| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੨. ਉਣ੍ਣਾਭਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
੫੧੨. ਦੁਤਿਯੇ ਗੋਚਰવਿਸਯਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਭੂਤਂ વਿਸਯਂ। ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਸ੍ਸ, ਸੋਤਂ વਾ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਏવਂ ਏਕਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗੋਚਰવਿਸਯਂ ਨ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ। ਸਚੇ ਹਿ ਨੀਲਾਦਿਭੇਦਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਨੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਙ੍ਘ ਤ੍વਂ ਤਾવ ਨਂ વવਤ੍ਥਪੇਹਿ વਿਭਾવੇਹਿ ‘ਕਿਨ੍ਨਾਮੇਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣ’’’ਨ੍ਤਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ વਿਨਾਪਿ ਮੁਖੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਅਰੇ, ਅਨ੍ਧਬਾਲ, વਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਧਾવਮਾਨੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾ ਕੁਹਿਂ ਏਤਸ੍ਸ ਜਾਨਨਕਂ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਂ ਆਹਰ, ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦੇ ਉਪਨੇਹਿ, ਅਹਮੇਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ – ਯਦਿ વਾ ਨੀਲਂ, ਯਦਿ વਾ ਪੀਤਕਂ। ਨ ਹਿ ਏਸੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ વਿਸਯੋ, ਮਯ੍ਹਮੇવੇਸੋ વਿਸਯੋ’’ਤਿ। ਸੇਸਦ੍વਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏવਮੇਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰવਿਸਯਂ ਨ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ।
512. Dutiye gocaravisayanti gocarabhūtaṃ visayaṃ. Aññamaññassāti cakkhu sotassa, sotaṃ vā cakkhussāti evaṃ ekaṃ ekassa gocaravisayaṃ na paccanubhoti. Sace hi nīlādibhedaṃ rūpārammaṇaṃ samodhānetvā sotindriyassa upaneyya – ‘‘iṅgha tvaṃ tāva naṃ vavatthapehi vibhāvehi ‘kinnāmetaṃ ārammaṇa’’’nti. Cakkhuviññāṇaṃ vināpi mukhena attano dhammatāya evaṃ vadeyya – ‘‘are, andhabāla, vassasatampi vassasahassampi vassasatasahassampi paridhāvamāno aññatra mayā kuhiṃ etassa jānanakaṃ labhissasi, taṃ āhara, cakkhupasāde upanehi, ahametaṃ ārammaṇaṃ jānissāmi – yadi vā nīlaṃ, yadi vā pītakaṃ. Na hi eso aññassa visayo, mayhameveso visayo’’ti. Sesadvāresupi eseva nayo. Evametāni aññamaññassa gocaravisayaṃ na paccanubhonti nāma.
ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਕਿਂ ਏਤਾਨਿ ਪਟਿਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਮਨੋ ਪਟਿਸਰਣਨ੍ਤਿ ਜવਨਮਨੋ ਪਟਿਸਰਣਂ। ਮਨੋવ ਨੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਦ੍વਾਰਿਕਜવਨਮਨੋવ ਏਤੇਸਂ ਗੋਚਰવਿਸਯਂ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿવਸੇਨ ਅਨੁਭੋਤਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇવ, ਏਤ੍ਥ ਰਜ੍ਜਨਂ વਾ ਦੁਸ੍ਸਨਂ વਾ ਮੁਯ੍ਹਨਂ વਾ ਨਤ੍ਥਿ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦ੍વਾਰੇ ਜવਨਂ ਰਜ੍ਜਤਿ વਾ ਦੁਸ੍ਸਤਿ વਾ ਮੁਯ੍ਹਤਿ વਾ। ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Kiṃ paṭisaraṇanti etesaṃ kiṃ paṭisaraṇaṃ, kiṃ etāni paṭisarantīti pucchati. Mano paṭisaraṇanti javanamano paṭisaraṇaṃ. Manova nesanti manodvārikajavanamanova etesaṃ gocaravisayaṃ rajjanādivasena anubhoti. Cakkhuviññāṇañhi rūpadassanamattameva, ettha rajjanaṃ vā dussanaṃ vā muyhanaṃ vā natthi. Ekasmiṃ pana dvāre javanaṃ rajjati vā dussati vā muyhati vā. Sotaviññāṇādīsupi eseva nayo.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਉਪਮਾ – ਪਞ੍ਚ ਕਿਰ ਦੁਬ੍ਬਲਭੋਜਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਸੇવਿਤ੍વਾ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਕੁਲਿਕੇ ਗਾਮੇ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਆਯਂ ਲਭਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਮਚ੍ਛਭਾਗੋ ਮਂਸਭਾਗੋ, ਅਦ੍ਦੁਕਹਾਪਣੋ વਾ ਯੋਤ੍ਤਕਹਾਪਣੋ વਾ ਮਾਸਕਹਾਪਣੋ વਾ ਅਟ੍ਠਕਹਾਪਣੋ વਾ ਸੋਲ਼ਸਕਹਾਪਣੋ વਾ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਕਹਾਪਣੋ વਾ ਦਣ੍ਡੋਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤਮੇવ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਸਤવਤ੍ਥੁਕਂ ਪਞ੍ਚਸਤવਤ੍ਥੁਕਂ ਸਹਸ੍ਸવਤ੍ਥੁਕਂ ਮਹਾਬਲਿਂ ਰਾਜਾવ ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
Tatrāyaṃ upamā – pañca kira dubbalabhojakā rājānaṃ sevitvā kicchena kasirena ekasmiṃ pañcakulike gāme parittakaṃ āyaṃ labhiṃsu. Tesaṃ tattha macchabhāgo maṃsabhāgo, addukahāpaṇo vā yottakahāpaṇo vā māsakahāpaṇo vā aṭṭhakahāpaṇo vā soḷasakahāpaṇo vā catusaṭṭhikahāpaṇo vā daṇḍoti ettakamattameva pāpuṇāti, satavatthukaṃ pañcasatavatthukaṃ sahassavatthukaṃ mahābaliṃ rājāva gaṇhāti.
ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕੁਲਿਕਗਾਮਾ વਿਯ ਪਞ੍ਚਪਸਾਦਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਞ੍ਚ ਦੁਬ੍ਬਲਭੋਜਕਾ વਿਯ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ; ਰਾਜਾ વਿਯ ਜવਨਂ, ਦੁਬ੍ਬਲਭੋਜਕਾਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਆਯਪਾਪੁਣਨਂ વਿਯ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਾਦਿਮਤ੍ਤਂ, ਰਜ੍ਜਨਾਦਿ ਪਨ ਏਤੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ । ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਬਲਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਯ ਤੇਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਜવਨਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਮਨੋਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਜવਨਂ વੁਤ੍ਤਂ।
Tattha pañcakulikagāmā viya pañcapasādā daṭṭhabbā, pañca dubbalabhojakā viya pañcaviññāṇāni; rājā viya javanaṃ, dubbalabhojakānaṃ parittakaāyapāpuṇanaṃ viya cakkhuviññāṇādīnaṃ rūpadassanādimattaṃ, rajjanādi pana etesu natthi . Rañño mahābaliggahaṇaṃ viya tesu dvāresu javanassa rajjanādīni veditabbāni. Evamettha manoti kusalākusalajavanaṃ vuttaṃ.
ਸਤਿ ਪਟਿਸਰਣਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸਤਿ ਪਟਿਸਰਣਂ। ਜવਨਮਨੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗਸਤਿਂ ਪਟਿਸਰਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਪਟਿਸਰਣਨ੍ਤਿ ਫਲવਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਸਰਣਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਸਾ ਪਟਿਸਰਤਿ। ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਸਰਣਂ ਧਮ੍ਮਂ ‘‘ਸਪ੍ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮੇਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਰਣਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਸਰਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਪવਿਟ੍ਠਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਂ ਅਯਨਮਸ੍ਸ ਪਰਾ ਗਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅવਸਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ।
Sati paṭisaraṇanti maggasati paṭisaraṇaṃ. Javanamano hi maggasatiṃ paṭisarati. Vimuttīti phalavimutti. Paṭisaraṇanti phalavimuttiyā nibbānaṃ paṭisaraṇaṃ. Tañhi sā paṭisarati. Nāsakkhi pañhassa pariyantaṃ gahetunti pañhassa paricchedaṃ pamāṇaṃ gahetuṃ nāsakkhi, appaṭisaraṇaṃ dhammaṃ ‘‘sappaṭisaraṇa’’nti pucchi. Nibbānaṃ nāmetaṃ appaṭisaraṇaṃ, na kiñci paṭisarati. Nibbānogadhanti nibbānabbhantaraṃ nibbānaṃ anupaviṭṭhaṃ. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ. Nibbānaparāyaṇanti nibbānaṃ paraṃ ayanamassa parā gati, na tato paraṃ gacchatīti attho. Nibbānaṃ pariyosānaṃ avasānaṃ assāti nibbānapariyosānaṃ.
ਮੂਲਜਾਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਆਗਤਸਦ੍ਧਾ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਮਮ੍ਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਤਿ ਕਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ? ਝਾਨਅਨਾਗਾਮਿਤਂ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪਞ੍ਚ ਨੀવਰਣਾਨੀਤਿ ਝਾਨਅਨਾਗਾਮਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ। ਸੋ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ વਿਚਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਂ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਨਟ੍ਠੇ ਝਾਨੇ ਗਤਿ ਅਨਿਬਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਅਨਟ੍ਠੇ ਪਨ ਨਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਇਮਂ ਝਾਨਅਨਾਗਾਮਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏવਮਾਹ।
Mūlajātā patiṭṭhitāti maggena āgatasaddhā vuccati. Imamhi ce, bhikkhave, samayeti kiṃ sandhāyāha? Jhānaanāgāmitaṃ. Tasmiñhi samaye brāhmaṇassa paṭhamamaggena pañca akusalacittāni pahīnāni, paṭhamajjhānena pañca nīvaraṇānīti jhānaanāgāmiṭṭhāne ṭhito. So aparihīnajjhāno kālaṃ katvā tattheva parinibbāyeyya. Sace panassa puttadāraṃ anusāsantassa kammante vicārentassa jhānaṃ nassati, naṭṭhe jhāne gati anibaddhā hoti, anaṭṭhe pana nibaddhāti imaṃ jhānaanāgāmitaṃ sandhāya evamāha.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੨. ਉਣ੍ਣਾਭਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੨. ਉਣ੍ਣਾਭਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Uṇṇābhabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
