| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๓. อุโกฺกฎนสิกฺขาปทํ
3. Ukkoṭanasikkhāpadaṃ
๓๙๒. ตติเย ‘‘อุจฺจาเลนฺตี’’ติอิมินา อุโกฺกเฎนฺตีติ เอตฺถ อุปุพฺพสฺส กุฎธาตุสฺส อุจฺจาลนตฺถํ ทเสฺสติ ธาตูน, มเนกตฺถตฺตาฯ ยํ ยํ ปติฎฺฐิตํ ยถาปติฎฺฐิตํ, ตสฺส ภาโว ยถาปติฎฺฐิตภาโว, เตนฯ
392. Tatiye ‘‘uccālentī’’tiiminā ukkoṭentīti ettha upubbassa kuṭadhātussa uccālanatthaṃ dasseti dhātūna, manekatthattā. Yaṃ yaṃ patiṭṭhitaṃ yathāpatiṭṭhitaṃ, tassa bhāvo yathāpatiṭṭhitabhāvo, tena.
๓๙๓. โย ธโมฺมติ โย สมถธโมฺมฯ ธเมฺมนาติ เอตฺถ เอนสเทฺทน ‘‘ยถาธมฺม’’นฺติ เอตฺถ อํอิติการิยสฺส การิํ ทเสฺสติฯ อิมินา ‘‘ยถาธมฺม’’นฺติ ปทสฺส ‘‘นิหตาธิกรณ’’นฺติ เอตฺถ นิหตสเทฺทน สมฺพนฺธิตพฺพภาวํ ทเสฺสติฯ ‘‘สตฺถารา’’ติปทํ ‘‘วุตฺตํ’’ อิติปเท กตฺตาฯ นตฺถิ หตํ หนนํ อิมสฺสาติ นิหตนฺติ วุเตฺต อตฺถโต วูปสมนเมวาติ อาห ‘‘วูปสมิต’’นฺติฯ
393.Yo dhammoti yo samathadhammo. Dhammenāti ettha enasaddena ‘‘yathādhamma’’nti ettha aṃitikāriyassa kāriṃ dasseti. Iminā ‘‘yathādhamma’’nti padassa ‘‘nihatādhikaraṇa’’nti ettha nihatasaddena sambandhitabbabhāvaṃ dasseti. ‘‘Satthārā’’tipadaṃ ‘‘vuttaṃ’’ itipade kattā. Natthi hataṃ hananaṃ imassāti nihatanti vutte atthato vūpasamanamevāti āha ‘‘vūpasamita’’nti.
๓๙๕. ยํ วา ตํ วา กมฺมํ ธมฺมกมฺมํ นาม น โหติ, อถ โข อธิกรณวูปสมกมฺมเมว ธมฺมกมฺมํ นามาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘เยน กเมฺมนา’’ติอาทิฯ อยมฺปีติ อยมฺปิ ภิกฺขุฯ เสสปทานิปีติ ‘‘ธมฺมกเมฺม เวมติโก’’ติอาทีนิ เสสปทานิปิฯ เอตฺถาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเทฯ วิตฺถาโร ปน วุโตฺตติ สมฺพโนฺธฯ ตเตฺถวาติ ปริวาเร เอวฯ อิธาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท, วิภเงฺค วาติฯ ตติยํฯ
395. Yaṃ vā taṃ vā kammaṃ dhammakammaṃ nāma na hoti, atha kho adhikaraṇavūpasamakammameva dhammakammaṃ nāmāti dassento āha ‘‘yena kammenā’’tiādi. Ayampīti ayampi bhikkhu. Sesapadānipīti ‘‘dhammakamme vematiko’’tiādīni sesapadānipi. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. Vitthāro pana vuttoti sambandho. Tatthevāti parivāre eva. Idhāti imasmiṃ sikkhāpade, vibhaṅge vāti. Tatiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๗. สปฺปาณกวโคฺค • 7. Sappāṇakavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๓. อุโกฺกฎนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๓. อุโกฺกฎนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๓. อุโกฺกฎนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๓. อุโกฺกฎนสิกฺขาปทวณฺณนา • 3. Ukkoṭanasikkhāpadavaṇṇanā
