Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੫. ਉਜ੍ਜਯਸੁਤ੍ਤਂ
5. Ujjayasuttaṃ
੫੫. ਅਥ ਖੋ ਉਜ੍ਜਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਉਜ੍ਜਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪવਾਸਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ। ਤੇਸਂ ਨੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ – ਯੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਹਿਤਾਯ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਹਿਤਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ।
55. Atha kho ujjayo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho ujjayo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayaṃ, bho gotama, pavāsaṃ gantukāmā. Tesaṃ no bhavaṃ gotamo amhākaṃ tathā dhammaṃ desetu – ye amhākaṃ assu dhammā diṭṭhadhammahitāya, diṭṭhadhammasukhāya, samparāyahitāya, samparāyasukhāyā’’ti.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਹਿਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਾਯ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਦਾ , ਆਰਕ੍ਖਸਮ੍ਪਦਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਮਜੀવਿਤਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਨ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ – ਯਦਿ ਕਸਿਯਾ, ਯਦਿ વਣਿਜ੍ਜਾਯ, ਯਦਿ ਗੋਰਕ੍ਖੇਨ, ਯਦਿ ਇਸ੍ਸਤ੍ਤੇਨ, ਯਦਿ ਰਾਜਪੋਰਿਸੇਨ, ਯਦਿ ਸਿਪ੍ਪਞ੍ਞਤਰੇਨ – ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ ਅਨਲਸੋ, ਤਤ੍ਰੁਪਾਯਾਯ વੀਮਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਲਂ ਕਾਤੁਂ ਅਲਂ ਸਂવਿਧਾਤੁਂ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Cattārome, brāhmaṇa, dhammā kulaputtassa diṭṭhadhammahitāya saṃvattanti, diṭṭhadhammasukhāya. Katame cattāro? Uṭṭhānasampadā , ārakkhasampadā, kalyāṇamittatā, samajīvitā. Katamā ca, brāhmaṇa, uṭṭhānasampadā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto yena kammaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi kasiyā, yadi vaṇijjāya, yadi gorakkhena, yadi issattena, yadi rājaporisena, yadi sippaññatarena – tattha dakkho hoti analaso, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, uṭṭhānasampadā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਰਕ੍ਖਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਨવੀਰਿਯਾਧਿਗਤਾ, ਬਾਹਾਬਲਪਰਿਚਿਤਾ, ਸੇਦਾવਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਧਮ੍ਮਲਦ੍ਧਾ। ਤੇ ਆਰਕ੍ਖੇਨ ਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ – ‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਇਮੇ ਭੋਗੇ ਨੇવ ਰਾਜਾਨੋ ਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਚੋਰਾ ਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਅਗ੍ਗਿ ਡਹੇਯ੍ਯ, ਨ ਉਦਕਂ વਹੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਦਾਯਾਦਾ ਹਰੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਰਕ੍ਖਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, ārakkhasampadā? Idha, brāhmaṇa, kulaputtassa bhogā honti uṭṭhānavīriyādhigatā, bāhābalaparicitā, sedāvakkhittā, dhammikā dhammaladdhā. Te ārakkhena guttiyā sampādeti – ‘kinti me ime bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi ḍaheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā dāyādā hareyyu’nti. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, ārakkhasampadā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ વਾ ਨਿਗਮੇ વਾ ਪਟਿવਸਤਿ ਤਤ੍ਰ ਯੇ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਗਹਪਤੀ વਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਾ વਾ ਦਹਰਾ વਾ વੁਦ੍ਧਸੀਲਿਨੋ, વੁਦ੍ਧਾ વਾ વੁਦ੍ਧਸੀਲਿਨੋ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ – ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਲ੍ਲਪਤਿ ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ; ਯਥਾਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਯਥਾਰੂਪਾਨਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਯਥਾਰੂਪਾਨਂ ਚਾਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਯਥਾਰੂਪਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, kalyāṇamittatā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati tatra ye te honti – gahapatī vā gahapatiputtā vā daharā vā vuddhasīlino, vuddhā vā vuddhasīlino, saddhāsampannā, sīlasampannā, cāgasampannā, paññāsampannā – tehi saddhiṃ santiṭṭhati sallapati sākacchaṃ samāpajjati; yathārūpānaṃ saddhāsampannānaṃ saddhāsampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ sīlasampannānaṃ sīlasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ cāgasampannānaṃ cāgasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ paññāsampannānaṃ paññāsampadaṃ anusikkhati. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, kalyāṇamittatā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਮਜੀવਿਤਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਮਂ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਨਾਚ੍ਚੋਗਾਲ਼੍ਹਂ ਨਾਤਿਹੀਨਂ – ‘ਏવਂ ਮੇ ਆਯੋ વਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਮੇ વਯੋ ਆਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੁਲਾਧਾਰੋ વਾ ਤੁਲਾਧਾਰਨ੍ਤੇવਾਸੀ વਾ ਤੁਲਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ વਾ ਓਨਤਂ, ਏਤ੍ਤਕੇਨ વਾ ਉਨ੍ਨਤ’ਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਮਂ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਨਾਚ੍ਚੋਗਾਲ਼੍ਹਂ ਨਾਤਿਹੀਨਂ – ‘ਏવਂ ਮੇ ਆਯੋ વਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਮੇ વਯੋ ਆਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਸਚਾਯਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਾਯੋ ਸਮਾਨੋ ਉਲ਼ਾਰਂ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭવਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਉਦੁਮ੍ਬਰਖਾਦੀવਾਯਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਭੋਗੇ ਖਾਦਤੀ’ਤਿ। ਸਚੇ ਪਨਾਯਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਯੋ ਸਮਾਨੋ ਕਸਿਰਂ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭવਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਾਰੋ – ‘ਅਜੇਟ੍ਠਮਰਣਂવਾਯਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਮਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਯਤੋ ਚ ਖੋਯਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ વਯਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਮਂ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਨਾਚ੍ਚੋਗਾਲ਼੍ਹਂ ਨਾਤਿਹੀਨਂ – ‘ਏવਂ ਮੇ ਆਯੋ વਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਮੇ વਯੋ ਆਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਮਜੀવਿਤਾ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, samajīvitā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Seyyathāpi, brāhmaṇa, tulādhāro vā tulādhārantevāsī vā tulaṃ paggahetvā jānāti – ‘ettakena vā onataṃ, ettakena vā unnata’nti; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Sacāyaṃ, brāhmaṇa, kulaputto appāyo samāno uḷāraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro – ‘udumbarakhādīvāyaṃ kulaputto bhoge khādatī’ti. Sace panāyaṃ, brāhmaṇa, kulaputto mahāyo samāno kasiraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro – ‘ajeṭṭhamaraṇaṃvāyaṃ kulaputto marissatī’ti. Yato ca khoyaṃ, brāhmaṇa, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti, ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, samajīvitā.
‘‘ਏવਂ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭੋਗਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤੋ, ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਪਾਪਸਹਾਯੋ ਪਾਪਸਮ੍ਪવਙ੍ਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਹਤੋ ਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚੇવ ਆਯਮੁਖਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ। ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਨਿ ਚੇવ ਆਯਮੁਖਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਿਦਹੇਯ੍ਯ, ਯਾਨਿ ਚ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਤਾਨਿ વਿવਰੇਯ੍ਯ; ਦੇવੋ ਚ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ , ਮਹਤੋ ਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਨਿਯੇવ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਨੋ વੁਦ੍ਧਿ ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏવਂ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭੋਗਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤੋ, ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਪਾਪਸਹਾਯੋ ਪਾਪਸਮ੍ਪવਙ੍ਕੋ।
‘‘Evaṃ samuppannānaṃ, brāhmaṇa, bhogānaṃ cattāri apāyamukhāni honti – itthidhutto, surādhutto, akkhadhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaṅko. Seyyathāpi, brāhmaṇa, mahato taḷākassa cattāri ceva āyamukhāni, cattāri ca apāyamukhāni. Tassa puriso yāni ceva āyamukhāni tāni pidaheyya, yāni ca apāyamukhāni tāni vivareyya; devo ca na sammā dhāraṃ anuppaveccheyya. Evañhi tassa brāhmaṇa , mahato taḷākassa parihāniyeva pāṭikaṅkhā, no vuddhi ; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, evaṃ samuppannānaṃ bhogānaṃ cattāri apāyamukhāni honti – itthidhutto, surādhutto, akkhadhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaṅko.
‘‘ਏવਂ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭੋਗਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਯਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਨ ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪવਙ੍ਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਹਤੋ ਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚੇવ ਆਯਮੁਖਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ। ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਨਿ ਚੇવ ਆਯਮੁਖਾਨਿ ਤਾਨਿ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਯਾਨਿ ਚ ਅਪਾਯਮੁਖਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਿਦਹੇਯ੍ਯ; ਦੇવੋ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪવੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਹਤੋ ਤਲ਼ਾਕਸ੍ਸ વੁਦ੍ਧਿਯੇવ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏવਂ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭੋਗਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਯਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਨ ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋ…ਪੇ॰… ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪવਙ੍ਕੋ। ਇਮੇ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਹਿਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਾਯ।
‘‘Evaṃ samuppannānaṃ, brāhmaṇa, bhogānaṃ cattāri āyamukhāni honti – na itthidhutto, na surādhutto, na akkhadhutto, kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Seyyathāpi, brāhmaṇa, mahato taḷākassa cattāri ceva āyamukhāni cattāri ca apāyamukhāni. Tassa puriso yāni ceva āyamukhāni tāni vivareyya, yāni ca apāyamukhāni tāni pidaheyya; devo ca sammā dhāraṃ anuppaveccheyya. Evañhi tassa, brāhmaṇa, mahato taḷākassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihāni; evamevaṃ kho, brāhmaṇa, evaṃ samuppannānaṃ bhogānaṃ cattāri āyamukhāni honti – na itthidhutto…pe… kalyāṇasampavaṅko. Ime kho, brāhmaṇa, cattāro dhammā kulaputtassa diṭṭhadhammahitāya saṃvattanti diṭṭhadhammasukhāya.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯਹਿਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯਸੁਖਾਯ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਾ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਦਾ। ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਂ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ’ਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Cattārome, brāhmaṇa, kulaputtassa dhammā samparāyahitāya saṃvattanti samparāyasukhāya. Katame cattāro? Saddhāsampadā, sīlasampadā, cāgasampadā, paññāsampadā. Katamā ca, brāhmaṇa, saddhāsampadā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, saddhāsampadā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿવਿਰਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, sīlasampadā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, sīlasampadā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ વਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ ਮੁਤ੍ਤਚਾਗੋ ਪਯਤਪਾਣਿ વੋਸ੍ਸਗ੍ਗਰਤੋ ਯਾਚਯੋਗੋ ਦਾਨਸਂવਿਭਾਗਰਤੋ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, cāgasampadā? Idha , brāhmaṇa, kulaputto vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, cāgasampadā.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਦਾ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞવਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਦਾ। ਇਮੇ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਰਾਯਹਿਤਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ।
‘‘Katamā ca, brāhmaṇa, paññāsampadā? Idha, brāhmaṇa, kulaputto paññavā hoti…pe… sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayaṃ vuccati, brāhmaṇa, paññāsampadā. Ime kho, brāhmaṇa, cattāro dhammā kulaputtassa samparāyahitāya saṃvattanti samparāyasukhāyā’’ti.
‘‘ਉਟ੍ਠਾਤਾ ਕਮ੍ਮਧੇਯ੍ਯੇਸੁ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ વਿਧਾਨવਾ।
‘‘Uṭṭhātā kammadheyyesu, appamatto vidhānavā;
ਸਮਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਜੀવਿਕਂ, ਸਮ੍ਭਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ॥
Samaṃ kappeti jīvikaṃ, sambhataṃ anurakkhati.
‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਸੀਲੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, વਦਞ੍ਞੂ વੀਤਮਚ੍ਛਰੋ।
‘‘Saddho sīlena sampanno, vadaññū vītamaccharo;
ਨਿਚ੍ਚਂ ਮਗ੍ਗਂ વਿਸੋਧੇਤਿ, ਸੋਤ੍ਥਾਨਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ॥
Niccaṃ maggaṃ visodheti, sotthānaṃ samparāyikaṃ.
‘‘ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਚ, ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਘਰਮੇਸਿਨੋ।
‘‘Iccete aṭṭha dhammā ca, saddhassa gharamesino;
ਅਕ੍ਖਾਤਾ ਸਚ੍ਚਨਾਮੇਨ, ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੁਖਾવਹਾ॥
Akkhātā saccanāmena, ubhayattha sukhāvahā.
‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਹਿਤਤ੍ਥਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਸੁਖਾਯ ਚ।
‘‘Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya ca;
ਏવਮੇਤਂ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ, ਚਾਗੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪવਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ॥ ਪਞ੍ਚਮਂ।
Evametaṃ gahaṭṭhānaṃ, cāgo puññaṃ pavaḍḍhatī’’ti. pañcamaṃ;
Related texts:
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੪-੫. ਦੀਘਜਾਣੁਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 4-5. Dīghajāṇusuttādivaṇṇanā