| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya |
༧. ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱསུཏྟཾ
7. Upādāparitassanāsuttaṃ
༧. སཱཝཏྠིནིདཱནཾ། ‘‘ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཉྩ ཝོ, བྷིཀྑཝེ, དེསེསྶཱམི ཨནུཔཱདཱཨཔརིཏསྶནཉྩ། ཏཾ སུཎཱཐ, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཐ; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི། ‘‘ཨེཝཾ , བྷནྟེ’’ཏི, ཁོ ཏེ བྷིཀྑཱུ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསུཾ། བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –
7. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Upādāparitassanañca vo, bhikkhave, desessāmi anupādāaparitassanañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti, kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, ཨསྶུཏཝཱ པུཐུཛྫནོ ཨརིཡཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི ཨརིཡདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ ཨརིཡདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ, སཔྤུརིསཱནཾ ཨདསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཨཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ ཨཝིནཱིཏོ རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ ཏཾ རཱུཔཾ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི། ཏསྶ རཱུཔཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ པརིཡཱདཱནཱ ཨུཏྟཱསཝཱ ཙ ཧོཏི ཝིགྷཱཏཝཱ ཙ ཨཔེཀྑཝཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡ ཙ པརིཏསྶཏི།
‘‘Kathañca, bhikkhave, upādāparitassanā hoti? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘ཝེདནཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཝེདནཱཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ཨཏྟནི ཝཱ ཝེདནཾ, ཝེདནཱཡ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ སཱ ཝེདནཱ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི། ཏསྶ ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ པརིཡཱདཱནཱ ཨུཏྟཱསཝཱ ཙ ཧོཏི ཝིགྷཱཏཝཱ ཙ ཨཔེཀྑཝཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡ ཙ པརིཏསྶཏི།
‘‘Vedanaṃ attato samanupassati, vedanāvantaṃ vā attānaṃ; attani vā vedanaṃ, vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti. Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘སཉྙཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི…པེ॰… སངྑཱརེ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, སངྑཱརཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ཨཏྟནི ཝཱ སངྑཱརེ, སངྑཱརེསུ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ ཏེ སངྑཱརཱ ཝིཔརིཎམནྟི ཨཉྙཐཱ ཧོནྟི། ཏསྶ སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ པརིཡཱདཱནཱ ཨུཏྟཱསཝཱ ཙ ཧོཏི ཝིགྷཱཏཝཱ ཙ ཨཔེཀྑཝཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡ ཙ པརིཏསྶཏི།
‘‘Saññaṃ attato samanupassati…pe… saṅkhāre attato samanupassati, saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; attani vā saṅkhāre, saṅkhāresu vā attānaṃ. Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti. Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati.
‘‘ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ཝིཉྙཱཎཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ཨཏྟནི ཝཱ ཝིཉྙཱཎཾ, ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི། ཏསྶ ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ པརིཡཱདཱནཱ ཨུཏྟཱསཝཱ ཙ ཧོཏི ཝིགྷཱཏཝཱ ཙ ཨཔེཀྑཝཱ ཙ ཨུཔཱདཱཡ ཙ པརིཏསྶཏི། ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱ ཧོཏི།
‘‘Viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso pariyādānā uttāsavā ca hoti vighātavā ca apekkhavā ca upādāya ca paritassati. Evaṃ kho, bhikkhave, upādāparitassanā hoti.
‘‘ཀཐཉྩ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔཱདཱཨཔརིཏསྶནཱ ཧོཏི? ཨིདྷ, བྷིཀྑཝེ, སུཏཝཱ ཨརིཡསཱཝཀོ ཨརིཡཱནཾ དསྶཱཝཱི ཨརིཡདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ ཨརིཡདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ, སཔྤུརིསཱནཾ དསྶཱཝཱི སཔྤུརིསདྷམྨསྶ ཀོཝིདོ སཔྤུརིསདྷམྨེ སུཝིནཱིཏོ ན རཱུཔཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ན རཱུཔཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ན ཨཏྟནི ཝཱ རཱུཔཾ, ན རཱུཔསྨིཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ ཏཾ རཱུཔཾ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི། ཏསྶ རཱུཔཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ན རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ན རཱུཔཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ ཨཔརིཡཱདཱནཱ ན ཙེཝུཏྟཱསཝཱ 1 ཧོཏི ན ཙ ཝིགྷཱཏཝཱ ན ཙ ཨཔེཀྑཝཱ, ཨནུཔཱདཱཡ ཙ ན པརིཏསྶཏི།
‘‘Kathañca, bhikkhave, anupādāaparitassanā hoti? Idha, bhikkhave, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ. Tassa taṃ rūpaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa rūpavipariṇāmaññathābhāvā na rūpavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na rūpavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā 2 hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘ན ཝེདནཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ན ཝེདནཱཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ན ཨཏྟནི ཝཱ ཝེདནཾ, ན ཝེདནཱཡ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ སཱ ཝེདནཱ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི ། ཏསྶ ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ན ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ན ཝེདནཱཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི ། ཙེཏསོ ཨཔརིཡཱདཱནཱ ན ཙེཝུཏྟཱསཝཱ ཧོཏི ན ཙ ཝིགྷཱཏཝཱ ན ཙ ཨཔེཀྑཝཱ, ཨནུཔཱདཱཡ ཙ ན པརིཏསྶཏི།
‘‘Na vedanaṃ attato samanupassati, na vedanāvantaṃ vā attānaṃ; na attani vā vedanaṃ, na vedanāya vā attānaṃ. Tassa sā vedanā vipariṇamati aññathā hoti . Tassa vedanāvipariṇāmaññathābhāvā na vedanāvipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na vedanāvipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti . Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘ན སཉྙཾ…པེ॰… ན སངྑཱརེ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ན སངྑཱརཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ; ན ཨཏྟནི ཝཱ སངྑཱརེ, ན སངྑཱརེསུ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ། ཏསྶ ཏེ སངྑཱརཱ ཝིཔརིཎམནྟི ཨཉྙཐཱ ཧོནྟི། ཏསྶ སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ན སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ན སངྑཱརཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ ཨཔརིཡཱདཱནཱ ན ཙེཝུཏྟཱསཝཱ ཧོཏི ན ཙ ཝིགྷཱཏཝཱ ན ཙ ཨཔེཀྑཝཱ, ཨནུཔཱདཱཡ ཙ ན པརིཏསྶཏི།
‘‘Na saññaṃ…pe… na saṅkhāre attato samanupassati, na saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ; na attani vā saṅkhāre, na saṅkhāresu vā attānaṃ. Tassa te saṅkhārā vipariṇamanti aññathā honti. Tassa saṅkhāravipariṇāmaññathābhāvā na saṅkhāravipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na saṅkhāravipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati.
‘‘ན ཝིཉྙཱཎཾ ཨཏྟཏོ སམནུཔསྶཏི, ན ཝིཉྙཱཎཝནྟཾ ཝཱ ཨཏྟཱནཾ…པེ॰… ཏསྶ ཏཾ ཝིཉྙཱཎཾ ཝིཔརིཎམཏི ཨཉྙཐཱ ཧོཏི། ཏསྶ ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཉྙཐཱབྷཱཝཱ ན ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟི ཝིཉྙཱཎཾ ཧོཏི། ཏསྶ ན ཝིཉྙཱཎཝིཔརིཎཱམཱནུཔརིཝཏྟིཛཱ པརིཏསྶནཱ དྷམྨསམུཔྤཱདཱ ཙིཏྟཾ པརིཡཱདཱཡ ཏིཊྛནྟི། ཙེཏསོ ཨཔརིཡཱདཱནཱ ན ཙེཝུཏྟཱསཝཱ ཧོཏི ན ཙ ཝིགྷཱཏཝཱ ན ཙ ཨཔེཀྑཝཱ, ཨནུཔཱདཱཡ ཙ ན པརིཏསྶཏི། ཨེཝཾ ཁོ, བྷིཀྑཝེ, ཨནུཔཱདཱ ཨཔརིཏསྶནཾ ཧོཏཱི’’ཏི། སཏྟམཾ།
‘‘Na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ…pe… tassa taṃ viññāṇaṃ vipariṇamati aññathā hoti. Tassa viññāṇavipariṇāmaññathābhāvā na viññāṇavipariṇāmānuparivatti viññāṇaṃ hoti. Tassa na viññāṇavipariṇāmānuparivattijā paritassanā dhammasamuppādā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti. Cetaso apariyādānā na cevuttāsavā hoti na ca vighātavā na ca apekkhavā, anupādāya ca na paritassati. Evaṃ kho, bhikkhave, anupādā aparitassanaṃ hotī’’ti. Sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ༧. ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱསུཏྟཝཎྞནཱ • 7. Upādāparitassanāsuttavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / སུཏྟཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ༧. ཨུཔཱདཱཔརིཏསྶནཱསུཏྟཝཎྞནཱ • 7. Upādāparitassanāsuttavaṇṇanā
