| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၂၂. ဥပာဟနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
22. Upāhananiddesavaṇṇanā
၁၇၅. ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနာတိ (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၄၅) စတုပဋလတော ပဋ္ဌာယ ဝုစ္စတိ, န ဧကဒ္ဝိတိပဋလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဧကပလာသိကံ ဥပာဟနံ, န ဘိက္ခဝေ ဒိဂုဏာ ဥပာဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န တိဂုဏာ ဥပာဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, န ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, ယော ဓာရေယ္ယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ (မဟာဝ. ၂၄၅) ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဩမုက္ကံ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနံ, န ဘိက္ခဝေ နဝာ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနာ ဓာရေတဗ္ဗာ, ယော ဓာရေယ္ယ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ (မဟာဝ. ၂၄၇) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘နဝာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထာပိ မဇ္ဈိမဒေသေ ဂိလာနောပိ နဝံ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနံ န လဘတိ, ဧကဝာရမ္ပိ အညေဟိ ပရိဘုတ္တံ ဩမုက္ကဥပာဟနသင္ခာတံ လဘတိ, ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဂိလာနော နဝမ္ပိ လဘတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဂုဏင္ဂုဏူပာဟန’’န္တိ (မဟာဝ. ၂၅၉) အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ။
175.Guṇaṅguṇūpāhanāti (mahāva. aṭṭha. 245) catupaṭalato paṭṭhāya vuccati, na ekadvitipaṭalato paṭṭhāya ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ekapalāsikaṃ upāhanaṃ, na bhikkhave diguṇā upāhanā dhāretabbā, na tiguṇā upāhanā dhāretabbā, na guṇaṅguṇūpāhanā dhāretabbā, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 245) vuttattā. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, omukkaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ, na bhikkhave navā guṇaṅguṇūpāhanā dhāretabbā, yo dhāreyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 247) vuttattā ‘‘navā’’ti vuttaṃ. Sabbatthāpi majjhimadese gilānopi navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ na labhati, ekavārampi aññehi paribhuttaṃ omukkaupāhanasaṅkhātaṃ labhati, paccantimesu janapadesu gilāno navampi labhatīti veditabbaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu guṇaṅguṇūpāhana’’nti (mahāva. 259) avisesena vuttattā.
သဗ္ဗသ္သာတိ ဂိလာနသ္သာပိ အဂိလာနသ္သာပီတိ အတ္ထော။ မဇ္ဈိမဒေသေပိ ပစ္စန္တိမဒေသေပိ အာရာမေ အာရာမူပစာရေ ဂိလာနသ္သာပိ အဂိလာနသ္သာပိ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈာရာမေ ဥပာဟနံ ဓာရေတု’’န္တိ (မဟာဝ. ၂၄၉) ဝုတ္တတ္တာ ကပ္ပိယန္တိ အတ္ထော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ အာရာမေပိ ဂာမေပိ။ အကလ္လကသ္သာတိ ဂိလာနသ္သ။ ဧတ္ထ ပန မဇ္ဈိမဒေသေ ဂိလာနသ္သ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနာ ပရိဘုတ္တာဝ အာရာမေပိ ဂာမေပိ ဝဋ္ဋတိ, ပစ္စန္တိမဒေသေ အပရိဘုတ္တာပိ။ မဇ္ဈိမဒေသေပိ ပစ္စန္တိမဒေသေပိ ဘဂဝတာ ဂိလာနသ္သေဝ ဥပာဟနာ အနုညာတာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယသ္သ ပာဒာ ဝာ ဒုက္ခာ, ပာဒာ ဝာ ဖလိတာ, ပာဒခိလော ဝာ အာဗာဓော, ဥပာဟနံ ဓာရေတု’’န္တိ (မဟာဝ. ၂၄၉) စ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သဥပာဟနေန ဂာမံ ပဝိသိတု’’န္တိ (မဟာဝ. ၂၅၆) ဝုတ္တတ္တာ စ။ မဇ္ဈိမဒေသေ စ ဂိလာနော နဝံ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနံ ဓာရေတုံ ယဒိ လဘတိ, ကထံ ပဒေသပညတ္တိ ဟောတီတိ? သဗ္ဗတ္ထ ပန ဘဂဝတာ ဂိလာနသ္သေဝ ဥပာဟနာ အနုညာတာ, တသ္မာ မဇ္ဈိမဒေသေ ဂိလာနော နဝံ ဂုဏင္ဂုဏူပာဟနံ လဘတီတိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။
Sabbassāti gilānassāpi agilānassāpīti attho. Majjhimadesepi paccantimadesepi ārāme ārāmūpacāre gilānassāpi agilānassāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ajjhārāme upāhanaṃ dhāretu’’nti (mahāva. 249) vuttattā kappiyanti attho. Sabbatthāti ārāmepi gāmepi. Akallakassāti gilānassa. Ettha pana majjhimadese gilānassa guṇaṅguṇūpāhanā paribhuttāva ārāmepi gāmepi vaṭṭati, paccantimadese aparibhuttāpi. Majjhimadesepi paccantimadesepi bhagavatā gilānasseva upāhanā anuññātā ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yassa pādā vā dukkhā, pādā vā phalitā, pādakhilo vā ābādho, upāhanaṃ dhāretu’’nti (mahāva. 249) ca ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā saupāhanena gāmaṃ pavisitu’’nti (mahāva. 256) vuttattā ca. Majjhimadese ca gilāno navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ dhāretuṃ yadi labhati, kathaṃ padesapaññatti hotīti? Sabbattha pana bhagavatā gilānasseva upāhanā anuññātā, tasmā majjhimadese gilāno navaṃ guṇaṅguṇūpāhanaṃ labhatīti gahetabbanti vadanti.
၁၇၆-၉. သဗ္ဗာဝ နီလကာ (မဟာဝ. ၂၄၆; မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၄၆) သဗ္ဗနီလကာ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ ဩဒာတကာဒီသုပိ။ ဩဒာတံ ပန နေဝ ပာဠိယံ, န အဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိတ္တံ, အနုလောမဝသေန ပန ဣဓ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မဟာရင္ဂရတ္တာ သတပဒိပိဋ္ဌိဝဏ္ဏာ။ မဟာနာမရင္ဂရတ္တာ မန္ဒရတ္တာ။ မဉ္ဇေဋ္ဌိကာ ကဏဝေရပုပ္ဖဝဏ္ဏာ။ ပုပ္ဖလတာဒီဟိ ဝိစိတ္တာ စိတ္ရာ။ နီလပီတာဒိဝဒ္ဓိကာတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဩဒာတလောဟိတမဉ္ဇေဋ္ဌိကမဟာရင္ဂမဟာနာမရင္ဂရတ္တာဒိဝသေန ဝဒ္ဓိကာ ဂဟိတာ။ သီဟဗ္ယဂ္ဃုဒ္ဒာဇိနဒီပီနံ စမ္မေဟိ စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောစီတိ ဂိလာနောပိ အဂိလာနောပိ။
176-9. Sabbāva nīlakā (mahāva. 246; mahāva. aṭṭha. 246) sabbanīlakā. Esa nayo sabbattha odātakādīsupi. Odātaṃ pana neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ paṭikkhittaṃ, anulomavasena pana idha paṭikkhittanti veditabbaṃ. Mahāraṅgarattā satapadipiṭṭhivaṇṇā. Mahānāmaraṅgarattā mandarattā. Mañjeṭṭhikā kaṇaverapupphavaṇṇā. Pupphalatādīhi vicittā citrā. Nīlapītādivaddhikāti ettha ādi-saddena odātalohitamañjeṭṭhikamahāraṅgamahānāmaraṅgarattādivasena vaddhikā gahitā. Sīhabyagghuddājinadīpīnaṃ cammehi cāti sambandho. Kocīti gilānopi agilānopi.
၁၈၀. သကလံ ဝာ ဧကဒေသကံ ဝာ ရဇနံ စောဠေန (မဟာဝ. အဋ္ဌ. ၂၄၆) ပုဉ္ဆိတ္ဝာ ဝဠဉ္ဇေယ္ယာတိ အတ္ထော။ ခလ္လကာဒိကံ ပန သဗ္ဗံ ဟာရိတ္ဝာ ဝဠဉ္ဇေတဗ္ဗံ။ ဥပာဟနဝိနိစ္ဆယော။
180. Sakalaṃ vā ekadesakaṃ vā rajanaṃ coḷena (mahāva. aṭṭha. 246) puñchitvā vaḷañjeyyāti attho. Khallakādikaṃ pana sabbaṃ hāritvā vaḷañjetabbaṃ. Upāhanavinicchayo.
ဥပာဟနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Upāhananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
