| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൬. ഉമ്മഗ്ഗസുത്തം
6. Ummaggasuttaṃ
൧൮൬. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘കേന നു ഖോ, ഭന്തേ, ലോകോ നീയതി, കേന ലോകോ പരികസ്സതി, കസ്സ ച ഉപ്പന്നസ്സ വസം ഗച്ഛതീ’’തി?
186. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti?
‘‘സാധു സാധു, ഭിക്ഖു! ഭദ്ദകോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, ഉമ്മഗ്ഗോ 1, ഭദ്ദകം പടിഭാനം, കല്യാണീ 2 പരിപുച്ഛാ. ഏവഞ്ഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, പുച്ഛസി – ‘കേന നു ഖോ, ഭന്തേ, ലോകോ നീയതി, കേന ലോകോ പരികസ്സതി, കസ്സ ച ഉപ്പന്നസ്സ വസം ഗച്ഛതീ’’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘ചിത്തേന ഖോ, ഭിക്ഖു, ലോകോ നീയതി, ചിത്തേന പരികസ്സതി, ചിത്തസ്സ ഉപ്പന്നസ്സ വസം ഗച്ഛതീ’’തി.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo 3, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī 4 paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Cittena kho, bhikkhu, loko nīyati, cittena parikassati, cittassa uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti.
‘‘സാധു , ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഭഗവന്തം ഉത്തരി പഞ്ഹം അപുച്ഛി – ‘‘‘ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ, ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ’തി, ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ ഹോതീ’’തി?
‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharo’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’ti?
‘‘സാധു സാധു, ഭിക്ഖു! ഭദ്ദകോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു ഉമ്മഗ്ഗോ, ഭദ്ദകം പടിഭാനം, കല്യാണീ പരിപുച്ഛാ. ഏവഞ്ഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, പുച്ഛസി – ‘ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ, ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോതി, ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോ ഹോതീ’’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘ബഹൂ ഖോ, ഭിക്ഖു, മയാ ധമ്മാ ദേസിതാ 5 – സുത്തം, ഗേയ്യം, വേയ്യാകരണം, ഗാഥാ, ഉദാനം, ഇതിവുത്തകം, ജാതകം, അബ്ഭുതധമ്മം, വേദല്ലം. ചതുപ്പദായ ചേപി, ഭിക്ഖു, ഗാഥായ അത്ഥമഞ്ഞായ ധമ്മമഞ്ഞായ ധമ്മാനുധമ്മപ്പടിപന്നോ ഹോതി ബഹുസ്സുതോ ധമ്മധരോതി അലം വചനായാ’’തി.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Bahū kho, bhikkhu, mayā dhammā desitā 6 – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. Catuppadāya cepi, bhikkhu, gāthāya atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti bahussuto dhammadharoti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഭഗവന്തം ഉത്തരി പഞ്ഹം അപുച്ഛി – ‘‘‘സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ, സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ’തി, ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ ഹോതീ’’തി?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti?
‘‘സാധു സാധു, ഭിക്ഖു! ഭദ്ദകോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, ഉമ്മഗ്ഗോ, ഭദ്ദകം പടിഭാനം, കല്യാണീ പരിപുച്ഛാ. ഏവഞ്ഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, പുച്ഛസി – ‘സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ, സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോതി, ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ ഹോതീ’’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, ഭിക്ഖുനോ ‘ഇദം ദുക്ഖ’ന്തി സുതം ഹോതി, പഞ്ഞായ ചസ്സ അത്ഥം അതിവിജ്ഝ പസ്സതി; ‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’തി സുതം ഹോതി, പഞ്ഞായ ചസ്സ അത്ഥം അതിവിജ്ഝ പസ്സതി; ‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’തി സുതം ഹോതി, പഞ്ഞായ ചസ്സ അത്ഥം അതിവിജ്ഝ പസ്സതി; ‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി സുതം ഹോതി, പഞ്ഞായ ചസ്സ അത്ഥം അതിവിജ്ഝ പസ്സതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, സുതവാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞോ ഹോതീ’’തി.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapaññoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhuno ‘idaṃ dukkha’nti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhu, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti.
‘‘സാധു, ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഭഗവന്തം ഉത്തരി പഞ്ഹം അപുച്ഛി – ‘‘‘പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ’തി, ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ ഹോതീ’’തി?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti?
‘‘സാധു സാധു ഭിക്ഖു! ഭദ്ദകോ ഖോ തേ, ഭിക്ഖു, ഉമ്മഗ്ഗോ, ഭദ്ദകം പടിഭാനം, കല്യാണീ പരിപുച്ഛാ. ഏവഞ്ഹി ത്വം ഭിക്ഖു പുച്ഛസി – ‘പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോതി , ഭന്തേ, വുച്ചതി. കിത്താവതാ നു ഖോ, ഭന്തേ, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ ഹോതീ’’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘ഇധ, ഭിക്ഖു, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ നേവത്തബ്യാബാധായ ചേതേതി ന പരബ്യാബാധായ ചേതേതി ന ഉഭയബ്യാബാധായ ചേതേതി അത്തഹിതപരഹിതഉഭയഹിതസബ്ബലോകഹിതമേവ ചിന്തയമാനോ ചിന്തേതി. ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖു, പണ്ഡിതോ മഹാപഞ്ഞോ ഹോതീ’’തി. ഛട്ഠം.
‘‘Sādhu sādhu bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ bhikkhu pucchasi – ‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpaññoti , bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño nevattabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti attahitaparahitaubhayahitasabbalokahitameva cintayamāno cinteti. Evaṃ kho, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൬. ഉമ്മഗ്ഗസുത്തവണ്ണനാ • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൬. ഉമ്മഗ്ഗസുത്തവണ്ണനാ • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
