Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౬. ఉమ్మగ్గసుత్తం
6. Ummaggasuttaṃ
౧౮౬. అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కేన ను ఖో, భన్తే, లోకో నీయతి, కేన లోకో పరికస్సతి, కస్స చ ఉప్పన్నస్స వసం గచ్ఛతీ’’తి?
186. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti?
‘‘సాధు సాధు, భిక్ఖు! భద్దకో ఖో తే, భిక్ఖు, ఉమ్మగ్గో 1, భద్దకం పటిభానం, కల్యాణీ 2 పరిపుచ్ఛా. ఏవఞ్హి త్వం, భిక్ఖు, పుచ్ఛసి – ‘కేన ను ఖో, భన్తే, లోకో నీయతి, కేన లోకో పరికస్సతి, కస్స చ ఉప్పన్నస్స వసం గచ్ఛతీ’’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘చిత్తేన ఖో, భిక్ఖు, లోకో నీయతి, చిత్తేన పరికస్సతి, చిత్తస్స ఉప్పన్నస్స వసం గచ్ఛతీ’’తి.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo 3, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī 4 paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Cittena kho, bhikkhu, loko nīyati, cittena parikassati, cittassa uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti.
‘‘సాధు , భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరి పఞ్హం అపుచ్ఛి – ‘‘‘బహుస్సుతో ధమ్మధరో, బహుస్సుతో ధమ్మధరో’తి, భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, బహుస్సుతో ధమ్మధరో హోతీ’’తి?
‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharo’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’ti?
‘‘సాధు సాధు, భిక్ఖు! భద్దకో ఖో తే, భిక్ఖు ఉమ్మగ్గో, భద్దకం పటిభానం, కల్యాణీ పరిపుచ్ఛా. ఏవఞ్హి త్వం, భిక్ఖు, పుచ్ఛసి – ‘బహుస్సుతో ధమ్మధరో, బహుస్సుతో ధమ్మధరోతి, భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, బహుస్సుతో ధమ్మధరో హోతీ’’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘బహూ ఖో, భిక్ఖు, మయా ధమ్మా దేసితా 5 – సుత్తం, గేయ్యం, వేయ్యాకరణం, గాథా, ఉదానం, ఇతివుత్తకం, జాతకం, అబ్భుతధమ్మం, వేదల్లం. చతుప్పదాయ చేపి, భిక్ఖు, గాథాయ అత్థమఞ్ఞాయ ధమ్మమఞ్ఞాయ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో హోతి బహుస్సుతో ధమ్మధరోతి అలం వచనాయా’’తి.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Bahū kho, bhikkhu, mayā dhammā desitā 6 – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. Catuppadāya cepi, bhikkhu, gāthāya atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti bahussuto dhammadharoti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరి పఞ్హం అపుచ్ఛి – ‘‘‘సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో, సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో’తి, భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో హోతీ’’తి?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti?
‘‘సాధు సాధు, భిక్ఖు! భద్దకో ఖో తే, భిక్ఖు, ఉమ్మగ్గో, భద్దకం పటిభానం, కల్యాణీ పరిపుచ్ఛా. ఏవఞ్హి త్వం, భిక్ఖు, పుచ్ఛసి – ‘సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో, సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞోతి, భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో హోతీ’’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, భిక్ఖునో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి సుతం హోతి, పఞ్ఞాయ చస్స అత్థం అతివిజ్ఝ పస్సతి; ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి సుతం హోతి, పఞ్ఞాయ చస్స అత్థం అతివిజ్ఝ పస్సతి; ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి సుతం హోతి, పఞ్ఞాయ చస్స అత్థం అతివిజ్ఝ పస్సతి; ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి సుతం హోతి, పఞ్ఞాయ చస్స అత్థం అతివిజ్ఝ పస్సతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సుతవా నిబ్బేధికపఞ్ఞో హోతీ’’తి.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapaññoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhuno ‘idaṃ dukkha’nti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhu, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti.
‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరి పఞ్హం అపుచ్ఛి – ‘‘‘పణ్డితో మహాపఞ్ఞో, పణ్డితో మహాపఞ్ఞో’తి, భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, పణ్డితో మహాపఞ్ఞో హోతీ’’తి?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti?
‘‘సాధు సాధు భిక్ఖు! భద్దకో ఖో తే, భిక్ఖు, ఉమ్మగ్గో, భద్దకం పటిభానం, కల్యాణీ పరిపుచ్ఛా. ఏవఞ్హి త్వం భిక్ఖు పుచ్ఛసి – ‘పణ్డితో మహాపఞ్ఞో, పణ్డితో మహాపఞ్ఞోతి , భన్తే, వుచ్చతి. కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, పణ్డితో మహాపఞ్ఞో హోతీ’’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, పణ్డితో మహాపఞ్ఞో నేవత్తబ్యాబాధాయ చేతేతి న పరబ్యాబాధాయ చేతేతి న ఉభయబ్యాబాధాయ చేతేతి అత్తహితపరహితఉభయహితసబ్బలోకహితమేవ చిన్తయమానో చిన్తేతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, పణ్డితో మహాపఞ్ఞో హోతీ’’తి. ఛట్ఠం.
‘‘Sādhu sādhu bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ bhikkhu pucchasi – ‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpaññoti , bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño nevattabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti attahitaparahitaubhayahitasabbalokahitameva cintayamāno cinteti. Evaṃ kho, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౬. ఉమ్మగ్గసుత్తవణ్ణనా • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౬. ఉమ్మగ్గసుత్తవణ్ణనా • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā