Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ೨. ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā

    ಅಸ್ಸಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪತ್ತಸ್ಸ। ತೇನ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾತಿ ತೇನ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನ ಪತ್ತೇನ ಉಪಲಕ್ಖಿತೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋ ಹಿ ಪತ್ತೋ ಏತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಭಾವೇನ ಗಹಿತೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣೇ ಕರಣವಚನ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಸ್ಸಾತಿ ಕಞ್ಚಿ ಪಕಾರಂ ಪತ್ತಸ್ಸ। ಲಕ್ಖೀಯತೇ ಅನೇನಾತಿ ಲಕ್ಖಣಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಕರಣವಚನಂ, ತತಿಯಾವಿಭತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಪಕಾರೋ’’ತಿ ಚ ಸಾಮಞ್ಞಸ್ಸ ಭೇದಕೋ ವಿಸೇಸೋ ವುಚ್ಚತಿ। ತಥಾ ಹಿ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನ ಪತ್ತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಸಾಮಞ್ಞಸ್ಸ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಪತ್ತಭಾವೋ ಪಕಾರೋ, ತಂ ಭಿಕ್ಖು ಆಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಲಕ್ಖಣಂ। ಯದಿ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋ ಪತ್ತೋ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಿಯಂ ಅಬನ್ಧನೋಪಿ ವುತ್ತೋತಿ ಆಹ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ವಾಕ್ಯೋಪಞ್ಞಾಸೇ। ಬನ್ಧನೋಕಾಸೇ ಸತಿ ವಾ ಅಸತಿ ವಾ ಬನ್ಧನವಿರಹಿತೋ ಪತ್ತೋ ಅಬನ್ಧನೋ, ಪಞ್ಚಬನ್ಧನಾನಂ ಓಕಾಸೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋಕಾಸೋ। ಅಪತ್ತೋತಿ ಪತ್ತೋ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇದಞ್ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನೇ ಕಾರಣವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ।

    Assāti imassa pattassa. Tena ūnapañcabandhanenāti tena ūnapañcabandhanena pattena upalakkhito hutvāti attho. Ūnapañcabandhano hi patto ettha lakkhaṇabhāvena gahito. Tenevāha ‘‘itthambhūtassa lakkhaṇe karaṇavacana’’nti. Tattha itthambhūtassāti kañci pakāraṃ pattassa. Lakkhīyate anenāti lakkhaṇaṃ, tasmiṃ karaṇavacanaṃ, tatiyāvibhattīti attho. ‘‘Pakāro’’ti ca sāmaññassa bhedako viseso vuccati. Tathā hi ūnapañcabandhanena pattenāti ettha bhikkhubhāvasāmaññassa ūnapañcabandhanapattabhāvo pakāro, taṃ bhikkhu āpanno, tassa patto lakkhaṇaṃ. Yadi aparipuṇṇapañcabandhano patto ūnapañcabandhano nāma hoti, atha kasmā imassa padabhājaniyaṃ abandhanopi vuttoti āha ‘‘tatthā’’tiādi. Tattha tatthāti vākyopaññāse. Bandhanokāse sati vā asati vā bandhanavirahito patto abandhano, pañcabandhanānaṃ okāso assāti pañcabandhanokāso. Apattoti patto nāma na hotīti attho, pākatikaṃ kātuṃ asamatthoti vuttaṃ hoti. Idañca aññassa viññāpane kāraṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘tasmā aññaṃ viññāpetuṃ vaṭṭatī’’ti.

    ಬನ್ಧನಞ್ಚ ನಾಮೇತಂ ಯಸ್ಮಾ ಬನ್ಧನೋಕಾಸೇ ಸತಿ ಹೋತಿ, ಅಸತಿ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ, ಬನ್ಧನವಿಧಿಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಮುಖವಟ್ಟಿಸಮೀಪೇ ಪನ ಪತ್ತವೇಧಕೇನ ವಿಜ್ಝಿಯಮಾನೇ ಕಪಾಲಸ್ಸ ಬಹಲತ್ತಾ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಯನ್ತೇ’’ತಿಆದಿ। ಸುಖುಮಂ ವಾ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋತಿ ಸುಖುಮೇ ಛಿದ್ದೇ ತಿಪುಪಟ್ಟಾದೀಹಿ ಪಯೋಜನಂ ನತ್ಥಿ, ಸುತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ನ ಕೇವಲಂ ತಿಪುಸುತ್ತಕಾದಿನಾವ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಫಾಣಿತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಫಾಣಿತಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣೇನಾತಿ ಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಫಾಣಿತಂ ಪಚಿತ್ವಾ ತಥಾಪಕ್ಕೇನ ಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನ ಪತ್ತೇನ ಚೇತಾಪಿತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೋ, ಇಮಾಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೧೩) ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೇನಾ’’ತಿಆದಿ। ಸಮ್ಮತೇನಾತಿ –

    Bandhanañca nāmetaṃ yasmā bandhanokāse sati hoti, asati na hoti, tasmā tassa lakkhaṇaṃ, bandhanavidhiñca dassetuṃ ‘‘yasmiṃ panā’’tiādi vuttaṃ. Mukhavaṭṭisamīpe pana pattavedhakena vijjhiyamāne kapālassa bahalattā bhijjati, tasmā heṭṭhā vijjhitabbo. Tenāha ‘‘heṭṭhimapariyante’’tiādi. Sukhumaṃ vā chiddaṃ katvā bandhitabboti sukhume chidde tipupaṭṭādīhi payojanaṃ natthi, suttaṃ pakkhipitvāva adhiṭṭhātabboti adhippāyo. Na kevalaṃ tipusuttakādināva bandhitabboti āha ‘‘phāṇita’’ntiādi. Phāṇitaṃ jhāpetvā pāsāṇacuṇṇenāti pāsāṇacuṇṇena saddhiṃ phāṇitaṃ pacitvā tathāpakkena pāsāṇacuṇṇenāti attho. Nissajjitabboti ‘‘ayaṃ me, bhante, patto ūnapañcabandhanena pattena cetāpito nissaggiyo, imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti (pārā. 613) nissajjitabbo. Tenāha ‘‘nissajjantenā’’tiādi. Sammatenāti –

    ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪತ್ತಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ । ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪತ್ತಗ್ಗಾಹಾಪಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತಗ್ಗಾಹಾಪಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ। ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತಗ್ಗಾಹಾಪಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೧೪) –

    ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho, yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ pattaggāhāpakaṃ sammanneyya, esā ñatti . Suṇātu me, bhante, saṅgho, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ pattaggāhāpakaṃ sammannati, yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno pattaggāhāpakassa sammuti, so tuṇhassa. Yassa nakkhamati, so bhāseyya. Sammato saṅghena itthannāmo bhikkhu pattaggāhāpako, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (pārā. 614) –

    ಏವಂ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಾಯ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸಮ್ಮತೇನ। ಪತ್ತಸ್ಸ ವಿಜ್ಜಮಾನಗುಣಂ ವತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತೋ ಸುನ್ದರೋ ಥೇರಾನುರೂಪೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೧೫) ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಿಸಂಸಂ ವತ್ವಾ। ಪತ್ತಪರಿಯನ್ತೋತಿ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತಪತ್ತೋ। ಅದೇಸೇತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಚ್ಛತ್ತನಾಗದನ್ತಕಾದಿಕೇ ಅದೇಸೇ। ಪತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ನಿಕ್ಖಿಪನದೇಸೋ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಧಾರಕ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೋಯೇವ। ಅಪರಿಭೋಗೇನಾತಿ ಯಾಗುರನ್ಧನರಜನಪಚನಾದಿನಾ ಅಯುತ್ತಪರಿಭೋಗೇನ। ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪನ ಬ್ಯಾಧಿಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಅಸತಿ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಪಚಿತುಂ, ಉದಕಂ ವಾ ತಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವರಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಸಾರುಪ್ಪೋ, ಅಯಂ ಥೇರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞೋ ವಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಮೇವ ಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ।

    Evaṃ padabhājane vuttāya ñattidutiyakammavācāya sammatena. Pattassa vijjamānaguṇaṃ vatvāti ‘‘ayaṃ, bhante, patto pamāṇayutto sundaro therānurūpo’’tiādinā (pārā. aṭṭha. 2.615) vijjamānānisaṃsaṃ vatvā. Pattapariyantoti pariyante ṭhitapatto. Adeseti mañcapīṭhacchattanāgadantakādike adese. Pattassa hi nikkhipanadeso ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ādhāraka’’ntiādinā nayena khandhake vuttoyeva. Aparibhogenāti yāgurandhanarajanapacanādinā ayuttaparibhogena. Antarāmagge pana byādhimhi uppanne aññasmiṃ bhājane asati mattikāya limpitvā yāguṃ pacituṃ, udakaṃ vā tāpetuṃ vaṭṭati. Vissajjetīti aññassa deti. Sace pana saddhivihāriko vā antevāsiko vā aññaṃ varapattaṃ ṭhapetvā ‘‘ayaṃ mayhaṃ sāruppo, ayaṃ therassā’’ti gaṇhāti, vaṭṭati. Añño vā taṃ gahetvā attano pattaṃ deti, vaṭṭati. ‘‘Mayhameva pattaṃ āharā’’ti vattabbakiccaṃ natthi.

    ಞಾತಕಪ್ಪವಾರಿತೇತಿ ಏತ್ಥ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಪನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾಪಿ। ಅಕತವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ‘‘ವದ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಚಯೇನಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅಕತಟ್ಠಾನೇ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ।

    Ñātakappavāriteti ettha saṅghavasena pavāritaṭṭhāne pañcabandhaneneva vaṭṭati, puggalavasena pana pavāritaṭṭhāne ūnapañcabandhanenāpi. Akataviññatti nāma ‘‘vada, bhante, paccayenā’’ti evaṃ akataṭṭhāne viññatti.

    ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact