| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๕. อุชฺฌานสญฺญิสุตฺตํ
5. Ujjhānasaññisuttaṃ
๓๕. เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข สมฺพหุลา อุชฺฌานสญฺญิกา เทวตาโย อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺณา เกวลกปฺปํ เชตวนํ โอภาเสตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา เวหาสํ อฎฺฐํสุฯ เวหาสํ ฐิตา โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –
35. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho sambahulā ujjhānasaññikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā vehāsaṃ aṭṭhaṃsu. Vehāsaṃ ṭhitā kho ekā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘อญฺญถา สนฺตมตฺตานํ, อญฺญถา โย ปเวทเย;
‘‘Aññathā santamattānaṃ, aññathā yo pavedaye;
นิกจฺจ กิตวเสฺสว, ภุตฺตํ เถเยฺยน ตสฺส ตํฯ
Nikacca kitavasseva, bhuttaṃ theyyena tassa taṃ.
‘‘ยญฺหิ กยิรา ตญฺหิ วเท, ยํ น กยิรา น ตํ วเท;
‘‘Yañhi kayirā tañhi vade, yaṃ na kayirā na taṃ vade;
อกโรนฺตํ ภาสมานานํ, ปริชานนฺติ ปณฺฑิตา’’ติฯ
Akarontaṃ bhāsamānānaṃ, parijānanti paṇḍitā’’ti.
‘‘น ยิทํ ภาสิตมเตฺตน, เอกนฺตสวเนน วา;
‘‘Na yidaṃ bhāsitamattena, ekantasavanena vā;
อนุกฺกมิตเว สกฺกา, ยายํ ปฎิปทา ทฬฺหา;
Anukkamitave sakkā, yāyaṃ paṭipadā daḷhā;
ยาย ธีรา ปมุจฺจนฺติ, ฌายิโน มารพนฺธนาฯ
Yāya dhīrā pamuccanti, jhāyino mārabandhanā.
‘‘น เว ธีรา ปกุพฺพนฺติ, วิทิตฺวา โลกปริยายํ;
‘‘Na ve dhīrā pakubbanti, viditvā lokapariyāyaṃ;
อญฺญาย นิพฺพุตา ธีรา, ติณฺณา โลเก วิสตฺติก’’นฺติฯ
Aññāya nibbutā dhīrā, tiṇṇā loke visattika’’nti.
อถ โข ตา เทวตาโย ปถวิยํ ปติฎฺฐหิตฺวา ภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อจฺจโย โน, ภเนฺต, อจฺจคมา ยถาพาลํ ยถามูฬฺหํ ยถาอกุสลํ 1, ยา มยํ ภควนฺตํ อาสาเทตพฺพํ อมญฺญิมฺหาฯ ตาสํ โน, ภเนฺต, ภควา อจฺจยํ อจฺจยโต ปฎิคฺคณฺหาตุ อายติํ สํวรายา’’ติฯ อถ โข ภควา สิตํ ปาตฺวากาสิฯ อถ โข ตา เทวตาโย ภิโยฺยโสมตฺตาย อุชฺฌายนฺติโย เวหาสํ อพฺภุคฺคญฺฉุํฯ เอกา เทวตา ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –
Atha kho tā devatāyo pathaviyaṃ patiṭṭhahitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘accayo no, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ 2, yā mayaṃ bhagavantaṃ āsādetabbaṃ amaññimhā. Tāsaṃ no, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. Atha kho bhagavā sitaṃ pātvākāsi. Atha kho tā devatāyo bhiyyosomattāya ujjhāyantiyo vehāsaṃ abbhuggañchuṃ. Ekā devatā bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘อจฺจยํ เทสยนฺตีนํ, โย เจ น ปฎิคณฺหติ;
‘‘Accayaṃ desayantīnaṃ, yo ce na paṭigaṇhati;
โกปนฺตโร โทสครุ, ส เวรํ ปฎิมุญฺจตี’’ติฯ
Kopantaro dosagaru, sa veraṃ paṭimuñcatī’’ti.
‘‘กสฺสจฺจยา น วิชฺชนฺติ, กสฺส นตฺถิ อปาคตํ;
‘‘Kassaccayā na vijjanti, kassa natthi apāgataṃ;
‘‘ตถาคตสฺส พุทฺธสฺส, สพฺพภูตานุกมฺปิโน;
‘‘Tathāgatassa buddhassa, sabbabhūtānukampino;
ตสฺสจฺจยา น วิชฺชนฺติ, ตสฺส นตฺถิ อปาคตํ;
Tassaccayā na vijjanti, tassa natthi apāgataṃ;
‘‘อจฺจยํ เทสยนฺตีนํ, โย เจ น ปฎิคณฺหติ;
‘‘Accayaṃ desayantīnaṃ, yo ce na paṭigaṇhati;
โกปนฺตโร โทสครุ, ส เวรํ ปฎิมุญฺจติ;
Kopantaro dosagaru, sa veraṃ paṭimuñcati;
ตํ เวรํ นาภินนฺทามิ, ปฎิคฺคณฺหามิ โวจฺจย’’นฺติฯ
Taṃ veraṃ nābhinandāmi, paṭiggaṇhāmi voccaya’’nti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. อุชฺฌานสญฺญิสุตฺตวณฺณนา • 5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. อุชฺฌานสญฺญิสุตฺตวณฺณนา • 5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
