| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กงฺขาวิตรณี-อภินว-ฎีกา • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
๙. อุกฺขิตฺตสโมฺภคสิกฺขาปทวณฺณนา
9. Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā
อกตานุธเมฺมนาติ อุกฺขิปิตฺวา อโนสาริเตนฯ เตนาห ‘‘อนุธโมฺม วุจฺจตี’’ติอาทิฯ เอตฺถ อนุธโมฺมติ โอสารณา วุจฺจตีติ สมฺพโนฺธฯ อุเกฺขปนียกมฺมสฺสานุรูโป, ปจฺฉา กตฺตโพฺพ วา ธโมฺมติ อนุธโมฺมฯ อนุโลมวตฺตํ ทิสฺวาติ ‘‘น อุปสมฺปาเทตพฺพํ, น นิสฺสโย ทาตโพฺพ’’ติอาทิกํ (จูฬว. ๗๐) อฎฺฐารสวิธํ วตฺตํ ทิสฺวา, เอเตสุ อฎฺฐารสสุ อนุโลมวเตฺตสุ วตฺตนฺตํ ทิสฺวาติ อธิปฺปาโยฯ อามิสสโมฺภคํ วา ธมฺมสโมฺภคํ วาติ เอตฺถ ยํ กิญฺจิ อามิสสฺส ทานํ, ปฎิคฺคหณญฺจ อามิสสโมฺภโคฯ ธมฺมสฺส อุทฺทิสนํ, อุทฺทิสาปนญฺจ ธมฺมสโมฺภโคฯ สํวเสยฺยาติ ‘‘อุโปสถํ วา ปวารณํ วา สงฺฆกมฺมํ วา’’ติ (ปาจิ. ๔๒๕) เอวํ ปทภาชนิยํ วุตฺตํ ติวิธํ สํวาสํ กเรยฺยฯ ยสฺมา ปเนตฺถ อุโปสถปวารณาปิ สเงฺฆหิเยว กาตพฺพตฺตา สงฺฆกมฺมานิเยว โหนฺติ, ตสฺมา ‘‘อุโปสถาทิกํ สงฺฆกมฺมํ กเรยฺยา’’ติ วุตฺตํฯ ปโยเค ปโยเคติ ทาเน ทาเน, คหเณ คหเณ จาติ อโตฺถฯ
Akatānudhammenāti ukkhipitvā anosāritena. Tenāha ‘‘anudhammo vuccatī’’tiādi. Ettha anudhammoti osāraṇā vuccatīti sambandho. Ukkhepanīyakammassānurūpo, pacchā kattabbo vā dhammoti anudhammo. Anulomavattaṃ disvāti ‘‘na upasampādetabbaṃ, na nissayo dātabbo’’tiādikaṃ (cūḷava. 70) aṭṭhārasavidhaṃ vattaṃ disvā, etesu aṭṭhārasasu anulomavattesu vattantaṃ disvāti adhippāyo. Āmisasambhogaṃ vā dhammasambhogaṃ vāti ettha yaṃ kiñci āmisassa dānaṃ, paṭiggahaṇañca āmisasambhogo. Dhammassa uddisanaṃ, uddisāpanañca dhammasambhogo. Saṃvaseyyāti ‘‘uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā saṅghakammaṃ vā’’ti (pāci. 425) evaṃ padabhājaniyaṃ vuttaṃ tividhaṃ saṃvāsaṃ kareyya. Yasmā panettha uposathapavāraṇāpi saṅghehiyeva kātabbattā saṅghakammāniyeva honti, tasmā ‘‘uposathādikaṃ saṅghakammaṃ kareyyā’’ti vuttaṃ. Payoge payogeti dāne dāne, gahaṇe gahaṇe cāti attho.
ปณฺณตฺติํ อชานเนฺตน อรหตาปิ กิริยาพฺยากตจิเตฺตน อาปชฺชิตพฺพตฺตา ‘‘ติจิตฺต’’นฺติ วุตฺตํฯ
Paṇṇattiṃ ajānantena arahatāpi kiriyābyākatacittena āpajjitabbattā ‘‘ticitta’’nti vuttaṃ.
อุกฺขิตฺตสโมฺภคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ukkhittasambhogasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
