| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
๒. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา
2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
๖๑๐. ทุติยสิกฺขาปเท หเตฺถสุ ปิณฺฑาย จรตีติ ปาฬิปทสฺส หเตฺถสุ ลภิตพฺพปิณฺฑตฺถาย จรตีติ อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ
610. Dutiyasikkhāpade hatthesu piṇḍāya caratīti pāḷipadassa hatthesu labhitabbapiṇḍatthāya caratīti attho veditabbo.
๖๑๒-๖๑๓. ‘‘ตสฺส โส อปโตฺตติ วจนโต โส ปโตฺต อธิฎฺฐานมฺปิ วิชหติ อปตฺตตฺตาฯ อปตฺตภาวโตเยว หิ ‘ปญฺจพนฺธนํ ปตฺตํ เจตาเปตี’ติ ปาฬิยํ น วุตฺต’’นฺติ ตีสุปิ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ เกจิ ปน ‘‘อปโตฺตติ อิทํ ‘อญฺญํ ปตฺตํ วิญฺญาเปตุํ วฎฺฎตี’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, โส ปน ปโตฺต อธิฎฺฐานํ น วิชหตี’’ติ วทนฺติ, ตํ ยุตฺตํ วิย ทิสฺสติ ‘‘ยสฺส ปญฺจ เอกาเยว วา ทสงฺคุลา, โส พโทฺธปิ อพโทฺธปิ อปโตฺตเยวา’’ติ วกฺขมานตฺตาฯ น หิ มุขวฎฺฎิยา ปญฺจสุ ฐาเนสุ ทฺวงฺคุลมตฺตาหิ ราชีหิ อธิฎฺฐานํ วิชหตีติ สกฺกา วตฺตุํ, เอกาย ปน ราชิยา ทสงฺคุลาย สเจ ตตฺถ วุตฺตปฺปมาโณ ฉิโทฺท ปญฺญายติ, ฉิเทฺทเนว อธิฎฺฐานวิชหนํ สิยาติ ยุตฺตํ วตฺตุํฯ พนฺธโนกาเส สติ อสติ วา พนฺธนวิรหิโต ปโตฺต อพนฺธโนติ วุโตฺต, พนฺธโนกาสวิรหิโตเยว ปน อพนฺธโนกาโสติ วุโตฺตฯ
612-613.‘‘Tassaso apattoti vacanato so patto adhiṭṭhānampi vijahati apattattā. Apattabhāvatoyeva hi ‘pañcabandhanaṃ pattaṃ cetāpetī’ti pāḷiyaṃ na vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘apattoti idaṃ ‘aññaṃ pattaṃ viññāpetuṃ vaṭṭatī’ti dassanatthaṃ vuttaṃ, so pana patto adhiṭṭhānaṃ na vijahatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ viya dissati ‘‘yassa pañca ekāyeva vā dasaṅgulā, so baddhopi abaddhopi apattoyevā’’ti vakkhamānattā. Na hi mukhavaṭṭiyā pañcasu ṭhānesu dvaṅgulamattāhi rājīhi adhiṭṭhānaṃ vijahatīti sakkā vattuṃ, ekāya pana rājiyā dasaṅgulāya sace tattha vuttappamāṇo chiddo paññāyati, chiddeneva adhiṭṭhānavijahanaṃ siyāti yuttaṃ vattuṃ. Bandhanokāse sati asati vā bandhanavirahito patto abandhanoti vutto, bandhanokāsavirahitoyeva pana abandhanokāsoti vutto.
ติปุสุตฺตเกน วา พนฺธิตฺวาติ เอตฺถ ‘‘พนฺธิตโพฺพ’’ติ ปาโฐ คเหตโพฺพฯ ปุราณโปตฺถเกปิ หิ อยเมว ปาโฐ ทิสฺสติฯ สุเทฺธหิ…เป.… น วฎฺฎตีติ อิทํ อุณฺหโภชเน ปกฺขิเตฺต วิลียมานตฺตา วุตฺตํฯ ผาณิตํ ฌาเปตฺวา ปาสาณจุเณฺณน พนฺธิตุํ วฎฺฎตีติ ปาสาณจุเณฺณน สทฺธิํ ผาณิตํ ปจิตฺวา ตถาปเกฺกน ปาสาณจุเณฺณน พนฺธิตุํ วฎฺฎติฯ
Tipusuttakena vā bandhitvāti ettha ‘‘bandhitabbo’’ti pāṭho gahetabbo. Purāṇapotthakepi hi ayameva pāṭho dissati. Suddhehi…pe… na vaṭṭatīti idaṃ uṇhabhojane pakkhitte vilīyamānattā vuttaṃ. Phāṇitaṃ jhāpetvā pāsāṇacuṇṇena bandhituṃ vaṭṭatīti pāsāṇacuṇṇena saddhiṃ phāṇitaṃ pacitvā tathāpakkena pāsāṇacuṇṇena bandhituṃ vaṭṭati.
๖๑๕. อนุกมฺปาย น คณฺหนฺตสฺส ทุกฺกฎนฺติ วุตฺตตฺตา ยสฺส โส ปโตฺต น รุจฺจติ, ตสฺสปิ อคณฺหนฺตสฺส อนาปตฺติฯ เตเนว มาติกาฎฺฐกถายํ (กงฺขา. อฎฺฐ. อูนปญฺจพนฺธนสีกฺขาปทวณฺณนา) วุตฺตํ ‘‘สเจ เถรสฺส ปโตฺต น รุจฺจติ, อปฺปิจฺฉตาย วา น คณฺหาติ, วฎฺฎตี’’ติฯ ปตฺตปริยโนฺตติ ปริยนฺตปโตฺต, อวสานปโตฺตติ อโตฺถฯ ‘‘สงฺฆมเชฺฌ ปตฺตํ คาหาเปเนฺตน อลชฺชิํ อคาหาเปตุํ วฎฺฎตี’’ติ วทนฺติฯ ‘‘อนุชานามิ ภิกฺขเว อาธารกนฺติ วุตฺตตฺตา ปีฐาทีสุ ยตฺถ กตฺถจิ อาธารํ ฐเปตฺวา ตตฺถ ปตฺตํ ฐเปตุํ วฎฺฎติ อาธารฐปโนกาสสฺส อนิยมิตตฺตา’’ติ วทนฺติฯ อปริโภเคนาติ อยุตฺตปริโภเคนฯ
615.Anukampāya na gaṇhantassa dukkaṭanti vuttattā yassa so patto na ruccati, tassapi agaṇhantassa anāpatti. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. ūnapañcabandhanasīkkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘sace therassa patto na ruccati, appicchatāya vā na gaṇhāti, vaṭṭatī’’ti. Pattapariyantoti pariyantapatto, avasānapattoti attho. ‘‘Saṅghamajjhe pattaṃ gāhāpentena alajjiṃ agāhāpetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. ‘‘Anujānāmi bhikkhave ādhārakanti vuttattā pīṭhādīsu yattha katthaci ādhāraṃ ṭhapetvā tattha pattaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati ādhāraṭhapanokāsassa aniyamitattā’’ti vadanti. Aparibhogenāti ayuttaparibhogena.
๖๑๖. ปาฬิยํ ‘‘อพนฺธเนน ปเตฺตน อพนฺธนํ ปตฺตํฯ เอกพนฺธนํ ปตฺตํ… ทฺวิพนฺธนํ ปตฺตํ… ติพนฺธนํ… จตุพนฺธนํ… อพนฺธโนกาสํ… เอก… ทฺวิ… ติ… จตุพนฺธโนกาสํ ปตฺตํ เจตาเปตี’’ติ เอวํ เอเกเกน ปเตฺตน ทสธา ทสวิธํ ปตฺตํ เจตาปนวเสน เอกนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสตํ วุตฺตํฯ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท ปมาณยุตฺตํ อคฺคหิตกาฬวณฺณมฺปิ ปตฺตํ วิญฺญาเปนฺตสฺส อาปตฺติเยวาติ ทฎฺฐพฺพํฯ อธิฎฺฐานุปคปตฺตสฺส อูนปญฺจพนฺธนตา, อตฺตุเทฺทสิกตา, อกตวิญฺญตฺติ, ตาย จ ปฎิลาโภติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ
616. Pāḷiyaṃ ‘‘abandhanena pattena abandhanaṃ pattaṃ. Ekabandhanaṃ pattaṃ… dvibandhanaṃ pattaṃ… tibandhanaṃ… catubandhanaṃ… abandhanokāsaṃ… eka… dvi… ti… catubandhanokāsaṃ pattaṃ cetāpetī’’ti evaṃ ekekena pattena dasadhā dasavidhaṃ pattaṃ cetāpanavasena ekanissaggiyapācittiyasataṃ vuttaṃ. Imasmiṃ sikkhāpade pamāṇayuttaṃ aggahitakāḷavaṇṇampi pattaṃ viññāpentassa āpattiyevāti daṭṭhabbaṃ. Adhiṭṭhānupagapattassa ūnapañcabandhanatā, attuddesikatā, akataviññatti, tāya ca paṭilābhoti imānettha cattāri aṅgāni.
อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๒. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทํ • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๒. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๒. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๒. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
