| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤිසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
35. උජ්‌ඣානවසෙන පවත්‌තා සඤ්‌ඤා එතෙසං අත්‌ථි, උජ්‌ඣානවසෙන වා සඤ්‌ජානන්‌තීති උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤී. කාරයෙති කතානං පරියන්‌තං කාරයෙති අත්‌ථො. පරියන්‌තකාරිතන්‌ති පරිච්‌ඡින්‌නකාරිතං පරිමිතවචනන්‌ති අත්‌ථො. පංසුකූලාදිපටිපක්‌ඛනයෙන පත්‌තුණ්‌ණදුකුලාදි වුත්‌තං. නාමං ගහිතන්‌ති එතෙන ‘‘උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤිකා’’ති එත්‌ථ ක-සද්‌දො සඤ්‌ඤායන්‌ති දස්‌සෙති.
35. Ujjhānavasena pavattā saññā etesaṃ atthi, ujjhānavasena vā sañjānantīti ujjhānasaññī. Kārayeti katānaṃ pariyantaṃ kārayeti attho. Pariyantakāritanti paricchinnakāritaṃ parimitavacananti attho. Paṃsukūlādipaṭipakkhanayena pattuṇṇadukulādi vuttaṃ. Nāmaṃ gahitanti etena ‘‘ujjhānasaññikā’’ti ettha ka-saddo saññāyanti dasseti.
අඤ්‌ඤෙනාකාරෙන භූතන්‌ති අත්‌තනා පවෙදියමානාකාරතො අඤ්‌ඤෙන අසුද්‌ධෙන ආකාරෙන විජ්‌ජමානං උපලබ්‌භමානං අත්‌තානං. වඤ්‌චෙත්‌වාති පලම්‌භෙත්‌වා. තස්‌ස කුහකස්‌ස. තං චතුන්‌නං පච්‌චයානං පරිභුඤ්‌ජනං. පරිජානන්‌තීති තස්‌ස පටිපත්‌තිං පරිච්‌ඡිජ්‌ජ ජානන්‌ති. කාරකොති සම්‌මාපටිපත්‌තියා කත්‌තා, සම්‌මාපටිපජ්‌ජිතාති අත්‌ථො.
Aññenākārena bhūtanti attanā pavediyamānākārato aññena asuddhena ākārena vijjamānaṃ upalabbhamānaṃ attānaṃ. Vañcetvāti palambhetvā. Tassa kuhakassa. Taṃ catunnaṃ paccayānaṃ paribhuñjanaṃ. Parijānantīti tassa paṭipattiṃ paricchijja jānanti. Kārakoti sammāpaṭipattiyā kattā, sammāpaṭipajjitāti attho.
ඉදන්‌ති ලිඞ්‌ගවිපල්‌ලාසෙන වුත්‌තං, අයන්‌ති අත්‌ථො. ධම්‌මානුධම්‌මපටිපදාති නිබ්‌බානධම්‌මස්‌ස අනුච්‌ඡවිකතාය අනුධම්‌මභූතා පටිපදා. පටිපක්‌ඛවිධමනෙ අසිථිලතාය දළ්‌හා. භාසිතමත්‌තෙන ච සවනමත්‌තෙන චාති එත්‌ථ ච-සද්‌දො විසෙසනිවත්‌තිඅත්‌ථො. තෙන භාසිතස්‌ස සුතස්‌ස ච සම්‌මාපටිපත්‌තිවිසෙසං නිවත්‌තෙති. ලොකපරියායන්‌ති ලොකස්‌ස පරිවිධමනං උප්‌පාදනිරොධවසෙන සඞ්‌ඛාරානං පරාවුත්‌තිං. තෙනාහ ‘‘සඞ්‌ඛාරලොකස්‌ස උදයබ්‌බය’’න්‌ති. ස්‌වායමත්‌ථො සච්‌චපටිවෙධෙනෙව හොතීති ආහ ‘‘චතුසච්‌චධම්‌මඤ්‌ච අඤ්‌ඤායා’’ති . එවං න කුබ්‌බන්‌තීති අත්‌තනි විජ්‌ජමානම්‌පි ගුණං අනාවීකරොන්‌තො ‘‘යථා තුම්‌හෙ වදථ, එවං න කුබ්‌බන්‌තී’’ති අවිජ්‌ජමානතං බ්‍යාකරොතීති අත්‌ථො.
Idanti liṅgavipallāsena vuttaṃ, ayanti attho. Dhammānudhammapaṭipadāti nibbānadhammassa anucchavikatāya anudhammabhūtā paṭipadā. Paṭipakkhavidhamane asithilatāya daḷhā. Bhāsitamattena ca savanamattena cāti ettha ca-saddo visesanivattiattho. Tena bhāsitassa sutassa ca sammāpaṭipattivisesaṃ nivatteti. Lokapariyāyanti lokassa parividhamanaṃ uppādanirodhavasena saṅkhārānaṃ parāvuttiṃ. Tenāha ‘‘saṅkhāralokassa udayabbaya’’nti. Svāyamattho saccapaṭivedheneva hotīti āha ‘‘catusaccadhammañca aññāyā’’ti . Evaṃ na kubbantīti attani vijjamānampi guṇaṃ anāvīkaronto ‘‘yathā tumhe vadatha, evaṃ na kubbantī’’ti avijjamānataṃ byākarotīti attho.
අකාරකමෙවාති දොසං අකාරකමෙව. අච්‌චයස්‌ස පටිග්‌ගණ්‌හනං නාම අධිවාසනං, එවං සො දෙසකෙන දෙසියමානො තතො විගතො නාම හොති. තෙනාහ ‘‘පටිග්‌ගණ්‌හාතූති ඛමතූ’’ති.
Akārakamevāti dosaṃ akārakameva. Accayassa paṭiggaṇhanaṃ nāma adhivāsanaṃ, evaṃ so desakena desiyamāno tato vigato nāma hoti. Tenāha ‘‘paṭiggaṇhātūti khamatū’’ti.
සභාවෙනාති සභාවතො. එකසදිසන්‌ති පරෙසං චිත්‌තාචාරං ජානන්‌තම්‌පි අජානන්‌තෙහි සහ එකසදිසං කරොන්‌තා. පරතොති පච්‌ඡා. කථාය උප්‌පන්‌නායාති ‘‘කස්‌සච්‌චයා න විජ්‌ජන්‌තී’’තිආදිකථාය පවත්‌තමානාය ‘‘තථාගතස්‌ස බුද්‌ධස්‌සා’’තිආදිනා බුද්‌ධබලං බුද්‌ධානුභාවං දීපෙත්‌වා. ඛමිස්‌සාමීති අච්‌චයදෙසනං පටිග්‌ගණ්‌හිස්‌සාමි. තප්‌පටිග්‌ගහො හි ඉධ ඛමනන්‌ති අධිප්‌පෙතං, සත්‌ථා පන සබ්‌බකාලං ඛමො එව.
Sabhāvenāti sabhāvato. Ekasadisanti paresaṃ cittācāraṃ jānantampi ajānantehi saha ekasadisaṃ karontā. Paratoti pacchā. Kathāya uppannāyāti ‘‘kassaccayā na vijjantī’’tiādikathāya pavattamānāya ‘‘tathāgatassa buddhassā’’tiādinā buddhabalaṃ buddhānubhāvaṃ dīpetvā. Khamissāmīti accayadesanaṃ paṭiggaṇhissāmi. Tappaṭiggaho hi idha khamananti adhippetaṃ, satthā pana sabbakālaṃ khamo eva.
කොපො අන්‌තරෙ චිත්‌තෙ එතස්‌සාති කොපන්‌තරො. දොසො ගරු ගරුකාතබ්‌බො අස්‌සාති දොසගරු. ‘‘පටිමුච්‌චතී’’ති වා පාඨො, අයමෙව අත්‌ථො. අච්‌චායිකකම්‌මන්‌ති සහසා අනුපධාරෙත්‌වා කිරියා. නො චිධාති නො චෙ ඉධ. ඉධාති නිපාතමත්‌තං. අපගතං අපනීතං. දොසො නො චෙ සියා, තෙන පරියායෙන යදි අපරාධො නාම න භවෙය්‍යාති. න සම්‌මෙය්‍යුං න වූපසමෙය්‍යුං. කුසලොති අනවජ්‌ජො.
Kopo antare citte etassāti kopantaro. Doso garu garukātabbo assāti dosagaru. ‘‘Paṭimuccatī’’ti vā pāṭho, ayameva attho. Accāyikakammanti sahasā anupadhāretvā kiriyā. No cidhāti no ce idha. Idhāti nipātamattaṃ. Apagataṃ apanītaṃ. Doso no ce siyā, tena pariyāyena yadi aparādho nāma na bhaveyyāti. Na sammeyyuṃ na vūpasameyyuṃ. Kusaloti anavajjo.
ධීරො සතොති පදද්‌වයෙන වට්‌ටඡින්‌දං ආහ. කො නිච්‌චමෙව පණ්‌ඩිතො නාමාති අත්‌ථොති ‘‘කස්‌සච්‌චයා’’තිආදිකාය පුච්‌ඡාගාථාය අත්‌ථො. දීඝමජ්‌ඣිමසංවණ්‌ණනාසු තථාගත-සද්‌දො විත්‌ථාරතො සංවණ්‌ණිතොති ආහ ‘‘එවමාදීහි කාරණෙහි තථාගතස්‌සා’’ති. බුද්‌ධත්‌තාදීහීති ආදි-සද්‌දෙන ‘‘බොධෙතා පජායා’’තිආදිනා (මහානි. 192; චූළනි. පාරායනත්‌ථුතිගාථානිද්‌දෙස 97) නිද්‌දෙසෙ ආගතකාරණානි සඞ්‌ගය්‌හන්‌ති. විමොක්‌ඛං වුච්‌චති අරියමග්‌ගො, තස්‌ස අන්‌තො අග්‌ගඵලං, තත්‌ථ භවා පණ්‌ණත්‌ති, තස්‌සා වසෙන. එවං බුද්‌ධබලං දීපෙති. ඉදානි ඛිත්‌තං සඞ්‌ඛෙපෙන සංහරාපිතං හොතීති දස්‌සෙති.
Dhīro satoti padadvayena vaṭṭachindaṃ āha. Ko niccameva paṇḍito nāmāti atthoti ‘‘kassaccayā’’tiādikāya pucchāgāthāya attho. Dīghamajjhimasaṃvaṇṇanāsu tathāgata-saddo vitthārato saṃvaṇṇitoti āha ‘‘evamādīhi kāraṇehi tathāgatassā’’ti. Buddhattādīhīti ādi-saddena ‘‘bodhetā pajāyā’’tiādinā (mahāni. 192; cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97) niddese āgatakāraṇāni saṅgayhanti. Vimokkhaṃ vuccati ariyamaggo, tassa anto aggaphalaṃ, tattha bhavā paṇṇatti, tassā vasena. Evaṃ buddhabalaṃ dīpeti. Idāni khittaṃ saṅkhepena saṃharāpitaṃ hotīti dasseti.
උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤිසුත්‌තං • 5. Ujjhānasaññisuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. උජ්‌ඣානසඤ්‌ඤිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
