| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੫. ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
੩੫. ਉਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਉਜ੍ਝਾਨવਸੇਨ વਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞੀ। ਕਾਰਯੇਤਿ ਕਤਾਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਾਰਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਰਿਤਂ ਪਰਿਮਿਤવਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਂਸੁਕੂਲਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਨਯੇਨ ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਦੁਕੁਲਾਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਾਮਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ‘‘ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਕਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
35. Ujjhānavasena pavattā saññā etesaṃ atthi, ujjhānavasena vā sañjānantīti ujjhānasaññī. Kārayeti katānaṃ pariyantaṃ kārayeti attho. Pariyantakāritanti paricchinnakāritaṃ parimitavacananti attho. Paṃsukūlādipaṭipakkhanayena pattuṇṇadukulādi vuttaṃ. Nāmaṃ gahitanti etena ‘‘ujjhānasaññikā’’ti ettha ka-saddo saññāyanti dasseti.
ਅਞ੍ਞੇਨਾਕਾਰੇਨ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪવੇਦਿਯਮਾਨਾਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਆਕਾਰੇਨ વਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ। વਞ੍ਚੇਤ੍વਾਤਿ ਪਲਮ੍ਭੇਤ੍વਾ। ਤਸ੍ਸ ਕੁਹਕਸ੍ਸ। ਤਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ। ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਜਾਨਨ੍ਤਿ। ਕਾਰਕੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Aññenākārena bhūtanti attanā pavediyamānākārato aññena asuddhena ākārena vijjamānaṃ upalabbhamānaṃ attānaṃ. Vañcetvāti palambhetvā. Tassa kuhakassa. Taṃ catunnaṃ paccayānaṃ paribhuñjanaṃ. Parijānantīti tassa paṭipattiṃ paricchijja jānanti. Kārakoti sammāpaṭipattiyā kattā, sammāpaṭipajjitāti attho.
ਇਦਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਤਾਯ ਅਨੁਧਮ੍ਮਭੂਤਾ ਪਟਿਪਦਾ। ਪਟਿਪਕ੍ਖવਿਧਮਨੇ ਅਸਿਥਿਲਤਾਯ ਦਲ਼੍ਹਾ। ਭਾਸਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ਚ ਸવਨਮਤ੍ਤੇਨ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਸੇਸਨਿવਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਸੁਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿવਿਸੇਸਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਲੋਕਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਰਿવਿਧਮਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧવਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਰਾવੁਤ੍ਤਿਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਸ੍વਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਚ੍ਚਪਟਿવੇਧੇਨੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ । ਏવਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ વਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਗੁਣਂ ਅਨਾવੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਤੁਮ੍ਹੇ વਦਥ, ਏવਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Idanti liṅgavipallāsena vuttaṃ, ayanti attho. Dhammānudhammapaṭipadāti nibbānadhammassa anucchavikatāya anudhammabhūtā paṭipadā. Paṭipakkhavidhamane asithilatāya daḷhā. Bhāsitamattena ca savanamattena cāti ettha ca-saddo visesanivattiattho. Tena bhāsitassa sutassa ca sammāpaṭipattivisesaṃ nivatteti. Lokapariyāyanti lokassa parividhamanaṃ uppādanirodhavasena saṅkhārānaṃ parāvuttiṃ. Tenāha ‘‘saṅkhāralokassa udayabbaya’’nti. Svāyamattho saccapaṭivedheneva hotīti āha ‘‘catusaccadhammañca aññāyā’’ti . Evaṃ na kubbantīti attani vijjamānampi guṇaṃ anāvīkaronto ‘‘yathā tumhe vadatha, evaṃ na kubbantī’’ti avijjamānataṃ byākarotīti attho.
ਅਕਾਰਕਮੇવਾਤਿ ਦੋਸਂ ਅਕਾਰਕਮੇવ। ਅਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਨਾਮ ਅਧਿવਾਸਨਂ, ਏવਂ ਸੋ ਦੇਸਕੇਨ ਦੇਸਿਯਮਾਨੋ ਤਤੋ વਿਗਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੂਤਿ ਖਮਤੂ’’ਤਿ।
Akārakamevāti dosaṃ akārakameva. Accayassa paṭiggaṇhanaṃ nāma adhivāsanaṃ, evaṃ so desakena desiyamāno tato vigato nāma hoti. Tenāha ‘‘paṭiggaṇhātūti khamatū’’ti.
ਸਭਾવੇਨਾਤਿ ਸਭਾવਤੋ। ਏਕਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਜਾਨਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਏਕਸਦਿਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ। ਪਰਤੋਤਿ ਪਚ੍ਛਾ। ਕਥਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯਾਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਚ੍ਚਯਾ ਨ વਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਥਾਯ ਪવਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਬਲਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਦੀਪੇਤ੍વਾ। ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਚ੍ਚਯਦੇਸਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਤਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਹਿ ਇਧ ਖਮਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਖਮੋ ਏવ।
Sabhāvenāti sabhāvato. Ekasadisanti paresaṃ cittācāraṃ jānantampi ajānantehi saha ekasadisaṃ karontā. Paratoti pacchā. Kathāya uppannāyāti ‘‘kassaccayā na vijjantī’’tiādikathāya pavattamānāya ‘‘tathāgatassa buddhassā’’tiādinā buddhabalaṃ buddhānubhāvaṃ dīpetvā. Khamissāmīti accayadesanaṃ paṭiggaṇhissāmi. Tappaṭiggaho hi idha khamananti adhippetaṃ, satthā pana sabbakālaṃ khamo eva.
ਕੋਪੋ ਅਨ੍ਤਰੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕੋਪਨ੍ਤਰੋ। ਦੋਸੋ ਗਰੁ ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦੋਸਗਰੁ। ‘‘ਪਟਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇવ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਹਸਾ ਅਨੁਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਕਿਰਿਯਾ। ਨੋ ਚਿਧਾਤਿ ਨੋ ਚੇ ਇਧ। ਇਧਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਅਪਗਤਂ ਅਪਨੀਤਂ। ਦੋਸੋ ਨੋ ਚੇ ਸਿਯਾ, ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯਦਿ ਅਪਰਾਧੋ ਨਾਮ ਨ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਨ ਸਮ੍ਮੇਯ੍ਯੁਂ ਨ વੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁਂ। ਕੁਸਲੋਤਿ ਅਨવਜ੍ਜੋ।
Kopo antare citte etassāti kopantaro. Doso garu garukātabbo assāti dosagaru. ‘‘Paṭimuccatī’’ti vā pāṭho, ayameva attho. Accāyikakammanti sahasā anupadhāretvā kiriyā. No cidhāti no ce idha. Idhāti nipātamattaṃ. Apagataṃ apanītaṃ. Doso no ce siyā, tena pariyāyena yadi aparādho nāma na bhaveyyāti. Na sammeyyuṃ na vūpasameyyuṃ. Kusaloti anavajjo.
ਧੀਰੋ ਸਤੋਤਿ ਪਦਦ੍વਯੇਨ વਟ੍ਟਛਿਨ੍ਦਂ ਆਹ। ਕੋ ਨਿਚ੍ਚਮੇવ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੀਘਮਜ੍ਝਿਮਸਂવਣ੍ਣਨਾਸੁ ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਂવਣ੍ਣਿਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਏવਮਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾਦੀਹੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ॰ ੧੯੨; ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੯੭) ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਆਗਤਕਾਰਣਾਨਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ। વਿਮੋਕ੍ਖਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਫਲਂ, ਤਤ੍ਥ ਭવਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ વਸੇਨ। ਏવਂ ਬੁਦ੍ਧਬਲਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਸਂਹਰਾਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Dhīro satoti padadvayena vaṭṭachindaṃ āha. Ko niccameva paṇḍito nāmāti atthoti ‘‘kassaccayā’’tiādikāya pucchāgāthāya attho. Dīghamajjhimasaṃvaṇṇanāsu tathāgata-saddo vitthārato saṃvaṇṇitoti āha ‘‘evamādīhi kāraṇehi tathāgatassā’’ti. Buddhattādīhīti ādi-saddena ‘‘bodhetā pajāyā’’tiādinā (mahāni. 192; cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97) niddese āgatakāraṇāni saṅgayhanti. Vimokkhaṃ vuccati ariyamaggo, tassa anto aggaphalaṃ, tattha bhavā paṇṇatti, tassā vasena. Evaṃ buddhabalaṃ dīpeti. Idāni khittaṃ saṅkhepena saṃharāpitaṃ hotīti dasseti.
ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੫. ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Ujjhānasaññisuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Ujjhānasaññisuttavaṇṇanā
