Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൨. ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
൬൧൦. ദുതിയസിക്ഖാപദേ ഹത്ഥേസു പിണ്ഡായ ചരതീതി പാളിപദസ്സ ഹത്ഥേസു ലഭിതബ്ബപിണ്ഡത്ഥായ ചരതീതി അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.
610. Dutiyasikkhāpade hatthesu piṇḍāya caratīti pāḷipadassa hatthesu labhitabbapiṇḍatthāya caratīti attho veditabbo.
൬൧൨-൬൧൩. ‘‘തസ്സ സോ അപത്തോതി വചനതോ സോ പത്തോ അധിട്ഠാനമ്പി വിജഹതി അപത്തത്താ. അപത്തഭാവതോയേവ ഹി ‘പഞ്ചബന്ധനം പത്തം ചേതാപേതീ’തി പാളിയം ന വുത്ത’’ന്തി തീസുപി ഗണ്ഠിപദേസു വുത്തം. കേചി പന ‘‘അപത്തോതി ഇദം ‘അഞ്ഞം പത്തം വിഞ്ഞാപേതും വട്ടതീ’തി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം, സോ പന പത്തോ അധിട്ഠാനം ന വിജഹതീ’’തി വദന്തി, തം യുത്തം വിയ ദിസ്സതി ‘‘യസ്സ പഞ്ച ഏകായേവ വാ ദസങ്ഗുലാ, സോ ബദ്ധോപി അബദ്ധോപി അപത്തോയേവാ’’തി വക്ഖമാനത്താ. ന ഹി മുഖവട്ടിയാ പഞ്ചസു ഠാനേസു ദ്വങ്ഗുലമത്താഹി രാജീഹി അധിട്ഠാനം വിജഹതീതി സക്കാ വത്തും, ഏകായ പന രാജിയാ ദസങ്ഗുലായ സചേ തത്ഥ വുത്തപ്പമാണോ ഛിദ്ദോ പഞ്ഞായതി, ഛിദ്ദേനേവ അധിട്ഠാനവിജഹനം സിയാതി യുത്തം വത്തും. ബന്ധനോകാസേ സതി അസതി വാ ബന്ധനവിരഹിതോ പത്തോ അബന്ധനോതി വുത്തോ, ബന്ധനോകാസവിരഹിതോയേവ പന അബന്ധനോകാസോതി വുത്തോ.
612-613.‘‘Tassaso apattoti vacanato so patto adhiṭṭhānampi vijahati apattattā. Apattabhāvatoyeva hi ‘pañcabandhanaṃ pattaṃ cetāpetī’ti pāḷiyaṃ na vutta’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘apattoti idaṃ ‘aññaṃ pattaṃ viññāpetuṃ vaṭṭatī’ti dassanatthaṃ vuttaṃ, so pana patto adhiṭṭhānaṃ na vijahatī’’ti vadanti, taṃ yuttaṃ viya dissati ‘‘yassa pañca ekāyeva vā dasaṅgulā, so baddhopi abaddhopi apattoyevā’’ti vakkhamānattā. Na hi mukhavaṭṭiyā pañcasu ṭhānesu dvaṅgulamattāhi rājīhi adhiṭṭhānaṃ vijahatīti sakkā vattuṃ, ekāya pana rājiyā dasaṅgulāya sace tattha vuttappamāṇo chiddo paññāyati, chiddeneva adhiṭṭhānavijahanaṃ siyāti yuttaṃ vattuṃ. Bandhanokāse sati asati vā bandhanavirahito patto abandhanoti vutto, bandhanokāsavirahitoyeva pana abandhanokāsoti vutto.
തിപുസുത്തകേന വാ ബന്ധിത്വാതി ഏത്ഥ ‘‘ബന്ധിതബ്ബോ’’തി പാഠോ ഗഹേതബ്ബോ. പുരാണപോത്ഥകേപി ഹി അയമേവ പാഠോ ദിസ്സതി. സുദ്ധേഹി…പേ॰… ന വട്ടതീതി ഇദം ഉണ്ഹഭോജനേ പക്ഖിത്തേ വിലീയമാനത്താ വുത്തം. ഫാണിതം ഝാപേത്വാ പാസാണചുണ്ണേന ബന്ധിതും വട്ടതീതി പാസാണചുണ്ണേന സദ്ധിം ഫാണിതം പചിത്വാ തഥാപക്കേന പാസാണചുണ്ണേന ബന്ധിതും വട്ടതി.
Tipusuttakena vā bandhitvāti ettha ‘‘bandhitabbo’’ti pāṭho gahetabbo. Purāṇapotthakepi hi ayameva pāṭho dissati. Suddhehi…pe… na vaṭṭatīti idaṃ uṇhabhojane pakkhitte vilīyamānattā vuttaṃ. Phāṇitaṃ jhāpetvā pāsāṇacuṇṇena bandhituṃ vaṭṭatīti pāsāṇacuṇṇena saddhiṃ phāṇitaṃ pacitvā tathāpakkena pāsāṇacuṇṇena bandhituṃ vaṭṭati.
൬൧൫. അനുകമ്പായ ന ഗണ്ഹന്തസ്സ ദുക്കടന്തി വുത്തത്താ യസ്സ സോ പത്തോ ന രുച്ചതി, തസ്സപി അഗണ്ഹന്തസ്സ അനാപത്തി. തേനേവ മാതികാട്ഠകഥായം (കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ ഊനപഞ്ചബന്ധനസീക്ഖാപദവണ്ണനാ) വുത്തം ‘‘സചേ ഥേരസ്സ പത്തോ ന രുച്ചതി, അപ്പിച്ഛതായ വാ ന ഗണ്ഹാതി, വട്ടതീ’’തി. പത്തപരിയന്തോതി പരിയന്തപത്തോ, അവസാനപത്തോതി അത്ഥോ. ‘‘സങ്ഘമജ്ഝേ പത്തം ഗാഹാപേന്തേന അലജ്ജിം അഗാഹാപേതും വട്ടതീ’’തി വദന്തി. ‘‘അനുജാനാമി ഭിക്ഖവേ ആധാരകന്തി വുത്തത്താ പീഠാദീസു യത്ഥ കത്ഥചി ആധാരം ഠപേത്വാ തത്ഥ പത്തം ഠപേതും വട്ടതി ആധാരഠപനോകാസസ്സ അനിയമിതത്താ’’തി വദന്തി. അപരിഭോഗേനാതി അയുത്തപരിഭോഗേന.
615.Anukampāya na gaṇhantassa dukkaṭanti vuttattā yassa so patto na ruccati, tassapi agaṇhantassa anāpatti. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. ūnapañcabandhanasīkkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘sace therassa patto na ruccati, appicchatāya vā na gaṇhāti, vaṭṭatī’’ti. Pattapariyantoti pariyantapatto, avasānapattoti attho. ‘‘Saṅghamajjhe pattaṃ gāhāpentena alajjiṃ agāhāpetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. ‘‘Anujānāmi bhikkhave ādhārakanti vuttattā pīṭhādīsu yattha katthaci ādhāraṃ ṭhapetvā tattha pattaṃ ṭhapetuṃ vaṭṭati ādhāraṭhapanokāsassa aniyamitattā’’ti vadanti. Aparibhogenāti ayuttaparibhogena.
൬൧൬. പാളിയം ‘‘അബന്ധനേന പത്തേന അബന്ധനം പത്തം. ഏകബന്ധനം പത്തം… ദ്വിബന്ധനം പത്തം… തിബന്ധനം… ചതുബന്ധനം… അബന്ധനോകാസം… ഏക… ദ്വി… തി… ചതുബന്ധനോകാസം പത്തം ചേതാപേതീ’’തി ഏവം ഏകേകേന പത്തേന ദസധാ ദസവിധം പത്തം ചേതാപനവസേന ഏകനിസ്സഗ്ഗിയപാചിത്തിയസതം വുത്തം. ഇമസ്മിം സിക്ഖാപദേ പമാണയുത്തം അഗ്ഗഹിതകാളവണ്ണമ്പി പത്തം വിഞ്ഞാപേന്തസ്സ ആപത്തിയേവാതി ദട്ഠബ്ബം. അധിട്ഠാനുപഗപത്തസ്സ ഊനപഞ്ചബന്ധനതാ, അത്തുദ്ദേസികതാ, അകതവിഞ്ഞത്തി, തായ ച പടിലാഭോതി ഇമാനേത്ഥ ചത്താരി അങ്ഗാനി.
616. Pāḷiyaṃ ‘‘abandhanena pattena abandhanaṃ pattaṃ. Ekabandhanaṃ pattaṃ… dvibandhanaṃ pattaṃ… tibandhanaṃ… catubandhanaṃ… abandhanokāsaṃ… eka… dvi… ti… catubandhanokāsaṃ pattaṃ cetāpetī’’ti evaṃ ekekena pattena dasadhā dasavidhaṃ pattaṃ cetāpanavasena ekanissaggiyapācittiyasataṃ vuttaṃ. Imasmiṃ sikkhāpade pamāṇayuttaṃ aggahitakāḷavaṇṇampi pattaṃ viññāpentassa āpattiyevāti daṭṭhabbaṃ. Adhiṭṭhānupagapattassa ūnapañcabandhanatā, attuddesikatā, akataviññatti, tāya ca paṭilābhoti imānettha cattāri aṅgāni.
ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൨. ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദം • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൨. ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൨. ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൨. ഊനപഞ്ചബന്ധനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 2. Ūnapañcabandhanasikkhāpadavaṇṇanā