| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៦. ឧម្មគ្គសុត្តំ
6. Ummaggasuttaṃ
១៨៦. អថ ខោ អញ្ញតរោ ភិក្ខុ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សោ ភិក្ខុ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កេន នុ ខោ, ភន្តេ, លោកោ នីយតិ, កេន លោកោ បរិកស្សតិ, កស្ស ច ឧប្បន្នស្ស វសំ គច្ឆតី’’តិ?
186. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti?
‘‘សាធុ សាធុ, ភិក្ខុ! ភទ្ទកោ ខោ តេ, ភិក្ខុ, ឧម្មគ្គោ 1, ភទ្ទកំ បដិភានំ, កល្យាណី 2 បរិបុច្ឆា។ ឯវញ្ហិ ត្វំ, ភិក្ខុ, បុច្ឆសិ – ‘កេន នុ ខោ, ភន្តេ, លោកោ នីយតិ, កេន លោកោ បរិកស្សតិ, កស្ស ច ឧប្បន្នស្ស វសំ គច្ឆតី’’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘ចិត្តេន ខោ, ភិក្ខុ, លោកោ នីយតិ, ចិត្តេន បរិកស្សតិ, ចិត្តស្ស ឧប្បន្នស្ស វសំ គច្ឆតី’’តិ។
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo 3, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī 4 paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Cittena kho, bhikkhu, loko nīyati, cittena parikassati, cittassa uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti.
‘‘សាធុ , ភន្តេ’’តិ ខោ សោ ភិក្ខុ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា ភគវន្តំ ឧត្តរិ បញ្ហំ អបុច្ឆិ – ‘‘‘ពហុស្សុតោ ធម្មធរោ, ពហុស្សុតោ ធម្មធរោ’តិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, ពហុស្សុតោ ធម្មធរោ ហោតី’’តិ?
‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharo’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’ti?
‘‘សាធុ សាធុ, ភិក្ខុ! ភទ្ទកោ ខោ តេ, ភិក្ខុ ឧម្មគ្គោ, ភទ្ទកំ បដិភានំ, កល្យាណី បរិបុច្ឆា។ ឯវញ្ហិ ត្វំ, ភិក្ខុ, បុច្ឆសិ – ‘ពហុស្សុតោ ធម្មធរោ, ពហុស្សុតោ ធម្មធរោតិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, ពហុស្សុតោ ធម្មធរោ ហោតី’’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘ពហូ ខោ, ភិក្ខុ, មយា ធម្មា ទេសិតា 5 – សុត្តំ, គេយ្យំ, វេយ្យាករណំ, គាថា, ឧទានំ, ឥតិវុត្តកំ, ជាតកំ, អព្ភុតធម្មំ, វេទល្លំ។ ចតុប្បទាយ ចេបិ, ភិក្ខុ, គាថាយ អត្ថមញ្ញាយ ធម្មមញ្ញាយ ធម្មានុធម្មប្បដិបន្នោ ហោតិ ពហុស្សុតោ ធម្មធរោតិ អលំ វចនាយា’’តិ។
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Bahū kho, bhikkhu, mayā dhammā desitā 6 – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. Catuppadāya cepi, bhikkhu, gāthāya atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti bahussuto dhammadharoti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘សាធុ, ភន្តេ’’តិ ខោ សោ ភិក្ខុ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា ភគវន្តំ ឧត្តរិ បញ្ហំ អបុច្ឆិ – ‘‘‘សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ, សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ’តិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ ហោតី’’តិ?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti?
‘‘សាធុ សាធុ, ភិក្ខុ! ភទ្ទកោ ខោ តេ, ភិក្ខុ, ឧម្មគ្គោ, ភទ្ទកំ បដិភានំ, កល្យាណី បរិបុច្ឆា។ ឯវញ្ហិ ត្វំ, ភិក្ខុ, បុច្ឆសិ – ‘សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ, សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោតិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ ហោតី’’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘ឥធ, ភិក្ខុ, ភិក្ខុនោ ‘ឥទំ ទុក្ខ’ន្តិ សុតំ ហោតិ, បញ្ញាយ ចស្ស អត្ថំ អតិវិជ្ឈ បស្សតិ; ‘អយំ ទុក្ខសមុទយោ’តិ សុតំ ហោតិ, បញ្ញាយ ចស្ស អត្ថំ អតិវិជ្ឈ បស្សតិ; ‘អយំ ទុក្ខនិរោធោ’តិ សុតំ ហោតិ, បញ្ញាយ ចស្ស អត្ថំ អតិវិជ្ឈ បស្សតិ; ‘អយំ ទុក្ខនិរោធគាមិនី បដិបទា’តិ សុតំ ហោតិ, បញ្ញាយ ចស្ស អត្ថំ អតិវិជ្ឈ បស្សតិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខុ, សុតវា និព្ពេធិកបញ្ញោ ហោតី’’តិ។
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapaññoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhuno ‘idaṃ dukkha’nti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhu, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti.
‘‘សាធុ, ភន្តេ’’តិ ខោ សោ ភិក្ខុ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទិត្វា អនុមោទិត្វា ភគវន្តំ ឧត្តរិ បញ្ហំ អបុច្ឆិ – ‘‘‘បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ’តិ, ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ ហោតី’’តិ?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti?
‘‘សាធុ សាធុ ភិក្ខុ! ភទ្ទកោ ខោ តេ, ភិក្ខុ, ឧម្មគ្គោ, ភទ្ទកំ បដិភានំ, កល្យាណី បរិបុច្ឆា។ ឯវញ្ហិ ត្វំ ភិក្ខុ បុច្ឆសិ – ‘បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោតិ , ភន្តេ, វុច្ចតិ។ កិត្តាវតា នុ ខោ, ភន្តេ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ ហោតី’’’តិ? ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’។ ‘‘ឥធ, ភិក្ខុ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ នេវត្តព្យាពាធាយ ចេតេតិ ន បរព្យាពាធាយ ចេតេតិ ន ឧភយព្យាពាធាយ ចេតេតិ អត្តហិតបរហិតឧភយហិតសព្ពលោកហិតមេវ ចិន្តយមានោ ចិន្តេតិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខុ, បណ្ឌិតោ មហាបញ្ញោ ហោតី’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
‘‘Sādhu sādhu bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ bhikkhu pucchasi – ‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpaññoti , bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño nevattabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti attahitaparahitaubhayahitasabbalokahitameva cintayamāno cinteti. Evaṃ kho, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៦. ឧម្មគ្គសុត្តវណ្ណនា • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៦. ឧម្មគ្គសុត្តវណ្ណនា • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
