| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๕. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตํ
5. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttaṃ
๘๒๗. เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ อายสฺมา อานโนฺท โกสมฺพิยํ วิหรติ โฆสิตาราเมฯ อถ โข อุณฺณาโภ พฺราหฺมโณ เยนายสฺมา อานโนฺท เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา อานเนฺทน สทฺธิํ สโมฺมทิฯ สโมฺมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสิโนฺน โข อุณฺณาโภ พฺราหฺมโณ อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ เอตทโวจ – ‘‘กิมตฺถิยํ นุ โข, โภ อานนฺท, สมเณ โคตเม พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติ? ‘‘ฉนฺทปฺปหานตฺถํ โข, พฺราหฺมณ, ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’’ติฯ
827. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā ānando kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Atha kho uṇṇābho brāhmaṇo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho uṇṇābho brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘kimatthiyaṃ nu kho, bho ānanda, samaṇe gotame brahmacariyaṃ vussatī’’ti? ‘‘Chandappahānatthaṃ kho, brāhmaṇa, bhagavati brahmacariyaṃ vussatī’’ti.
‘‘อตฺถิ ปน, โภ อานนฺท, มโคฺค อตฺถิ ปฎิปทา เอตสฺส ฉนฺทสฺส ปหานายา’’ติ? ‘‘อตฺถิ โข, พฺราหฺมณ, มโคฺค อตฺถิ ปฎิปทา เอตสฺส ฉนฺทสฺส ปหานายา’’ติฯ
‘‘Atthi pana, bho ānanda, maggo atthi paṭipadā etassa chandassa pahānāyā’’ti? ‘‘Atthi kho, brāhmaṇa, maggo atthi paṭipadā etassa chandassa pahānāyā’’ti.
‘‘กตโม ปน, โภ อานนฺท, มโคฺค กตมา ปฎิปทา เอตสฺส ฉนฺทสฺส ปหานายา’’ติ? ‘‘อิธ, พฺราหฺมณ, ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ, วีริยสมาธิ…เป.… จิตฺตสมาธิ…เป.… วีมํสาสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ – อยํ โข, พฺราหฺมณ, มโคฺค อยํ ปฎิปทา เอตสฺส ฉนฺทสฺส ปหานายา’’ติฯ
‘‘Katamo pana, bho ānanda, maggo katamā paṭipadā etassa chandassa pahānāyā’’ti? ‘‘Idha, brāhmaṇa, bhikkhu chandasamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhi…pe… cittasamādhi…pe… vīmaṃsāsamādhippadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti – ayaṃ kho, brāhmaṇa, maggo ayaṃ paṭipadā etassa chandassa pahānāyā’’ti.
‘‘เอวํ สเนฺต, โภ อานนฺท, สนฺตกํ โหติ โน อสนฺตกํฯ ฉเนฺทเนว ฉนฺทํ ปชหิสฺสตีติ – เนตํ ฐานํ วิชฺชติ’’ฯ ‘‘เตน หิ, พฺราหฺมณ, ตเญฺญเวตฺถ ปฎิปุจฺฉิสฺสามิฯ ยถา เต ขเมยฺย ตถา ตํ พฺยากเรยฺยาสิฯ ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, อโหสิ เต ปุเพฺพ ฉโนฺท ‘อารามํ คมิสฺสามี’ติ? ตสฺส เต อารามคตสฺส โย ตโชฺช ฉโนฺท โส ปฎิปฺปสฺสโทฺธ’’ติ? ‘‘เอวํ , โภ’’ฯ ‘‘อโหสิ เต ปุเพฺพ วีริยํ ‘อารามํ คมิสฺสามี’ติ? ตสฺส เต อารามคตสฺส ยํ ตชฺชํ วีริยํ ตํ ปฎิปฺปสฺสทฺธ’’นฺติ? ‘‘เอวํ, โภ’’ฯ ‘‘อโหสิ เต ปุเพฺพ จิตฺตํ ‘อารามํ คมิสฺสามี’ติ? ตสฺส เต อารามคตสฺส ยํ ตชฺชํ จิตฺตํ ตํ ปฎิปฺปสฺสทฺธ’’นฺติ? ‘‘เอวํ, โภ’’ฯ ‘‘อโหสิ เต ปุเพฺพ วีมํสา ‘อารามํ คมิสฺสามี’ติ? ตสฺส เต อารามคตสฺส ยา ตชฺชา วีมํสา สา ปฎิปฺปสฺสทฺธา’’ติ? ‘‘เอวํ, โภ’’ฯ
‘‘Evaṃ sante, bho ānanda, santakaṃ hoti no asantakaṃ. Chandeneva chandaṃ pajahissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati’’. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā taṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, ahosi te pubbe chando ‘ārāmaṃ gamissāmī’ti? Tassa te ārāmagatassa yo tajjo chando so paṭippassaddho’’ti? ‘‘Evaṃ , bho’’. ‘‘Ahosi te pubbe vīriyaṃ ‘ārāmaṃ gamissāmī’ti? Tassa te ārāmagatassa yaṃ tajjaṃ vīriyaṃ taṃ paṭippassaddha’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Ahosi te pubbe cittaṃ ‘ārāmaṃ gamissāmī’ti? Tassa te ārāmagatassa yaṃ tajjaṃ cittaṃ taṃ paṭippassaddha’’nti? ‘‘Evaṃ, bho’’. ‘‘Ahosi te pubbe vīmaṃsā ‘ārāmaṃ gamissāmī’ti? Tassa te ārāmagatassa yā tajjā vīmaṃsā sā paṭippassaddhā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho’’.
‘‘เอวเมว โข, พฺราหฺมณ, โย โส ภิกฺขุ อรหํ ขีณาสโว วุสิตวา กตกรณีโย โอหิตภาโร อนุปฺปตฺตสทโตฺถ ปริกฺขีณภวสํโยชโน สมฺมทญฺญา วิมุโตฺต, ตสฺส โย ปุเพฺพ ฉโนฺท อโหสิ อรหตฺตปฺปตฺติยา, อรหตฺตปฺปเตฺต 1 โย ตโชฺช ฉโนฺท โส ปฎิปฺปสฺสโทฺธ; ยํ ปุเพฺพ วีริยํ อโหสิ อรหตฺตปฺปตฺติยา, อรหตฺตปฺปเตฺต ยํ ตชฺชํ วีริยํ ตํ ปฎิปฺปสฺสทฺธํ; ยํ ปุเพฺพ จิตฺตํ อโหสิ อรหตฺตปฺปตฺติยา, อรหตฺตปฺปเตฺต ยํ ตชฺชํ จิตฺตํ ตํ ปฎิปฺปสฺสทฺธํ; ยา ปุเพฺพ วีมํสา อโหสิ อรหตฺตปฺปตฺติยา, อรหตฺตปฺปเตฺต ยา ตชฺชา วีมํสา สา ปฎิปฺปสฺสทฺธาฯ ตํ กิํ มญฺญสิ, พฺราหฺมณ, อิติ เอวํ สเนฺต, สนฺตกํ วา โหติ โน อสนฺตกํ วา’’ติ?
‘‘Evameva kho, brāhmaṇa, yo so bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto, tassa yo pubbe chando ahosi arahattappattiyā, arahattappatte 2 yo tajjo chando so paṭippassaddho; yaṃ pubbe vīriyaṃ ahosi arahattappattiyā, arahattappatte yaṃ tajjaṃ vīriyaṃ taṃ paṭippassaddhaṃ; yaṃ pubbe cittaṃ ahosi arahattappattiyā, arahattappatte yaṃ tajjaṃ cittaṃ taṃ paṭippassaddhaṃ; yā pubbe vīmaṃsā ahosi arahattappattiyā, arahattappatte yā tajjā vīmaṃsā sā paṭippassaddhā. Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, iti evaṃ sante, santakaṃ vā hoti no asantakaṃ vā’’ti?
‘‘อทฺธา, โภ อานนฺท, เอวํ สเนฺต, สนฺตกํ โหติ โน อสนฺตกํฯ อภิกฺกนฺตํ, โภ อานนฺท, อภิกฺกนฺตํ, โภ อานนฺท! เสยฺยถาปิ, โภ อานนฺท, นิกฺกุชฺชิตํ วา อุกฺกุเชฺชยฺย, ปฎิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย, มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิเกฺขยฺย, อนฺธกาเร วา เตลปโชฺชตํ ธาเรยฺย – จกฺขุมโนฺต รูปานิ ทกฺขนฺตีติ; เอวเมวํ โภตา อานเนฺทน อเนกปริยาเยน ธโมฺม ปกาสิโตฯ เอสาหํ, โภ อานนฺท, ตํ ภวนฺตํ โคตมํ สรณํ คจฺฉามิ ธมฺมญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจฯ อุปาสกํ มํ ภวํ อานโนฺท ธาเรตุ อชฺชตเคฺค ปาณุเปตํ สรณํ คต’’นฺติฯ ปญฺจมํฯ
‘‘Addhā, bho ānanda, evaṃ sante, santakaṃ hoti no asantakaṃ. Abhikkantaṃ, bho ānanda, abhikkantaṃ, bho ānanda! Seyyathāpi, bho ānanda, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā ānandena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bho ānanda, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ ānando dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา • 5. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา • 5. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
