| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੪. ਉਪਾਦਾਨਪਰਿਪવਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ
4. Upādānaparipavattasuttaṃ
੫੬. ਸਾવਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ । ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ। ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વੇਦਨੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਸਞ੍ਞੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਯਾવਕੀવਞ੍ਚਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਚਤੁਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਨੇવ ਤਾવਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ। ਯਤੋ ਚ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਚਤੁਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ , ਅਥਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ’’।
56. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Pañcime, bhikkhave, upādānakkhandhā. Katame pañca? Rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho , saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho. Yāvakīvañcāhaṃ, bhikkhave, ime pañcupādānakkhandhe catuparivaṭṭaṃ yathābhūtaṃ nābbhaññāsiṃ, neva tāvāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ. Yato ca khvāhaṃ, bhikkhave, ime pañcupādānakkhandhe catuparivaṭṭaṃ yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ , athāhaṃ, bhikkhave, sadevake loke…pe… sadevamanussāya anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paccaññāsiṃ’’.
‘‘ਕਥਞ੍ਚ ਚਤੁਪਰਿવਟ੍ਟਂ? ਰੂਪਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਰੂਪਸਮੁਦਯਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਰੂਪਨਿਰੋਧਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ; વੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ।
‘‘Kathañca catuparivaṭṭaṃ? Rūpaṃ abbhaññāsiṃ, rūpasamudayaṃ abbhaññāsiṃ, rūpanirodhaṃ abbhaññāsiṃ, rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇasamudayaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇanirodhaṃ abbhaññāsiṃ, viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abbhaññāsiṃ.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੂਪਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੂਪਂ। ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ; ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ. Idaṃ vuccati, bhikkhave, rūpaṃ. Āhārasamudayā rūpasamudayo; āhāranirodhā rūpanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo rūpanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਰੂਪਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਰੂਪਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਯੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਗਾਧਨ੍ਤਿ।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpaṃ abhiññāya, evaṃ rūpasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ rūpanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ ਰੂਪਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ॰… ਏવਂ ਰੂਪਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਯੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਕੇવਲਿਨੋ। ਯੇ ਕੇવਲਿਨੋ વਟ੍ਟਂ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਯ।
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ rūpaṃ abhiññāya…pe… evaṃ rūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya, rūpassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā te suvimuttā. Ye suvimuttā te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾ? ਛਯਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾਕਾਯਾ – ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਜਿવ੍ਹਾਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ વੇਦਨਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਦਨਾ। ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋ; ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, vedanā? Chayime, bhikkhave, vedanākāyā – cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, vedanā. Phassasamudayā vedanāsamudayo; phassanirodhā vedanānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ વੇਦਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વੇਦਨਾਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ વੇਦਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਯੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਗਾਧਨ੍ਤਿ।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanaṃ abhiññāya, evaṃ vedanāsamudayaṃ abhiññāya, evaṃ vedanānirodhaṃ abhiññāya, evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya vedanāya nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ વੇਦਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ॰… ਏવਂ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ॰… વਟ੍ਟਂ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਯ।
‘‘Ye ca kho keci , bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ vedanaṃ abhiññāya…pe… evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya…pe… vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾ? ਛਯਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾਕਾਯਾ – ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ, ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ, ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਾ, ਰਸਸਞ੍ਞਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਾ, ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ। ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਞ੍ਞਾ। ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯੋ; ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ…ਪੇ॰… વਟ੍ਟਂ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਯ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, saññā? Chayime, bhikkhave, saññākāyā – rūpasaññā, saddasaññā, gandhasaññā, rasasaññā, phoṭṭhabbasaññā, dhammasaññā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saññā. Phassasamudayā saññāsamudayo; phassanirodhā saññānirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saññānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi…pe… vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ? ਛਯਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚੇਤਨਾਕਾਯਾ – ਰੂਪਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਰਸਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਚੇਤਨਾ। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯੋ; ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।
‘‘Katame ca, bhikkhave, saṅkhārā? Chayime, bhikkhave, cetanākāyā – rūpasañcetanā, saddasañcetanā, gandhasañcetanā, rasasañcetanā, phoṭṭhabbasañcetanā, dhammasañcetanā. Ime vuccanti, bhikkhave, saṅkhārā. Phassasamudayā saṅkhārasamudayo; phassanirodhā saṅkhāranirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅkhāranirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਯੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਗਾਧਨ੍ਤਿ।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ saṅkhāre abhiññāya, evaṃ saṅkhārasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਯੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਕੇવਲਿਨੋ। ਯੇ ਕੇવਲਿਨੋ વਟ੍ਟਂ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਯ।
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ saṅkhāre abhiññāya, evaṃ saṅkhārasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhaṃ abhiññāya, evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya saṅkhārānaṃ nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā, te suvimuttā. Ye suvimuttā, te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāya.
‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ? ਛਯਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਾ – ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੋਤવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਘਾਨવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋ; ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ। ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ।
‘‘Katamañca, bhikkhave, viññāṇaṃ? Chayime, bhikkhave, viññāṇakāyā – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ. Idaṃ vuccati, bhikkhave, viññāṇaṃ. Nāmarūpasamudayā viññāṇasamudayo; nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho. Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viññāṇanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਯੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਗਾਧਨ੍ਤਿ।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ viññāṇaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipannā, te suppaṭipannā. Ye suppaṭipannā, te imasmiṃ dhammavinaye gādhanti.
‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣਾ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਾ ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਏવਂ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ। ਯੇ ਸੁવਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਕੇવਲਿਨੋ। ਯੇ ਕੇવਲਿਨੋ વਟ੍ਟਂ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਯਾ’’ਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā evaṃ viññāṇaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇasamudayaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhaṃ abhiññāya, evaṃ viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ abhiññāya viññāṇassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimuttā, te suvimuttā. Ye suvimuttā, te kevalino. Ye kevalino vaṭṭaṃ tesaṃ natthi paññāpanāyā’’ti. Catutthaṃ.
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੪. ਉਪਾਦਾਨਪਰਿਪવਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Upādānaparipavattasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੪. ਉਪਾਦਾਨਪਰਿਪવਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Upādānaparipavattasuttavaṇṇanā
