Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya

    ൨. ഉദുമ്ബരികസുത്തം

    2. Udumbarikasuttaṃ

    നിഗ്രോധപരിബ്ബാജകവത്ഥു

    Nigrodhaparibbājakavatthu

    ൪൯. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ രാജഗഹേ വിഹരതി ഗിജ്ഝകൂടേ പബ്ബതേ. തേന ഖോ പന സമയേന നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ ഉദുമ്ബരികായ പരിബ്ബാജകാരാമേ പടിവസതി മഹതിയാ പരിബ്ബാജകപരിസായ സദ്ധിം തിംസമത്തേഹി പരിബ്ബാജകസതേഹി. അഥ ഖോ സന്ധാനോ ഗഹപതി ദിവാ ദിവസ്സ 1 രാജഗഹാ നിക്ഖമി ഭഗവന്തം ദസ്സനായ. അഥ ഖോ സന്ധാനസ്സ ഗഹപതിസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘അകാലോ ഖോ ഭഗവന്തം ദസ്സനായ. പടിസല്ലീനോ ഭഗവാ. മനോഭാവനീയാനമ്പി ഭിക്ഖൂനം അസമയോ ദസ്സനായ. പടിസല്ലീനാ മനോഭാവനീയാ ഭിക്ഖൂ. യംനൂനാഹം യേന ഉദുമ്ബരികായ പരിബ്ബാജകാരാമോ, യേന നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ തേനുപസങ്കമേയ്യ’’ന്തി. അഥ ഖോ സന്ധാനോ ഗഹപതി യേന ഉദുമ്ബരികായ പരിബ്ബാജകാരാമോ, തേനുപസങ്കമി.

    49. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako udumbarikāya paribbājakārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ tiṃsamattehi paribbājakasatehi. Atha kho sandhāno gahapati divā divassa 2 rājagahā nikkhami bhagavantaṃ dassanāya. Atha kho sandhānassa gahapatissa etadahosi – ‘‘akālo kho bhagavantaṃ dassanāya. Paṭisallīno bhagavā. Manobhāvanīyānampi bhikkhūnaṃ asamayo dassanāya. Paṭisallīnā manobhāvanīyā bhikkhū. Yaṃnūnāhaṃ yena udumbarikāya paribbājakārāmo, yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho sandhāno gahapati yena udumbarikāya paribbājakārāmo, tenupasaṅkami.

    ൫൦. തേന ഖോ പന സമയേന നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ മഹതിയാ പരിബ്ബാജകപരിസായ സദ്ധിം നിസിന്നോ ഹോതി ഉന്നാദിനിയാ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദായ അനേകവിഹിതം തിരച്ഛാനകഥം കഥേന്തിയാ. സേയ്യഥിദം – രാജകഥം ചോരകഥം മഹാമത്തകഥം സേനാകഥം ഭയകഥം യുദ്ധകഥം അന്നകഥം പാനകഥം വത്ഥകഥം സയനകഥം മാലാകഥം ഗന്ധകഥം ഞാതികഥം യാനകഥം ഗാമകഥം നിഗമകഥം നഗരകഥം ജനപദകഥം ഇത്ഥികഥം സൂരകഥം വിസിഖാകഥം കുമ്ഭട്ഠാനകഥം പുബ്ബപേതകഥം നാനത്തകഥം ലോകക്ഖായികം സമുദ്ദക്ഖായികം ഇതിഭവാഭവകഥം ഇതി വാ.

    50. Tena kho pana samayena nigrodho paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā.

    ൫൧. അദ്ദസാ ഖോ നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ സന്ധാനം ഗഹപതിം ദൂരതോവ ആഗച്ഛന്തം. ദിസ്വാ സകം പരിസം സണ്ഠാപേസി – ‘‘അപ്പസദ്ദാ ഭോന്തോ ഹോന്തു, മാ ഭോന്തോ സദ്ദമകത്ഥ. അയം സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സാവകോ ആഗച്ഛതി സന്ധാനോ ഗഹപതി. യാവതാ ഖോ പന സമണസ്സ ഗോതമസ്സ സാവകാ ഗിഹീ ഓദാതവസനാ രാജഗഹേ പടിവസന്തി, അയം തേസം അഞ്ഞതരോ സന്ധാനോ ഗഹപതി. അപ്പസദ്ദകാമാ ഖോ പനേതേ ആയസ്മന്തോ അപ്പസദ്ദവിനീതാ , അപ്പസദ്ദസ്സ വണ്ണവാദിനോ. അപ്പേവ നാമ അപ്പസദ്ദം പരിസം വിദിത്വാ ഉപസങ്കമിതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ തേ പരിബ്ബാജകാ തുണ്ഹീ അഹേസും.

    51. Addasā kho nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvā sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha. Ayaṃ samaṇassa gotamassa sāvako āgacchati sandhāno gahapati. Yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā rājagahe paṭivasanti, ayaṃ tesaṃ aññataro sandhāno gahapati. Appasaddakāmā kho panete āyasmanto appasaddavinītā , appasaddassa vaṇṇavādino. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.

    ൫൨. അഥ ഖോ സന്ധാനോ ഗഹപതി യേന നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ നിഗ്രോധേന പരിബ്ബാജകേന സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സന്ധാനോ ഗഹപതി നിഗ്രോധം പരിബ്ബാജകം ഏതദവോച – ‘‘അഞ്ഞഥാ ഖോ ഇമേ ഭോന്തോ അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ സങ്ഗമ്മ സമാഗമ്മ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അനേകവിഹിതം തിരച്ഛാനകഥം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – രാജകഥം…പേ॰… ഇതിഭവാഭവകഥം ഇതി വാ. അഞ്ഞഥാ ഖോ 3 പന സോ ഭഗവാ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി പടിസേവതി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനീ’’തി.

    52. Atha kho sandhāno gahapati yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā nigrodhena paribbājakena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sandhāno gahapati nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘aññathā kho ime bhonto aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Aññathā kho 4 pana so bhagavā araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppānī’’ti.

    ൫൩. ഏവം വുത്തേ നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ സന്ധാനം ഗഹപതിം ഏതദവോച – ‘‘യഗ്ഘേ ഗഹപതി, ജാനേയ്യാസി, കേന സമണോ ഗോതമോ സദ്ധിം സല്ലപതി, കേന സാകച്ഛം സമാപജ്ജതി, കേന പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയം സമാപജ്ജതി? സുഞ്ഞാഗാരഹതാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഞാ അപരിസാവചരോ സമണോ ഗോതമോ നാലം സല്ലാപായ. സോ അന്തമന്താനേവ സേവതി 5. സേയ്യഥാപി നാമ ഗോകാണാ പരിയന്തചാരിനീ അന്തമന്താനേവ സേവതി. ഏവമേവ സുഞ്ഞാഗാരഹതാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഞാ; അപരിസാവചരോ സമണോ ഗോതമോ; നാലം സല്ലാപായ. സോ അന്തമന്താനേവ സേവതി. ഇങ്ഘ, ഗഹപതി, സമണോ ഗോതമോ ഇമം പരിസം ആഗച്ഛേയ്യ, ഏകപഞ്ഹേനേവ നം സംസാദേയ്യാമ 6, തുച്ഛകുമ്ഭീവ നം മഞ്ഞേ ഓരോധേയ്യാമാ’’തി.

    53. Evaṃ vutte nigrodho paribbājako sandhānaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘yagghe gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati? Suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati 7. Seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā; aparisāvacaro samaṇo gotamo; nālaṃ sallāpāya. So antamantāneva sevati. Iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma 8, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’’ti.

    ൫൪. അസ്സോസി ഖോ ഭഗവാ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ സന്ധാനസ്സ ഗഹപതിസ്സ നിഗ്രോധേന പരിബ്ബാജകേന സദ്ധിം ഇമം കഥാസല്ലാപം. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഗിജ്ഝകൂടാ പബ്ബതാ ഓരോഹിത്വാ യേന സുമാഗധായ തീരേ മോരനിവാപോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ സുമാഗധായ തീരേ മോരനിവാപേ അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമി. അദ്ദസാ ഖോ നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം സുമാഗധായ തീരേ മോരനിവാപേ അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമന്തം. ദിസ്വാന സകം പരിസം സണ്ഠാപേസി – ‘‘അപ്പസദ്ദാ ഭോന്തോ ഹോന്തു, മാ ഭോന്തോ സദ്ദമകത്ഥ, അയം സമണോ ഗോതമോ സുമാഗധായ തീരേ മോരനിവാപേ അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമതി. അപ്പസദ്ദകാമോ ഖോ പന സോ ആയസ്മാ, അപ്പസദ്ദസ്സ വണ്ണവാദീ. അപ്പേവ നാമ അപ്പസദ്ദം പരിസം വിദിത്വാ ഉപസങ്കമിതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യ. സചേ സമണോ ഗോതമോ ഇമം പരിസം ആഗച്ഛേയ്യ, ഇമം തം പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യാമ – ‘കോ നാമ സോ, ഭന്തേ, ഭഗവതോ ധമ്മോ, യേന ഭഗവാ സാവകേ വിനേതി, യേന ഭഗവതാ സാവകാ വിനീതാ അസ്സാസപ്പത്താ പടിജാനന്തി അജ്ഝാസയം ആദിബ്രഹ്മചരിയ’ന്തി? ഏവം വുത്തേ തേ പരിബ്ബാജകാ തുണ്ഹീ അഹേസും.

    54. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya sandhānassa gahapatissa nigrodhena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā gijjhakūṭā pabbatā orohitvā yena sumāgadhāya tīre moranivāpo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkami. Addasā kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaṃ samaṇo gotamo sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamati. Appasaddakāmo kho pana so āyasmā, appasaddassa vaṇṇavādī. Appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyya. Sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.

    തപോജിഗുച്ഛാവാദോ

    Tapojigucchāvādo

    ൫൫. അഥ ഖോ ഭഗവാ യേന നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ തേനുപസങ്കമി. അഥ ഖോ നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏതു ഖോ, ഭന്തേ, ഭഗവാ, സ്വാഗതം, ഭന്തേ, ഭഗവതോ. ചിരസ്സം ഖോ, ഭന്തേ, ഭഗവാ ഇമം പരിയായമകാസി യദിദം ഇധാഗമനായ. നിസീദതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ, ഇദമാസനം പഞ്ഞത്ത’’ന്തി. നിസീദി ഭഗവാ പഞ്ഞത്തേ ആസനേ. നിഗ്രോധോപി ഖോ പരിബ്ബാജകോ അഞ്ഞതരം നീചാസനം ഗഹേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ നിഗ്രോധം പരിബ്ബാജകം ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘കായ നുത്ഥ, നിഗ്രോധ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ, കാ ച പന വോ അന്തരാകഥാ വിപ്പകതാ’’തി? ഏവം വുത്തേ, നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച, ‘‘ഇധ മയം, ഭന്തേ, അദ്ദസാമ ഭഗവന്തം സുമാഗധായ തീരേ മോരനിവാപേ അബ്ഭോകാസേ ചങ്കമന്തം, ദിസ്വാന ഏവം അവോചുമ്ഹാ – ‘സചേ സമണോ ഗോതമോ ഇമം പരിസം ആഗച്ഛേയ്യ, ഇമം തം പഞ്ഹം പുച്ഛേയ്യാമ – കോ നാമ സോ, ഭന്തേ, ഭഗവതോ ധമ്മോ, യേന ഭഗവാ സാവകേ വിനേതി, യേന ഭഗവതാ സാവകാ വിനീതാ അസ്സാസപ്പത്താ പടിജാനന്തി അജ്ഝാസയം ആദിബ്രഹ്മചരിയ’ന്തി? അയം ഖോ നോ, ഭന്തേ, അന്തരാകഥാ വിപ്പകതാ; അഥ ഭഗവാ അനുപ്പത്തോ’’തി.

    55. Atha kho bhagavā yena nigrodho paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etu kho, bhante, bhagavā, svāgataṃ, bhante, bhagavato. Cirassaṃ kho, bhante, bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu, bhante, bhagavā, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nigrodhopi kho paribbājako aññataraṃ nīcāsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho nigrodhaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kāya nuttha, nigrodha, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca, ‘‘idha mayaṃ, bhante, addasāma bhagavantaṃ sumāgadhāya tīre moranivāpe abbhokāse caṅkamantaṃ, disvāna evaṃ avocumhā – ‘sace samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, imaṃ taṃ pañhaṃ puccheyyāma – ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti? Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā; atha bhagavā anuppatto’’ti.

    ൫൬. ‘‘ദുജ്ജാനം ഖോ ഏതം, നിഗ്രോധ, തയാ അഞ്ഞദിട്ഠികേന അഞ്ഞഖന്തികേന അഞ്ഞരുചികേന അഞ്ഞത്രായോഗേന അഞ്ഞത്രാചരിയകേന, യേനാഹം സാവകേ വിനേമി , യേന മയാ സാവകാ വിനീതാ അസ്സാസപ്പത്താ പടിജാനന്തി അജ്ഝാസയം ആദിബ്രഹ്മചരിയം. ഇങ്ഘ ത്വം മം, നിഗ്രോധ, സകേ ആചരിയകേ അധിജേഗുച്ഛേ പഞ്ഹം പുച്ഛ – ‘കഥം സന്താ നു ഖോ, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ പരിപുണ്ണാ ഹോതി, കഥം അപരിപുണ്ണാ’തി? ഏവം വുത്തേ തേ പരിബ്ബാജകാ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അഹേസും – ‘‘അച്ഛരിയം വത ഭോ, അബ്ഭുതം വത ഭോ, സമണസ്സ ഗോതമസ്സ മഹിദ്ധികതാ മഹാനുഭാവതാ, യത്ര ഹി നാമ സകവാദം ഠപേസ്സതി, പരവാദേന പവാരേസ്സതീ’’തി.

    56. ‘‘Dujjānaṃ kho etaṃ, nigrodha, tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrāyogena aññatrācariyakena, yenāhaṃ sāvake vinemi , yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariyaṃ. Iṅgha tvaṃ maṃ, nigrodha, sake ācariyake adhijegucche pañhaṃ puccha – ‘kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’ti? Evaṃ vutte te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, samaṇassa gotamassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma sakavādaṃ ṭhapessati, paravādena pavāressatī’’ti.

    ൫൭. അഥ ഖോ നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ തേ പരിബ്ബാജകേ അപ്പസദ്ദേ കത്വാ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘മയം ഖോ, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാവാദാ 9 തപോജിഗുച്ഛാസാരാ തപോജിഗുച്ഛാഅല്ലീനാ വിഹരാമ . കഥം സന്താ നു ഖോ, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ പരിപുണ്ണാ ഹോതി, കഥം അപരിപുണ്ണാ’’തി?

    57. Atha kho nigrodho paribbājako te paribbājake appasadde katvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayaṃ kho, bhante, tapojigucchāvādā 10 tapojigucchāsārā tapojigucchāallīnā viharāma . Kathaṃ santā nu kho, bhante, tapojigucchā paripuṇṇā hoti, kathaṃ aparipuṇṇā’’ti?

    ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അചേലകോ ഹോതി മുത്താചാരോ, ഹത്ഥാപലേഖനോ 11, ന ഏഹിഭദ്ദന്തികോ, ന തിട്ഠഭദ്ദന്തികോ, നാഭിഹടം , ന ഉദ്ദിസ്സകതം, ന നിമന്തനം സാദിയതി, സോ ന കുമ്ഭിമുഖാ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, ന കളോപിമുഖാ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, ന ഏളകമന്തരം, ന ദണ്ഡമന്തരം, ന മുസലമന്തരം, ന ദ്വിന്നം ഭുഞ്ജമാനാനം, ന ഗബ്ഭിനിയാ, ന പായമാനായ, ന പുരിസന്തരഗതായ, ന സങ്കിത്തീസു, ന യത്ഥ സാ ഉപട്ഠിതോ ഹോതി, ന യത്ഥ മക്ഖികാ സണ്ഡസണ്ഡചാരിനീ, ന മച്ഛം, ന മംസം, ന സുരം, ന മേരയം, ന ഥുസോദകം പിവതി, സോ ഏകാഗാരികോ വാ ഹോതി ഏകാലോപികോ, ദ്വാഗാരികോ വാ ഹോതി ദ്വാലോപികോ, സത്താഗാരികോ വാ ഹോതി സത്താലോപികോ, ഏകിസ്സാപി ദത്തിയാ യാപേതി, ദ്വീഹിപി ദത്തീഹി യാപേതി, സത്തഹിപി ദത്തീഹി യാപേതി; ഏകാഹികമ്പി ആഹാരം ആഹാരേതി, ദ്വീഹികമ്പി 12 ആഹാരം ആഹാരേതി, സത്താഹികമ്പി ആഹാരം ആഹാരേതി, ഇതി ഏവരൂപം അദ്ധമാസികമ്പി പരിയായഭത്തഭോജനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരതി. സോ സാകഭക്ഖോ വാ ഹോതി, സാമാകഭക്ഖോ വാ ഹോതി, നീവാരഭക്ഖോ വാ ഹോതി, ദദ്ദുലഭക്ഖോ വാ ഹോതി, ഹടഭക്ഖോ വാ ഹോതി, കണഭക്ഖോ വാ ഹോതി, ആചാമഭക്ഖോ വാ ഹോതി, പിഞ്ഞാകഭക്ഖോ വാ ഹോതി, തിണഭക്ഖോ വാ ഹോതി, ഗോമയഭക്ഖോ വാ ഹോതി; വനമൂലഫലാഹാരോ യാപേതി പവത്തഫലഭോജീ. സോ സാണാനിപി ധാരേതി , മസാണാനിപി ധാരേതി, ഛവദുസ്സാനിപി ധാരേതി, പംസുകൂലാനിപി ധാരേതി, തിരീടാനിപി ധാരേതി, അജിനമ്പി ധാരേതി, അജിനക്ഖിപമ്പി ധാരേതി, കുസചീരമ്പി ധാരേതി, വാകചീരമ്പി ധാരേതി, ഫലകചീരമ്പി ധാരേതി, കേസകമ്ബലമ്പി ധാരേതി, വാളകമ്ബലമ്പി ധാരേതി, ഉലൂകപക്ഖമ്പി ധാരേതി, കേസമസ്സുലോചകോപി ഹോതി കേസമസ്സുലോചനാനുയോഗമനുയുത്തോ , ഉബ്ഭട്ഠകോപി 13 ഹോതി ആസനപടിക്ഖിത്തോ, ഉക്കുടികോപി ഹോതി ഉക്കുടികപ്പധാനമനുയുത്തോ, കണ്ടകാപസ്സയികോപി ഹോതി കണ്ടകാപസ്സയേ സേയ്യം കപ്പേതി, ഫലകസേയ്യമ്പി കപ്പേതി, ഥണ്ഡിലസേയ്യമ്പി കപ്പേതി, ഏകപസ്സയികോപി ഹോതി രജോജല്ലധരോ, അബ്ഭോകാസികോപി ഹോതി യഥാസന്ഥതികോ, വേകടികോപി ഹോതി വികടഭോജനാനുയോഗമനുയുത്തോ, അപാനകോപി ഹോതി അപാനകത്തമനുയുത്തോ, സായതതിയകമ്പി ഉദകോരോഹനാനുയോഗമനുയുത്തോ വിഹരതി. തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ, യദി ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിപുണ്ണാ വാ ഹോതി അപരിപുണ്ണാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിപുണ്ണാ ഹോതി, നോ അപരിപുണ്ണാ’’തി. ‘‘ഏവം പരിപുണ്ണായപി ഖോ അഹം, നിഗ്രോധ, തപോജിഗുച്ഛായ അനേകവിഹിതേ ഉപക്കിലേസേ വദാമീ’’തി.

    ‘‘Idha, nigrodha, tapassī acelako hoti muttācāro, hatthāpalekhano 14, na ehibhaddantiko, na tiṭṭhabhaddantiko, nābhihaṭaṃ , na uddissakataṃ, na nimantanaṃ sādiyati, so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti, na kaḷopimukhā paṭiggaṇhāti, na eḷakamantaraṃ, na daṇḍamantaraṃ, na musalamantaraṃ, na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ, na gabbhiniyā, na pāyamānāya, na purisantaragatāya, na saṅkittīsu, na yattha sā upaṭṭhito hoti, na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī, na macchaṃ, na maṃsaṃ, na suraṃ, na merayaṃ, na thusodakaṃ pivati, so ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko, sattāgāriko vā hoti sattālopiko, ekissāpi dattiyā yāpeti, dvīhipi dattīhi yāpeti, sattahipi dattīhi yāpeti; ekāhikampi āhāraṃ āhāreti, dvīhikampi 15 āhāraṃ āhāreti, sattāhikampi āhāraṃ āhāreti, iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti, sāmākabhakkho vā hoti, nīvārabhakkho vā hoti, daddulabhakkho vā hoti, haṭabhakkho vā hoti, kaṇabhakkho vā hoti, ācāmabhakkho vā hoti, piññākabhakkho vā hoti, tiṇabhakkho vā hoti, gomayabhakkho vā hoti; vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. So sāṇānipi dhāreti , masāṇānipi dhāreti, chavadussānipi dhāreti, paṃsukūlānipi dhāreti, tirīṭānipi dhāreti, ajinampi dhāreti, ajinakkhipampi dhāreti, kusacīrampi dhāreti, vākacīrampi dhāreti, phalakacīrampi dhāreti, kesakambalampi dhāreti, vāḷakambalampi dhāreti, ulūkapakkhampi dhāreti, kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto , ubbhaṭṭhakopi 16 hoti āsanapaṭikkhitto, ukkuṭikopi hoti ukkuṭikappadhānamanuyutto, kaṇṭakāpassayikopi hoti kaṇṭakāpassaye seyyaṃ kappeti, phalakaseyyampi kappeti, thaṇḍilaseyyampi kappeti, ekapassayikopi hoti rajojalladharo, abbhokāsikopi hoti yathāsanthatiko, vekaṭikopi hoti vikaṭabhojanānuyogamanuyutto, apānakopi hoti apānakattamanuyutto, sāyatatiyakampi udakorohanānuyogamanuyutto viharati. Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā vā hoti aparipuṇṇā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā paripuṇṇā hoti, no aparipuṇṇā’’ti. ‘‘Evaṃ paripuṇṇāyapi kho ahaṃ, nigrodha, tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadāmī’’ti.

    ഉപക്കിലേസോ

    Upakkileso

    ൫൮. ‘‘യഥാ കഥം പന, ഭന്തേ, ഭഗവാ ഏവം പരിപുണ്ണായ തപോജിഗുച്ഛായ അനേകവിഹിതേ ഉപക്കിലേസേ വദതീ’’തി? ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ അത്തമനോ ഹോതി പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ അത്തമനോ ഹോതി പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    58. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, bhagavā evaṃ paripuṇṇāya tapojigucchāya anekavihite upakkilese vadatī’’ti? ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ അത്താനുക്കംസേതി പരം വമ്ഭേതി. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ അത്താനുക്കംസേതി പരം വമ്ഭേതി. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ മജ്ജതി മുച്ഛതി പമാദമാപജ്ജതി 17. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ മജ്ജതി മുച്ഛതി പമാദമാപജ്ജതി. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati 18. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ൫൯. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന അത്തമനോ ഹോതി പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന അത്തമനോ ഹോതി പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    59. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന അത്താനുക്കംസേതി പരം വമ്ഭേതി. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന അത്താനുക്കംസേതി പരം വമ്ഭേതി. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti paraṃ vambheti. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന മജ്ജതി മുച്ഛതി പമാദമാപജ്ജതി. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന മജ്ജതി മുച്ഛതി പമാദമാപജ്ജതി. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena majjati mucchati pamādamāpajjati. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ൬൦. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ഭോജനേസു വോദാസം ആപജ്ജതി – ‘ഇദം മേ ഖമതി, ഇദം മേ നക്ഖമതീ’തി. സോ യഞ്ച 19 ഖ്വസ്സ നക്ഖമതി, തം സാപേക്ഖോ പജഹതി. യം പനസ്സ ഖമതി, തം ഗധിതോ 20 മുച്ഛിതോ അജ്ഝാപന്നോ അനാദീനവദസ്സാവീ അനിസ്സരണപഞ്ഞോ പരിഭുഞ്ജതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    60. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca 21 khvassa nakkhamati, taṃ sāpekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati, taṃ gadhito 22 mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി ലാഭസക്കാരസിലോകനികന്തിഹേതു – ‘സക്കരിസ്സന്തി മം രാജാനോ രാജമഹാമത്താ ഖത്തിയാ ബ്രാഹ്മണാ ഗഹപതികാ തിത്ഥിയാ’തി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ൬൧. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അഞ്ഞതരം സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ അപസാദേതാ 23 ഹോതി – ‘കിം പനായം സമ്ബഹുലാജീവോ 24 സബ്ബം സംഭക്ഖേതി. സേയ്യഥിദം – മൂലബീജം ഖന്ധബീജം ഫളുബീജം അഗ്ഗബീജം ബീജബീജമേവ പഞ്ചമം, അസനിവിചക്കം ദന്തകൂടം, സമണപ്പവാദേനാ’തി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    61. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā apasādetā 25 hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo 26 sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ പസ്സതി അഞ്ഞതരം സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ കുലേസു സക്കരിയമാനം ഗരുകരിയമാനം മാനിയമാനം പൂജിയമാനം. ദിസ്വാ തസ്സ ഏവം ഹോതി – ‘ഇമഞ്ഹി നാമ സമ്ബഹുലാജീവം കുലേസു സക്കരോന്തി ഗരും കരോന്തി മാനേന്തി പൂജേന്തി. മം പന തപസ്സിം ലൂഖാജീവിം കുലേസു ന സക്കരോന്തി ന ഗരും കരോന്തി ന മാനേന്തി ന പൂജേന്തീ’തി, ഇതി സോ ഇസ്സാമച്ഛരിയം കുലേസു ഉപ്പാദേതാ ഹോതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garukariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu uppādetā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ൬൨. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ആപാഥകനിസാദീ ഹോതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    62. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī āpāthakanisādī hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അത്താനം അദസ്സയമാനോ കുലേസു ചരതി – ‘ഇദമ്പി മേ തപസ്മിം ഇദമ്പി മേ തപസ്മി’ന്തി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ idampi me tapasmi’nti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ കിഞ്ചിദേവ പടിച്ഛന്നം സേവതി. സോ ‘ഖമതി തേ ഇദ’ന്തി പുട്ഠോ സമാനോ അക്ഖമമാനം ആഹ – ‘ഖമതീ’തി. ഖമമാനം ആഹ – ‘നക്ഖമതീ’തി. ഇതി സോ സമ്പജാനമുസാ ഭാസിതാ ഹോതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kiñcideva paṭicchannaṃ sevati. So ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Iti so sampajānamusā bhāsitā hoti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തഥാഗതസ്സ വാ തഥാഗതസാവകസ്സ വാ ധമ്മം ദേസേന്തസ്സ സന്തംയേവ പരിയായം അനുഞ്ഞേയ്യം നാനുജാനാതി…പേ॰… അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ nānujānāti…pe… ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ൬൩. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ കോധനോ ഹോതി ഉപനാഹീ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ കോധനോ ഹോതി ഉപനാഹീ. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    63. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī kodhano hoti upanāhī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ മക്ഖീ ഹോതി പളാസീ 27 …പേ॰… ഇസ്സുകീ ഹോതി മച്ഛരീ… സഠോ ഹോതി മായാവീ… ഥദ്ധോ ഹോതി അതിമാനീ… പാപിച്ഛോ ഹോതി പാപികാനം ഇച്ഛാനം വസം ഗതോ… മിച്ഛാദിട്ഠികോ ഹോതി അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ… സന്ദിട്ഠിപരാമാസീ ഹോതി ആധാനഗ്ഗാഹീ ദുപ്പടിനിസ്സഗ്ഗീ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ സന്ദിട്ഠിപരാമാസീ ഹോതി ആധാനഗ്ഗാഹീ ദുപ്പടിനിസ്സഗ്ഗീ. അയമ്പി ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സിനോ ഉപക്കിലേസോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī makkhī hoti paḷāsī 28 …pe… issukī hoti maccharī… saṭho hoti māyāvī… thaddho hoti atimānī… pāpiccho hoti pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… micchādiṭṭhiko hoti antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī sandiṭṭhiparāmāsī hoti ādhānaggāhī duppaṭinissaggī. Ayampi kho, nigrodha, tapassino upakkileso hoti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ, യദിമേ തപോജിഗുച്ഛാ 29 ഉപക്കിലേസാ വാ അനുപക്കിലേസാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ ഇമേ, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ 30 ഉപക്കിലേസാ 31, നോ അനുപക്കിലേസാ. ഠാനം ഖോ പനേതം, ഭന്തേ, വിജ്ജതി യം ഇധേകച്ചോ തപസ്സീ സബ്ബേഹേവ ഇമേഹി ഉപക്കിലേസേഹി സമന്നാഗതോ അസ്സ; കോ പന വാദോ അഞ്ഞതരഞ്ഞതരേനാ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadime tapojigucchā 32 upakkilesā vā anupakkilesā vā’’ti? ‘‘Addhā kho ime, bhante, tapojigucchā 33 upakkilesā 34, no anupakkilesā. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhante, vijjati yaṃ idhekacco tapassī sabbeheva imehi upakkilesehi samannāgato assa; ko pana vādo aññataraññatarenā’’ti.

    പരിസുദ്ധപപടികപ്പത്തകഥാ

    Parisuddhapapaṭikappattakathā

    ൬൪. ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ന അത്തമനോ ഹോതി ന പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ന അത്തമനോ ഹോതി ന പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    64. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Yampi, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ന അത്താനുക്കംസേതി ന പരം വമ്ഭേതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ന മജ്ജതി ന മുച്ഛതി ന പമാദമാപജ്ജതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ൬൫. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന ന അത്തമനോ ഹോതി ന പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    65. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന ന അത്താനുക്കംസേതി ന പരം വമ്ഭേതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti na paraṃ vambheti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തപം സമാദിയതി, സോ തേന തപസാ ലാഭസക്കാരസിലോകം അഭിനിബ്ബത്തേതി, സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന ന മജ്ജതി ന മുച്ഛതി ന പമാദമാപജ്ജതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tapaṃ samādiyati, so tena tapasā lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na mucchati na pamādamāpajjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ൬൬. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ഭോജനേസു ന വോദാസം ആപജ്ജതി – ‘ഇദം മേ ഖമതി, ഇദം മേ നക്ഖമതീ’തി. സോ യഞ്ച ഖ്വസ്സ നക്ഖമതി, തം അനപേക്ഖോ പജഹതി. യം പനസ്സ ഖമതി , തം അഗധിതോ അമുച്ഛിതോ അനജ്ഝാപന്നോ ആദീനവദസ്സാവീ നിസ്സരണപഞ്ഞോ പരിഭുഞ്ജതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    66. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī bhojanesu na vodāsaṃ āpajjati – ‘idaṃ me khamati, idaṃ me nakkhamatī’ti. So yañca khvassa nakkhamati, taṃ anapekkho pajahati. Yaṃ panassa khamati , taṃ agadhito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന തപം സമാദിയതി ലാഭസക്കാരസിലോകനികന്തിഹേതു – ‘സക്കരിസ്സന്തി മം രാജാനോ രാജമഹാമത്താ ഖത്തിയാ ബ്രാഹ്മണാ ഗഹപതികാ തിത്ഥിയാ’തി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na tapaṃ samādiyati lābhasakkārasilokanikantihetu – ‘sakkarissanti maṃ rājāno rājamahāmattā khattiyā brāhmaṇā gahapatikā titthiyā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ൬൭. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അഞ്ഞതരം സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ നാപസാദേതാ ഹോതി – ‘കിം പനായം സമ്ബഹുലാജീവോ സബ്ബം സംഭക്ഖേതി. സേയ്യഥിദം – മൂലബീജം ഖന്ധബീജം ഫളുബീജം അഗ്ഗബീജം ബീജബീജമേവ പഞ്ചമം, അസനിവിചക്കം ദന്തകൂടം, സമണപ്പവാദേനാ’തി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    67. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā nāpasādetā hoti – ‘kiṃ panāyaṃ sambahulājīvo sabbaṃ saṃbhakkheti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, asanivicakkaṃ dantakūṭaṃ, samaṇappavādenā’ti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ പസ്സതി അഞ്ഞതരം സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ കുലേസു സക്കരിയമാനം ഗരു കരിയമാനം മാനിയമാനം പൂജിയമാനം. ദിസ്വാ തസ്സ ന ഏവം ഹോതി – ‘ഇമഞ്ഹി നാമ സമ്ബഹുലാജീവം കുലേസു സക്കരോന്തി ഗരും കരോന്തി മാനേന്തി പൂജേന്തി. മം പന തപസ്സിം ലൂഖാജീവിം കുലേസു ന സക്കരോന്തി ന ഗരും കരോന്തി ന മാനേന്തി ന പൂജേന്തീ’തി, ഇതി സോ ഇസ്സാമച്ഛരിയം കുലേസു നുപ്പാദേതാ ഹോതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī passati aññataraṃ samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā kulesu sakkariyamānaṃ garu kariyamānaṃ māniyamānaṃ pūjiyamānaṃ. Disvā tassa na evaṃ hoti – ‘imañhi nāma sambahulājīvaṃ kulesu sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti. Maṃ pana tapassiṃ lūkhājīviṃ kulesu na sakkaronti na garuṃ karonti na mānenti na pūjentī’ti, iti so issāmacchariyaṃ kulesu nuppādetā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ൬൮. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന ആപാഥകനിസാദീ ഹോതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    68. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na āpāthakanisādī hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന അത്താനം അദസ്സയമാനോ കുലേസു ചരതി – ‘ഇദമ്പി മേ തപസ്മിം, ഇദമ്പി മേ തപസ്മി’ന്തി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na attānaṃ adassayamāno kulesu carati – ‘idampi me tapasmiṃ, idampi me tapasmi’nti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന കഞ്ചിദേവ പടിച്ഛന്നം സേവതി, സോ – ‘ഖമതി തേ ഇദ’ന്തി പുട്ഠോ സമാനോ അക്ഖമമാനം ആഹ – ‘നക്ഖമതീ’തി. ഖമമാനം ആഹ – ‘ഖമതീ’തി. ഇതി സോ സമ്പജാനമുസാ ന ഭാസിതാ ഹോതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī na kañcideva paṭicchannaṃ sevati, so – ‘khamati te ida’nti puṭṭho samāno akkhamamānaṃ āha – ‘nakkhamatī’ti. Khamamānaṃ āha – ‘khamatī’ti. Iti so sampajānamusā na bhāsitā hoti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ തഥാഗതസ്സ വാ തഥാഗതസാവകസ്സ വാ ധമ്മം ദേസേന്തസ്സ സന്തംയേവ പരിയായം അനുഞ്ഞേയ്യം അനുജാനാതി…പേ॰… ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā dhammaṃ desentassa santaṃyeva pariyāyaṃ anuññeyyaṃ anujānāti…pe… evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ൬൯. ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അക്കോധനോ ഹോതി അനുപനാഹീ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അക്കോധനോ ഹോതി അനുപനാഹീ ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    69. ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī. Yampi, nigrodha, tapassī akkodhano hoti anupanāhī evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘പുന ചപരം, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ അമക്ഖീ ഹോതി അപളാസീ…പേ॰… അനിസ്സുകീ ഹോതി അമച്ഛരീ… അസഠോ ഹോതി അമായാവീ… അത്ഥദ്ധോ ഹോതി അനതിമാനീ… ന പാപിച്ഛോ ഹോതി ന പാപികാനം ഇച്ഛാനം വസം ഗതോ… ന മിച്ഛാദിട്ഠികോ ഹോതി ന അന്തഗ്ഗാഹികായ ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ… ന സന്ദിട്ഠിപരാമാസീ ഹോതി ന ആധാനഗ്ഗാഹീ സുപ്പടിനിസ്സഗ്ഗീ. യമ്പി, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന സന്ദിട്ഠിപരാമാസീ ഹോതി ന ആധാനഗ്ഗാഹീ സുപ്പടിനിസ്സഗ്ഗീ. ഏവം സോ തസ്മിം ഠാനേ പരിസുദ്ധോ ഹോതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, nigrodha, tapassī amakkhī hoti apaḷāsī…pe… anissukī hoti amaccharī… asaṭho hoti amāyāvī… atthaddho hoti anatimānī… na pāpiccho hoti na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gato… na micchādiṭṭhiko hoti na antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato… na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Yampi, nigrodha, tapassī na sandiṭṭhiparāmāsī hoti na ādhānaggāhī suppaṭinissaggī. Evaṃ so tasmiṃ ṭhāne parisuddho hoti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ, യദി ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ വാ ഹോതി അപരിസുദ്ധാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ ഹോതി നോ അപരിസുദ്ധാ, അഗ്ഗപ്പത്താ ച സാരപ്പത്താ ചാ’’തി. ‘‘ന ഖോ, നിഗ്രോധ, ഏത്താവതാ തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച; അപി ച ഖോ പപടികപ്പത്താ 35 ഹോതീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho papaṭikappattā 36 hotī’’ti.

    പരിസുദ്ധതചപ്പത്തകഥാ

    Parisuddhatacappattakathā

    ൭൦. ‘‘കിത്താവതാ പന, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച? സാധു മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ തപോജിഗുച്ഛായ അഗ്ഗഞ്ഞേവ പാപേതു, സാരഞ്ഞേവ പാപേതൂ’’തി. ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി. കഥഞ്ച, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി? ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ന പാണം അതിപാതേതി 37, ന പാണം അതിപാതയതി, ന പാണമതിപാതയതോ സമനുഞ്ഞോ ഹോതി . ന അദിന്നം ആദിയതി, ന അദിന്നം ആദിയാപേതി, ന അദിന്നം ആദിയതോ സമനുഞ്ഞോ ഹോതി. ന മുസാ ഭണതി, ന മുസാ ഭണാപേതി, ന മുസാ ഭണതോ സമനുഞ്ഞോ ഹോതി. ന ഭാവിതമാസീസതി 38, ന ഭാവിതമാസീസാപേതി, ന ഭാവിതമാസീസതോ സമനുഞ്ഞോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി.

    70. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti? Idha, nigrodha, tapassī na pāṇaṃ atipāteti 39, na pāṇaṃ atipātayati, na pāṇamatipātayato samanuñño hoti . Na adinnaṃ ādiyati, na adinnaṃ ādiyāpeti, na adinnaṃ ādiyato samanuñño hoti. Na musā bhaṇati, na musā bhaṇāpeti, na musā bhaṇato samanuñño hoti. Na bhāvitamāsīsati 40, na bhāvitamāsīsāpeti, na bhāvitamāsīsato samanuñño hoti. Evaṃ kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti.

    ‘‘യതോ ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി, അദും ചസ്സ ഹോതി തപസ്സിതായ. സോ അഭിഹരതി നോ ഹീനായാവത്തതി. സോ വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജം. സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപ്പടിക്കന്തോ നിസീദതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ ഉജും കായം പണിധായ പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ. സോ അഭിജ്ഝം ലോകേ പഹായ വിഗതാഭിജ്ഝേന ചേതസാ വിഹരതി, അഭിജ്ഝായ ചിത്തം പരിസോധേതി. ബ്യാപാദപ്പദോസം പഹായ അബ്യാപന്നചിത്തോ വിഹരതി സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ, ബ്യാപാദപ്പദോസാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഥിനമിദ്ധം 41 പഹായ വിഗതഥിനമിദ്ധോ വിഹരതി ആലോകസഞ്ഞീ സതോ സമ്പജാനോ, ഥിനമിദ്ധാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചം പഹായ അനുദ്ധതോ വിഹരതി അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ, ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചാ ചിത്തം പരിസോധേതി. വിചികിച്ഛം പഹായ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഹരതി അകഥംകഥീ കുസലേസു ധമ്മേസു, വിചികിച്ഛായ ചിത്തം പരിസോധേതി.

    ‘‘Yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādappadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādappadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ 42 pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

    ൭൧. ‘‘സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ ഏകം ദിസം ഫരിത്വാ വിഹരതി. തഥാ ദുതിയം. തഥാ തതിയം. തഥാ ചതുത്ഥം. ഇതി ഉദ്ധമധോ തിരിയം സബ്ബധി സബ്ബത്തതായ സബ്ബാവന്തം ലോകം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാപജ്ജേന ഫരിത്വാ വിഹരതി. കരുണാസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… മുദിതാസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… ഉപേക്ഖാസഹഗതേന ചേതസാ ഏകം ദിസം ഫരിത്വാ വിഹരതി. തഥാ ദുതിയം. തഥാ തതിയം. തഥാ ചതുത്ഥം. ഇതി ഉദ്ധമധോ തിരിയം സബ്ബധി സബ്ബത്തതായ സബ്ബാവന്തം ലോകം ഉപേക്ഖാസഹഗതേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാപജ്ജേന ഫരിത്വാ വിഹരതി.

    71. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ. യദി ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ വാ ഹോതി അപരിസുദ്ധാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ ഹോതി നോ അപരിസുദ്ധാ, അഗ്ഗപ്പത്താ ച സാരപ്പത്താ ചാ’’തി. ‘‘ന ഖോ, നിഗ്രോധ, ഏത്താവതാ തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച; അപി ച ഖോ തചപ്പത്താ ഹോതീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho tacappattā hotī’’ti.

    പരിസുദ്ധഫേഗ്ഗുപ്പത്തകഥാ

    Parisuddhaphegguppattakathā

    ൭൨. ‘‘കിത്താവതാ പന, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച? സാധു മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ തപോജിഗുച്ഛായ അഗ്ഗഞ്ഞേവ പാപേതു, സാരഞ്ഞേവ പാപേതൂ’’തി. ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി. കഥഞ്ച, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി…പേ॰… യതോ ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി, അദും ചസ്സ ഹോതി തപസ്സിതായ. സോ അഭിഹരതി നോ ഹീനായാവത്തതി. സോ വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി…പേ॰… സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… കരുണാസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… മുദിതാസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… ഉപേക്ഖാസഹഗതേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാപജ്ജേന ഫരിത്വാ വിഹരതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ – ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം, തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി.

    72. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ, tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ, യദി ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ വാ ഹോതി അപരിസുദ്ധാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ ഹോതി, നോ അപരിസുദ്ധാ, അഗ്ഗപ്പത്താ ച സാരപ്പത്താ ചാ’’തി. ‘‘ന ഖോ, നിഗ്രോധ, ഏത്താവതാ തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച; അപി ച ഖോ ഫേഗ്ഗുപ്പത്താ ഹോതീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti, no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti. ‘‘Na kho, nigrodha, ettāvatā tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca; api ca kho phegguppattā hotī’’ti.

    പരിസുദ്ധഅഗ്ഗപ്പത്തസാരപ്പത്തകഥാ

    Parisuddhaaggappattasārappattakathā

    ൭൩. ‘‘കിത്താവതാ പന, ഭന്തേ, തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച? സാധു മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ തപോജിഗുച്ഛായ അഗ്ഗഞ്ഞേവ പാപേതു, സാരഞ്ഞേവ പാപേതൂ’’തി. ‘‘ഇധ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി. കഥഞ്ച, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി…പേ॰… യതോ ഖോ, നിഗ്രോധ, തപസ്സീ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി, അദും ചസ്സ ഹോതി തപസ്സിതായ. സോ അഭിഹരതി നോ ഹീനായാവത്തതി. സോ വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി…പേ॰… സോ ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ…പേ॰… ഉപേക്ഖാസഹഗതേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാപജ്ജേന ഫരിത്വാ വിഹരതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ…പേ॰… ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ, യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ, യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി.

    73. ‘‘Kittāvatā pana, bhante, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca? Sādhu me, bhante, bhagavā tapojigucchāya aggaññeva pāpetu, sāraññeva pāpetū’’ti. ‘‘Idha, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti…pe… yato kho, nigrodha, tapassī cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti, aduṃ cassa hoti tapassitāya. So abhiharati no hīnāyāvattati. So vivittaṃ senāsanaṃ bhajati…pe… so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ, യദി ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ വാ ഹോതി അപരിസുദ്ധാ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ തപോജിഗുച്ഛാ പരിസുദ്ധാ ഹോതി നോ അപരിസുദ്ധാ, അഗ്ഗപ്പത്താ ച സാരപ്പത്താ ചാ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha, yadi evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā vā hoti aparisuddhā vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante tapojigucchā parisuddhā hoti no aparisuddhā, aggappattā ca sārappattā cā’’ti.

    ൭൪. ‘‘ഏത്താവതാ ഖോ, നിഗ്രോധ, തപോജിഗുച്ഛാ അഗ്ഗപ്പത്താ ച ഹോതി സാരപ്പത്താ ച. ഇതി ഖോ, നിഗ്രോധ 43, യം മം ത്വം അവചാസി – ‘കോ നാമ സോ, ഭന്തേ, ഭഗവതോ ധമ്മോ, യേന ഭഗവാ സാവകേ വിനേതി, യേന ഭഗവതാ സാവകാ വിനീതാ അസ്സാസപ്പത്താ പടിജാനന്തി അജ്ഝാസയം ആദിബ്രഹ്മചരിയ’ന്തി. ഇതി ഖോ തം, നിഗ്രോധ, ഠാനം ഉത്തരിതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച, യേനാഹം സാവകേ വിനേമി, യേന മയാ സാവകാ വിനീതാ അസ്സാസപ്പത്താ പടിജാനന്തി അജ്ഝാസയം ആദിബ്രഹ്മചരിയ’’ന്തി.

    74. ‘‘Ettāvatā kho, nigrodha, tapojigucchā aggappattā ca hoti sārappattā ca. Iti kho, nigrodha 44, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘ko nāma so, bhante, bhagavato dhammo, yena bhagavā sāvake vineti, yena bhagavatā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’nti. Iti kho taṃ, nigrodha, ṭhānaṃ uttaritarañca paṇītatarañca, yenāhaṃ sāvake vinemi, yena mayā sāvakā vinītā assāsappattā paṭijānanti ajjhāsayaṃ ādibrahmacariya’’nti.

    ഏവം വുത്തേ, തേ പരിബ്ബാജകാ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അഹേസും – ‘‘ഏത്ഥ മയം അനസ്സാമ സാചരിയകാ, ന മയം ഇതോ ഭിയ്യോ ഉത്തരിതരം പജാനാമാ’’തി.

    Evaṃ vutte, te paribbājakā unnādino uccāsaddamahāsaddā ahesuṃ – ‘‘ettha mayaṃ anassāma sācariyakā, na mayaṃ ito bhiyyo uttaritaraṃ pajānāmā’’ti.

    നിഗ്രോധസ്സ പജ്ഝായനം

    Nigrodhassa pajjhāyanaṃ

    ൭൫. യദാ അഞ്ഞാസി സന്ധാനോ ഗഹപതി – ‘‘അഞ്ഞദത്ഥു ഖോ ദാനിമേ അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ ഭഗവതോ ഭാസിതം സുസ്സൂസന്തി, സോതം ഓദഹന്തി, അഞ്ഞാചിത്തം ഉപട്ഠാപേന്തീ’’തി. അഥ 45 നിഗ്രോധം പരിബ്ബാജകം ഏതദവോച – ‘‘ഇതി ഖോ, ഭന്തേ നിഗ്രോധ, യം മം ത്വം അവചാസി – ‘യഗ്ഘേ, ഗഹപതി, ജാനേയ്യാസി, കേന സമണോ ഗോതമോ സദ്ധിം സല്ലപതി, കേന സാകച്ഛം സമാപജ്ജതി, കേന പഞ്ഞാവേയ്യത്തിയം സമാപജ്ജതി, സുഞ്ഞാഗാരഹതാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഞാ, അപരിസാവചരോ സമണോ ഗോതമോ നാലം സല്ലാപായ, സോ അന്തമന്താനേവ സേവതി; സേയ്യഥാപി നാമ ഗോകാണാ പരിയന്തചാരിനീ അന്തമന്താനേവ സേവതി. ഏവമേവ സുഞ്ഞാഗാരഹതാ സമണസ്സ ഗോതമസ്സ പഞ്ഞാ, അപരിസാവചരോ സമണോ ഗോതമോ നാലം സല്ലാപായ; സോ അന്തമന്താനേവ സേവതി; ഇങ്ഘ, ഗഹപതി, സമണോ ഗോതമോ ഇമം പരിസം ആഗച്ഛേയ്യ, ഏകപഞ്ഹേനേവ നം സംസാദേയ്യാമ, തുച്ഛകുമ്ഭീവ നം മഞ്ഞേ ഓരോധേയ്യാമാ’തി. അയം ഖോ സോ, ഭന്തേ, ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഇധാനുപ്പത്തോ, അപരിസാവചരം പന നം കരോഥ, ഗോകാണം പരിയന്തചാരിനിം കരോഥ, ഏകപഞ്ഹേനേവ നം സംസാദേഥ, തുച്ഛകുമ്ഭീവ നം ഓരോധേഥാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ തുണ്ഹീഭൂതോ മങ്കുഭൂതോ പത്തക്ഖന്ധോ അധോമുഖോ പജ്ഝായന്തോ അപ്പടിഭാനോ നിസീദി.

    75. Yadā aññāsi sandhāno gahapati – ‘‘aññadatthu kho dānime aññatitthiyā paribbājakā bhagavato bhāsitaṃ sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññācittaṃ upaṭṭhāpentī’’ti. Atha 46 nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘iti kho, bhante nigrodha, yaṃ maṃ tvaṃ avacāsi – ‘yagghe, gahapati, jāneyyāsi, kena samaṇo gotamo saddhiṃ sallapati, kena sākacchaṃ samāpajjati, kena paññāveyyattiyaṃ samāpajjati, suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya, so antamantāneva sevati; seyyathāpi nāma gokāṇā pariyantacārinī antamantāneva sevati. Evameva suññāgārahatā samaṇassa gotamassa paññā, aparisāvacaro samaṇo gotamo nālaṃ sallāpāya; so antamantāneva sevati; iṅgha, gahapati, samaṇo gotamo imaṃ parisaṃ āgaccheyya, ekapañheneva naṃ saṃsādeyyāma, tucchakumbhīva naṃ maññe orodheyyāmā’ti. Ayaṃ kho so, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho idhānuppatto, aparisāvacaraṃ pana naṃ karotha, gokāṇaṃ pariyantacāriniṃ karotha, ekapañheneva naṃ saṃsādetha, tucchakumbhīva naṃ orodhethā’’ti. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdi.

    ൭൬. അഥ ഖോ ഭഗവാ നിഗ്രോധം പരിബ്ബാജകം തുണ്ഹീഭൂതം മങ്കുഭൂതം പത്തക്ഖന്ധം അധോമുഖം പജ്ഝായന്തം അപ്പടിഭാനം വിദിത്വാ നിഗ്രോധം പരിബ്ബാജകം ഏതദവോച – ‘‘സച്ചം കിര, നിഗ്രോധ, ഭാസിതാ തേ ഏസാ വാചാ’’തി? ‘‘സച്ചം , ഭന്തേ, ഭാസിതാ മേ ഏസാ വാചാ, യഥാബാലേന യഥാമൂള്ഹേന യഥാഅകുസലേനാ’’തി. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, നിഗ്രോധ. കിന്തി തേ സുതം പരിബ്ബാജകാനം വുഡ്ഢാനം മഹല്ലകാനം ആചരിയപാചരിയാനം ഭാസമാനാനം – ‘യേ തേ അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ, ഏവം സു തേ ഭഗവന്തോ സംഗമ്മ സമാഗമ്മ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അനേകവിഹിതം തിരച്ഛാനകഥം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – രാജകഥം ചോരകഥം…പേ॰… ഇതിഭവാഭവകഥം ഇതി വാ. സേയ്യഥാപി ത്വം ഏതരഹി സാചരിയകോ. ഉദാഹു, ഏവം സു തേ ഭഗവന്തോ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി പടിസേവന്തി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനി, സേയ്യഥാപാഹം ഏതരഹീ’തി.

    76. Atha kho bhagavā nigrodhaṃ paribbājakaṃ tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhānaṃ viditvā nigrodhaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, nigrodha, bhāsitā te esā vācā’’ti? ‘‘Saccaṃ , bhante, bhāsitā me esā vācā, yathābālena yathāmūḷhena yathāakusalenā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, nigrodha. Kinti te sutaṃ paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, evaṃ su te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā. Seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyako. Udāhu, evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpāhaṃ etarahī’ti.

    ‘‘സുതം മേതം, ഭന്തേ. പരിബ്ബാജകാനം വുഡ്ഢാനം മഹല്ലകാനം ആചരിയപാചരിയാനം ഭാസമാനാനം – ‘യേ തേ അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ , ന ഏവം സു 47 തേ ഭഗവന്തോ സംഗമ്മ സമാഗമ്മ ഉന്നാദിനോ ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദാ അനേകവിഹിതം തിരച്ഛാനകഥം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – രാജകഥം ചോരകഥം…പേ॰… ഇതിഭവാഭവകഥം ഇതി വാ, സേയ്യഥാപാഹം ഏതരഹി സാചരിയകോ. ഏവം സു തേ ഭഗവന്തോ അരഞ്ഞവനപത്ഥാനി പന്താനി സേനാസനാനി പടിസേവന്തി അപ്പസദ്ദാനി അപ്പനിഗ്ഘോസാനി വിജനവാതാനി മനുസ്സരാഹസ്സേയ്യകാനി പടിസല്ലാനസാരുപ്പാനി, സേയ്യഥാപി ഭഗവാ ഏതരഹീ’’’തി.

    ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante. Paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , na evaṃ su 48 te bhagavanto saṃgamma samāgamma unnādino uccāsaddamahāsaddā anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… itibhavābhavakathaṃ iti vā, seyyathāpāhaṃ etarahi sācariyako. Evaṃ su te bhagavanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti appasaddāni appanigghosāni vijanavātāni manussarāhasseyyakāni paṭisallānasāruppāni, seyyathāpi bhagavā etarahī’’’ti.

    ‘‘തസ്സ തേ, നിഗ്രോധ, വിഞ്ഞുസ്സ സതോ മഹല്ലകസ്സ ന ഏതദഹോസി – ‘ബുദ്ധോ സോ ഭഗവാ ബോധായ ധമ്മം ദേസേതി, ദന്തോ സോ ഭഗവാ ദമഥായ ധമ്മം ദേസേതി, സന്തോ സോ ഭഗവാ സമഥായ ധമ്മം ദേസേതി, തിണ്ണോ സോ ഭഗവാ തരണായ ധമ്മം ദേസേതി, പരിനിബ്ബുതോ സോ ഭഗവാ പരിനിബ്ബാനായ ധമ്മം ദേസേതീ’’’തി?

    ‘‘Tassa te, nigrodha, viññussa sato mahallakassa na etadahosi – ‘buddho so bhagavā bodhāya dhammaṃ deseti, danto so bhagavā damathāya dhammaṃ deseti, santo so bhagavā samathāya dhammaṃ deseti, tiṇṇo so bhagavā taraṇāya dhammaṃ deseti, parinibbuto so bhagavā parinibbānāya dhammaṃ desetī’’’ti?

    ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനസച്ഛികിരിയാ

    Brahmacariyapariyosānasacchikiriyā

    ൭൭. ഏവം വുത്തേ, നിഗ്രോധോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അച്ചയോ മം, ഭന്തേ, അച്ചഗമാ യഥാബാലം യഥാമൂള്ഹം യഥാഅകുസലം, യ്വാഹം ഏവം ഭഗവന്തം അവചാസിം. തസ്സ മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ അച്ചയം അച്ചയതോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതു ആയതിം സംവരായാ’’തി. ‘‘തഗ്ഘ ത്വം 49, നിഗ്രോധ, അച്ചയോ അച്ചഗമാ യഥാബാലം യഥാമൂള്ഹം യഥാഅകുസലം, യോ മം ത്വം ഏവം അവചാസി. യതോ ച ഖോ ത്വം, നിഗ്രോധ, അച്ചയം അച്ചയതോ ദിസ്വാ യഥാധമ്മം പടികരോസി, തം തേ മയം പടിഗ്ഗണ്ഹാമ. വുദ്ധി ഹേസാ, നിഗ്രോധ, അരിയസ്സ വിനയേ, യോ അച്ചയം അച്ചയതോ ദിസ്വാ യഥാധമ്മം പടികരോതി ആയതിം സംവരം ആപജ്ജതി. അഹം ഖോ പന, നിഗ്രോധ, ഏവം വദാമി –

    77. Evaṃ vutte, nigrodho paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yvāhaṃ evaṃ bhagavantaṃ avacāsiṃ. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ 50, nigrodha, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yo maṃ tvaṃ evaṃ avacāsi. Yato ca kho tvaṃ, nigrodha, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhi hesā, nigrodha, ariyassa vinaye, yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati. Ahaṃ kho pana, nigrodha, evaṃ vadāmi –

    ‘ഏതു വിഞ്ഞൂ പുരിസോ അസഠോ അമായാവീ ഉജുജാതികോ, അഹമനുസാസാമി അഹം ധമ്മം ദേസേമി. യഥാനുസിട്ഠം തഥാ 51 പടിപജ്ജമാനോ, യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി, തദനുത്തരം ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതി സത്തവസ്സാനി. തിട്ഠന്തു, നിഗ്രോധ, സത്ത വസ്സാനി. ഏതു വിഞ്ഞൂ പുരിസോ അസഠോ അമായാവീ ഉജുജാതികോ, അഹമനുസാസാമി അഹം ധമ്മം ദേസേമി. യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ, യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി, തദനുത്തരം ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതി ഛ വസ്സാനി. പഞ്ച വസ്സാനി… ചത്താരി വസ്സാനി… തീണി വസ്സാനി… ദ്വേ വസ്സാനി… ഏകം വസ്സം. തിട്ഠതു, നിഗ്രോധ, ഏകം വസ്സം. ഏതു വിഞ്ഞൂ പുരിസോ അസഠോ അമായാവീ ഉജുജാതികോ അഹമനുസാസാമി അഹം ധമ്മം ദേസേമി. യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ, യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി, തദനുത്തരം ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതി സത്ത മാസാനി. തിട്ഠന്തു, നിഗ്രോധ, സത്ത മാസാനി… ഛ മാസാനി… പഞ്ച മാസാനി … ചത്താരി മാസാനി… തീണി മാസാനി… ദ്വേ മാസാനി… ഏകം മാസം… അഡ്ഢമാസം. തിട്ഠതു, നിഗ്രോധ, അഡ്ഢമാസോ. ഏതു വിഞ്ഞൂ പുരിസോ അസഠോ അമായാവീ ഉജുജാതികോ, അഹമനുസാസാമി അഹം ധമ്മം ദേസേമി. യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ, യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി, തദനുത്തരം ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതി സത്താഹം’.

    ‘Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā 52 paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattavassāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta vassāni. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati cha vassāni. Pañca vassāni… cattāri vassāni… tīṇi vassāni… dve vassāni… ekaṃ vassaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, ekaṃ vassaṃ. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati satta māsāni. Tiṭṭhantu, nigrodha, satta māsāni… cha māsāni… pañca māsāni … cattāri māsāni… tīṇi māsāni… dve māsāni… ekaṃ māsaṃ… aḍḍhamāsaṃ. Tiṭṭhatu, nigrodha, aḍḍhamāso. Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko, ahamanusāsāmi ahaṃ dhammaṃ desemi. Yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno, yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati sattāhaṃ’.

    പരിബ്ബാജകാനം പജ്ഝായനം

    Paribbājakānaṃ pajjhāyanaṃ

    ൭൮. ‘‘സിയാ ഖോ പന തേ, നിഗ്രോധ, ഏവമസ്സ – ‘അന്തേവാസികമ്യതാ നോ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹാ’തി. ന ഖോ പനേതം, നിഗ്രോധ, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. യോ ഏവ വോ 53 ആചരിയോ, സോ ഏവ വോ ആചരിയോ ഹോതു. സിയാ ഖോ പന തേ, നിഗ്രോധ, ഏവമസ്സ – ‘ഉദ്ദേസാ നോ ചാവേതുകാമോ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹാ’തി. ന ഖോ പനേതം, നിഗ്രോധ , ഏവം ദട്ഠബ്ബം. യോ ഏവ വോ ഉദ്ദേസോ സോ ഏവ വോ ഉദ്ദേസോ ഹോതു. സിയാ ഖോ പന തേ, നിഗ്രോധ, ഏവമസ്സ – ‘ആജീവാ നോ ചാവേതുകാമോ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹാ’തി. ന ഖോ പനേതം, നിഗ്രോധ, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. യോ ഏവ വോ ആജീവോ, സോ ഏവ വോ ആജീവോ ഹോതു. സിയാ ഖോ പന തേ, നിഗ്രോധ, ഏവമസ്സ – ‘യേ നോ ധമ്മാ അകുസലാ അകുസലസങ്ഖാതാ സാചരിയകാനം, തേസു പതിട്ഠാപേതുകാമോ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹാ’തി. ന ഖോ പനേതം, നിഗ്രോധ, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. അകുസലാ ചേവ വോ തേ ധമ്മാ 54 ഹോന്തു അകുസലസങ്ഖാതാ ച സാചരിയകാനം. സിയാ ഖോ പന തേ , നിഗ്രോധ, ഏവമസ്സ – ‘യേ നോ ധമ്മാ കുസലാ കുസലസങ്ഖാതാ സാചരിയകാനം, തേഹി വിവേചേതുകാമോ സമണോ ഗോതമോ ഏവമാഹാ’തി. ന ഖോ പനേതം, നിഗ്രോധ, ഏവം ദട്ഠബ്ബം. കുസലാ ചേവ വോ തേ ധമ്മാ ഹോന്തു കുസലസങ്ഖാതാ ച സാചരിയകാനം. ഇതി ഖ്വാഹം, നിഗ്രോധ, നേവ അന്തേവാസികമ്യതാ ഏവം വദാമി, നപി ഉദ്ദേസാ ചാവേതുകാമോ ഏവം വദാമി, നപി ആജീവാ ചാവേതുകാമോ ഏവം വദാമി, നപി യേ വോ ധമ്മാ 55 അകുസലാ അകുസലസങ്ഖാതാ സാചരിയകാനം, തേസു പതിട്ഠാപേതുകാമോ ഏവം വദാമി, നപി യേ വോ ധമ്മാ 56 കുസലാ കുസലസങ്ഖാതാ സാചരിയകാനം, തേഹി വിവേചേതുകാമോ ഏവം വദാമി. സന്തി ച ഖോ, നിഗ്രോധ, അകുസലാ ധമ്മാ അപ്പഹീനാ സംകിലേസികാ പോനോബ്ഭവികാ 57 സദരാ 58 ദുക്ഖവിപാകാ ആയതിം ജാതിജരാമരണിയാ, യേസാഹം പഹാനായ ധമ്മം ദേസേമി. യഥാപടിപന്നാനം വോ സംകിലേസികാ ധമ്മാ പഹീയിസ്സന്തി, വോദാനീയാ ധമ്മാ അഭിവഡ്ഢിസ്സന്തി, പഞ്ഞാപാരിപൂരിം വേപുല്ലത്തഞ്ച ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സഥാ’’തി.

    78. ‘‘Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘antevāsikamyatā no samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo 59 ācariyo, so eva vo ācariyo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘uddesā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha , evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo uddeso so eva vo uddeso hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ājīvā no cāvetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo eva vo ājīvo, so eva vo ājīvo hotu. Siyā kho pana te, nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Akusalā ceva vo te dhammā 60 hontu akusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Siyā kho pana te , nigrodha, evamassa – ‘ye no dhammā kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo samaṇo gotamo evamāhā’ti. Na kho panetaṃ, nigrodha, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Kusalā ceva vo te dhammā hontu kusalasaṅkhātā ca sācariyakānaṃ. Iti khvāhaṃ, nigrodha, neva antevāsikamyatā evaṃ vadāmi, napi uddesā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ājīvā cāvetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 61 akusalā akusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tesu patiṭṭhāpetukāmo evaṃ vadāmi, napi ye vo dhammā 62 kusalā kusalasaṅkhātā sācariyakānaṃ, tehi vivecetukāmo evaṃ vadāmi. Santi ca kho, nigrodha, akusalā dhammā appahīnā saṃkilesikā ponobbhavikā 63 sadarā 64 dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā, yesāhaṃ pahānāya dhammaṃ desemi. Yathāpaṭipannānaṃ vo saṃkilesikā dhammā pahīyissanti, vodānīyā dhammā abhivaḍḍhissanti, paññāpāripūriṃ vepullattañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’’ti.

    ൭൯. ഏവം വുത്തേ, തേ പരിബ്ബാജകാ തുണ്ഹീഭൂതാ മങ്കുഭൂതാ പത്തക്ഖന്ധാ അധോമുഖാ പജ്ഝായന്താ അപ്പടിഭാനാ നിസീദിംസു യഥാ തം മാരേന പരിയുട്ഠിതചിത്താ. അഥ ഖോ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘സബ്ബേ പിമേ മോഘപുരിസാ ഫുട്ഠാ പാപിമതാ. യത്ര ഹി നാമ ഏകസ്സപി ന ഏവം ഭവിസ്സതി – ‘ഹന്ദ മയം അഞ്ഞാണത്ഥമ്പി സമണേ ഗോതമേ ബ്രഹ്മചരിയം ചരാമ, കിം കരിസ്സതി സത്താഹോ’’’തി? അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉദുമ്ബരികായ പരിബ്ബാജകാരാമേ സീഹനാദം നദിത്വാ വേഹാസം അബ്ഭുഗ്ഗന്ത്വാ ഗിജ്ഝകൂടേ പബ്ബതേ പച്ചുപട്ഠാസി 65. സന്ധാനോ പന ഗഹപതി താവദേവ രാജഗഹം പാവിസീതി.

    79. Evaṃ vutte, te paribbājakā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā nisīdiṃsu yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittā. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘sabbe pime moghapurisā phuṭṭhā pāpimatā. Yatra hi nāma ekassapi na evaṃ bhavissati – ‘handa mayaṃ aññāṇatthampi samaṇe gotame brahmacariyaṃ carāma, kiṃ karissati sattāho’’’ti? Atha kho bhagavā udumbarikāya paribbājakārāme sīhanādaṃ naditvā vehāsaṃ abbhuggantvā gijjhakūṭe pabbate paccupaṭṭhāsi 66. Sandhāno pana gahapati tāvadeva rājagahaṃ pāvisīti.

    ഉദുമ്ബരികസുത്തം നിട്ഠിതം ദുതിയം.

    Udumbarikasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.







    Footnotes:
    1. ദിവാദിവസ്സേവ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    2. divādivasseva (sī. syā. pī.)
    3. ച (സീ॰ പീ॰)
    4. ca (sī. pī.)
    5. അന്തപന്താനേവ (സ്യാ॰)
    6. സംഹരേയ്യാമ (ക॰)
    7. antapantāneva (syā.)
    8. saṃhareyyāma (ka.)
    9. തരോജിഗുച്ഛംസാരോദാ (ക॰)
    10. tarojigucchaṃsārodā (ka.)
    11. ഹത്ഥാവലേഖനോ (സ്യാ॰)
    12. ദ്വാഹികംപി (സീ॰ സ്യാ॰)
    13. ഉഭട്ഠകോപി (സ്യാ॰), ഉബ്ഭട്ഠികോപി (ക॰)
    14. hatthāvalekhano (syā.)
    15. dvāhikaṃpi (sī. syā.)
    16. ubhaṭṭhakopi (syā.), ubbhaṭṭhikopi (ka.)
    17. മദമാപജ്ജതി (സ്യാ॰)
    18. madamāpajjati (syā.)
    19. യം ഹി (സീ॰ പീ॰)
    20. ഗഥിതോ (സീ॰ പീ॰)
    21. yaṃ hi (sī. pī.)
    22. gathito (sī. pī.)
    23. അപസാരേതാ (ക॰)
    24. ബഹുലാജീവോ (സീ॰ പീ॰)
    25. apasāretā (ka.)
    26. bahulājīvo (sī. pī.)
    27. പലാസീ (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    28. palāsī (sī. syā. pī.)
    29. തപോജിഗുച്ഛായ (?)
    30. തപോജിഗുച്ഛായ (?)
    31. ഉപക്കിലേസാ ഹോതി (ക॰)
    32. tapojigucchāya (?)
    33. tapojigucchāya (?)
    34. upakkilesā hoti (ka.)
    35. പപ്പടികപത്താ (ക॰)
    36. pappaṭikapattā (ka.)
    37. അതിപാപേതി (ക॰ സീ॰ പീ॰ ക॰)
    38. ന ഭാവിതമാസിം സതി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    39. atipāpeti (ka. sī. pī. ka.)
    40. na bhāvitamāsiṃ sati (sī. syā. pī.)
    41. ഥീനമിദ്ധം (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    42. thīnamiddhaṃ (sī. syā. pī.)
    43. ഇതി നിഗ്രോധ (സ്യാ॰)
    44. iti nigrodha (syā.)
    45. അഥ നം (ക॰)
    46. atha naṃ (ka.)
    47. നാസ്സു (സീ॰ പീ॰)
    48. nāssu (sī. pī.)
    49. തം (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    50. taṃ (sī. syā. pī.)
    51. യഥാനുസിട്ഠം (?)
    52. yathānusiṭṭhaṃ (?)
    53. തേ (സീ॰ സ്യാ॰)
    54. വോധമ്മാ (ക॰), തേ ധമ്മാ (സ്യാ॰)
    55. നപി യേ ഖോ ധമ്മാ (സീ॰), നപി യേ തേ ധമ്മാ (സ്യാ॰), നപി യേ ച വോ ധമ്മാ (ക॰)
    56. നപി യേ ഖോ ധമ്മാ (സീ॰), നപി യേ തേ ധമ്മാ (സ്യാ॰), നപി യേ ച വോ ധമ്മാ (ക॰)
    57. പോനോഭവികാ (ക॰)
    58. സദ്ദരാ (പീ॰ ക॰), സദരഥാ (സ്യാ॰ ക॰)
    59. te (sī. syā.)
    60. vodhammā (ka.), te dhammā (syā.)
    61. napi ye kho dhammā (sī.), napi ye te dhammā (syā.), napi ye ca vo dhammā (ka.)
    62. napi ye kho dhammā (sī.), napi ye te dhammā (syā.), napi ye ca vo dhammā (ka.)
    63. ponobhavikā (ka.)
    64. saddarā (pī. ka.), sadarathā (syā. ka.)
    65. പച്ചുട്ഠാസി (സീ॰ സ്യാ॰ പീ॰)
    66. paccuṭṭhāsi (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൨. ഉദുമ്ബരികസുത്തവണ്ണനാ • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൨. ഉദുമ്ബരികസുത്തവണ്ണനാ • 2. Udumbarikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact