| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදං
5. Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ
402. පඤ්‌චමෙ අඞ්‌ගුලියොති කරසාඛායො. තා හි අඞ්‌ගන්‌ති හත්‌ථතො පඤ්‌චධා භිජ්‌ජිත්‌වා උග්‌ගච්‌ඡන්‌තීති අඞ්‌ගුලියොති වුච්‌චන්‌ති. ලිඛන්‌තස්‌ස උපාලිස්‌සාති සම්‌බන්‌ධො. තෙනාති බහුචින්‌තෙතබ්‌බකාරණෙන. අස්‌සාති උපාලිස්‌ස. උරොති හදයං. තඤ්‌හි උසති චිත්‌තතාපො දහති එත්‌ථාති උරොති වුච්‌චති. රූපසුත්‌තන්‌ති හෙරඤ්‌ඤිකානං රූපසුත්‌තං, යථා හත්‌ථාචරියානං හත්‌ථිසුත්‌තන්‌ති. අක්‌ඛීනීති චක්‌ඛූනි. තානි හි අක්‌ඛන්‌ති විසයෙසු බ්‍යාපීභවන්‌ති, රූපං වා පස්‌සති ඉමෙහීති අක්‌ඛීනීති වුච්‌චන්‌ති. මකසෙන සූචිමුඛානං ගහිතත්‌තා ඩංසෙන පිඞ්‌ගලමක්‌ඛිකායොව ගහෙතබ්‌බාති ආහ ‘‘ඩංසාති පිඞ්‌ගලමක්‌ඛිකායො’’ති. පිඞ්‌ගලමක්‌ඛිකායො හි ඩංසනට්‌ඨෙන ඛාදනට්‌ඨෙන ඩංසාති වුච්‌චන්‌ති. දුක්‌කරො ඛමො එතාසන්‌ති දුක්‌ඛාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘දුක්‌ඛමාන’’න්‌ති. වෙදනානන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. අසාතස්‌ස කාරණං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘අමධුරාන’’න්‌ති. ඉමිනා අමධුරත්‌තා න සාදිතබ්‌බාති අසාතාති අත්‌ථං දස්‌සෙති. පාණසද්‌දජීවිතසද්‌දානං පරියායභාවං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘ජීවිතහරාන’’න්‌ති. පාණං හරන්‌ති අපනෙන්‌තීති පාණහරා, තාසං වෙදනානන්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
402. Pañcame aṅguliyoti karasākhāyo. Tā hi aṅganti hatthato pañcadhā bhijjitvā uggacchantīti aṅguliyoti vuccanti. Likhantassa upālissāti sambandho. Tenāti bahucintetabbakāraṇena. Assāti upālissa. Uroti hadayaṃ. Tañhi usati cittatāpo dahati etthāti uroti vuccati. Rūpasuttanti heraññikānaṃ rūpasuttaṃ, yathā hatthācariyānaṃ hatthisuttanti. Akkhīnīti cakkhūni. Tāni hi akkhanti visayesu byāpībhavanti, rūpaṃ vā passati imehīti akkhīnīti vuccanti. Makasena sūcimukhānaṃ gahitattā ḍaṃsena piṅgalamakkhikāyova gahetabbāti āha ‘‘ḍaṃsāti piṅgalamakkhikāyo’’ti. Piṅgalamakkhikāyo hi ḍaṃsanaṭṭhena khādanaṭṭhena ḍaṃsāti vuccanti. Dukkaro khamo etāsanti dukkhāti dassento āha ‘‘dukkhamāna’’nti. Vedanānanti sambandho. Asātassa kāraṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘amadhurāna’’nti. Iminā amadhurattā na sāditabbāti asātāti atthaṃ dasseti. Pāṇasaddajīvitasaddānaṃ pariyāyabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘jīvitaharāna’’nti. Pāṇaṃ haranti apanentīti pāṇaharā, tāsaṃ vedanānanti sambandho.
404. විජායනකාලතො පට්‌ඨාය පරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සො න ගහෙතබ්‌බො, ගබ්‌භගහණකාලතො පන පට්‌ඨායාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘පටිසන්‌ධිග්‌ගහණතො පට්‌ඨායා’’ති. ගබ්‌භෙ සයිතකාලෙන සද්‌ධිං වීසතිමං වස්‌සං පරිපුණ්‌ණමස්‌සාති ගබ්‌භවීසො පුග්‌ගලො. හීති සච්‌චං. යථාහාති යෙනාකාරෙන සඞ්‌ඛ්‍යං ගච්‌ඡති, තෙනාකාරෙන භගවා ආහාති යොජනා. අථ වා යථා කිං වචනං භගවා ආහාති යොජනා.
404. Vijāyanakālato paṭṭhāya paripuṇṇavīsativasso na gahetabbo, gabbhagahaṇakālato pana paṭṭhāyāti dassento āha ‘‘paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāyā’’ti. Gabbhe sayitakālena saddhiṃ vīsatimaṃ vassaṃ paripuṇṇamassāti gabbhavīso puggalo. Hīti saccaṃ. Yathāhāti yenākārena saṅkhyaṃ gacchati, tenākārena bhagavā āhāti yojanā. Atha vā yathā kiṃ vacanaṃ bhagavā āhāti yojanā.
ගබ්‌භවීසො හුත්‌වා උපසම්‌පන්‌නොති සම්‌බන්‌ධො. අම්‌හීති අස්‌මි. නුසද්‌දො පරිවිතක්‌කත්‌ථෙ නිපාතො. යන්‌ති යාදිසං පඨමං චිත්‌තන්‌ති සම්‌බන්‌ධො. ඉමිනා පටිසන්‌ධිචිත්‌තං දස්‌සෙති. ‘‘පඨමං විඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති තස්‌සෙව වෙවචනං. තන්‌ති පඨමං චිත්‌තං පඨමං විඤ්‌ඤාණං. අස්‌සාති සත්‌තස්‌ස. සාව ජාතීති සා එව පටිසන්‌ධි, ගබ්‌භො නාම හොතීති සම්‌බන්‌ධො.
Gabbhavīso hutvā upasampannoti sambandho. Amhīti asmi. Nusaddo parivitakkatthe nipāto. Yanti yādisaṃ paṭhamaṃ cittanti sambandho. Iminā paṭisandhicittaṃ dasseti. ‘‘Paṭhamaṃ viññāṇa’’nti tasseva vevacanaṃ. Tanti paṭhamaṃ cittaṃ paṭhamaṃ viññāṇaṃ. Assāti sattassa. Sāva jātīti sā eva paṭisandhi, gabbho nāma hotīti sambandho.
තත්‌ථාති පාළියං, විනිච්‌ඡයො එවං වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. යොති පුග්‌ගලො. මහාපවාරණායාති අස්‌සයුජපුණ්‌ණමියං. සා හි පූජිතපවාරණත්‌තා මහාපවාරණාති වුච්‌චති. තතොති පවාරණාය ජාතකාලතො. තන්‌ති මහාපවාරණං. පාටිපදෙ චාති එත්‌ථ චසද්‌දො අනියමවිකප්‌පත්‌ථො, පවාරණදිවසපාටිපදදිවසෙසු අඤ්‌ඤතරස්‌මිං දිවසෙ උපසම්‌පාදෙතබ්‌බොති අත්‌ථො. හායනවඩ්‌ඪනන්‌ති කුච්‌ඡිම්‌හි වසිතමාසෙසු අධිකෙසු හායනඤ්‌ච ඌනෙසු වඩ්‌ඪුනඤ්‌ච වෙදිතබ්‌බං.
Tatthāti pāḷiyaṃ, vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Yoti puggalo. Mahāpavāraṇāyāti assayujapuṇṇamiyaṃ. Sā hi pūjitapavāraṇattā mahāpavāraṇāti vuccati. Tatoti pavāraṇāya jātakālato. Tanti mahāpavāraṇaṃ. Pāṭipade cāti ettha casaddo aniyamavikappattho, pavāraṇadivasapāṭipadadivasesu aññatarasmiṃ divase upasampādetabboti attho. Hāyanavaḍḍhananti kucchimhi vasitamāsesu adhikesu hāyanañca ūnesu vaḍḍhunañca veditabbaṃ.
පොරාණකත්‌ථෙරා පන උපසම්‌පාදෙන්‌තීති සම්‌බන්‌ධො. එකූනවීසතිවස්‌සන්‌ති අනන්‌තරෙ වුත්‌තං එකූනවීසතිවස්‌සං. නික්‌ඛමනීයොති සාවණමාසො. සො හි අන්‌තොවීථිතො බාහිරවීථිං නික්‌ඛමති සූරියො අස්‌මින්‌ති ‘‘නික්‌ඛමනීයො’’ති වුච්‌චති. පාටිපදදිවසෙති පච්‌ඡිමිකාය වස්‌සූපගමනදිවසෙ. තං උපසම්‌පාදනං. කස්‌මාති පුච්‌ඡා. එත්‌ථ ඨත්‌වා පරිහාරො වුච්‌චතෙ මයාති යොජනා. වීසතියා වස්‌සෙසූති උපසම්‌පන්‌නපුග්‌ගලස්‌ස වීසතියා වස්‌සෙසු. තිංසරත්‌තිදිවස්‌ස එකමාසත්‌තා ‘‘චත්‌තාරො මාසා පරිහායන්‌තී’’ති වුත්‌තං. උක්‌කඩ්‌ඪන්‌තීති එකස්‌ස අධිකමාසස්‌ස නාසනත්‌ථාය වස්‌සං උපරි කඩ්‌ඪන්‌ති. තතොති ඡමාසතො අපනෙත්‌වාති සම්‌බන්‌ධො. එත්‌ථාති ‘‘එකූනවීසතිවස්‌ස’’න්‌තිආදිවචනෙ. පන-සද්‌දො හිසද්‌දත්‌ථො, සච්‌චන්‌ති අත්‌ථො. යොති පුග්‌ගලො. තස්‌මාති යස්‌මා ගබ්‌භමාසානම්‌පි ගණනූපගත්‌තා ගහෙත්‌වා උපසම්‌පාදෙන්‌ති, තස්‌මා ඡ මාසෙ වසිත්‌වාති සම්‌බන්‌ධො. අට්‌ඨ මාසෙ වසිත්‌වා ජාතොපි න ජීවතීති සුත්‌තන්‌තඅට්‌ඨකථාසු (දී. නි. අට්‌ඨ. 2.24-25; ම. නි. අට්‌ඨ. 3.205) වුත්‌තං.
Porāṇakattherā pana upasampādentīti sambandho. Ekūnavīsativassanti anantare vuttaṃ ekūnavīsativassaṃ. Nikkhamanīyoti sāvaṇamāso. So hi antovīthito bāhiravīthiṃ nikkhamati sūriyo asminti ‘‘nikkhamanīyo’’ti vuccati. Pāṭipadadivaseti pacchimikāya vassūpagamanadivase. Taṃ upasampādanaṃ. Kasmāti pucchā. Ettha ṭhatvā parihāro vuccate mayāti yojanā. Vīsatiyā vassesūti upasampannapuggalassa vīsatiyā vassesu. Tiṃsarattidivassa ekamāsattā ‘‘cattāro māsā parihāyantī’’ti vuttaṃ. Ukkaḍḍhantīti ekassa adhikamāsassa nāsanatthāya vassaṃ upari kaḍḍhanti. Tatoti chamāsato apanetvāti sambandho. Etthāti ‘‘ekūnavīsativassa’’ntiādivacane. Pana-saddo hisaddattho, saccanti attho. Yoti puggalo. Tasmāti yasmā gabbhamāsānampi gaṇanūpagattā gahetvā upasampādenti, tasmā cha māse vasitvāti sambandho. Aṭṭha māse vasitvā jātopi na jīvatīti suttantaaṭṭhakathāsu (dī. ni. aṭṭha. 2.24-25; ma. ni. aṭṭha. 3.205) vuttaṃ.
406. දසවස්‌සච්‌චයෙනාති උපසම්‌පදතො දසවස්‌සාතික්‌කමෙන. උපසම්‌පාදෙතීති උපජ්‌ඣායො වා කම්‌මවාචාචරියො වා හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙති. තන්‌ති උපජ්‌ඣාචරියභූතං අනුපසම්‌පන්‌නපුග්‌ගලං. කම්‌මවාචාචරියො හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙන්‌තො තං මුඤ්‌චිත්‌වා සචෙ අඤ්‌ඤොපි කම්‌මවාචාචරියො අත්‌ථි, සූපසම්‌පන්‌නො. සොව සචෙ කම්‌මවාචං සාවෙති, නුපසම්‌පන්‌නො. ඤත්‌වා පන පුන අනුපසම්‌පාදෙන්‌තෙ සග්‌ගන්‌තරායොපි මග්‌ගන්‌තරායොපි හොතියෙවාති දට්‌ඨබ්‌බන්‌ති. පඤ්‌චමං.
406.Dasavassaccayenāti upasampadato dasavassātikkamena. Upasampādetīti upajjhāyo vā kammavācācariyo vā hutvā upasampādeti. Tanti upajjhācariyabhūtaṃ anupasampannapuggalaṃ. Kammavācācariyo hutvā upasampādento taṃ muñcitvā sace aññopi kammavācācariyo atthi, sūpasampanno. Sova sace kammavācaṃ sāveti, nupasampanno. Ñatvā pana puna anupasampādente saggantarāyopi maggantarāyopi hotiyevāti daṭṭhabbanti. Pañcamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 7. සප්‌පාණකවග්‌ගො • 7. Sappāṇakavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
