| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
2. ඌමිභයසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Ūmibhayasuttavaṇṇanā
122. දුතියෙ කොධූපායාසස්‌සෙතං අධිවචනන්‌ති එත්‌ථ කුජ්‌ඣනට්‌ඨෙන කොධො, ස්‌වෙව චිත්‌තස්‌ස කායස්‌ස ච අතිප්‌පමද්‌දනමථනුප්‌පාදනෙහි දළ්‌හආයාසට්‌ඨෙන උපායාසො. අනෙකවාරං පවත්‌තිත්‌වා අත්‌තනා සමවෙතං සත්‌තං අජ්‌ඣොත්‌ථරිත්‌වා සීසං උක්‌ඛිපිතුං අදත්‌වා ඌමිසදිසතා දට්‌ඨබ්‌බා. යථා හි බාහිරං උදකං ඔතිණ්‌ණො ඌමීසු ඔසීදිත්‌වා මරති, එවං ඉමස්‌මිං සාසනෙ කොධූපායාසෙ ඔසීදිත්‌වා විබ්‌භමති, තස්‌මා කොධූපායාසො ‘‘ඌමිභය’’න්‌ති වුත්‌තො. ඔදරිකත්‌තස්‌සෙතං අධිවචනන්‌ති යථා හි බාහිරං උදකං ඔතිණ්‌ණො කුම්‌භීලෙන ඛාදිතො මරති, එවං ඉමස්‌මිං සාසනෙ ඔදරිකත්‌තෙන ඔදරිකභාවෙන ආමිසගෙධෙන මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිකකප්‌පනෙන නාසිතසීලාදිගුණතාය ඛාදිතධම්‌මසරීරො විබ්‌භමති, තස්‌මා ඔදරිකත්‌තං ‘‘කුම්‌භීලභය’’න්‌ති වුත්‌තං.
122. Dutiye kodhūpāyāsassetaṃ adhivacananti ettha kujjhanaṭṭhena kodho, sveva cittassa kāyassa ca atippamaddanamathanuppādanehi daḷhaāyāsaṭṭhena upāyāso. Anekavāraṃ pavattitvā attanā samavetaṃ sattaṃ ajjhottharitvā sīsaṃ ukkhipituṃ adatvā ūmisadisatā daṭṭhabbā. Yathā hi bāhiraṃ udakaṃ otiṇṇo ūmīsu osīditvā marati, evaṃ imasmiṃ sāsane kodhūpāyāse osīditvā vibbhamati, tasmā kodhūpāyāso ‘‘ūmibhaya’’nti vutto. Odarikattassetaṃ adhivacananti yathā hi bāhiraṃ udakaṃ otiṇṇo kumbhīlena khādito marati, evaṃ imasmiṃ sāsane odarikattena odarikabhāvena āmisagedhena micchājīvena jīvikakappanena nāsitasīlādiguṇatāya khāditadhammasarīro vibbhamati, tasmā odarikattaṃ ‘‘kumbhīlabhaya’’nti vuttaṃ.
අනුපට්‌ඨිතාය සතියාති කායගතං සතිං අනුට්‌ඨාපෙත්‌වා. අසංවුතෙහීති අපිහිතෙහි. පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචනන්‌ති යථා හි බාහිරං උදකං ඔතිණ්‌ණො ආවට්‌ටෙ නිමුජ්‌ජිත්‌වා මරති, එවං ඉමස්‌මිං සාසනෙ පබ්‌බජිතො පඤ්‌චකාමගුණාවට්‌ටෙ නිමුජ්‌ජිත්‌වා විබ්‌භමති. කාමරාගාභිභූතො හි සත්‌තො ඉතො ච එත්‌තො, එත්‌තො ච ඉතොති එවං මනාපියරූපාදිවිසයසඞ්‌ඛාතෙ ආවට්‌ටෙ අත්‌තානං සංසාරෙත්‌වා යථා තතො බහිභූතෙ නෙක්‌ඛම්‌මෙ චිත්‌තම්‌පි න උප්‌පාදෙති, එවං ආවට්‌ටෙත්‌වා බ්‍යසනාපාදනෙන කාමගුණානං ආවට්‌ටසදිසතා දට්‌ඨබ්‌බා.
Anupaṭṭhitāya satiyāti kāyagataṃ satiṃ anuṭṭhāpetvā. Asaṃvutehīti apihitehi. Pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacananti yathā hi bāhiraṃ udakaṃ otiṇṇo āvaṭṭe nimujjitvā marati, evaṃ imasmiṃ sāsane pabbajito pañcakāmaguṇāvaṭṭe nimujjitvā vibbhamati. Kāmarāgābhibhūto hi satto ito ca etto, etto ca itoti evaṃ manāpiyarūpādivisayasaṅkhāte āvaṭṭe attānaṃ saṃsāretvā yathā tato bahibhūte nekkhamme cittampi na uppādeti, evaṃ āvaṭṭetvā byasanāpādanena kāmaguṇānaṃ āvaṭṭasadisatā daṭṭhabbā.
අනුද්‌ධංසෙතීති කිලමෙති විලොලති. රාගානුද්‌ධංසිතෙනාති රාගෙන අනුද්‌ධංසිතෙන. මාතුගාමස්‌සෙතං අධිවචනන්‌ති. යථා හි බාහිරං උදකං ඔතිණ්‌ණො චණ්‌ඩමච්‌ඡං ආගම්‌ම ලද්‌ධප්‌පහාරො මරති, එවං ඉමස්‌මිං සාසනෙ මාතුගාමං ආරබ්‌භ උප්‌පන්‌නකාමරාගො විබ්‌භමති, තස්‌මා මාතුගාමො ‘‘සුසුකාභය’’න්‌ති වුත්‌තො. මාතුගාමො හි යොනිසොමනසිකාරරහිතං අධීරපුරිසං ඉත්‌ථිකුත්‌තභූතෙහි අත්‌තනො හාසභාවවිලාසෙහි අභිභුය්‍ය ගහෙත්‌වා ධීරජාතිකම්‌පි අත්‌තනො රූපාදීහි සම්‌පලොභනවසෙන අනවසෙසං අත්‌තනො උපකාරධම්‌මෙ සීලාදිකෙ සම්‌පාදෙතුං අසමත්‌ථං කරොන්‌තො අනයබ්‍යසනං පාපෙති.
Anuddhaṃsetīti kilameti vilolati. Rāgānuddhaṃsitenāti rāgena anuddhaṃsitena. Mātugāmassetaṃ adhivacananti. Yathā hi bāhiraṃ udakaṃ otiṇṇo caṇḍamacchaṃ āgamma laddhappahāro marati, evaṃ imasmiṃ sāsane mātugāmaṃ ārabbha uppannakāmarāgo vibbhamati, tasmā mātugāmo ‘‘susukābhaya’’nti vutto. Mātugāmo hi yonisomanasikārarahitaṃ adhīrapurisaṃ itthikuttabhūtehi attano hāsabhāvavilāsehi abhibhuyya gahetvā dhīrajātikampi attano rūpādīhi sampalobhanavasena anavasesaṃ attano upakāradhamme sīlādike sampādetuṃ asamatthaṃ karonto anayabyasanaṃ pāpeti.
ඉමානි පන චත්‌තාරි භයානි භායිත්‌වා යථා උදකං අනොරොහන්‌තස්‌ස උදකං නිස්‌සාය උදකපිපාසාවිනයනං සරීරසුද්‌ධිපරිළාහූපසමො කායඋතුග්‌ගාහාපනන්‌ති, එවමාදි ආනිසංසො නත්‌ථි, එවමෙවං ඉමානි චත්‌තාරි භයානි භායිත්‌වා සාසනෙ අපබ්‌බජන්‌තස්‌සපි ඉමං සාසනං නිස්‌සාය සඞ්‌ඛෙපතො වට්‌ටදුක්‌ඛූපසමො, විත්‌ථාරතො පන සීලානිසංසාදිවසෙන අනෙකවිධො ආනිසංසො නත්‌ථි. යථා පන ඉමානි චත්‌තාරි භයානි අභායිත්‌වා උදකං ඔරොහන්‌තස්‌ස වුත්‌තප්‌පකාරො ආනිසංසො හොති, එවං ඉමානි අභායිත්‌වා සාසනෙ පබ්‌බජන්‌තස්‌සපි වුත්‌තප්‌පකාරො ආනිසංසො හොති. මහාධම්‌මරක්‌ඛිතත්‌ථෙරො පනාහ ‘‘චත්‌තාරි භයානි භායිත්‌වා උදකං අනොතරන්‌තො සොතං ඡින්‌දිත්‌වා පරතීරං පාපුණිතුං න සක්‌කොති, අභායිත්‌වා ඔතරන්‌තො සක්‌කොති, එවමෙවං භායිත්‌වා සාසනෙ අපබ්‌බජන්‌තොපි තණ්‌හාසොතං ඡින්‌දිත්‌වා නිබ්‌බානපාරං දට්‌ඨුං න සක්‌කොති, අභායිත්‌වා පබ්‌බජන්‌තො සක්‌කොතී’’ති.
Imāni pana cattāri bhayāni bhāyitvā yathā udakaṃ anorohantassa udakaṃ nissāya udakapipāsāvinayanaṃ sarīrasuddhipariḷāhūpasamo kāyautuggāhāpananti, evamādi ānisaṃso natthi, evamevaṃ imāni cattāri bhayāni bhāyitvā sāsane apabbajantassapi imaṃ sāsanaṃ nissāya saṅkhepato vaṭṭadukkhūpasamo, vitthārato pana sīlānisaṃsādivasena anekavidho ānisaṃso natthi. Yathā pana imāni cattāri bhayāni abhāyitvā udakaṃ orohantassa vuttappakāro ānisaṃso hoti, evaṃ imāni abhāyitvā sāsane pabbajantassapi vuttappakāro ānisaṃso hoti. Mahādhammarakkhitatthero panāha ‘‘cattāri bhayāni bhāyitvā udakaṃ anotaranto sotaṃ chinditvā paratīraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti, abhāyitvā otaranto sakkoti, evamevaṃ bhāyitvā sāsane apabbajantopi taṇhāsotaṃ chinditvā nibbānapāraṃ daṭṭhuṃ na sakkoti, abhāyitvā pabbajanto sakkotī’’ti.
ඌමිභයසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ūmibhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 2. ඌමිභයසුත්‌තං • 2. Ūmibhayasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 2. ඌමිභයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Ūmibhayasuttavaṇṇanā
