| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๒. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา
2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
๕๑๒. อญฺญมญฺญสฺสาติ อโญฺญ อญฺญสฺสฯ น ปจฺจนุโภติ อตฺตโน อวิสยภาวโตฯ อิทานิ ตํ อญฺญวิสยตํ อนฺวยโต พฺยติเรกโต วิภาเวตุํ ‘‘สเจ หี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ
512.Aññamaññassāti añño aññassa. Na paccanubhoti attano avisayabhāvato. Idāni taṃ aññavisayataṃ anvayato byatirekato vibhāvetuṃ ‘‘sace hī’’tiādi vuttaṃ.
วิสยานิ ปฎิสรนฺติ เอตฺถาติ ปฎิสรณํฯ อินฺทฺริยวิญฺญาณานิ หิ อสติปิ ตาทิเส อธิปฺปาเย อตฺตโน อารมฺมณสฺส ยาถาวโต สมฺปชานนโต ปเวทนวิชานนานิ กโรนฺตานิ วิย ปวตฺตนฺติ, ตถา โลกสฺส อญฺญตฺถ สิทฺธิโตฯ เตนาห ภควา – ‘‘มโน ปฎิสรณํ, มโนว เนสํ โคจรวิสยํ ปจฺจนุโภตี’’ติ มโนทฺวาริกชวนมโน หิ สวิเสสํ มโนวิสยํ ปจฺจนุโภติ, ปญฺจทฺวาริกชวนมโน มนนมตฺตเมว ปจฺจนุภวติฯ รชฺชนาทิคฺคหณเญฺจตฺถ นิทสฺสนมตฺตํ, ตสฺมา สทฺทหนาทิปิ คหิตเมวาติ ทฎฺฐพฺพํ, ปญฺจทฺวารปฺปวตฺติวเสน ตถา วุตฺตํฯ เอกสฺมิํ ปน ทฺวาเรติ จกฺขุทฺวาเรฯ
Visayāni paṭisaranti etthāti paṭisaraṇaṃ. Indriyaviññāṇāni hi asatipi tādise adhippāye attano ārammaṇassa yāthāvato sampajānanato pavedanavijānanāni karontāni viya pavattanti, tathā lokassa aññattha siddhito. Tenāha bhagavā – ‘‘mano paṭisaraṇaṃ, manova nesaṃ gocaravisayaṃ paccanubhotī’’ti manodvārikajavanamano hi savisesaṃ manovisayaṃ paccanubhoti, pañcadvārikajavanamano mananamattameva paccanubhavati. Rajjanādiggahaṇañcettha nidassanamattaṃ, tasmā saddahanādipi gahitamevāti daṭṭhabbaṃ, pañcadvārappavattivasena tathā vuttaṃ. Ekasmiṃ pana dvāreti cakkhudvāre.
ทุพฺพลโภชกาติ อปฺปานุภาวา ราชโภคฺคาฯ อายนฺติ โภคุปฺปตฺติฎฺฐานํฯ โยตฺตพนฺธาทินิมิตฺตํ ลทฺธพฺพกหาปโณ โยตฺตกหาปโณฯ อทฺทุพนฺธาทินิมิตฺตํ คเหตพฺพกหาปโณ อทฺทุกหาปโณฯ มาฆาตโฆสนาย กตาย หิํสานิมิตฺตํ คเหตพฺพกหาปโณ มาปหารกหาปโณฯ ตสฺส ปริมาณํ ทเสฺสตุํ ‘‘อฎฺฐกหาปโณ’’ติอาทิ วุตฺตํฯ สตวตฺถุกนฺติ สตกรีสวตฺถุกํฯ
Dubbalabhojakāti appānubhāvā rājabhoggā. Āyanti bhoguppattiṭṭhānaṃ. Yottabandhādinimittaṃ laddhabbakahāpaṇo yottakahāpaṇo. Addubandhādinimittaṃ gahetabbakahāpaṇo addukahāpaṇo. Māghātaghosanāya katāya hiṃsānimittaṃ gahetabbakahāpaṇo māpahārakahāpaṇo. Tassa parimāṇaṃ dassetuṃ ‘‘aṭṭhakahāpaṇo’’tiādi vuttaṃ. Satavatthukanti satakarīsavatthukaṃ.
มคฺคสตีติ อริยมคฺคสติฯ ภาวนมนุยุญฺชนฺตสฺส หิ ชวนมโน อุสฺสกฺกิตฺวาว มคฺคสติํ ปฎิสรติ ตปฺปริโยสานตฺตาฯ ตนฺติ นิพฺพานํฯ สาติ ผลวิมุตฺติฯ ปฎิสรติ อคฺคมคฺคสติยาฯ ผลวิมุตฺติ นิพฺพานนฺติ อุภยํ มคฺคสฺส สิทฺธาเยวาติฯ อารมฺมณวเสน นตฺถิ เอตสฺส ปฎิสรณนฺติ อปฺปฎิสรณํ อสงฺขตามตสฺส สนฺตินิจฺจสภาวตฺตาฯ สยํ ปน สเพฺพสํเยว อริยานํ ปฎิสรณํฯ เตนาห ‘‘นิพฺพานํ อรหโต คตี’’ติ (ปริ. ๓๓๙)ฯ นิพฺพานํ อนุปวิฎฺฐํ นิพฺพานนิสฺสยตฺตาฯ น ตโต ปรํ คจฺฉติ คตสฺส อญฺญสฺส ตาทิสสฺส อภาวาฯ นิพฺพานํ ปริ สพฺพโส โอสานนฺติ นิพฺพานปริโยสานํฯ
Maggasatīti ariyamaggasati. Bhāvanamanuyuñjantassa hi javanamano ussakkitvāva maggasatiṃ paṭisarati tappariyosānattā. Tanti nibbānaṃ. Sāti phalavimutti. Paṭisarati aggamaggasatiyā. Phalavimutti nibbānanti ubhayaṃ maggassa siddhāyevāti. Ārammaṇavasena natthi etassa paṭisaraṇanti appaṭisaraṇaṃ asaṅkhatāmatassa santiniccasabhāvattā. Sayaṃ pana sabbesaṃyeva ariyānaṃ paṭisaraṇaṃ. Tenāha ‘‘nibbānaṃ arahato gatī’’ti (pari. 339). Nibbānaṃ anupaviṭṭhaṃ nibbānanissayattā. Na tato paraṃ gacchati gatassa aññassa tādisassa abhāvā. Nibbānaṃ pari sabbaso osānanti nibbānapariyosānaṃ.
มูลชาตา ชาตมูลาฯ ตโต เอว ปติฎฺฐิตาฯ กา ปนสฺสาติ อาห ‘‘มเคฺคน อาคตสทฺธา’’ติฯ มโคฺค ทฬฺหาย อสํหาริยสทฺธาย มูลํ ทิฎฺฐิสมฺปยุตฺตานิ เจว วิจิกิจฺฉาจิตฺตญฺจาติ ปญฺจ อกุสลจิตฺตานิ สมุเจฺฉทวเสน ปหีนานิฯ ปญฺจ นีวรณานีติ เอตฺถ อปายคมนียานิ ปฐมมเคฺคเนว ปหีนานิ, อิตรานิ วิกฺขมฺภนวเสน ฌาเนน ปหีนานีติ ปญฺจสุ โอรมฺภาคิยกิเลสสํโยชเนสุ เอกเทสวิคเมเนว พหิทฺธาสํโยชโน วิย ชาโตติ วุตฺตํ ‘‘ฌานอนาคามิฎฺฐาเน ฐิโต’’ติฯ เตนาห ‘‘โส อปริหีน…เป.… นิพฺพาเยยฺยา’’ติฯ
Mūlajātā jātamūlā. Tato eva patiṭṭhitā. Kā panassāti āha ‘‘maggena āgatasaddhā’’ti. Maggo daḷhāya asaṃhāriyasaddhāya mūlaṃ diṭṭhisampayuttāni ceva vicikicchācittañcāti pañca akusalacittāni samucchedavasena pahīnāni. Pañca nīvaraṇānīti ettha apāyagamanīyāni paṭhamamaggeneva pahīnāni, itarāni vikkhambhanavasena jhānena pahīnānīti pañcasu orambhāgiyakilesasaṃyojanesu ekadesavigameneva bahiddhāsaṃyojano viya jātoti vuttaṃ ‘‘jhānaanāgāmiṭṭhāne ṭhito’’ti. Tenāha ‘‘so aparihīna…pe… nibbāyeyyā’’ti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๒. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตํ • 2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๒. อุณฺณาภพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา • 2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
