| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
೫. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
೪೦೨. ಪಞ್ಚಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ – ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ದುಕ್ಖಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಲಿಖನ್ತಸ್ಸ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ದುಕ್ಖಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಚಿನ್ತೇಸುಂ। ಉರಸ್ಸ ದುಕ್ಖೋತಿ ಗಣನಂ ಸಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಬಹುಂ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಉರೋ ದುಕ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಮಞ್ಞಿಂಸು। ಅಕ್ಖೀನಿ ದುಕ್ಖಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ರೂಪಸುತ್ತಂ ಸಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಕಹಾಪಣಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಅಕ್ಖೀನಿ ದುಕ್ಖಾನಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಮಞ್ಞಿಂಸು। ಡಂಸಾದೀಸು ಡಂಸಾತಿ ಪಿಙ್ಗಲಮಕ್ಖಿಕಾಯೋ। ದುಕ್ಖಾನನ್ತಿ ದುಕ್ಖಮಾನಂ। ತಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಬಹಲಾನಂ। ಖರಾನನ್ತಿ ತಿಖಿಣಾನಂ। ಕಟುಕಾನನ್ತಿ ಫರುಸಾನಂ; ಅಮನಾಪತಾಯ ವಾ ಕಟುಕರಸಸದಿಸಾನಂ। ಅಸಾತಾನನ್ತಿ ಅಮಧುರಾನಂ। ಪಾಣಹರಾನನ್ತಿ ಜೀವಿತಹರಾನಂ।
402. Pañcamasikkhāpade – aṅguliyo dukkhā bhavissantīti akkharāni likhantassa aṅguliyo dukkhā bhavissantīti cintesuṃ. Urassa dukkhoti gaṇanaṃ sikkhantena bahuṃ cintetabbaṃ hoti, tenassa uro dukkho bhavissatīti maññiṃsu. Akkhīni dukkhā bhavissantīti rūpasuttaṃ sikkhantena kahāpaṇā parivattetvā parivattetvā passitabbā honti, tenassa akkhīni dukkhāni bhavissantīti maññiṃsu. Ḍaṃsādīsu ḍaṃsāti piṅgalamakkhikāyo. Dukkhānanti dukkhamānaṃ. Tibbānanti bahalānaṃ. Kharānanti tikhiṇānaṃ. Kaṭukānanti pharusānaṃ; amanāpatāya vā kaṭukarasasadisānaṃ. Asātānanti amadhurānaṃ. Pāṇaharānanti jīvitaharānaṃ.
೪೦೪. ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತೀತಿ ನವಂ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋ; ಗಬ್ಭವೀಸೋಪಿ ಹಿ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯೇ ಗಚ್ಛತಿ। ಯಥಾಹ –
404.Sīmaṃ sammannatīti navaṃ sīmaṃ bandhati. Kurundiyaṃ pana udakukkhepaparicchindanepi dukkaṭaṃ vuttaṃ. Paripuṇṇavīsativassoti paṭisandhiggahaṇato paṭṭhāya paripuṇṇavīsativasso; gabbhavīsopi hi paripuṇṇavīsativassotveva saṅkhye gacchati. Yathāha –
‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ಗಬ್ಭವೀಸೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಭಗವತಾ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ನ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋತಿ। ಅಹಞ್ಚಮ್ಹಿ ಗಬ್ಭವೀಸೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನುಖೋಮ್ಹಿ, ನನು ಖೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ’ತಿ। ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಯಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಠಮಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಪಠಮಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಾತುಭೂತಂ ತದುಪಾದಾಯ ಸಾವಸ್ಸ ಜಾತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಬ್ಭವೀಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೨೪)।
‘‘Tena kho pana samayena āyasmā kumārakassapo gabbhavīso upasampanno hoti. Atha kho āyasmato kumārakassapassa etadahosi – ‘bhagavatā paññattaṃ, na ūnavīsativasso puggalo upasampādetabboti. Ahañcamhi gabbhavīso upasampanno. Upasampanno nukhomhi, nanu kho upasampanno’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Yaṃ bhikkhave mātukucchimhi paṭhamaṃ cittaṃ uppannaṃ, paṭhamaṃ viññāṇaṃ pātubhūtaṃ tadupādāya sāvassa jāti. Anujānāmi, bhikkhave, gabbhavīsaṃ upasampādetu’’nti (mahāva. 124).
ತತ್ಥ ಯೋ ದ್ವಾದಸಮಾಸೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಜಾತೋ, ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಏಕೂನವೀಸತಿಮೇ ವಸ್ಸೇ ಮಹಾಪವಾರಣಾ, ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಹಾಯನವಡ್ಢನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha yo dvādasamāse mātukucchismiṃ vasitvā mahāpavāraṇāya jāto, so tato paṭṭhāya yāva ekūnavīsatime vasse mahāpavāraṇā, taṃ atikkamitvā pāṭipade upasampādetabbo. Etenupāyena hāyanavaḍḍhanaṃ veditabbaṃ.
ಪೋರಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಪನ ಏಕೂನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಸಾಮಣೇರಂ ನಿಕ್ಖಮನೀಯಪುಣ್ಣಮಾಸಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ತಂ ಕಸ್ಮಾತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಸ್ಸೇ ಛ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಉಪೋಸಥಾ ಹೋನ್ತಿ। ಇತಿ ವೀಸತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ರಾಜಾನೋ ತತಿಯೇ ತತಿಯೇ ವಸ್ಸೇ ವಸ್ಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ। ಇತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ವಸ್ಸೇಸು ಛ ಮಾಸಾ ವಡ್ಢನ್ತಿ, ತತೋ ಉಪೋಸಥವಸೇನ ಪರಿಹೀನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಅಪನೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಮಾಸಾ ಅವಸೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ದ್ವೇ ಮಾಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮನೀಯಪುಣ್ಣಮಾಸಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಾಟಿಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ಪವಾರೇತ್ವಾ ವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಕೂನವೀಸತಿವಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾದಸಮಾಸೇ ವಸಿ, ಸೋ ಏಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ। ಯೋ ಸತ್ತಮಾಸೇ ವಸಿ, ಸೋ ಸತ್ತಮಾಸಾಧಿಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ। ಛಮಾಸಜಾತೋ ಪನ ನ ಜೀವತಿ।
Porāṇakattherā pana ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādenti, taṃ kasmāti? Vuccate – ekasmiṃ vasse cha cātuddasikauposathā honti. Iti vīsatiyā vassesu cattāro māsā parihāyanti. Rājāno tatiye tatiye vasse vassaṃ ukkaḍḍhanti. Iti aṭṭhārasasu vassesu cha māsā vaḍḍhanti, tato uposathavasena parihīne cattāro māse apanetvā dve māsā avasesā honti, te dve māse gahetvā vīsativassāni paripuṇṇāni hontīti nikkaṅkhā hutvā nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipade upasampādenti. Ettha pana yo pavāretvā vīsativasso bhavissati, taṃ sandhāya ‘‘ekūnavīsativassa’’nti vuttaṃ. Tasmā yo mātukucchismiṃ dvādasamāse vasi, so ekavīsativasso hoti. Yo sattamāse vasi, so sattamāsādhikavīsativasso. Chamāsajāto pana na jīvati.
೪೦೬. ಅನಾಪತ್ತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಸಞ್ಞೀತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ದಸವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ತಞ್ಚೇ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಣೋ ಪೂರತಿ, ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸೋಪಿ ಚ ಯಾವ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಾವಸ್ಸ ನೇವ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯೋ ನ ಮೋಕ್ಖನ್ತರಾಯೋ, ಞತ್ವಾ ಪನ ಪುನ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
406.Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇavīsativassasaññīti ettha kiñcāpi upasampādentassa anāpatti, puggalo pana anupasampannova hoti. Sace pana so dasavassaccayena aññaṃ upasampādeti, tañce muñcitvā gaṇo pūrati, sūpasampanno. Sopi ca yāva na jānāti, tāvassa neva saggantarāyo na mokkhantarāyo, ñatvā pana puna upasampajjitabbaṃ. Sesaṃ uttānameva.
ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ,
Tisamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ,
ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।
Vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ pañcamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೭. ಸಪ್ಪಾಣಕವಗ್ಗೋ • 7. Sappāṇakavaggo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೫. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೫. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೫. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೫. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ
