| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๕. อุมาปุปฺผิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
5. Umāpupphiyattheraapadānavaṇṇanā
นิพฺพุเต โลกมหิเตติอาทิกํ อายสฺมโต อุมาปุปฺผิยเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา วสโนฺต นิพฺพุตสฺส ภควโต เจติยมเห วตฺตมาเน อินฺทนีลมณิวณฺณํ อุมาปุปฺผํ คเหตฺวา ปูเชสิฯ โส เตน ปุเญฺญน สุคตีสุเยว สํสรโนฺต ทิพฺพมานุสสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว พหุลํ นีลวโณฺณ ชาติสมฺปโนฺน วิภวสมฺปโนฺน อโหสิฯ โส อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปเนฺน เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิโต นจิรเสฺสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ
Nibbute lokamahitetiādikaṃ āyasmato umāpupphiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto vuddhippatto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā vasanto nibbutassa bhagavato cetiyamahe vattamāne indanīlamaṇivaṇṇaṃ umāpupphaṃ gahetvā pūjesi. So tena puññena sugatīsuyeva saṃsaranto dibbamānusasampattiyo anubhavitvā uppannuppannabhave bahulaṃ nīlavaṇṇo jātisampanno vibhavasampanno ahosi. So imasmiṃ buddhuppāde vibhavasampanne ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā saddhājāto pabbajito nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi.
๒๑. โส ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต นิพฺพุเต โลกมหิเตติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ โลกมหิเตติ โลเกหิ มหิโต ปูชิโตติ โลกมหิโต, ตสฺมิํ โลกมหิเต สิทฺธตฺถมฺหิ ภควติ ปรินิพฺพุเตติ สมฺพโนฺธฯ อาหุตีนํปฎิคฺคเหติ อาหุติโน วุจฺจนฺติ ปูชาสกฺการา, เตสํ อาหุตีนํ ปฎิคฺคเหตุํ อรหตีติ อาหุตีนํปฎิคฺคโห, อลุตฺตกิตนฺตสมาโส, ตสฺมิํ อาหุตีนํปฎิคฺคเห ภควติ ปรินิพฺพุเตติ อโตฺถฯ
21. So pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nibbute lokamahitetiādi vuttaṃ. Tattha lokamahiteti lokehi mahito pūjitoti lokamahito, tasmiṃ lokamahite siddhatthamhi bhagavati parinibbuteti sambandho. Āhutīnaṃpaṭiggaheti āhutino vuccanti pūjāsakkārā, tesaṃ āhutīnaṃ paṭiggahetuṃ arahatīti āhutīnaṃpaṭiggaho, aluttakitantasamāso, tasmiṃ āhutīnaṃpaṭiggahe bhagavati parinibbuteti attho.
๒๒. อุมาปุปฺผนฺติ อุทฺธมุทฺธํ นีลปภํ มุญฺจมานํ ปุปฺผติ วิกสตีติ อุมาปุปฺผํ, ตํ อุมาปุปฺผํ คเหตฺวา เจติเย ปูชํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
22.Umāpupphanti uddhamuddhaṃ nīlapabhaṃ muñcamānaṃ pupphati vikasatīti umāpupphaṃ, taṃ umāpupphaṃ gahetvā cetiye pūjaṃ akāsinti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
อุมาปุปฺผิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Umāpupphiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๕. อุมาปุปฺผิยเตฺถรอปทานํ • 5. Umāpupphiyattheraapadānaṃ
