| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੧੫. ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯવਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
15. Upajjhācariyavattaniddesavaṇṇanā
੧੪੫. ‘‘ਇਦਂ ਤਯਾ ਦੁਕ੍ਕਤਂ, ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ ਚੋਦਨਤੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ વਜ੍ਜਂ ਅਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦવਸੇਨ ਸਾਰਣਤੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਾਰਣਤੋ ਪવਤ੍ਤਾਪਨਤੋ વਾ વਜ੍ਜਾવਜ੍ਜਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤਿ ਭੁਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾ। ਉਪਜ੍ਝਾ ਏવ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ। ‘‘ਏવਂ ਤਯਾ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏવਂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਚਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਨੇ ਆਚਰਤਿ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ। ਸੋ ਚ ਨਿਸ੍ਸਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਉਪਸਮ੍ਪਦਾਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯવਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ। ਉਪਜ੍ਝਾ ਚ ਆਚਰਿਯੋ ਚ ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯਾ, ਤੇ। ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਮਾਨੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਸ੍ਸਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਉਪਸਮ੍ਪਦਾਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ ਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਚਤੂਸੁ ਹਿ ਤੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਨ ਯਾવ ਆਚਰਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਤਿ, ਤਾવਸਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨੇਤਰੇਹਿ। ਇਤਰੇਹਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਮੁਤ੍ਤਕੇਹਿਪਿ ਯਾવ ਚੀવਰਰਜਨਂ, ਤਾવ ਚ ਅਰਤਿવਿਨੋਦਨਾਦਿਕਞ੍ਚ વਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਦਾਨਾਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਏਤੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਯਾવ ਚੀવਰਰਜਨਂ, ਤਾવ ਚ ਅਰਤਿવਿਨੋਦਨਾਦਿਕਞ੍ਚ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਮੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸਾਪਿ ਅਮੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇવ। ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਦਾਨਾਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਮੁਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸੇવ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਮਜ੍ਝੇ ਦ੍વੇ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਯਾવਜੀવਂ ਭਾਰਾ। ਇਤਰੇ ਪਨ ਯਾવ ਸਮੀਪੇ વਸਨ੍ਤਿ, ਤਾવਦੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯੇਨਾਪਿ ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ। ਸੁਪੇਸਲੋਤਿ ਪਿਯਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪੇਸਲੋ, વੁਦ੍ਧਿ, ਯ-ਲੋਪੇਨ ਈ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਕਰਣੇਨ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਪੇਸਲੋ ਸੁਪੇਸਲੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ‘‘ਦਦੇ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ। ਦਦੇਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਰੇਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਲੇਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪੇ ਕਾਲੇ।
145. ‘‘Idaṃ tayā dukkataṃ, dubbhāsita’’ntiādīni vatvā codanato, attano vajjaṃ assarantassa satuppādavasena sāraṇato, sammā paṭipattiyaṃ sāraṇato pavattāpanato vā vajjāvajjaṃ upanijjhāyati bhusaṃ cintetīti upajjhā. Upajjhā eva upajjhāyo. ‘‘Evaṃ tayā buddhavacanaṃ sajjhāyitabbaṃ, evaṃ atikkamitabbaṃ, evaṃ paṭikkamitabba’’ntiādinā ācārasikkhāpane ācarati pavattatīti ācariyo. So ca nissayapabbajjāupasampadādhammācariyavasena catubbidho. Upajjhā ca ācariyo ca upajjhācariyā, te. Nissāya vasamānoti iminā nissayapabbajjāupasampadādhammantevāsikesu yo nissāya vasati, taṃ dasseti. Catūsu hi tesu nissayantevāsikena yāva ācariyaṃ nissāya vasati, tāvasabbaṃ ācariyavattaṃ kātabbaṃ, netarehi. Itarehi, nissayamuttakehipi yāva cīvararajanaṃ, tāva ca arativinodanādikañca vattaṃ kātabbaṃ. Anāpucchitvā pattacīvaradānādimhi pana etesaṃ anāpatti. Saddhivihārikassa pana upajjhāyānaṃ yāva cīvararajanaṃ, tāva ca arativinodanādikañca akarontassa nissayamuttakassāpi amuttakassāpi āpattiyeva. Ekaccassa pattadānādito paṭṭhāya amuttanissayasseva āpatti. Tesu majjhe dve ācariyassa yāvajīvaṃ bhārā. Itare pana yāva samīpe vasanti, tāvadeva, tasmā ācariyenāpi tesu sammā vattitabbaṃ, upajjhāyena saddhivihārikesu vattabbameva natthi. Supesaloti piyaṃ sīlamassāti pesalo, vuddhi, ya-lopena ī-kārassa attakaraṇena, suṭṭhu pesalo supesalo, sikkhākāmoti attho. ‘‘Dantakaṭṭha’’ntiādi ‘‘dade’’timassa kammaṃ. Dadeti sammā ādarena yathādhippāyaṃ dadeyyāti attho. Kāleti tadanurūpe kāle.
੧੪੬. ਪਤ੍ਤੇ ਚ…ਪੇ॰… ਚੀવਰੇ ਚ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਚਰੇਤਿ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਤਤ੍ਥ ਨੀਚਂ ਕਤ੍વਾ ਸਾਧੁਕਂ ਅਪਰਿਘਂਸਨ੍ਤੇਨ ਧੋવਨਂ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਉਣ੍ਹੇ ਓਤਾਪਨਂ, ਠਪਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਚਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਪਤ੍ਤੇ વਤ੍ਤਂ। ਗਾਮਂ ਪવਿਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਿવਾਸਨਕਾਯਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਘਾਟਿਦਾਨਂ, ਧੋવਿਤ੍વਾ ਸੋਦਕਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸੇ વਤ੍ਤਂ। ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਚ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਚ ਨਾਤਿਦੂਰਨਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਗਮਨਂ, ਪਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਗਮਨੇ વਤ੍ਤਂ। ਨਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਪਨ ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਪਾਦੋਦਕਾਦਿਉਪਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ, ਪਤ੍ਤਚੀવਰਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਆਗਮੇ ਆਗਮਨੇ વਤ੍ਤਂ। ਭਣਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਕਥਾਅਨੋਪਾਤਨਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਤ੍ਤਂ। ਆਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਉਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਆਸਨਉਦ੍ਧਰਣਂ, ਪਾਦਪੀਠਕਥਲਾਨਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ, ਪਟਿਸਾਮਨਞ੍ਚ ਆਸਨੇ ਪਾਦਪੀਠੇ ਪਾਦਕਥਲੇ ਚ વਤ੍ਤਂ। ਧੋਤਪਾਦਟ੍ਠਪਨਕਂ ਪਾਦਪੀਠਂ। ਅਞ੍ਞਂ ਕਥਲਂ। ਉਪਾਹਨਾ ਚ ਚੀવਰਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍વਨ੍ਦੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ। ਸੁਕ੍ਖਅਲ੍ਲਚੋਲ਼ੇਹਿ ਪੁਞ੍ਛਨਂ ਉਪਾਹਨਾਯ વਤ੍ਤਂ। ਸਿਨ੍ਨਚੀવਰਸ੍ਸ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਓਤਾਪਨਂ, ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਕਣ੍ਣਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍વਾ ਚੀવਰਸਂਹਰਣਞ੍ਚ ਚੀવਰੇ વਤ੍ਤਂ।
146. Patte ca…pe… cīvare ca vattaṃ careti sambandho. Careti kareyya. Tattha nīcaṃ katvā sādhukaṃ aparighaṃsantena dhovanaṃ, muhuttaṃ uṇhe otāpanaṃ, ṭhapanaṭṭhānaṃ upaparikkhitvā cammādinā kenaci antarahitāya nikkhipanaṃ patte vattaṃ. Gāmaṃ pavisantānaṃ nivāsanakāyabandhanasaṅghāṭidānaṃ, dhovitvā sodakapattassa dānaṃ gāmappavese vattaṃ. Yadi ākaṅkhanti, parimaṇḍalaṃ nivāsetvā ca pārupitvā ca nātidūranaccāsanne gamanaṃ, pattapariyāpannaggahaṇañca gamane vattaṃ. Nivattente pana paṭhamataraṃ āgantvā āsanapaññāpanaṃ, pādodakādiupanikkhipanaṃ, pattacīvarappaṭiggahaṇaṃ āgame āgamane vattaṃ. Bhaṇantānaṃ antarā kathāanopātanaṃ sabbattha vattaṃ. Āsanapaññāpanaṃ, uṭṭhitesu āsanauddharaṇaṃ, pādapīṭhakathalānaṃ upanikkhipanaṃ, paṭisāmanañca āsane pādapīṭhe pādakathale ca vattaṃ. Dhotapādaṭṭhapanakaṃ pādapīṭhaṃ. Aññaṃ kathalaṃ. Upāhanā ca cīvarañcāti dvando, tasmiṃ. Sukkhaallacoḷehi puñchanaṃ upāhanāya vattaṃ. Sinnacīvarassa muhuttaṃ otāpanaṃ, caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvā cīvarasaṃharaṇañca cīvare vattaṃ.
੧੪੭. ਪਰਿਭੋਜਨੀਯ…ਪੇ॰… ਪਸ੍ਸਾવਟ੍ਠਾਨਿਸੁ ਚ વਿਹਾਰਸੋਧਨੇ ਚ ਪੁਨ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਚ વਤ੍ਤਂ ਤਥਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਚ੍ਚਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਾવੋ ਚ વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਾ। ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਠਾਨੀ, ਕੁਟਿ। વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਾਨਂ ਠਾਨੀਤਿ ਤਪ੍ਪੁਰਿਸੋ। ਅਥ વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਠਾਨਂ, ਸੋਯੇવ ਸਮਾਸੋ, વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਸ੍ਸ ਚ ਪਤਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਇਟ੍ਠਗੇਹਾਦਿ। ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਞ੍ਚ ਪਾਨੀਯਞ੍ਚ વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਟ੍ਠਾਨੀ ਚ ਪਰਿ…ਪੇ॰… ਟ੍ਠਾਨੀ। ਤਾਸੁ ਤੇਸੁ વਾ। ਪਾਦੋਦਕਉਣ੍ਹਸੀਤਨਹਾਨੋਦਕਪ੍ਪਟਿਯਾਦਾਪਨਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯੇ વਤ੍ਤਂ। ਪਾਤਬ੍ਬਪਾਨੀਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਨਞ੍ਚ ਪਾਨੀਯੇ વਤ੍ਤਂ। ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਪਾਨੀਯਉਪਟ੍ਠਾਪਨਂ વਚ੍ਚਪਸ੍ਸਾવਟ੍ਠਾਨੀਸੁ વਤ੍ਤਂ। ਪਠਮਂ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਦੀਨਿ ਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਾਦਿ, ਉਲ੍ਲੋਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਕ੍ਕਟਸਨ੍ਤਾਨਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਞ੍ਚ વਿਹਾਰਸੋਧਨੇ વਤ੍ਤਂ। ਓਤਾਪੇਤ੍વਾ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਅਤਿਹਰਿਤ੍વਾ ਯਥਾਠਾਨੇ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਦਿਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਪੁਨ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ વਤ੍ਤਂ। ਤਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਚਰੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ।
147. Paribhojanīya…pe… passāvaṭṭhānisu ca vihārasodhane ca puna paññāpane ca vattaṃ tathāti sambandho. Vaccañca passāvo ca vaccapassāvā. Tiṭṭhati etthāti ṭhānī, kuṭi. Vaccapassāvānaṃ ṭhānīti tappuriso. Atha vā tiṭṭhati etthāti ṭhānaṃ, soyeva samāso, vaccapassāvassa ca patanaṭṭhānaṃ, taṃ assa atthīti iṭṭhagehādi. Paribhojanīyañca pānīyañca vaccapassāvaṭṭhānī ca pari…pe… ṭṭhānī. Tāsu tesu vā. Pādodakauṇhasītanahānodakappaṭiyādāpanaṃ paribhojanīye vattaṃ. Pātabbapānīyena pucchanaṃ upaṭṭhāpanañca pānīye vattaṃ. Sammajjanapānīyaupaṭṭhāpanaṃ vaccapassāvaṭṭhānīsu vattaṃ. Paṭhamaṃ pattacīvarādīni harāpetvā ekamante nikkhipanādi, ullokato paṭṭhāya makkaṭasantānaṃ ohāretvā sammajjanañca vihārasodhane vattaṃ. Otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāṭhāne bhūmattharaṇādipaññāpanaṃ puna paññāpane vattaṃ. Tathāti iminā ‘‘care’’ti idaṃ atidisati.
੧੪੮. વਿਹਾਰਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿવਾਤੇ વਾ ਸਙ੍ਗਣੇ વਾ ਪਾਨੀਯਸਾਮਨ੍ਤਾ વਾ ਸਯਨਾਸਨਂ ਨ ਪਪ੍ਫੋਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਾਨੀਯ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ। ਪਟਿવਾਤੇਤਿ ਉਪਰਿવਾਤੇ। ਸਙ੍ਗਣੇਤਿ ਬਹੂਨਂ ਸਮੋਸਰਣੇ વਿવਟਪ੍ਪਦੇਸੇ। ਸਯਨਾਸਨਂ ਨਾਮ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਮਞ੍ਚਾਦਿ।
148. Vihāraṃ sodhento bhikkhu paṭivāte vā saṅgaṇe vā pānīyasāmantā vā sayanāsanaṃ na papphoṭeyyāti sambandho. Pānīya-saddena paribhojanīyañca saṅgahitaṃ. Paṭivāteti uparivāte. Saṅgaṇeti bahūnaṃ samosaraṇe vivaṭappadese. Sayanāsanaṃ nāma bhūmattharaṇamañcādi.
੧੪੯. ਨ੍ਹਾਨੇ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇ, ਨ੍ਹਾਤਸ੍ਸ ਕਾਤਬ੍ਬੇ ਚਰੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਾਧੀਨਤਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ । ਚੀવਰਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਗਤ੍ਤਪਰਿਕਮ੍ਮਕਰਣਂ ਨਹਾਨੇ વਤ੍ਤਂ। ਕਾਤਬ੍ਬੇ ਚਰੇਤਿ ਗਤ੍ਤਤੋ ਉਦਕਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਨਿવਾਸਨਦਾਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚੇ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘વਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਸਿਸ੍ਸ ਏ-ਕਾਰਾਦੇਸਂ ਰੂਪਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਬੁਧਾ ਪਨ ‘‘ਨ੍ਹਾਨੇ ਨ੍ਹਾਤਸ੍ਸ ਕਾਤਬ੍ਬੇ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਤਿ ਕਾਤਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸਾਧਨਤ੍ਤਾ વਤ੍ਤਮੇવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮਾਤਿ ‘‘વਤ੍ਤੇ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਹੋਤੀਤਿ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ। ‘‘ਨਹਾਤੇਨ ਨਹਾਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਉਦਕੇ ਗਤ੍ਤਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ ਥੇਰਂ ਪਠਮਂ ਨਹਾਪੇਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਨਹਾਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਨਹਾਤੇਨ ਪਠਮਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੬੭) ਅਤ੍ਥਿ। ਅਥ ਰਙ੍ਗਪਾਕੇ ਧੋવਨੇ ਸਿਬ੍ਬਨੇ ਚ વਤ੍ਤਂ ਚਰੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਰਜਨਪਾਕੇ ਚੀવਰਧੋવਨੇ ਚੀવਰਸਿਬ੍ਬਨੇ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰਜਨ੍ਤੋ ਚੀવਰੇ ਥੇવੇ ਠਿਤੇ ਨ વਜੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਰਜਨ੍ਤੋਤਿ ਚੀવਰਂ ਰਜਨ੍ਤੋ। ਥੇવੇਤਿ ਰਜਨਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਹਿ।
149. Nhāne vattaṃ care, nhātassa kātabbe careti sambandhassa purisādhīnatāya sambandho veditabbo . Cīvarappaṭiggahaṇagattaparikammakaraṇaṃ nahāne vattaṃ. Kātabbe careti gattato udakasammajjananivāsanadānādikicce pavatteyyāti attho. ‘‘Vanappagumbe’’tiādīsu viya sissa e-kārādesaṃ rūpaṃ, tasmā kātabbaṃ vattaṃ careyyāti yojetvā veditabbaṃ. Budhā pana ‘‘nhāne nhātassa kātabbe vattaṃ care’’ti yojetvā atthaṃ vadanti. Evaṃ sati kātabba-saddassa kammasādhanattā vattameva kātabbaṃ nāmāti ‘‘vatte vattaṃ care’’ti vuttaṃ viya hotīti virujjhati. ‘‘Nahātena nahātassā’’ti vā pāṭho, udake gattaparikammena theraṃ paṭhamaṃ nahāpetvā sayampi nahātenāti attho. Pāḷiyampi ‘‘nahātena paṭhamataraṃ uttaritvā’’ti (mahāva. 67) atthi. Atha raṅgapāke dhovane sibbane ca vattaṃ careti sambandho, rajanapāke cīvaradhovane cīvarasibbane cāti attho. Rajanto cīvare theve ṭhite na vajeti sambandho. Rajantoti cīvaraṃ rajanto. Theveti rajanabindumhi.
੧੫੦. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸਾਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ વੇਰਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਚੀવਰਾਨਿ વਾ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ વਾ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਟਿਸਾਮਨਤ੍ਥਾਯਪਿ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਕਿਞ੍ਚਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਿਞ੍ਚਿਨਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਦਸਿਦ੍ਧਿવਸੇਨੇਤ੍ਥ ਨਨ੍ਤਿ ਤ-ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ ਕਤੋ।
150.Ekaccassāti ācariyupajjhāyānaṃ verino puggalassa pattaṃ vā cīvarāni vā kiñcanaṃ parikkhāraṃ vā na dadeyya na gaṇheyya vāti sambandho. Tattha na dadeyya na gaṇheyyāti paṭisāmanatthāyapi na dadeyya, na gaṇheyya vāti attho. ‘‘Ākiñcana’’ntiādīsu viya kiñcana-saddo daṭṭhabbo, tassa kiñcīti attho. Kiñcinanti vā pāṭho, kiñci naṃ parikkhāranti yojanā. Padasiddhivasenettha nanti ta-saddappayogo kato.
੧੫੧-੨. ਪਚ੍ਛਤੋ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣਂ ਕਾਤੁਂ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ। ਪਚ੍ਛਤੋਤਿ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੋ ਹੁਤ੍વਾ। ਨਿਨ੍ਨੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨੀਹਰਿਤੁਂ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਚ੍ਚਯਂ વਾਤਿ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਾਦਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਚ੍ਚਂ વਾ। ਕਿਚ੍ਚਮੇવ ਕਿਚ੍ਚਯਂ, ਕਸ੍ਸ ਯੋ ‘‘ਸੇਨਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ। ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ વਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ વਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ વਾ। ਕਾਤੁਂ વਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤੁਂ વਾ।
151-2.Pacchato kātunti pacchāsamaṇaṃ kātuṃ. Tassāti ekaccassa. Pacchatoti pacchāsamaṇo hutvā. Ninnetunti ekaccassa nīharituṃ. Sabbattha anāpucchā na vaṭṭatīti yojetabbaṃ. Kiccayaṃ vāti veyyāvaccādi yaṃ kiñci kiccaṃ vā. Kiccameva kiccayaṃ, kassa yo ‘‘seniyo’’tiādīsu viya. Parikammaṃ vāti piṭṭhiparikammādiparikammaṃ. Attano kārāpetuṃ vāti ekaccena attano kārāpetuṃ vā. Kātuṃ vāti tassa attanā kātuṃ vā.
੧੫੩. ਸੀਮਤੋ ਨਿਗ੍ਗਤਾ ਬਹਿਭੂਤਾ ਨਿਸ੍ਸੀਮਾ, ਤਂ। ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਅવਤ੍વਾ ਦੂਰਂ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ਗਤੇਸੁਪਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇਨ ਗਾਮੋ ਪવਿਸਿਤਬ੍ਬੋ। ਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂਯੇવ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਯਂ વਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਮਾਯਪਿ ਪਤ੍ਤਪਚਨਚੀવਰਰਜਨਾਦਿਕਂ ਸਕਂ ਕਰਣੀਯਂ વਾਪਿ ਕਾਤੁਂ।
153. Sīmato niggatā bahibhūtā nissīmā, taṃ. Ācariyupajjhāyesu avatvā dūraṃ bhikkhācāraṃ gatesupi apassantena gāmo pavisitabbo. Diṭṭhaṭṭhānato paṭṭhāya pana āpucchituṃyeva vaṭṭati. Attano kiccayaṃ vāpīti attano sīmāyapi pattapacanacīvararajanādikaṃ sakaṃ karaṇīyaṃ vāpi kātuṃ.
੧੫੪. ਅਰਤਿਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨੇ ਅਨਭਿਰਤਿਂ। ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਪਰਿવਾਸਾਦਿਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦੀਸੁ ਸਙ੍ਘਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ। ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ વਾਪੀਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਗਰੁਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੇਸੁ, ਕਮ੍ਮਾਰਹੇਸੁ ਚ ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਨੁ ਖੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਰਿવਾਸਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਸ੍ਸਾਹਂ વਾਪਿ।
154.Aratinti sāsane anabhiratiṃ. Saṅghāyattesu kammesūti parivāsāditajjanīyādīsu saṅghappaṭibaddhesu kammesu. Ussukkaṃ vāpīti ācariyupajjhāyesu garudhammaṃ ajjhāpannesu, kammārahesu ca ‘‘kinti nu kho saṅgho parivāsaṃ dadeyyā’’tiādinā ussāhaṃ vāpi.
੧੫੫. ਗਿਲਾਨੇਸੁ ਉਪਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਲਂ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਂ, ਪਟਿਬਲੋ ਹੋਤਿ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਸਂવਿਧਾਤੁਂ, ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਅਪਨਾਮੇਤਿ, ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਉਪਨਾਮੇਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਨੋ ਆਮਿਸਨ੍ਤਰੋ, ਅਜੇਗੁਚ੍ਛੀ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰਂ વਾ ਪਸ੍ਸਾવਂ વਾ ਖੇਲ਼ਂ વਾ વਨ੍ਤਂ વਾ ਨੀਹਾਤੁਂ, ਪਟਿਬਲੋ ਹੋਤਿ ਗਿਲਾਨਂ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਮਾਦਪੇਤੁਂ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਤੁਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੬੬) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਹੁਤ੍વਾ ਗਿਲਾਨੇਸੁ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਆਚਰਿਤਬ੍ਬਂ ਗਿਲਾਨવਤ੍ਤਂ ਉਪਦਿਸਤਿ। વੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਗੇਲਞ੍ਞਾ વੁਟ੍ਠਿਤਂ। ਆਗਮੇਤਿ ਆਗਮੇਯ੍ਯ, ਓਲੋਕੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯੇਹਿ ਚ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ ਯਦਿ ਤੇ ਗਿਲਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚੀવਰੇ ਰਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨਞ੍ਚ ਅਰਤਿવਿਨੋਦਨਾਦਿਕਞ੍ਚ વਤ੍ਤਂ, ਅਗਿਲਾਨੇਸੁ ਪਨ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹੋਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਦਿਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯੇਨਾਪਿ ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ।
155.Gilānesu upaṭṭheyyāti ‘‘pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato gilānupaṭṭhāko alaṃ gilānaṃ upaṭṭhātuṃ, paṭibalo hoti bhesajjaṃ saṃvidhātuṃ, sappāyāsappāyaṃ jānāti, asappāyaṃ apanāmeti, sappāyaṃ upanāmeti, mettacitto gilānaṃ upaṭṭhāti no āmisantaro, ajegucchī hoti uccāraṃ vā passāvaṃ vā kheḷaṃ vā vantaṃ vā nīhātuṃ, paṭibalo hoti gilānaṃ kālena kālaṃ dhammiyā kathāya sandassetuṃ samādapetuṃ samuttejetuṃ sampahaṃsetu’’nti (mahāva. 366) evaṃ vuttapañcaṅgasamannāgatena hutvā gilānesu upaṭṭhaheyyāti attho. Iminā sabbehipi ācaritabbaṃ gilānavattaṃ upadisati. Vuṭṭhānanti gelaññā vuṭṭhitaṃ. Āgameti āgameyya, olokeyyāti attho. Upajjhācariyehi ca saddhivihārikaantevāsikesu yadi te gilānā honti, ādito paṭṭhāya cīvare rajanapariyosānañca arativinodanādikañca vattaṃ, agilānesu pana uddesaparipucchā ovādānusāsaniyā anuggahopattacīvarādidānañcāti sabbaṃ kātabbaṃ. Teneva heṭṭhā vuttaṃ ‘‘tasmā ācariyenāpi tesu sammā vattitabbaṃ, upajjhāyena saddhivihārikesu vattabbameva natthī’’ti.
ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯવਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upajjhācariyavattaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
