| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៥. ឧជ្ឈានសញ្ញិសុត្តវណ្ណនា
5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
៣៥. បញ្ចមេ ឧជ្ឈានសញ្ញិកាតិ ឧជ្ឈានសញ្ញី ទេវលោកោ នាម បាដិយេក្កោ នត្ថិ, ឥមា បន ទេវតា តថាគតស្ស ចតុបច្ចយបរិភោគំ និស្សាយ ឧជ្ឈាយមានា អាគតា។ តាសំ កិរ ឯវំ អហោសិ – ‘‘សមណោ គោតមោ ភិក្ខូនំ បំសុកូលចីវរ-បិណ្ឌិយាលោប-រុក្ខមូលសេនាសនបូតិមុត្តភេសជ្ជេហិ សន្តោសស្សេវ បរិយន្តការិតំ វណ្ណេតិ, សយំ បន បត្តុណ្ណទុកូល ខោមាទីនិ បណីតចីវរានិ ធារេតិ, រាជារហំ ឧត្តមំ ភោជនំ ភុញ្ជតិ, ទេវវិមានកប្បាយ គន្ធកុដិយា វរសយនេ សយតិ, សប្បិនវនីតាទីនិ ភេសជ្ជានិ បដិសេវតិ, ទិវសំ មហាជនស្ស ធម្មំ ទេសេតិ, វចនមស្ស អញ្ញតោ គច្ឆតិ, កិរិយា អញ្ញតោ’’តិ ឧជ្ឈាយមានា អាគមិំសុ។ តេន តាសំ ធម្មសង្គាហកត្ថេរេហិ ‘‘ឧជ្ឈានសញ្ញិកា’’តិ នាមំ គហិតំ។
35. Pañcame ujjhānasaññikāti ujjhānasaññī devaloko nāma pāṭiyekko natthi, imā pana devatā tathāgatassa catupaccayaparibhogaṃ nissāya ujjhāyamānā āgatā. Tāsaṃ kira evaṃ ahosi – ‘‘samaṇo gotamo bhikkhūnaṃ paṃsukūlacīvara-piṇḍiyālopa-rukkhamūlasenāsanapūtimuttabhesajjehi santosasseva pariyantakāritaṃ vaṇṇeti, sayaṃ pana pattuṇṇadukūla khomādīni paṇītacīvarāni dhāreti, rājārahaṃ uttamaṃ bhojanaṃ bhuñjati, devavimānakappāya gandhakuṭiyā varasayane sayati, sappinavanītādīni bhesajjāni paṭisevati, divasaṃ mahājanassa dhammaṃ deseti, vacanamassa aññato gacchati, kiriyā aññato’’ti ujjhāyamānā āgamiṃsu. Tena tāsaṃ dhammasaṅgāhakattherehi ‘‘ujjhānasaññikā’’ti nāmaṃ gahitaṃ.
អញ្ញថា សន្តន្តិ អញ្ញេនាការេន ភូតំ។ និកច្ចាតិ និកតិយា វញ្ចនាយ, វញ្ចេត្វាតិ អត្ថោ។ កិតវស្សេវាតិ កិតវោ វុច្ចតិ សាកុណិកោ។ សោ ហិ អគុម្ពោវ សមានោ សាខបណ្ណាទិបដិច្ឆាទនេន គុម្ពវណ្ណំ ទស្សេត្វា ឧបគតេ មោរតិត្តិរាទយោ សកុណេ មារេត្វា ទារភរណំ ករោតិ។ ឥតិ តស្ស កិតវស្ស ឥមាយ វញ្ចនាយ ឯវំ វញ្ចេត្វា សកុណមំសភោជនំ វិយ កុហកស្សាបិ បំសុកូលេន អត្តានំ បដិច្ឆាទេត្វា កថាឆេកតាយ មហាជនំ វញ្ចេត្វា ខាទមានស្ស វិចរតោ។ ភុត្តំ ថេយ្យេន តស្ស តន្តិ សព្ពោបិ តស្ស ចតុបច្ចយបរិភោគោ ថេយ្យេន បរិភុត្តោ នាម ហោតីតិ ទេវតា ភគវន្តំ សន្ធាយ វទតិ។ បរិជានន្តិ បណ្ឌិតាតិ អយំ ការកោ វា អការកោ វាតិ បណ្ឌិតា ជានន្តិ។ ឥតិ តា ទេវតា ‘‘តថាគតាបិ មយមេវ បណ្ឌិតា’’តិ មញ្ញមានា ឯវមាហំសុ។
Aññathā santanti aññenākārena bhūtaṃ. Nikaccāti nikatiyā vañcanāya, vañcetvāti attho. Kitavassevāti kitavo vuccati sākuṇiko. So hi agumbova samāno sākhapaṇṇādipaṭicchādanena gumbavaṇṇaṃ dassetvā upagate moratittirādayo sakuṇe māretvā dārabharaṇaṃ karoti. Iti tassa kitavassa imāya vañcanāya evaṃ vañcetvā sakuṇamaṃsabhojanaṃ viya kuhakassāpi paṃsukūlena attānaṃ paṭicchādetvā kathāchekatāya mahājanaṃ vañcetvā khādamānassa vicarato. Bhuttaṃ theyyena tassa tanti sabbopi tassa catupaccayaparibhogo theyyena paribhutto nāma hotīti devatā bhagavantaṃ sandhāya vadati. Parijānanti paṇḍitāti ayaṃ kārako vā akārako vāti paṇḍitā jānanti. Iti tā devatā ‘‘tathāgatāpi mayameva paṇḍitā’’ti maññamānā evamāhaṃsu.
អថ ភគវា នយិទន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ យាយំ បដិបទា ទឡ្ហាតិ អយំ ធម្មានុធម្មបដិបទា ទឡ្ហា ថិរា។ យាយ បដិបទាយ ធីរា បណ្ឌិតា អារម្មណូបនិជ្ឈានេន លក្ខណូបនិជ្ឈានេន ចាតិ ទ្វីហិ ឈានេហិ ឈាយិនោ មារពន្ធនា បមុច្ចន្តិ, តំ បដិបទំ ភាសិតមត្តេន វា សវនមត្តេន វា ឱក្កមិតុំ បដិបជ្ជិតុំ ន សក្កាតិ អត្ថោ។ ន វេ ធីរា បកុព្ពន្តីតិ ធីរា បណ្ឌិតា វិទិត្វា លោកបរិយាយំ សង្ខារលោកស្ស ឧទយព្ពយំ ញត្វា ចតុសច្ចធម្មញ្ច អញ្ញាយ កិលេសនិព្ពានេន និព្ពុតា លោកេ វិសត្តិកំ តិណ្ណា ឯវំ ន កុព្ពន្តិ, មយំ ឯវរូបានិ ន កថេមាតិ អត្ថោ។
Atha bhagavā nayidantiādimāha. Tattha yāyaṃ paṭipadā daḷhāti ayaṃ dhammānudhammapaṭipadā daḷhā thirā. Yāya paṭipadāya dhīrā paṇḍitā ārammaṇūpanijjhānena lakkhaṇūpanijjhānena cāti dvīhi jhānehi jhāyino mārabandhanā pamuccanti, taṃ paṭipadaṃ bhāsitamattena vā savanamattena vā okkamituṃ paṭipajjituṃ na sakkāti attho. Na ve dhīrā pakubbantīti dhīrā paṇḍitā viditvā lokapariyāyaṃ saṅkhāralokassa udayabbayaṃ ñatvā catusaccadhammañca aññāya kilesanibbānena nibbutā loke visattikaṃ tiṇṇā evaṃ na kubbanti, mayaṃ evarūpāni na kathemāti attho.
បថវិយំ បតិដ្ឋហិត្វាតិ ‘‘អយុត្តំ អម្ហេហិ កតំ, អការកមេវ មយំ ការកវាទេន សមុទាចរិម្ហា’’តិ លជ្ជមានា មហាព្រហ្មនិ វិយ ភគវតិ គារវំ បច្ចុបដ្ឋបេត្វា អគ្គិក្ខន្ធំ វិយ ភគវន្តំ ទុរាសទំ កត្វា បស្សមានា អាកាសតោ ឱតរិត្វា ភូមិយំ ឋត្វាតិ អត្ថោ។ អច្ចយោតិ អបរាធោ។ នោ, ភន្តេ, អច្ចាគមាតិ អម្ហេ អតិក្កម្ម អភិភវិត្វា បវត្តោ។ អាសាទេតព្ពន្តិ ឃដ្ដយិតព្ពំ។ តា កិរ ទេវតា ភគវន្តំ កាយេន វាចាយាតិ ទ្វីហិបិ ឃដ្ដយិំសុ។ តថាគតំ អវន្ទិត្វា អាកាសេ បតិដ្ឋមានា កាយេន ឃដ្ដយិំសុ, កិតវោបមំ អាហរិត្វា នានប្បការកំ អសព្ភិវាទំ វទមានា វាចាយ ឃដ្ដយិំសុ។ តស្មា អាសាទេតព្ពំ អមញ្ញិម្ហាតិ អាហំសុ។ បដិគ្គណ្ហាតូតិ ខមតុ។ អាយតិំ សំវរាយាតិ អនាគតេ សំវរណត្ថាយ, បុន ឯវរូបស្ស អបរាធស្ស ទោសស្ស អករណត្ថាយ។
Pathaviyaṃ patiṭṭhahitvāti ‘‘ayuttaṃ amhehi kataṃ, akārakameva mayaṃ kārakavādena samudācarimhā’’ti lajjamānā mahābrahmani viya bhagavati gāravaṃ paccupaṭṭhapetvā aggikkhandhaṃ viya bhagavantaṃ durāsadaṃ katvā passamānā ākāsato otaritvā bhūmiyaṃ ṭhatvāti attho. Accayoti aparādho. No, bhante, accāgamāti amhe atikkamma abhibhavitvā pavatto. Āsādetabbanti ghaṭṭayitabbaṃ. Tā kira devatā bhagavantaṃ kāyena vācāyāti dvīhipi ghaṭṭayiṃsu. Tathāgataṃ avanditvā ākāse patiṭṭhamānā kāyena ghaṭṭayiṃsu, kitavopamaṃ āharitvā nānappakārakaṃ asabbhivādaṃ vadamānā vācāya ghaṭṭayiṃsu. Tasmā āsādetabbaṃ amaññimhāti āhaṃsu. Paṭiggaṇhātūti khamatu. Āyatiṃ saṃvarāyāti anāgate saṃvaraṇatthāya, puna evarūpassa aparādhassa dosassa akaraṇatthāya.
សិតំ បាត្វាកាសីតិ អគ្គទន្តេ ទស្សេន្តោ បហដ្ឋាការំ ទស្សេសិ។ កស្មា? តា កិរ ទេវតា ន សភាវេន ខមាបេន្តិ, លោកិយមហាជនញ្ច សទេវកេ លោកេ អគ្គបុគ្គលំ តថាគតញ្ច ឯកសទិសំ ករោន្តិ។ អថ ភគវា ‘‘បរតោ កថាយ ឧប្បន្នាយ ពុទ្ធពលំ ទីបេត្វា បច្ឆា ខមិស្សាមី’’តិ សិតំ បាត្វាកាសិ។ ភិយ្យោសោ មត្តាយាតិ អតិរេកប្បមាណេន។ ឥមំ គាថំ អភាសីតិ កុបិតោ ឯស អម្ហាកន្តិ មញ្ញមានា អភាសិ។
Sitaṃpātvākāsīti aggadante dassento pahaṭṭhākāraṃ dassesi. Kasmā? Tā kira devatā na sabhāvena khamāpenti, lokiyamahājanañca sadevake loke aggapuggalaṃ tathāgatañca ekasadisaṃ karonti. Atha bhagavā ‘‘parato kathāya uppannāya buddhabalaṃ dīpetvā pacchā khamissāmī’’ti sitaṃ pātvākāsi. Bhiyyoso mattāyāti atirekappamāṇena. Imaṃ gāthaṃ abhāsīti kupito esa amhākanti maññamānā abhāsi.
ន បដិគណ្ហតីតិ ន ខមតិ នាធិវាសេតិ។ កោបន្តរោតិ អព្ភន្តរេ ឧប្បន្នកោបោ។ ទោសគរូតិ ទោសំ គរុំ កត្វា អាទាយ វិហរន្តោ។ ស វេរំ បដិមុញ្ចតីតិ សោ ឯវរូបោ គណ្ឋិកំ បដិមុញ្ចន្តោ វិយ តំ វេរំ អត្តនិ បដិមុញ្ចតិ ឋបេតិ, ន បដិនិស្សជ្ជតីតិ អត្ថោ។ អច្ចយោ ចេ ន វិជ្ជេថាតិ សចេ អច្ចាយិកកម្មំ ន ភវេយ្យ។ នោ ចិធាបគតំ សិយាតិ យទិ អបរាធោ នាម ន ភាវេយ្យ។ កេនីធ កុសលោ សិយាតិ យទិ វេរានិ ន សម្មេយ្យុំ, កេន ការណេន កុសលោ ភវេយ្យ។
Na paṭigaṇhatīti na khamati nādhivāseti. Kopantaroti abbhantare uppannakopo. Dosagarūti dosaṃ garuṃ katvā ādāya viharanto. Sa veraṃ paṭimuñcatīti so evarūpo gaṇṭhikaṃ paṭimuñcanto viya taṃ veraṃ attani paṭimuñcati ṭhapeti, na paṭinissajjatīti attho. Accayo ce na vijjethāti sace accāyikakammaṃ na bhaveyya. No cidhāpagataṃ siyāti yadi aparādho nāma na bhāveyya. Kenīdha kusalo siyāti yadi verāni na sammeyyuṃ, kena kāraṇena kusalo bhaveyya.
កស្សច្ចយាតិ គាថាយ កស្ស អតិក្កមោ នត្ថិ? កស្ស អបរាធោ នត្ថិ? កោ សម្មោហំ នាបជ្ជតិ? កោ និច្ចមេវ បណ្ឌិតោ នាមាតិ អត្ថោ? ឥមំ កិរ គាថំ ភណាបនត្ថំ ភគវតោ សិតបាតុកម្មំ។ តស្មា ឥទានិ ទេវតានំ ពុទ្ធពលំ ទីបេត្វា ខមិស្សាមីតិ តថាគតស្ស ពុទ្ធស្សាតិអាទិមាហ។ តត្ថ តថាគតស្សាតិ តថា អាគតោតិ ឯវមាទីហិ ការណេហិ តថាគតស្ស។ ពុទ្ធស្សាតិ ចតុន្នំ សច្ចានំ ពុទ្ធត្តាទីហិ ការណេហិ វិមោក្ខន្តិកបណ្ណត្តិវសេន ឯវំ លទ្ធនាមស្ស។ អច្ចយំ ទេសយន្តីនន្តិ យំ វុត្តំ តុម្ហេហិ ‘‘អច្ចយំ ទេសយន្តីនំ…បេ.… ស វេរំ បដិមុញ្ចតី’’តិ, តំ សាធុ វុត្តំ, អហំ បន តំ វេរំ នាភិនន្ទាមិ ន បត្ថយាមីតិ អត្ថោ។ បដិគ្គណ្ហាមិ វោច្ចយន្តិ តុម្ហាកំ អបរាធំ ខមាមីតិ។ បញ្ចមំ។
Kassaccayāti gāthāya kassa atikkamo natthi? Kassa aparādho natthi? Ko sammohaṃ nāpajjati? Ko niccameva paṇḍito nāmāti attho? Imaṃ kira gāthaṃ bhaṇāpanatthaṃ bhagavato sitapātukammaṃ. Tasmā idāni devatānaṃ buddhabalaṃ dīpetvā khamissāmīti tathāgatassa buddhassātiādimāha. Tattha tathāgatassāti tathā āgatoti evamādīhi kāraṇehi tathāgatassa. Buddhassāti catunnaṃ saccānaṃ buddhattādīhi kāraṇehi vimokkhantikapaṇṇattivasena evaṃ laddhanāmassa. Accayaṃ desayantīnanti yaṃ vuttaṃ tumhehi ‘‘accayaṃ desayantīnaṃ…pe… sa veraṃ paṭimuñcatī’’ti, taṃ sādhu vuttaṃ, ahaṃ pana taṃ veraṃ nābhinandāmi na patthayāmīti attho. Paṭiggaṇhāmi voccayanti tumhākaṃ aparādhaṃ khamāmīti. Pañcamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៥. ឧជ្ឈានសញ្ញិសុត្តំ • 5. Ujjhānasaññisuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. ឧជ្ឈានសញ្ញិសុត្តវណ្ណនា • 5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
