| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
402. පඤ්‌චමෙ රූපසුත්‌තන්‌ති හෙරඤ්‌ඤිකානං සුත්‌තං. දුරුත්‌තානන්‌ති අක්‌කොසවසෙන දුරුත්‌තානං, දුරුත්‌තත්‌තායෙව දුරාගතානං. වචනපථානන්‌ති එත්‌ථ වචනමෙව තදත්‌ථං ඤාතුකාමානං ඤාපෙතුකාමානඤ්‌ච පථොති වචනපථො. දුක්‌ඛමානන්‌ති දුක්‌ඛෙන ඛමිතබ්‌බානං.
402. Pañcame rūpasuttanti heraññikānaṃ suttaṃ. Duruttānanti akkosavasena duruttānaṃ, duruttattāyeva durāgatānaṃ. Vacanapathānanti ettha vacanameva tadatthaṃ ñātukāmānaṃ ñāpetukāmānañca pathoti vacanapatho. Dukkhamānanti dukkhena khamitabbānaṃ.
404. ගබ්‌භෙ සයිතකාලෙන සද්‌ධිං වීසතිමං වස්‌සං අස්‌සාති ගබ්‌භවීසො. හායනවඩ්‌ඪනන්‌ති ගබ්‌භමාසෙසු අධිකෙසු උත්‌තරිහායනං, ඌනෙසු වඩ්‌ඪනන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. එකූනවීසතිවස්‌සන්‌ති ද්‌වාදසමාසෙ මාතුකුච්‌ඡිස්‌මිං වසිත්‌වා මහාපවාරණාය ජාතකාලතො පට්‌ඨාය එකූනවීසතිවස්‌සං. පාටිපදදිවසෙති පච්‌ඡිමිකාය වස්‌සූපගමනදිවසෙ. ‘‘තිංසරත්‌තිදිවො මාසො’’ති (අ. නි. 3.71; 8.43; විභ. 1023) වචනතො ‘‘චත්‌තාරො මාසා පරිහායන්‌තී’’ති වුත්‌තං. වස්‌සං උක්‌කඩ්‌ඪන්‌තීති වස්‌සං උද්‌ධං කඩ්‌ඪන්‌ති, තතියෙ සංවච්‌ඡරෙ එකමාසං අධිකමාසවසෙන පරිච්‌චජන්‌තා වස්‌සං උද්‌ධං කඩ්‌ඪන්‌තීති අත්‌ථො, තස්‌මා තතියො සංවච්‌ඡරො තෙරසමාසිකො හොති, සංවච්‌ඡරස්‌ස පන ද්‌වාදසමාසිකත්‌තා අට්‌ඨාරසසු වස්‌සෙසු අධිකමාසෙ විසුං ගහෙත්‌වා ‘‘ඡ මාසා වඩ්‌ඪන්‌තී’’ති වුත්‌තං. තතොති ඡමාසතො. නික්‌කඞ්‌ඛා හුත්‌වාති අධිකමාසෙහි සද්‌ධිං පරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සත්‌තා නිබ්‌බෙමතිකා හුත්‌වා. යං පන වුත්‌තං තීසු ගණ්‌ඨිපදෙසු ‘‘අට්‌ඨාරසන්‌නංයෙව වස්‌සානං අධිකමාසෙ ගහෙත්‌වා ගණිතත්‌තා සෙසවස්‌සද්‌වයස්‌සපි අධිකානි දිවසානි හොන්‌තෙව, තානි අධිකදිවසානි සන්‌ධාය ‘නික්‌කඞ්‌ඛා හුත්‌වා’ති වුත්‌ත’’න්‌ති, තං න ගහෙතබ්‌බං. න හි ද්‌වීසු වස්‌සෙසු අධිකදිවසානි නාම විසුං උපලබ්‌භන්‌ති තතියෙ වස්‌සෙ වස්‌සුක්‌කඩ්‌ඪනවසෙන අධිකමාසෙ පරිච්‌චත්‌තෙයෙව අතිරෙකමාසසම්‌භවතො. තස්‌මා ද්‌වීසු වස්‌සෙසු අතිරෙකදිවසානි නාම විසුං න සම්‌භවන්‌ති.
404. Gabbhe sayitakālena saddhiṃ vīsatimaṃ vassaṃ assāti gabbhavīso. Hāyanavaḍḍhananti gabbhamāsesu adhikesu uttarihāyanaṃ, ūnesu vaḍḍhananti veditabbaṃ. Ekūnavīsativassanti dvādasamāse mātukucchismiṃ vasitvā mahāpavāraṇāya jātakālato paṭṭhāya ekūnavīsativassaṃ. Pāṭipadadivaseti pacchimikāya vassūpagamanadivase. ‘‘Tiṃsarattidivo māso’’ti (a. ni. 3.71; 8.43; vibha. 1023) vacanato ‘‘cattāro māsā parihāyantī’’ti vuttaṃ. Vassaṃ ukkaḍḍhantīti vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhanti, tatiye saṃvacchare ekamāsaṃ adhikamāsavasena pariccajantā vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhantīti attho, tasmā tatiyo saṃvaccharo terasamāsiko hoti, saṃvaccharassa pana dvādasamāsikattā aṭṭhārasasu vassesu adhikamāse visuṃ gahetvā ‘‘cha māsā vaḍḍhantī’’ti vuttaṃ. Tatoti chamāsato. Nikkaṅkhā hutvāti adhikamāsehi saddhiṃ paripuṇṇavīsativassattā nibbematikā hutvā. Yaṃ pana vuttaṃ tīsu gaṇṭhipadesu ‘‘aṭṭhārasannaṃyeva vassānaṃ adhikamāse gahetvā gaṇitattā sesavassadvayassapi adhikāni divasāni honteva, tāni adhikadivasāni sandhāya ‘nikkaṅkhā hutvā’ti vutta’’nti, taṃ na gahetabbaṃ. Na hi dvīsu vassesu adhikadivasāni nāma visuṃ upalabbhanti tatiye vasse vassukkaḍḍhanavasena adhikamāse pariccatteyeva atirekamāsasambhavato. Tasmā dvīsu vassesu atirekadivasāni nāma visuṃ na sambhavanti.
නනු ච ‘‘තෙ ද්‌වෙ මාසෙ ගහෙත්‌වා වීසතිවස්‌සානි පරිපුණ්‌ණානි හොන්‌තී’’ති කස්‌මා වුත්‌තං, එකූනවීසතිවස්‌සම්‌හි පුන අපරස්‌මිං වස්‌සෙ පක්‌ඛිත්‌තෙ වීසතිවස්‌සානි පරිපුණ්‌ණානි හොන්‌තීති ආහ ‘‘එත්‌ථ පන…පෙ.… වුත්‌ත’’න්‌ති. අනෙකත්‌ථත්‌තා නිපාතානං පන-සද්‌දො හි-සද්‌දත්‌ථෙ, එත්‌ථ හීති වුත්‌තං හොති. ඉදඤ්‌හි වුත්‌තස්‌සෙවත්‌ථස්‌ස සමත්‌ථනවසෙන වුත්‌තං. ඉමිනා ච ඉමං දීපෙති ‘‘යං වුත්‌තං ‘එකූනවීසතිවස්‌සං සාමණෙරං නික්‌ඛමනීයපුණ්‌ණමාසිං අතික්‌කම්‌ම පාටිපදදිවසෙ උපසම්‌පාදෙන්‌තී’ති, තත්‌ථ ගබ්‌භමාසෙපි අග්‌ගහෙත්‌වා ද්‌වීහි මාසෙහි අපරිපුණ්‌ණවීසතිවස්‌සං සන්‌ධාය ‘එකූනවීසතිවස්‌ස’න්‌ති වුත්‌තං, තස්‌මා අධිකමාසෙසු ද්‌වීසු ගහිතෙසු වීසතිවස්‌සානි පරිපුණ්‌ණානි නාම හොන්‌තී’’ති. තස්‌මාති යස්‌මා ගබ්‌භමාසාපි ගණනූපගා හොන්‌ති, තස්‌මා. එකවීසතිවස්‌සො හොතීති ජාතදිවසතො පට්‌ඨාය වීසතිවස්‌සො සමානො ගබ්‌භමාසෙහි සද්‌ධිං එකවීසතිවස්‌සො හොති.
Nanu ca ‘‘te dve māse gahetvā vīsativassāni paripuṇṇāni hontī’’ti kasmā vuttaṃ, ekūnavīsativassamhi puna aparasmiṃ vasse pakkhitte vīsativassāni paripuṇṇāni hontīti āha ‘‘ettha pana…pe… vutta’’nti. Anekatthattā nipātānaṃ pana-saddo hi-saddatthe, ettha hīti vuttaṃ hoti. Idañhi vuttassevatthassa samatthanavasena vuttaṃ. Iminā ca imaṃ dīpeti ‘‘yaṃ vuttaṃ ‘ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādentī’ti, tattha gabbhamāsepi aggahetvā dvīhi māsehi aparipuṇṇavīsativassaṃ sandhāya ‘ekūnavīsativassa’nti vuttaṃ, tasmā adhikamāsesu dvīsu gahitesu vīsativassāni paripuṇṇāni nāma hontī’’ti. Tasmāti yasmā gabbhamāsāpi gaṇanūpagā honti, tasmā. Ekavīsativasso hotīti jātadivasato paṭṭhāya vīsativasso samāno gabbhamāsehi saddhiṃ ekavīsativasso hoti.
406. අඤ්‌ඤං උපසම්‌පාදෙතීති උපජ්‌ඣායො කම්‌මවාචාචරියො වා හුත්‌වා උපසම්‌පාදෙති. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. ඌනවීසතිවස්‌සතා, ඌනකසඤ්‌ඤිතා, උපසම්‌පාදනන්‌ති ඉමානි පනෙත්‌ථ තීණි අඞ්‌ගානි.
406.Aññaṃupasampādetīti upajjhāyo kammavācācariyo vā hutvā upasampādeti. Sesamettha uttānameva. Ūnavīsativassatā, ūnakasaññitā, upasampādananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 7. සප්‌පාණකවග්‌ගො • 7. Sappāṇakavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 5. ඌනවීසතිවස්‌සසික්‌ඛාපදං • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ
