰਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਤਾਲੋਪਿਕੋ, ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਦਤ੍ਤਿਯਾ ਯਾਪੇਤਿ, ਦ੍વੀਹਿਪਿ ਦਤ੍ਤੀਹਿ ਯਾਪੇਤਿ, ਸਤ੍ਤਹਿਪਿ ਦਤ੍ਤੀਹਿ ਯਾਪੇਤਿ; ਏਕਾਹਿਕਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਦ੍વੀਹਿਕਮ੍ਪਿ 12 ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਿਕਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਇਤਿ ਏવਰੂਪਂ ਅਦ੍ਧਮਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਭਤ੍ਤਭੋਜਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਸਾਕਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਾਕਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਨੀવਾਰਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਦਦ੍ਦੁਲਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਹਟਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਕਣਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਆਚਾਮਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਪਿਞ੍ਞਾਕਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਤਿਣਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਗੋਮਯਭਕ੍ਖੋ વਾ ਹੋਤਿ; વਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰੋ ਯਾਪੇਤਿ ਪવਤ੍ਤਫਲਭੋਜੀ। ਸੋ ਸਾਣਾਨਿਪਿ ਧਾਰੇਤਿ , ਮਸਾਣਾਨਿਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਛવਦੁਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਤਿਰੀਟਾਨਿਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਜਿਨਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਜਿਨਕ੍ਖਿਪਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਕੁਸਚੀਰਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, વਾਕਚੀਰਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਫਲਕਚੀਰਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, વਾਲ਼ਕਮ੍ਬਲਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਉਲੂਕਪਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਲੋਚਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਲੋਚਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ , ਉਬ੍ਭਟ੍ਠਕੋਪਿ 13 ਹੋਤਿ ਆਸਨਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਉਕ੍ਕੁਟਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਫਲਕਸੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਥਣ੍ਡਿਲਸੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏਕਪਸ੍ਸਯਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਰਜੋਜਲ੍ਲਧਰੋ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਿਕੋ, વੇਕਟਿਕੋਪਿ ਹੋਤਿ વਿਕਟਭੋਜਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਅਪਾਨਕੋਪਿ ਹੋਤਿ ਅਪਾਨਕਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਾਯਤਤਿਯਕਮ੍ਪਿ ਉਦਕੋਰੋਹਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ। ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਦਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ વਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਨੇਕવਿਹਿਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ વਦਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Idha, nigrodha, tapassī acelako hoti muttācāro, hatthāpalekhano 14, na ehibhaddantiko, na tiṭṭhabhaddantiko, nābhihaṭaṃ , na uddissakataṃ, na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ, na suraṃ, na merayaṃ, na thusodakaṃ pivati, so ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko, sattāgāriko vā hoti sattālopiko, ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti, sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 15 āhāraṃ āhāreti, sattāhikampi āhāraṃ āhāreti, iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti, sāmākabhakkho vā hoti, nīvārabhakkho vā hoti, daddulabhakkho vā hoti, haṭabhakkho vā hoti, kaṇabhakkho vā hoti, ācāmabhakkho vā hoti, piññākabhakkho vā hoti, tiṇabhakkho vā hoti, gomayabhakkho vā hoti; vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti , masāṇānipi dhāreti, chavadussānipi dhāreti, paṃsukūlānipi dhāreti, tirīṭānipi dhāreti, ajinampi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti, vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, vāḷakambalampi dhāreti, ulūkapakkhampi dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto , ubbhaṭṭhakopi 16 hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, phalakaseyyampi kappeti, thaṇḍilaseyyampi kappeti, ekapassayikopi hoti rajojalladharo, abbhokāsikopi hoti yathāsanthatiko, vekaṭikopi hoti vikaṭabhojanānuyogamanuyutto, apānakopi hoti apānakattamanuyutto, sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā vā hoti aparipuṇṇā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā hoti, no aparipuṇṇā’’ti. ‘‘Evaṃ paripuṇṇāyapi kho ahaṃ, nigrodha, tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadāmī’’ti.
ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ
Upakkileso
੫੮. ‘‘ਯਥਾ ਕਥਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਏવਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਨੇਕવਿਹਿਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ વਦਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
58. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā evaṃ paripuṇṇāya tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadatī’’ti? ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਮਜ੍ਜਤਿ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ 17। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਮਜ੍ਜਤਿ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati 18. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
੫੯. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
59. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਮਜ੍ਜਤਿ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਮਜ੍ਜਤਿ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
੬੦. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਭੋਜਨੇਸੁ વੋਦਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਇਦਂ ਮੇ ਖਮਤਿ, ਇਦਂ ਮੇ ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਸੋ ਯਞ੍ਚ 19 ਖ੍વਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਤਂ ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਪਜਹਤਿ। ਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਖਮਤਿ, ਤਂ ਗਧਿਤੋ 20 ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਅਨਾਦੀਨવਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਨਿਸ੍ਸਰਣਪਞ੍ਞੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
60. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca 21 khvassa nakkhamati, taṃ sāpekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati, taṃ gadhito 22 mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨਿਕਨ੍ਤਿਹੇਤੁ – ‘ਸਕ੍ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਂ ਰਾਜਾਨੋ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਗਹਪਤਿਕਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ’ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
੬੧. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਅਪਸਾਦੇਤਾ 23 ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਜੀવੋ 24 ਸਬ੍ਬਂ ਸਂਭਕ੍ਖੇਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮੂਲਬੀਜਂ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਫਲ਼ੁਬੀਜਂ ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ ਬੀਜਬੀਜਮੇવ ਪਞ੍ਚਮਂ, ਅਸਨਿવਿਚਕ੍ਕਂ ਦਨ੍ਤਕੂਟਂ, ਸਮਣਪ੍ਪવਾਦੇਨਾ’ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
61. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā apasādetā 25 hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo 26 sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਕੁਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਗਰੁਕਰਿਯਮਾਨਂ ਮਾਨਿਯਮਾਨਂ ਪੂਜਿਯਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਮਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਜੀવਂ ਕੁਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ। ਮਂ ਪਨ ਤਪਸ੍ਸਿਂ ਲੂਖਾਜੀવਿਂ ਕੁਲੇਸੁ ਨ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨ ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਸੋ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਕੁਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garukariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu uppādetā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
੬੨. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਆਪਾਥਕਨਿਸਾਦੀ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
62. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī āpāthakanisādī hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਯਮਾਨੋ ਕੁਲੇਸੁ ਚਰਤਿ – ‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਮੇ ਤਪਸ੍ਮਿਂ ਇਦਮ੍ਪਿ ਮੇ ਤਪਸ੍ਮਿ’ਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ idampi me tapasmi’nti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸੇવਤਿ। ਸੋ ‘ਖਮਤਿ ਤੇ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਅਕ੍ਖਮਮਾਨਂ ਆਹ – ‘ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਖਮਮਾਨਂ ਆਹ – ‘ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਇਤਿ ਸੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kiñcideva paṭicchannaṃ sevati. So ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Iti so sampajānamusā bhāsitā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਸ੍ਸ વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਂਯੇવ ਪਰਿਯਾਯਂ ਅਨੁਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ nānujānāti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
੬੩. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
63. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਮਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ ਪਲ਼ਾਸੀ 27 …ਪੇ॰… ਇਸ੍ਸੁਕੀ ਹੋਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ… ਸਠੋ ਹੋਤਿ ਮਾਯਾવੀ… ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਤਿਮਾਨੀ… ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ ਪਾਪਿਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਨਂ વਸਂ ਗਤੋ… ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ… ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī makkhī hoti paḷāsī 28 …pe… issukī hoti maccharī… saṭho hoti māyāvī… thaddho hoti atimānī… pāpiccho hoti pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… micchādiṭṭhiko hoti antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਦਿਮੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ 29 ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ વਾ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ ਇਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ 30 ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ 31, ਨੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ। ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, વਿਜ੍ਜਤਿ ਯਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਤਪਸ੍ਸੀ ਸਬ੍ਬੇਹੇવ ਇਮੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸ੍ਸ; ਕੋ ਪਨ વਾਦੋ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨਾ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadime tapojigucchā 32 upakkilesā vā anupakkilesā vā’’ti? ‘‘Addhā kho ime, bhante, tapojigucchā 33 upakkilesā 34, no anupakkilesā. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhante, vijjati yaṃ idhekacco tapassī sabbeheva imehi upakkilesehi samannāgato assa; ko pana vādo aññataraññatarenā’’ti.
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਪਟਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਕਥਾ
Parisuddhapapaṭikappattakathā
੬੪. ‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
64. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਨ ਮਜ੍ਜਤਿ ਨ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਨ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
੬੫. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
65. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਪਸਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਮਜ੍ਜਤਿ ਨ ਮੁਚ੍ਛਤਿ ਨ ਪਮਾਦਮਾਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
੬੬. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਭੋਜਨੇਸੁ ਨ વੋਦਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ – ‘ਇਦਂ ਮੇ ਖਮਤਿ, ਇਦਂ ਮੇ ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਸੋ ਯਞ੍ਚ ਖ੍વਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਤਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਪਜਹਤਿ। ਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਖਮਤਿ , ਤਂ ਅਗਧਿਤੋ ਅਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਾવੀ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਞ੍ਞੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
66. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu na vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca khvassa nakkhamati, taṃ anapekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati , taṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਤਪਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨਿਕਨ੍ਤਿਹੇਤੁ – ‘ਸਕ੍ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਂ ਰਾਜਾਨੋ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਗਹਪਤਿਕਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ’ਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
੬੭. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਨਾਪਸਾਦੇਤਾ ਹੋਤਿ – ‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਜੀવੋ ਸਬ੍ਬਂ ਸਂਭਕ੍ਖੇਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮੂਲਬੀਜਂ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਫਲ਼ੁਬੀਜਂ ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ ਬੀਜਬੀਜਮੇવ ਪਞ੍ਚਮਂ, ਅਸਨਿવਿਚਕ੍ਕਂ ਦਨ੍ਤਕੂਟਂ, ਸਮਣਪ੍ਪવਾਦੇਨਾ’ਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
67. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā nāpasādetā hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਣਂ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ વਾ ਕੁਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਗਰੁ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਮਾਨਿਯਮਾਨਂ ਪੂਜਿਯਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਨ ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਮਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਜੀવਂ ਕੁਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ। ਮਂ ਪਨ ਤਪਸ੍ਸਿਂ ਲੂਖਾਜੀવਿਂ ਕੁਲੇਸੁ ਨ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨ ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਸੋ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਕੁਲੇਸੁ ਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garu kariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa na evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu nuppādetā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
੬੮. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਆਪਾਥਕਨਿਸਾਦੀ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
68. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na āpāthakanisādī hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਯਮਾਨੋ ਕੁਲੇਸੁ ਚਰਤਿ – ‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਮੇ ਤਪਸ੍ਮਿਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਮੇ ਤਪਸ੍ਮਿ’ਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ, idampi me tapasmi’nti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਕਞ੍ਚਿਦੇવ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸੇવਤਿ, ਸੋ – ‘ਖਮਤਿ ਤੇ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਅਕ੍ਖਮਮਾਨਂ ਆਹ – ‘ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਖਮਮਾਨਂ ਆਹ – ‘ਖਮਤੀ’ਤਿ। ਇਤਿ ਸੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾ ਨ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na kañcideva paṭicchannaṃ sevati, so – ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Iti so sampajānamusā na bhāsitā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਸ੍ਸ વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਂਯੇવ ਪਰਿਯਾਯਂ ਅਨੁਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ anujānāti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
੬੯. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਅਨੁਪਨਾਹੀ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਅਨੁਪਨਾਹੀ ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
69. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਅਮਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ ਅਪਲ਼ਾਸੀ…ਪੇ॰… ਅਨਿਸ੍ਸੁਕੀ ਹੋਤਿ ਅਮਚ੍ਛਰੀ… ਅਸਠੋ ਹੋਤਿ ਅਮਾਯਾવੀ… ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਨਤਿਮਾਨੀ… ਨ ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਾਪਿਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਨਂ વਸਂ ਗਤੋ… ਨ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ ਨ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ… ਨ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਨ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਸੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ। ਯਮ੍ਪਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਨ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਸੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ। ਏવਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī amakkhī hoti apaḷāsī…pe… anissukī hoti amaccharī… asaṭho hoti amāyāvī… atthaddho hoti anatimānī… na pāpiccho hoti na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… na micchādiṭṭhiko hoti na antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਦਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਪਟਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਾ 35 ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho papaṭikappattā 36 hotī’’ti.
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਚਪ੍ਪਤ੍ਤਕਥਾ
Parisuddhatacappattakathā
੭੦. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ? ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੁ, ਸਾਰਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੂ’’ਤਿ। ‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਨ ਪਾਣਂ ਅਤਿਪਾਤੇਤਿ 37, ਨ ਪਾਣਂ ਅਤਿਪਾਤਯਤਿ, ਨ ਪਾਣਮਤਿਪਾਤਯਤੋ ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ । ਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਾਪੇਤਿ, ਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੋ ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ। ਨ ਮੁਸਾ ਭਣਤਿ, ਨ ਮੁਸਾ ਭਣਾਪੇਤਿ, ਨ ਮੁਸਾ ਭਣਤੋ ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ। ਨ ਭਾવਿਤਮਾਸੀਸਤਿ 38, ਨ ਭਾવਿਤਮਾਸੀਸਾਪੇਤਿ, ਨ ਭਾવਿਤਮਾਸੀਸਤੋ ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ।
70. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti? Idha, nigrodha, tapassī na pāṇaṃ atipāteti 39, na pāṇaṃ atipātayati, na pāṇamatipātayato samanuñño hoti . Na adinnaṃ ādiyati, na adinnaṃ ādiyāpeti, na adinnaṃ ādiyato samanuñño hoti. Na musā bhaṇati, na musā bhaṇāpeti, na musā bhaṇato samanuñño hoti. Na bhāvitamāsīsati 40, na bhāvitamāsīsāpeti, na bhāvitamāsīsato samanuñño hoti. Evaṃ kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti.
‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਦੁਂ ਚਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਤਪਸ੍ਸਿਤਾਯ। ਸੋ ਅਭਿਹਰਤਿ ਨੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਸੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਸੁਸਾਨਂ વਨਪਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਂ। ਸੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍વਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ। ਸੋ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਲੋਕੇ ਪਹਾਯ વਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਦੋਸਂ ਪਹਾਯ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ વਿਹਰਤਿ ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਦੋਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ 41 ਪਹਾਯ વਿਗਤਥਿਨਮਿਦ੍ਧੋ વਿਹਰਤਿ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੀ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਅਨੁਦ੍ਧਤੋ વਿਹਰਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ। વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ વਿਹਰਤਿ ਅਕਥਂਕਥੀ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤਿ।
‘‘Yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādappadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādappadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ 42 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
੭੧. ‘‘ਸੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ। ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ। ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ। ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ। ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ। ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ।
71. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ। ਯਦਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਤਚਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho tacappattā hotī’’ti.
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਫੇਗ੍ਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਕਥਾ
Parisuddhaphegguppattakathā
੭੨. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ? ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੁ, ਸਾਰਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੂ’’ਤਿ। ‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਯਤੋ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਦੁਂ ਚਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਤਪਸ੍ਸਿਤਾਯ। ਸੋ ਅਭਿਹਰਤਿ ਨੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਸੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ…ਪੇ॰… ਸੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਦਸਪਿ ਜਾਤਿਯੋ વੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਜਾਤਿਸਤਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ વਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸਂવਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ – ‘ਅਮੁਤ੍ਰਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿਂ ਏવਂਨਾਮੋ ਏવਂਗੋਤ੍ਤੋ ਏવਂવਣ੍ਣੋ ਏવਮਾਹਾਰੋ ਏવਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂવੇਦੀ ਏવਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ। ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ।
72. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ, tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਦਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਫੇਗ੍ਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti, no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho phegguppattā hotī’’ti.
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਕਥਾ
Parisuddhaaggappattasārappattakathā
੭੩. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ? ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਗ੍ਗਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੁ, ਸਾਰਞ੍ਞੇવ ਪਾਪੇਤੂ’’ਤਿ। ‘‘ਇਧ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ। ਕਥਞ੍ਚ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਯਤੋ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂવਰਸਂવੁਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਦੁਂ ਚਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਤਪਸ੍ਸਿਤਾਯ। ਸੋ ਅਭਿਹਰਤਿ ਨੋ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਸੋ વਿવਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ…ਪੇ॰… ਸੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ॰… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅવੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍વੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਜਾਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਾਤਿਯੋ…ਪੇ॰… ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ। ਸੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਇਮੇ વਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਉਪવਾਦਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ। ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ। ਇਮੇ વਾ ਪਨ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ વਚੀਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਨੁਪવਾਦਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾ। ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਇਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚવਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹੀਨੇ ਪਣੀਤੇ ਸੁવਣ੍ਣੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੇ ਸੁਗਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤੇ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਤਿ।
73. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti.
‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਦਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ વਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti.
੭੪. ‘‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ। ਇਤਿ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ 43, ਯਂ ਮਂ ਤ੍વਂ ਅવਚਾਸਿ – ‘ਕੋ ਨਾਮ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਯੇਨ ਭਗવਾ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਤਿ, ਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਸਾવਕਾ વਿਨੀਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ ਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਠਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਞ੍ਚ ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚ, ਯੇਨਾਹਂ ਸਾવਕੇ વਿਨੇਮਿ, ਯੇਨ ਮਯਾ ਸਾવਕਾ વਿਨੀਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਆਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
74. ‘‘Ettāvatā kho, nigrodha, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca. Iti kho, nigrodha 44, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti. Iti kho taṃ, nigrodha, ṭhānaṃ uttaritarañca paṇītatarañca, yenāhaṃ sāvake vinemi, yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’’nti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਹੇਸੁਂ – ‘‘ਏਤ੍ਥ ਮਯਂ ਅਨਸ੍ਸਾਮ ਸਾਚਰਿਯਕਾ, ਨ ਮਯਂ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘ettha mayaṃ anassāma sācariyakā, na mayaṃ ito bhiyyo uttaritaraṃ pajānāmā’’ti.
ਨਿਗ੍ਰੋਧਸ੍ਸ ਪਜ੍ਝਾਯਨਂ
Nigrodhassa pajjhāyanaṃ
੭੫. ਯਦਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਗਹਪਤਿ – ‘‘ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਖੋ ਦਾਨਿਮੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਂ ਓਦਹਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਥ 45 ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਯਂ ਮਂ ਤ੍વਂ ਅવਚਾਸਿ – ‘ਯਗ੍ਘੇ, ਗਹਪਤਿ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਕੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਕੇਨ ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੇਨ ਪਞ੍ਞਾવੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਹਤਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਪਰਿਸਾવਚਰੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨਾਲਂ ਸਲ੍ਲਾਪਾਯ, ਸੋ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਗੋਕਾਣਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਚਾਰਿਨੀ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ। ਏવਮੇવ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਹਤਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਪਰਿਸਾવਚਰੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨਾਲਂ ਸਲ੍ਲਾਪਾਯ; ਸੋ ਅਨ੍ਤਮਨ੍ਤਾਨੇવ ਸੇવਤਿ; ਇਙ੍ਘ, ਗਹਪਤਿ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਪਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਏਕਪਞ੍ਹੇਨੇવ ਨਂ ਸਂਸਾਦੇਯ੍ਯਾਮ, ਤੁਚ੍ਛਕੁਮ੍ਭੀવ ਨਂ ਮਞ੍ਞੇ ਓਰੋਧੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ। ਅਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਇਧਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਪਰਿਸਾવਚਰਂ ਪਨ ਨਂ ਕਰੋਥ, ਗੋਕਾਣਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਚਾਰਿਨਿਂ ਕਰੋਥ, ਏਕਪਞ੍ਹੇਨੇવ ਨਂ ਸਂਸਾਦੇਥ, ਤੁਚ੍ਛਕੁਮ੍ਭੀવ ਨਂ ਓਰੋਧੇਥਾ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤੋ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਧੋਮੁਖੋ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨੋ ਨਿਸੀਦਿ।
75. Yadā aññāsi sandhāno gahapati – ‘‘aññadatthu kho dānime aññatitthiyā paribbājakā bhagavato bhāsitaṃ sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhāpentī’’ti. Atha 46 nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘iti kho, bhante nigrodha, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘yagghe, gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati, suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya, so antamantāneva sevati; seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya; so antamantāneva sevati; iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’ti. Ayaṃ kho so, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho idhānuppatto, aparisāvacaraṃ pana naṃ karotha, gokāṇaṃ pariyantacāriniṃ karotha, ekapañheneva naṃ saṃsādetha, tucchakumbhīva naṃ orodhethā’’ti. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.
੭੬. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਂ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਧੋਮੁਖਂ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਭਾਸਿਤਾ ਤੇ ਏਸਾ વਾਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ , ਭਨ੍ਤੇ, ਭਾਸਿਤਾ ਮੇ ਏਸਾ વਾਚਾ, ਯਥਾਬਾਲੇਨ ਯਥਾਮੂਲ਼੍ਹੇਨ ਯਥਾਅਕੁਸਲੇਨਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ। ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸੁਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੇ ਤੇ ਅਹੇਸੁਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਏવਂ ਸੁ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਸਂਗਮ੍ਮ ਸਮਾਗਮ੍ਮ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਾਜਕਥਂ ਚੋਰਕਥਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿਭવਾਭવਕਥਂ ਇਤਿ વਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤ੍વਂ ਏਤਰਹਿ ਸਾਚਰਿਯਕੋ। ਉਦਾਹੁ, ਏવਂ ਸੁ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ વਿਜਨવਾਤਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਰਾਹਸ੍ਸੇਯ੍ਯਕਾਨਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਾਹਂ ਏਤਰਹੀ’ਤਿ।
76. Atha kho bhagavā nigrodhaṃ paribbājakaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, nigrodha, bhāsitā te esā vācā’’ti? ‘‘Saccaṃ , bhante, bhāsitā me esā vācā, yathābālena yathāmūḷhena yathāakusalenā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Kinti te sutaṃ paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, evaṃ su te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyako. Udāhu, evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpāhaṃ etarahī’ti.
‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੇ ਤੇ ਅਹੇਸੁਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ , ਨ ਏવਂ ਸੁ 47 ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਸਂਗਮ੍ਮ ਸਮਾਗਮ੍ਮ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਅਨੇਕવਿਹਿਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਾਜਕਥਂ ਚੋਰਕਥਂ…ਪੇ॰… ਇਤਿਭવਾਭવਕਥਂ ਇਤਿ વਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਾਹਂ ਏਤਰਹਿ ਸਾਚਰਿਯਕੋ। ਏવਂ ਸੁ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞવਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਾਨਿ વਿਜਨવਾਤਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਰਾਹਸ੍ਸੇਯ੍ਯਕਾਨਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਭਗવਾ ਏਤਰਹੀ’’’ਤਿ।
‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante. Paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , na evaṃ su 48 te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā, seyyathāpāhaṃ etarahi sācariyako. Evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpi bhagavā etarahī’’’ti.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, વਿਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਸਤੋ ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸ ਨ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਬੋਧਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਦਨ੍ਤੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਦਮਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਸਮਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਤਰਣਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੋ ਭਗવਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’’ਤਿ?
‘‘Tassa te, nigrodha, viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ‘buddho so bhagavā bodhāya dhammaṃ deseti, danto so bhagavā damathāya dhammaṃ deseti, santo so bhagavā samathāya dhammaṃ deseti, tiṇṇo so bhagavā taraṇāya dhammaṃ deseti, parinibbuto so bhagavā parinibbānāya dhammaṃ desetī’’’ti?
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ
Brahmacariyapariyosānasacchikiriyā
੭੭. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਚ੍ਚਯੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਚ੍ਚਗਮਾ ਯਥਾਬਾਲਂ ਯਥਾਮੂਲ਼੍ਹਂ ਯਥਾਅਕੁਸਲਂ, ਯ੍વਾਹਂ ਏવਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅવਚਾਸਿਂ। ਤਸ੍ਸ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰਾਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤਗ੍ਘ ਤ੍વਂ 49, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਅਚ੍ਚਯੋ ਅਚ੍ਚਗਮਾ ਯਥਾਬਾਲਂ ਯਥਾਮੂਲ਼੍ਹਂ ਯਥਾਅਕੁਸਲਂ, ਯੋ ਮਂ ਤ੍વਂ ਏવਂ ਅવਚਾਸਿ। ਯਤੋ ਚ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਦਿਸ੍વਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਸਿ, ਤਂ ਤੇ ਮਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮ। વੁਦ੍ਧਿ ਹੇਸਾ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ વਿਨਯੇ, ਯੋ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਦਿਸ੍વਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤਿ ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਂ વਦਾਮਿ –
77. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yvāhaṃ evaṃ bhagavantaṃ avacāsiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ 50, nigrodha, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yo maṃ tvaṃ evaṃ avacāsi. Yato ca kho tvaṃ, nigrodha, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhi hesā, nigrodha, ariyassa vinaye, yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati. Ahaṃ kho pana, nigrodha, evaṃ vadāmi –
‘ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ, ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ 51 ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸਾਨਿ। ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੁ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ। ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ, ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ ਛ વਸ੍ਸਾਨਿ। ਪਞ੍ਚ વਸ੍ਸਾਨਿ… ਚਤ੍ਤਾਰਿ વਸ੍ਸਾਨਿ… ਤੀਣਿ વਸ੍ਸਾਨਿ… ਦ੍વੇ વਸ੍ਸਾਨਿ… ਏਕਂ વਸ੍ਸਂ। ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏਕਂ વਸ੍ਸਂ। ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਤ ਮਾਸਾਨਿ। ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੁ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਸਤ੍ਤ ਮਾਸਾਨਿ… ਛ ਮਾਸਾਨਿ… ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾਨਿ … ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਾਸਾਨਿ… ਤੀਣਿ ਮਾਸਾਨਿ… ਦ੍વੇ ਮਾਸਾਨਿ… ਏਕਂ ਮਾਸਂ… ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ। ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਅਡ੍ਢਮਾਸੋ। ਏਤੁ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾવੀ ਉਜੁਜਾਤਿਕੋ, ਅਹਮਨੁਸਾਸਾਮਿ ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ’।
‘Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā 52 paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattavassāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta vassāni. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati cha vassāni. Pañca vassāni… cattāri vassāni… tīṇi vassāni… dve vassāni… ekaṃ vassaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, ekaṃ vassaṃ. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati satta māsāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta māsāni… cha māsāni… pañca māsāni … cattāri māsāni… tīṇi māsāni… dve māsāni… ekaṃ māsaṃ… aḍḍhamāsaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, aḍḍhamāso. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattāhaṃ’.
ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਪਜ੍ਝਾਯਨਂ
Paribbājakānaṃ pajjhāyanaṃ
੭੮. ‘‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਮ੍ਯਤਾ ਨੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹਾ’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਏવ વੋ 53 ਆਚਰਿਯੋ, ਸੋ ਏવ વੋ ਆਚਰਿਯੋ ਹੋਤੁ। ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਨੋ ਚਾવੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹਾ’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ , ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਏવ વੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਸੋ ਏવ વੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਹੋਤੁ। ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਆਜੀવਾ ਨੋ ਚਾવੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹਾ’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਏવ વੋ ਆਜੀવੋ, ਸੋ ਏવ વੋ ਆਜੀવੋ ਹੋਤੁ। ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਯੇ ਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ ਅਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ, ਤੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹਾ’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਅਕੁਸਲਾ ਚੇવ વੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ 54 ਹੋਨ੍ਤੁ ਅਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ। ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ , ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਮਸ੍ਸ – ‘ਯੇ ਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ, ਤੇਹਿ વਿવੇਚੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏવਮਾਹਾ’ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕੁਸਲਾ ਚੇવ વੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ। ਇਤਿ ਖ੍વਾਹਂ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਨੇવ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਮ੍ਯਤਾ ਏવਂ વਦਾਮਿ, ਨਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਚਾવੇਤੁਕਾਮੋ ਏવਂ વਦਾਮਿ, ਨਪਿ ਆਜੀવਾ ਚਾવੇਤੁਕਾਮੋ ਏવਂ વਦਾਮਿ, ਨਪਿ ਯੇ વੋ ਧਮ੍ਮਾ 55 ਅਕੁਸਲਾ ਅਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ, ਤੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਏવਂ વਦਾਮਿ, ਨਪਿ ਯੇ વੋ ਧਮ੍ਮਾ 56 ਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਾਚਰਿਯਕਾਨਂ, ਤੇਹਿ વਿવੇਚੇਤੁਕਾਮੋ ਏવਂ વਦਾਮਿ। ਸਨ੍ਤਿ ਚ ਖੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭવਿਕਾ 57 ਸਦਰਾ 58 ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ, ਯੇਸਾਹਂ ਪਹਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ। ਯਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ વੋ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹੀਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, વੋਦਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿવਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ વੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ।
78. ‘‘Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘antevāsikamyatā no samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo 59 ācariyo, so eva vo ācariyo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘uddesā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo uddeso so eva vo uddeso hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ājīvā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo ājīvo, so eva vo ājīvo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Akusalā ceva vo te dhammā 60 hontu akusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Siyā kho pana te , nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Kusalā ceva vo te dhammā hontu kusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Iti khvāhaṃ, nigrodha, neva antevāsikamyatā evaṃ vadāmi, napi uddesā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ājīvā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 61 akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 62 kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo evaṃ vadāmi. Santi ca kho, nigrodha, akusalā dhammā appahīnā saṃkilesikā ponobbhavikā 63 sadarā 64 dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, yesāhaṃ pahānāya dhammaṃ desemi. Yathāpaṭipannānaṃ vo saṃkilesikā dhammā pahīyissanti, vodānīyā dhammā abhivaḍḍhissanti, paññāpāripūriṃ vepullattañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’’ti.
੭੯. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਧੋਮੁਖਾ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ ਯਥਾ ਤਂ ਮਾਰੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਪਿਮੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ ਫੁਟ੍ਠਾ ਪਾਪਿਮਤਾ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਨ ਏવਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਸਮਣੇ ਗੋਤਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹੋ’’’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੇ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍વਾ વੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਸਿ 65। ਸਨ੍ਧਾਨੋ ਪਨ ਗਹਪਤਿ ਤਾવਦੇવ ਰਾਜਗਹਂ ਪਾવਿਸੀਤਿ।
79. Evaṃ vutte, te paribbājakā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā nisīdiṃsu yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittā. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘sabbe pime moghapurisā phuṭṭhā pāpimatā. Yatra hi nāma ekassapi na evaṃ bhavissati – ‘handa mayaṃ aññāṇatthampi samaṇe gotame brahmacariyaṃ carāma, kiṃ karissati sattāho’’’ti? Atha kho bhagavā udumbarikāya paribbājakārāme sīhanādaṃ naditvā vehāsaṃ abbhuggantvā gijjhakūṭe pabbate paccupaṭṭhāsi 66. Sandhāno pana gahapati tāvadeva rājagahaṃ pāvisīti.
ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦੁਤਿਯਂ।
Udumbarikasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੨. ਉਦੁਮ੍ਬਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā