| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੩੭. ਉਗ੍ਗਹਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
37. Uggahaniddesavaṇṇanā
੨੮੧. ਪੁਗ੍ਗਲ-ਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤੇ ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਗਹਣਸਮ੍ਭવੋ ਸਿਯਾਤਿ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞ-ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ। ਸਤਿ ਸਮ੍ਭવੇ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰੇ વਿਸੇਸਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤੀਤਿ। ਦਸਭੇਦਮ੍ਪਿ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਮੁਤ੍ਤਾ ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸਙ੍ਖੋ ਸਿਲਾ ਪવਾਲ਼ਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੫੦੬) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ ਦਸਭੇਦਮ੍ਪਿ ਰਤਨਂ। ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ।
281. Puggala-saddamatte payutte attanopi gahaṇasambhavo siyāti byabhicāratthaṃ añña-saddappayogo. Sati sambhave byabhicāre visesanaṃ sātthakaṃ hotīti. Dasabhedampi ratananti ‘‘muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅko masāragalla’’nti (pāci. 506) evaṃ vuttaṃ dasabhedampi ratanaṃ. Uggaṇhantassāti gaṇhantassa sampaṭicchantassa.
੨੮੨-੩. ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍વੀਸੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤੇਸੂਤਿ ਤੇਸੁ ਦਸਸੁ ਮਜ੍ਝੇ। ਦ੍વੀਸੂਤਿ ਰਜਤਜਾਤਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੂਸੁ। ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨવਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਸੇਸੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅવਸੇਸੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਗਣਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਞ੍ਚ ਅਨਾਮਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਚੇਤ੍ਯਸ੍ਸ ਨવਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਚ ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਂ। ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਂ ਆਮਸਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਂ વਾ ਹਤ੍ਥੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਮ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਮਯ੍ਹਮੇવ વਾ ਹਤ੍ਥੇ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੇવਲਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ વਦਤਿ, વਟ੍ਟਤਿ। ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਾਯ ਚ ਦਿਨ੍ਨਂ ਯੇਨ ਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਂ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਸਂ ਚੀવਰਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੀવਰੇਯੇવ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਚੀવਰੇਨ ਤਾਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਦਤ੍ਥਾਯਪਿ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ। ਏਸ ਨਯੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ। ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਗਰੁਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ, ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਜਗ੍ਗਨਤ੍ਥਂ ਮੂਲਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ।
282-3. Tesu attatthaṃ uggaṇhantassa dvīsu nissaggīti sambandho. Tesūti tesu dasasu majjhe. Dvīsūti rajatajātarūpasaṅkhātesu dvīsu nissaggiyavatthūsu. Attatthanti iminā navakammādīnaṃ pañcannaṃ atthāya dukkaṭanti dīpeti. Sesesu dukkaṭanti avasesesu aṭṭhasu sabbesampi atthāya uggaṇhantassa dukkaṭanti attho. Gaṇañca saṅghañca puggalañca anāmasitvā ‘‘cetyassa navakammassa dammī’’ti vutte ca na paṭikkhipeti sambandhanīyaṃ. Na paṭikkhipeti iminā saṅghādiṃ āmasitvā vutte paṭikkhipanaṃ dīpeti. Paṭikkhitte ‘‘kappiyakārakānaṃ vā hatthe bhavissati, mama purisānaṃ mayhameva vā hatthe bhavissati, kevalaṃ tumhe paccaye paribhuñjathā’’ti vadati, vaṭṭati. Catupaccayatthāya ca dinnaṃ yena yena attho hoti, tadatthaṃ upanetabbaṃ. Tesaṃ cīvaratthāya dinnaṃ cīvareyeva upanetabbaṃ. Sace cīvarena tādiso attho natthi, piṇḍapātādīhi saṅgho kilamati, saṅghasuṭṭhutāya apaloketvā tadatthāyapi upanetabbaṃ. Esa nayo piṇḍapātagilānapaccayatthāya dinnepi. Senāsanatthāya dinnaṃ pana garubhaṇḍattā tattheva upanetabbaṃ, senāsanesu nassantesu jagganatthaṃ mūlacchejjaṃ akatvā avissajjetvā yāpanamattaṃ paribhuñjitabbaṃ.
੨੮੪. ਖੇਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੂਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਖੇਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣવਿਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨਂ। વਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਅਪਰਣ੍ਣਉਚ੍ਛੁਫਲਾਦੀਨਂ વਿਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਦਾਸਪਸ੍વਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਦਾਸਪਸੁਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਫਲਾਰਾਮਾਦਿਕਂ। ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯੇਨ ਕਮੇਨ ਚ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਪ੍ਪਿਯੇਨ ਕਮੇਨ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ-ਸਦ੍ਦੋ વੋਹਾਰਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿવਚਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰਕ੍ਕਮੇਨੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
284. Khettādīnaṃ kesañci dukkaṭavatthūnaṃ sampaṭicchanūpāyaṃ dassetuṃ ‘‘khetta’’ntiādi vuttaṃ. Tattha khettanti pubbaṇṇaviruhanaṭṭhānaṃ. Vatthunti aparaṇṇaucchuphalādīnaṃ viruhanaṭṭhānaṃ. Dāsapasvādikanti dāsapasupupphārāmaphalārāmādikaṃ. Paṭikkhipitvā kappiyena kamena ca gaṇheyyāti sambandho. Kappiyena kamena cāti ettha kama-saddo vohārappaṭipāṭivacano, tasmā paresaṃ attano ca kappiyavohārakkamenevāti attho.
ਸੋ ਚ ਖੇਤ੍ਤવਤ੍ਥੂਸੁ ਤਾવ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਭੁਞ੍ਜਤੂ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਸੀਮਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ વਾ ਪਰੇਹਿ વੁਤ੍ਤੋ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਉਪਾਸਕ ਮਿਗਪਕ੍ਖਿਨੋ ਏਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਭਯਾ ਸੁਖੇਨ ਜੀવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ વਾ ਤਲ਼ਾਕੇ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨੇવ ‘‘ਉਦਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭਣ੍ਡਕਂ ਧੋવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਿਗਪਕ੍ਖਿਨੋ ਪਿવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਰੇਹਿ વਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਉਪਾਸਕ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ વਾ ਦਾਸੇ ‘‘ਆਰਾਮਿਕਂ ਦਮ੍ਮਿ, વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਕਰਂ ਦਮ੍ਮਿ, ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વਾ ਪਸੂਸੁ ‘‘ਪਞ੍ਚਗੋਰਸਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਰਾਮੇ ‘‘વਨਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਚੇ ਪਨ ਕੋਚਿ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯવੋਹਾਰੇਨ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ વਾ ਕਾਰੇਤਿ વਾ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮੇવ। ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਾਰਾਪਿਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਯੋਗਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਿਸ੍ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਗਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ વਿਯ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਭੋਜਨਂ વਿਯ ਚ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮੇવ।
So ca khettavatthūsu tāva ‘‘cattāro paccaye paribhuñjathā’’ti vā ‘‘kappiyakārakānaṃ hatthe bhavissatī’’ti vā ‘‘saṅgho kappiyabhaṇḍaṃ bhuñjatū’’ti vā ‘‘sīmaṃ demā’’ti vā parehi vutto, ‘‘sādhu, upāsaka migapakkhino ettha nibbhayā sukhena jīvissantī’’ti attanā vā taḷāke yathāvutteneva ‘‘udakaṃ paribhuñjissanti, bhaṇḍakaṃ dhovissanti, migapakkhino pivissantī’’ti parehi vā ‘‘sādhu, upāsaka, saṅgho pānīyaṃ pivissatī’’tiādinā attanā vā dāse ‘‘ārāmikaṃ dammi, veyyāvaccakaraṃ dammi, kappiyakārakaṃ dammī’’ti vā pasūsu ‘‘pañcagorasaparibhogatthāya dammī’’ti ārāme ‘‘vanaṃ dammī’’ti evamādinā vutto veditabbo. Sace pana koci abyatto akappiyavohārena khettādiṃ paṭiggaṇhāti vā kāreti vā, taṃ bhikkhūhi na paribhuñjitabbaṃ, taṃ nissāya laddhaṃ kappiyabhaṇḍampi akappiyameva. Abyattena pana lajjībhikkhunā kārāpitesu kiñcāpi paṭiggahaṇaṃ kappiyaṃ, bhikkhussa payogapaccayā uppannena missattā visagatapiṇḍapāto viya, akappiyamaṃsabhojanaṃ viya ca dubbinibbhogaṃ hoti, sabbesaṃ akappiyameva.
੨੮੫-੬. ਨવ…ਪੇ॰… ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਅਨવੇ ਮਤ੍ਤਿਕੁਦ੍ਧਾਰਣਞ੍ਚ ਬਨ੍ਧੋ ਚ ਆਲ਼ਿਯਾ ਥਿਰਕਾਰੋ ਚ ਅਨવੇ ਕੇਦਾਰੇ ਅਤਿਰੇਕਭਾਗਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਨવੇ ਚ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਾਗੇ ਸਸ੍ਸੇ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਕਹਾਪਣੁਟ੍ਠਾਪਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਮਾਤਿਕਾ ਚ ਕੇਦਾਰੋ ਚ ਤਲ਼ਾਕੋ ਚਾਤਿ ਦ੍વਨ੍ਦੋ ਮਾਤਿਕ…ਪੇ॰… ਤਲ਼ਾਕਾ। ਤੇਸਂ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਸਮਾਸੋ। ਅਨવੇਤਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪੁਰਾਣਤਲ਼ਾਕੇ। ਉਦਕવਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਬਨ੍ਧੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਬਨ੍ਧੋ। ਪੋਰਾਣਕੇਦਾਰੇ ਨਿਯਮਿਤਪਕਤਿਭਾਗਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਅਨવੇ’’ਤਿ। ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਾਗੇਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਏਤ੍ਤਕੋ ਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਾਗੇ।
285-6. Nava…pe… kiriyā ca anave mattikuddhāraṇañca bandho ca āḷiyā thirakāro ca anave kedāre atirekabhāgaggahaṇañca nave ca aparicchinnabhāge sasse ‘‘ettake dethā’’ti kahāpaṇuṭṭhāpanañcāti sabbesampi akappiyanti sambandho. Mātikā ca kedāro ca taḷāko cāti dvando mātika…pe… taḷākā. Tesaṃ kiriyāti samāso. Anaveti catupaccayavasena paṭiggahite purāṇataḷāke. Udakavasena paṭiggahite pana suddhacittānaṃ vaṭṭati. Bandhoti pāḷiyā bandho. Porāṇakedāre niyamitapakatibhāgattā āha ‘‘anave’’ti. Aparicchinnabhāgeti ‘‘ettake bhūmibhāge ettako bhāgo dātabbo’’ti evaṃ aparicchinnabhāge.
੨੮੭-੯. ‘‘ਕਸ વਪ੍ਪ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿਂ ਅવਤ੍વਾ ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਏਤ੍ਤਕੋ ਭਾਗੋ ਦੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਭੂਮਿਂ વਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇવੇਤਮਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅવਧਾਰਣੇ। ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸੇવ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਭੂਮਿਤੋ ਲਦ੍ਧਧਞ੍ਞਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਸਸ੍ਸਂ ਕਤਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਏવਂ વਦਨ੍ਤੇ ਪਮਾਣਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਦਣ੍ਡਰਜ੍ਜੁਭਿ ਮਿਨਨੇ વਾ ਖਲੇ ਠਤ੍વਾ ਰਕ੍ਖਣੇ વਾ ਤਂ ਨੀਹਰਾਪਨੇ વਾ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਦਿਪਟਿਸਾਮਨੇ વਾ ਏਤਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਂ। ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ ਚਾਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ ਚ। ਕਤਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤਂ। વਦਨ੍ਤੇવਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਸ੍ਸਕੇ વਦਨ੍ਤੇ। ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਨੀਹਰਾਪਨੇਤਿ ਖਲਤੋ ਗੇਹਸ੍ਸ ਨੀਹਰਾਪਨੇ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਮਿਤਲਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਾਦਿਕਂ। ਤਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਮਾਨਕਰਕ੍ਖਕਾਦਿਨੋ ਏવ। ਅਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਸੇવੇਤਮਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ।
287-9. ‘‘Kasa vappa’’ iccādiṃ avatvā ca ‘‘ettakāya bhūmiyā ettako bhāgo deyyo’’ti bhūmiṃ vā patiṭṭhāpeti, tassevetamakappiyanti sambandho. Ca-saddo avadhāraṇe. Patiṭṭhāpetīti yo bhikkhu patiṭṭhāpeti. Tassevāti tassa patiṭṭhāpakabhikkhusseva. Etanti patiṭṭhāpitabhūmito laddhadhaññaṃ ‘‘ettake bhūmibhāge sassaṃ kataṃ, ettakaṃ gaṇhathā’’ti evaṃ vadante pamāṇagaṇhanatthaṃ daṇḍarajjubhi minane vā khale ṭhatvā rakkhaṇe vā taṃ nīharāpane vā koṭṭhāgārādipaṭisāmane vā etaṃ tasseva akappiyanti sambandhanīyaṃ. Patiṭṭhāpeti cāti so bhikkhu patiṭṭhāpeti ca. Katanti amhehi kataṃ. Vadantevanti evaṃ kassake vadante. Pamāṇanti bhūmippamāṇaṃ. Nīharāpaneti khalato gehassa nīharāpane. Etanti mitaladdharakkhitādikaṃ. Tassevāti mānakarakkhakādino eva. Apubbassa anuppāditattā aññesaṃ kappatīti āha ‘‘tassevetamakappiya’’nti.
੨੯੦. ਪਟਿਸਾਮਨਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨਾਹ ‘‘ਪਟਿਸਾਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਪਿਤਾ ਚ ਮਾਤਾ ਚ ਪਿਤਰੋ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ। ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ વਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਾਤੁਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਤਾਲਪਣ੍ਣਮ੍ਪਿ। ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸੀਸੇਨਾਤਿ ਸੀਸਙ੍ਗਮਿવ ਪਧਾਨਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ‘‘ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਧ ਉਪਚਾਰવਸੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸਦ੍ਦੋਪਿ ਭਾવਪ੍ਪਧਾਨੋ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਂ ਸੀਸਂ ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ વਿਸੇਸਨਪਰਪਦੇ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯੋ, ਤੇਨ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਧਾਨਕਰਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
290. Paṭisāmanappasaṅgenāha ‘‘paṭisāmeyyā’’tiādi. Pitusantakampi gihisantakaṃ yaṃ kiñcīti sambandho. Pitusantakanti pitā ca mātā ca pitaro, tesaṃ santakaṃ. Gihisantakanti iminā pañcannaṃ sahadhammikānaṃ santakaṃ yaṃ kiñci parikkhāraṃ paṭisāmetuṃ vaṭṭatīti dīpeti. Yaṃ kiñcīti kappiyaṃ akappiyaṃ vā antamaso mātukaṇṇapiḷandhanatālapaṇṇampi. Bhaṇḍāgārikasīsenāti sīsaṅgamiva padhānaṃ yaṃ kiñci ‘‘sīsa’’nti idha upacāravasena vuccati, tathā bhaṇḍāgārikasaddopi bhāvappadhāno, bhaṇḍāgāriko bhaṇḍāgārikattaṃ sīsaṃ padhānanti visesanaparapade kammadhārayo, tena, bhaṇḍāgārikattassa padhānakaraṇenāti attho.
੨੯੧-੨. ਅવਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਾਮਿਯਨ੍ਤਿ ਅવਸ੍ਸਂ ਸਙ੍ਗੋਪੇਤਬ੍ਬਂ। વੁਤ੍ਤੇਪੀਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ વੁਤ੍ਤੇਪਿ।
291-2.Avassaṃ paṭisāmiyanti avassaṃ saṅgopetabbaṃ. Vuttepīti mātāpitūhi vuttepi.
੨੯੩-੪. વਡ੍ਢਕਿਆਦਯੋ વਾ ਰਾਜવਲ੍ਲਭਾ વਾ ‘‘ਸਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ વਾ ਸਯਨਭਣ੍ਡਂ વਾ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍વਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਯਦਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦਤੋਪਿ ਭਯਾਪਿ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ વਾਸਿਫਰਸੁਆਦਿਉਪਕਰਣਭਣ੍ਡਂ। ਛਨ੍ਦਤੋਪਿ ਭਯਾਪੀਤਿ વਡ੍ਢਕਿਆਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦੇਨ, ਰਾਜવਲ੍ਲਭੇਸੁ ਭਯੇਨ।
293-4. Vaḍḍhakiādayo vā rājavallabhā vā ‘‘sakaṃ parikkhāraṃ vā sayanabhaṇḍaṃ vā paṭisāmetvā dehī’’ti yadi vadanti, chandatopi bhayāpi na kareyyāti yojanā. Parikkhāranti vāsipharasuādiupakaraṇabhaṇḍaṃ. Chandatopi bhayāpīti vaḍḍhakiādīsu chandena, rājavallabhesu bhayena.
੨੯੫-੬. ਪਟਿਸਾਮਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਸਙ੍ਕਨ੍ਤੀਤਿ ਯਾਦਿਸੇ ਪਦੇਸੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ વਾ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ વਾ ਗਹਿਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਕਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸੇ વਿਹਾਰਾવਸਥਸ੍ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਯੋਜਨੀਯਂ। વਿਹਾਰਾવਸਥਸ੍ਸਾਤਿ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚ ਆવਸਥਸ੍ਸ ਚ। ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਦਸવਿਧਂ ਰਤਨਂ। ਰਤ੍ਨਸਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥਾਦਿਕਂ। ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਾਮਿਕੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਦਾਤੁਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਹਾਪਣਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾਨੁਰੂਪੇਨ ਮਤ੍ਤਿਕਲਞ੍ਛਨਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ વਾ ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ। ਗਹੇਤ੍વਾਨਾਤਿ ਤਾਦਿਸੇ ਅਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾવ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਤਾਦਿਸੇਤਿ ਰਤਨੇ વਾ ਰਤਨਸਮ੍ਮਤੇ વਾ ਸਤਿ। ਸਾਮਿਕਾਨਾਗਮਂ ਞਤ੍વਾਤਿ ਯਦਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨਿਸੀਦਿਯ ਪਚ੍ਛਾ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਗਮਨਂ વਿਞ੍ਞਾਯ। ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਰਤਨਸਮ੍ਮਤੇ ਪਂਸੁਕੂਲਗ੍ਗਹਣਂ ਰਤਨੇ ਨਿਰੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਗਮਨਨ੍ਤਿ ਏવਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ।
295-6. Paṭisāmituṃ vaṭṭatīti yojetabbaṃ. Saṅkantīti yādise padese ‘‘bhikkhūhi vā sāmaṇerehi vā gahitaṃ bhavissatī’’ti saṅkaṃ uppādenti, tādise vihārāvasathassantoti yojanīyaṃ. Vihārāvasathassāti vihārassa ca āvasathassa ca. Ratananti dasavidhaṃ ratanaṃ. Ratnasammatanti vatthādikaṃ. Nikkhipeyyāti sāmike diṭṭhe niyametvā dātuṃ ‘‘ettakā kahāpaṇā’’tiādinānurūpena mattikalañchanādinimittena vā saññāṇaṃ katvā nikkhipeyya. Gahetvānāti tādise asati attanāva gahetvā. Tādiseti ratane vā ratanasammate vā sati. Sāmikānāgamaṃ ñatvāti yadi attani āsaṅkanti, maggā okkamma nisīdiya pacchā sāmikānaṃ anāgamanaṃ viññāya. Patirūpanti ratanasammate paṃsukūlaggahaṇaṃ ratane nirussukkagamananti evarūpaṃ bhikkhūnaṃ anurūpanti.
ਉਗ੍ਗਹਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Uggahaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
