| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๔. อุปาทานปริปวตฺตสุตฺตํ
4. Upādānaparipavattasuttaṃ
๕๖. สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, อุปาทานกฺขนฺธาฯ กตเม ปญฺจ? รูปุปาทานกฺขโนฺธ, เวทนุปาทานกฺขโนฺธ , สญฺญุปาทานกฺขโนฺธ, สงฺขารุปาทานกฺขโนฺธ, วิญฺญาณุปาทานกฺขโนฺธฯ ยาวกีวญฺจาหํ, ภิกฺขเว, อิเม ปญฺจุปาทานกฺขเนฺธ จตุปริวฎฺฎํ ยถาภูตํ นาพฺภญฺญาสิํ, เนว ตาวาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก สมารเก สพฺรหฺมเก สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสโมฺพธิํ อภิสมฺพุโทฺธติ ปจฺจญฺญาสิํฯ ยโต จ ขฺวาหํ, ภิกฺขเว, อิเม ปญฺจุปาทานกฺขเนฺธ จตุปริวฎฺฎํ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสิํ , อถาหํ, ภิกฺขเว, สเทวเก โลเก…เป.… สเทวมนุสฺสาย อนุตฺตรํ สมฺมาสโมฺพธิํ อภิสมฺพุโทฺธติ ปจฺจญฺญาสิํ’’ฯ
56. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Pañcime, bhikkhave, upādānakkhandhā. Katame pañca? Rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho , saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho. Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, ime pañcupādānakkhandhe catuparivaṭṭaṃ yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ. Yato ca khvāhaṃ, bhikkhave, ime pañcupādānakkhandhe catuparivaṭṭaṃ yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ , athāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke…pe… sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ’’.
‘‘กถญฺจ จตุปริวฎฺฎํ? รูปํ อพฺภญฺญาสิํ, รูปสมุทยํ อพฺภญฺญาสิํ, รูปนิโรธํ อพฺภญฺญาสิํ, รูปนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อพฺภญฺญาสิํ; เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อพฺภญฺญาสิํ, วิญฺญาณสมุทยํ อพฺภญฺญาสิํ, วิญฺญาณนิโรธํ อพฺภญฺญาสิํ, วิญฺญาณนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อพฺภญฺญาสิํฯ
‘‘Kathañca catuparivaṭṭaṃ? Rūpaṃ abbhaññāsiṃ, rūpasamudayaṃ abbhaññāsiṃ, rūpanirodhaṃ abbhaññāsiṃ, rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇasamudayaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇanirodhaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ.
‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, รูปํ? จตฺตาโร จ มหาภูตา จตุนฺนญฺจ มหาภูตานํ อุปาทาย รูปํฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, รูปํฯ อาหารสมุทยา รูปสมุทโย; อาหารนิโรธา รูปนิโรโธฯ อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค รูปนิโรธคามินี ปฎิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ
‘‘Katamañca, bhikkhave, rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ. Idaṃ vuccati, bhikkhave, rūpaṃ. Āhārasamudayā rūpasamudayo; āhāranirodhā rūpanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo rūpanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ รูปํ อภิญฺญาย, เอวํ รูปสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ รูปนิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ รูปนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย รูปสฺส นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฎิปนฺนา, เต สุปฺปฎิปนฺนาฯ เย สุปฺปฎิปนฺนา, เต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย คาธนฺติฯ
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpaṃ abhiññāya, evaṃ rūpasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ rūpanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ รูปํ อภิญฺญาย…เป.… เอวํ รูปนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย, รูปสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุตฺตา เต สุวิมุตฺตาฯ เย สุวิมุตฺตา เต เกวลิโนฯ เย เกวลิโน วฎฺฎํ เตสํ นตฺถิ ปญฺญาปนายฯ
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpaṃ abhiññāya…pe… evaṃ rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya, rūpassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā te suvimuttā. Ye suvimuttā te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, เวทนา? ฉยิเม, ภิกฺขเว, เวทนากายา – จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา, โสตสมฺผสฺสชา เวทนา, ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา, ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา, กายสมฺผสฺสชา เวทนา, มโนสมฺผสฺสชา เวทนาฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, เวทนาฯ ผสฺสสมุทยา เวทนาสมุทโย; ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธฯ อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค เวทนานิโรธคามินี ปฎิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, vedanā? Chayime, bhikkhave, vedanākāyā – cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanā. Phassasamudayā vedanāsamudayo; phassanirodhā vedanānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ เวทนํ อภิญฺญาย, เอวํ เวทนาสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ เวทนานิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ เวทนานิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย เวทนาย นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฎิปนฺนา, เต สุปฺปฎิปนฺนาฯ เย สุปฺปฎิปนฺนา, เต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย คาธนฺติฯ
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanaṃ abhiññāya, evaṃ vedanāsamudayaṃ abhiññāya, evaṃ vedanānirodhaṃ abhiññāya, evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya vedanāya nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘เย จ โข เกจิ , ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ เวทนํ อภิญฺญาย…เป.… เอวํ เวทนานิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย…เป.… วฎฺฎํ เตสํ นตฺถิ ปญฺญาปนายฯ
‘‘Ye ca kho keci , bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanaṃ abhiññāya…pe… evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya…pe… vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘กตมา จ, ภิกฺขเว, สญฺญา? ฉยิเม, ภิกฺขเว, สญฺญากายา – รูปสญฺญา, สทฺทสญฺญา, คนฺธสญฺญา, รสสญฺญา, โผฎฺฐพฺพสญฺญา, ธมฺมสญฺญาฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สญฺญาฯ ผสฺสสมุทยา สญฺญาสมุทโย; ผสฺสนิโรธา สญฺญานิโรโธฯ อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค สญฺญานิโรธคามินี ปฎิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิ…เป.… วฎฺฎํ เตสํ นตฺถิ ปญฺญาปนายฯ
‘‘Katamā ca, bhikkhave, saññā? Chayime, bhikkhave, saññākāyā – rūpasaññā, saddasaññā, gandhasaññā, rasasaññā, phoṭṭhabbasaññā, dhammasaññā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññā. Phassasamudayā saññāsamudayo; phassanirodhā saññānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saññānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi…pe… vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘กตเม จ, ภิกฺขเว, สงฺขารา? ฉยิเม, ภิกฺขเว, เจตนากายา – รูปสเญฺจตนา, สทฺทสเญฺจตนา, คนฺธสเญฺจตนา, รสสเญฺจตนา, โผฎฺฐพฺพสเญฺจตนา, ธมฺมสเญฺจตนาฯ อิเม วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, สงฺขาราฯ ผสฺสสมุทยา สงฺขารสมุทโย; ผสฺสนิโรธา สงฺขารนิโรโธฯ อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค สงฺขารนิโรธคามินี ปฎิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ
‘‘Katame ca, bhikkhave, saṅkhārā? Chayime, bhikkhave, cetanākāyā – rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā. Ime vuccanti, bhikkhave, saṅkhārā. Phassasamudayā saṅkhārasamudayo; phassanirodhā saṅkhāranirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅkhāranirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ สงฺขาเร อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารนิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย สงฺขารานํ นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฎิปนฺนา, เต สุปฺปฎิปนฺนาฯ เย สุปฺปฎิปนฺนา, เต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย คาธนฺติฯ
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ saṅkhāre abhiññāya, evaṃ saṅkhārasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ สงฺขาเร อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารนิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ สงฺขารนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย สงฺขารานํ นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุตฺตา, เต สุวิมุตฺตาฯ เย สุวิมุตฺตา, เต เกวลิโนฯ เย เกวลิโน วฎฺฎํ เตสํ นตฺถิ ปญฺญาปนายฯ
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ saṅkhāre abhiññāya, evaṃ saṅkhārasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya saṅkhārānaṃ nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā, te suvimuttā. Ye suvimuttā, te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, วิญฺญาณํ? ฉยิเม, ภิกฺขเว, วิญฺญาณกายา – จกฺขุวิญฺญาณํ, โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, กายวิญฺญาณํ, มโนวิญฺญาณํฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, วิญฺญาณํฯ นามรูปสมุทยา วิญฺญาณสมุทโย; นามรูปนิโรธา วิญฺญาณนิโรโธฯ อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค วิญฺญาณนิโรธคามินี ปฎิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ
‘‘Katamañca, bhikkhave, viññāṇaṃ? Chayime, bhikkhave, viññāṇakāyā – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ. Idaṃ vuccati, bhikkhave, viññāṇaṃ. Nāmarūpasamudayā viññāṇasamudayo; nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viññāṇanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ วิญฺญาณํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณนิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย วิญฺญาณสฺส นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย ปฎิปนฺนา, เต สุปฺปฎิปนฺนาฯ เย สุปฺปฎิปนฺนา, เต อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย คาธนฺติฯ
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ viññāṇaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา เอวํ วิญฺญาณํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณสมุทยํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณนิโรธํ อภิญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณนิโรธคามินิํ ปฎิปทํ อภิญฺญาย วิญฺญาณสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุตฺตา, เต สุวิมุตฺตาฯ เย สุวิมุตฺตา, เต เกวลิโนฯ เย เกวลิโน วฎฺฎํ เตสํ นตฺถิ ปญฺญาปนายา’’ติฯ จตุตฺถํฯ
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ viññāṇaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya viññāṇassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā, te suvimuttā. Ye suvimuttā, te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāyā’’ti. Catutthaṃ.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๔. อุปาทานปริปวตฺตสุตฺตวณฺณนา • 4. Upādānaparipavattasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๔. อุปาทานปริปวตฺตสุตฺตวณฺณนา • 4. Upādānaparipavattasuttavaṇṇanā
