| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
੫. ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
੪੦੨. ਪਞ੍ਚਮੇ ਰੂਪਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹੇਰਞ੍ਞਿਕਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਂ। ਦੁਰੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸવਸੇਨ ਦੁਰੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਦੁਰੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇવ ਦੁਰਾਗਤਾਨਂ। વਚਨਪਥਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਚਨਮੇવ ਤਦਤ੍ਥਂ ਞਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਾਨਞ੍ਚ ਪਥੋਤਿ વਚਨਪਥੋ। ਦੁਕ੍ਖਮਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਖਮਿਤਬ੍ਬਾਨਂ।
402. Pañcame rūpasuttanti heraññikānaṃ suttaṃ. Duruttānanti akkosavasena duruttānaṃ, duruttattāyeva durāgatānaṃ. Vacanapathānanti ettha vacanameva tadatthaṃ ñātukāmānaṃ ñāpetukāmānañca pathoti vacanapatho. Dukkhamānanti dukkhena khamitabbānaṃ.
੪੦੪. ਗਬ੍ਭੇ ਸਯਿਤਕਾਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વੀਸਤਿਮਂ વਸ੍ਸਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਗਬ੍ਭવੀਸੋ। ਹਾਯਨવਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਗਬ੍ਭਮਾਸੇਸੁ ਅਧਿਕੇਸੁ ਉਤ੍ਤਰਿਹਾਯਨਂ, ਊਨੇਸੁ વਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਦ੍વਾਦਸਮਾਸੇ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ વਸਿਤ੍વਾ ਮਹਾਪવਾਰਣਾਯ ਜਾਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਂ। ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ વਸ੍ਸੂਪਗਮਨਦਿવਸੇ। ‘‘ਤਿਂਸਰਤ੍ਤਿਦਿવੋ ਮਾਸੋ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੭੧; ੮.੪੩; વਿਭ॰ ੧੦੨੩) વਚਨਤੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વਸ੍ਸਂ ਉਕ੍ਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ વਸ੍ਸਂ ਉਦ੍ਧਂ ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਤਤਿਯੇ ਸਂવਚ੍ਛਰੇ ਏਕਮਾਸਂ ਅਧਿਕਮਾਸવਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਾ વਸ੍ਸਂ ਉਦ੍ਧਂ ਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤਿਯੋ ਸਂવਚ੍ਛਰੋ ਤੇਰਸਮਾਸਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਸਂવਚ੍ਛਰਸ੍ਸ ਪਨ ਦ੍વਾਦਸਮਾਸਿਕਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਅਧਿਕਮਾਸੇ વਿਸੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਛ ਮਾਸਾ વਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋਤਿ ਛਮਾਸਤੋ। ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਧਿਕਮਾਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣવੀਸਤਿવਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ। ਯਂ ਪਨ વੁਤ੍ਤਂ ਤੀਸੁ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂਯੇવ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਧਿਕਮਾਸੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਣਿਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸવਸ੍ਸਦ੍વਯਸ੍ਸਪਿ ਅਧਿਕਾਨਿ ਦਿવਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੇવ, ਤਾਨਿ ਅਧਿਕਦਿવਸਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੁਤ੍વਾ’ਤਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹਿ ਦ੍વੀਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਅਧਿਕਦਿવਸਾਨਿ ਨਾਮ વਿਸੁਂ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਤਤਿਯੇ વਸ੍ਸੇ વਸ੍ਸੁਕ੍ਕਡ੍ਢਨવਸੇਨ ਅਧਿਕਮਾਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੇਯੇવ ਅਤਿਰੇਕਮਾਸਸਮ੍ਭવਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍વੀਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਰੇਕਦਿવਸਾਨਿ ਨਾਮ વਿਸੁਂ ਨ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ।
404. Gabbhe sayitakālena saddhiṃ vīsatimaṃ vassaṃ assāti gabbhavīso. Hāyanavaḍḍhananti gabbhamāsesu adhikesu uttarihāyanaṃ, ūnesu vaḍḍhananti veditabbaṃ. Ekūnavīsativassanti dvādasamāse mātukucchismiṃ vasitvā mahāpavāraṇāya jātakālato paṭṭhāya ekūnavīsativassaṃ. Pāṭipadadivaseti pacchimikāya vassūpagamanadivase. ‘‘Tiṃsarattidivo māso’’ti (a. ni. 3.71; 8.43; vibha. 1023) vacanato ‘‘cattāro māsā parihāyantī’’ti vuttaṃ. Vassaṃ ukkaḍḍhantīti vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhanti, tatiye saṃvacchare ekamāsaṃ adhikamāsavasena pariccajantā vassaṃ uddhaṃ kaḍḍhantīti attho, tasmā tatiyo saṃvaccharo terasamāsiko hoti, saṃvaccharassa pana dvādasamāsikattā aṭṭhārasasu vassesu adhikamāse visuṃ gahetvā ‘‘cha māsā vaḍḍhantī’’ti vuttaṃ. Tatoti chamāsato. Nikkaṅkhā hutvāti adhikamāsehi saddhiṃ paripuṇṇavīsativassattā nibbematikā hutvā. Yaṃ pana vuttaṃ tīsu gaṇṭhipadesu ‘‘aṭṭhārasannaṃyeva vassānaṃ adhikamāse gahetvā gaṇitattā sesavassadvayassapi adhikāni divasāni honteva, tāni adhikadivasāni sandhāya ‘nikkaṅkhā hutvā’ti vutta’’nti, taṃ na gahetabbaṃ. Na hi dvīsu vassesu adhikadivasāni nāma visuṃ upalabbhanti tatiye vasse vassukkaḍḍhanavasena adhikamāse pariccatteyeva atirekamāsasambhavato. Tasmā dvīsu vassesu atirekadivasāni nāma visuṃ na sambhavanti.
ਨਨੁ ਚ ‘‘ਤੇ ਦ੍વੇ ਮਾਸੇ ਗਹੇਤ੍વਾ વੀਸਤਿવਸ੍ਸਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਮ੍ਹਿ ਪੁਨ ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ વਸ੍ਸੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ વੀਸਤਿવਸ੍ਸਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਨ…ਪੇ॰… વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਨੇਕਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਨਿਪਾਤਾਨਂ ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ-ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ, ਏਤ੍ਥ ਹੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇવਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮਤ੍ਥਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਂ ਸਾਮਣੇਰਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨੀਯਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭਮਾਸੇਪਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਦ੍વੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣવੀਸਤਿવਸ੍ਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਏਕੂਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਕਮਾਸੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁ વੀਸਤਿવਸ੍ਸਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਗਬ੍ਭਮਾਸਾਪਿ ਗਣਨੂਪਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਏਕવੀਸਤਿવਸ੍ਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਤਦਿવਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ વੀਸਤਿવਸ੍ਸੋ ਸਮਾਨੋ ਗਬ੍ਭਮਾਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕવੀਸਤਿવਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ।
Nanu ca ‘‘te dve māse gahetvā vīsativassāni paripuṇṇāni hontī’’ti kasmā vuttaṃ, ekūnavīsativassamhi puna aparasmiṃ vasse pakkhitte vīsativassāni paripuṇṇāni hontīti āha ‘‘ettha pana…pe… vutta’’nti. Anekatthattā nipātānaṃ pana-saddo hi-saddatthe, ettha hīti vuttaṃ hoti. Idañhi vuttassevatthassa samatthanavasena vuttaṃ. Iminā ca imaṃ dīpeti ‘‘yaṃ vuttaṃ ‘ekūnavīsativassaṃ sāmaṇeraṃ nikkhamanīyapuṇṇamāsiṃ atikkamma pāṭipadadivase upasampādentī’ti, tattha gabbhamāsepi aggahetvā dvīhi māsehi aparipuṇṇavīsativassaṃ sandhāya ‘ekūnavīsativassa’nti vuttaṃ, tasmā adhikamāsesu dvīsu gahitesu vīsativassāni paripuṇṇāni nāma hontī’’ti. Tasmāti yasmā gabbhamāsāpi gaṇanūpagā honti, tasmā. Ekavīsativasso hotīti jātadivasato paṭṭhāya vīsativasso samāno gabbhamāsehi saddhiṃ ekavīsativasso hoti.
੪੦੬. ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਚਰਿਯੋ વਾ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਤਾ, ਊਨਕਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਾਦਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
406.Aññaṃupasampādetīti upajjhāyo kammavācācariyo vā hutvā upasampādeti. Sesamettha uttānameva. Ūnavīsativassatā, ūnakasaññitā, upasampādananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੭. ਸਪ੍ਪਾਣਕવਗ੍ਗੋ • 7. Sappāṇakavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੫. ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੫. ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੫. ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੫. ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 5. Ūnavīsativassasikkhāpadaṃ
