| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ • Vinayālaṅkāra-ṭīkā |
॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ (ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)
Vinayālaṅkāra-ṭīkā (dutiyo bhāgo)
੨੭. ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿવਤ੍ਤવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ
27. Upajjhāyādivattavinicchayakathā
ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਕਥਾવਣਨਾ
Upajjhāyavattakathāvaṇanā
੧੮੩. ਏવਂ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਾਦਿવਤ੍ਤਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ વਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਪવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾਦੀਹਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਸੁ ਪવਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਸੀਲਂ। ਤਂ ਕਤਿવਿਧਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘વਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ…ਪੇ॰… ਬਹੁવਿਧ’’ਨ੍ਤਿ। વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਦ੍ਯਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ। વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬) ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਮੇવ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਂ, ਇਧ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਤੋ। ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ ਸੇਖਿਯવਤ੍ਤਾਨਿ ਦ੍વੇਅਸੀਤਿ ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ ਚ વਤ੍ਤਮੇવ। ਤੇਸੁ ਪਨ ਸੇਖਿਯવਤ੍ਤਾਨਿ ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਾਨਿ, ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਪਾਰਿવਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ (ਚੂਲ਼વ॰ ੭੫ ਆਦਯੋ), ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਿਯੇવ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ। ਤੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਂ ਤਾવ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ।
183. Evaṃ vassūpanāyikavinicchayaṃ kathetvā idāni upajjhāyavattādivattakathaṃ kathetuṃ ‘‘vattanti etthā’’tiādimāha. Tattha vattetabbaṃ pavattetabbanti vattaṃ, saddhivihārikādīhi upajjhāyādīsu pavattetabbaṃ ābhisamācārikasīlaṃ. Taṃ katividhanti āha ‘‘vattaṃ nāmetaṃ…pe… bahuvidha’’nti. Vaccakuṭivattanti ettha iti-saddo ādyattho. Tena saddhivihārikavattaantevāsikavattaanumodanavattāni saṅgayhanti. Vuttañhi tattha tattha aṭṭhakathāsu ‘‘cuddasa khandhakavattānī’’ti. Vattakkhandhake (cūḷava. 356) ca pāḷiyaṃ āgatameva, tattha pana āgantukavattato paṭṭhāya āgataṃ, idha upajjhāyavattato. Ito aññānipi pañcasattati sekhiyavattāni dveasīti mahāvattāni ca vattameva. Tesu pana sekhiyavattāni mahāvibhaṅge āgatāni, mahāvattāni kammakkhandhakapārivāsikakkhandhakesu (cūḷava. 75 ādayo), tasmā idha cuddasa khandhakavattāniyeva dassitāni. Tesu upajjhāyavattaṃ paṭhamaṃ dassento ‘‘tattha upajjhāyavattaṃ tāva evaṃ veditabba’’ntyādimāha.
ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਦਸવਸ੍ਸੇਨ વਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸવਸ੍ਸੇਨ વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਚਨਤੋ (ਮਹਾવ॰ ੭੬) ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸવਸ੍ਸੋ વਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸવਸ੍ਸੋ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ। ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ વਜ੍ਜਾવਜ੍ਜਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਾਨਂ ਖੁਦ੍ਦਕਂ વਜ੍ਜਂ વਾ ਮਹਨ੍ਤਂ વਜ੍ਜਂ વਾ ਭੁਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਨ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વੁਤ੍ਤੇ ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ‘‘ਸਾਹੂ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਲਹੂ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਓਪਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀ’’ਤਿ વਾ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਦੇਸੁ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਦਸ੍ਸ વਸੇਨ ਕਾਯੇਨ વਾ વਾਚਾਯ વਾ ਕਾਯવਾਚਾਹਿ વਾ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਤਯਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗ੍ਗਹਣਂ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ। ਤਤ੍ਥ ਸਾਹੂਤਿ ਸਾਧੁ। ਲਹੂਤਿ ਅਗਰੁ, ਸੁਭਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਓਪਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਏવਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ ਨਿਤ੍ਥਰਣੁਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਮਿਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਸਾਦਿਕੇਨਾਤਿ ਪਸਾਦਾવਹੇਨ ਕਾਯવਚੀਪਯੋਗੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tattha ko upajjhāyo, kenaṭṭhena upajjhāyo, kathaṃ gahito upajjhāyo, kena vattitabbaṃ upajjhāyavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti? Tattha ko upajjhāyoti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, byattena bhikkhunā paṭibalena dasavassena vā atirekadasavassena vā upasampādetu’’ntiādivacanato (mahāva. 76) byattibalasampanno upasampadato paṭṭhāya dasavasso vā atirekadasavasso vā bhikkhu upajjhāyo. Kenaṭṭhena upajjhāyoti vajjāvajjaṃ upanijjhāyatīti upajjhāyo, saddhivihārikānaṃ khuddakaṃ vajjaṃ vā mahantaṃ vajjaṃ vā bhuso cintetīti attho. Kathaṃ gahito hoti upajjhāyoti saddhivihārikena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘upajjhāyo me, bhante, hohī’’ti tikkhattuṃ vutte sace upajjhāyo ‘‘sāhū’’ti vā ‘‘lahū’’ti vā ‘‘opāyika’’nti vā ‘‘patirūpa’’nti vā ‘‘pāsādikena sampādehī’’ti vā imesu pañcasu padesu yassa kassaci padassa vasena kāyena vā vācāya vā kāyavācāhi vā ‘‘gahito tayā upajjhāyo’’ti upajjhāyaggahaṇaṃ viññāpeti, gahito hoti upajjhāyo. Tattha sāhūti sādhu. Lahūti agaru, subharatāti attho. Opāyikanti upāyapaṭisaṃyuttaṃ, evaṃ paṭipajjanaṃ nittharaṇupāyoti attho. Patirūpanti sāmīcikammamidanti attho. Pāsādikenāti pasādāvahena kāyavacīpayogena sampādehīti attho.
ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਆਗਤਮੇવ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਪਾਹਨਾ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਸਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਚਙ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਯ વਾ ਧੋਤਪਾਦਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਾਯ વਾ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾ ਉਪਾਹਨਾ ਪਾਦਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਪਨੇਤ੍વਾ। ਤਾਦਿਸਮੇવ ਮੁਖਧੋવਨੋਦਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਤੁਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਸਭਾવੇ ਚ ਏਕਾਕਾਰੇ ਤਾਦਿਸਮੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਂ।
Kena vattitabbaṃ upajjhāyavattanti gahitaupajjhāyena saddhivihārikena vattitabbaṃ. Katamaṃ taṃ vattanti idaṃ āgatameva, tattha kālasseva uṭṭhāya upāhanā omuñcitvāti sacassa paccūsakāle caṅkamanatthāya vā dhotapādapariharaṇatthāya vā paṭimukkā upāhanā pādagatā honti, tā kālasseva uṭṭhāya apanetvā. Tādisameva mukhadhovanodakaṃ dātabbanti utumpi sarīrasabhāve ca ekākāre tādisameva dātabbaṃ.
ਸਗੁਣਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ ਚੀવਰਾਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ਤਾ ਦ੍વੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ। ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਚੀવਰਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਾਟੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ। ਪਦવੀਤਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਂ વੀਤਿਹਰਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋ, ਪਦવੀਤਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ। ਦੁਤવਿਲਮ੍ਬਿਤਂ ਅਕਤ੍વਾ ਸਮਗਮਨੇਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਮਤ੍ਤਂ। ਪਦਾਨਂ વਾ વੀਤਿਹਰਣਂ ਅਭਿਮੁਖਂ ਹਰਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਥਾ ਓਪਾਤੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ વਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ વਾ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਤਸ੍ਸ વਚਨੇ ਅਞ੍ਞਾ ਕਥਾ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ। ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ‘‘ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ-ਕਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਤੇਨ ਨਾਤਿਦੂਰੇਤਿਆਦੀਸੁ ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਦਾਉਮ੍ਮਤ੍ਤਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤવੇਦਨਾਟ੍ਟਤਾਦੀਹਿ વਿਨਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾਪਿ વਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਆਪਦਾਸੁ ਹਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਥਾ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਏવਮਞ੍ਞੇਸੁ ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਈਦਿਸੇਸੁ, ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਗਿਲਾਨੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘‘ਈਦਿਸੇਸੁ ਗਿਲਾਨੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਂ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ વਤ੍ਤਭੇਦੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ, ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਗਿਲਾਨੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਨ ਸਟ੍ਠਿવਸ੍ਸੇਨਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ વਤ੍ਤਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਦੇਸੁ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾ’’ਤਿ। ਆਪਤ੍ਤਿਸਾਮਨ੍ਤਾ ਭਣਮਾਨੋਤਿ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮ(ਪਾਚਿ॰ ੪੪ ਆਦਯੋ)-ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦਿવਸੇਨ (ਪਾਰਾ॰ ੨੮੩) ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨવਾਚਂ ਭਣਮਾਨੋ। ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨવਾਚਨ੍ਤਿ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਜਨਕਮੇવ વਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਯਾਯ ਹਿ વਾਚਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਾ વਾਚਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Saguṇaṃkatvāti uttarāsaṅgaṃ saṅghāṭiñcāti dve cīvarāni ekato katvā tā dvepi saṅghāṭiyo dātabbā. Sabbañhi cīvaraṃ saṅghaṭitattā saṅghāṭīti vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘saṅghāṭiyo dātabbā’’ti. Padavītihārehīti ettha padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro, padavītihāraṭṭhānaṃ. Dutavilambitaṃ akatvā samagamanena dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ. Padānaṃ vā vītiharaṇaṃ abhimukhaṃ haritvā nikkhepo padavītihāroti evamettha attho daṭṭhabbo. Na upajjhāyassa bhaṇamānassa antarantarā kathā opātetabbāti antaraghare vā aññatra vā bhaṇamānassa aniṭṭhite tassa vacane aññā kathā na samuṭṭhāpetabbā. Ito paṭṭhāyāti ‘‘na upajjhāyassa bhaṇamānassā’’ti ettha na-kārato paṭṭhāya. Tena nātidūretiādīsu na-kārapaṭisiddhesu āpatti natthīti dasseti. Sabbattha dukkaṭāpattīti āpadāummattakhittacittavedanāṭṭatādīhi vinā paṇṇattiṃ ajānitvāpi vadantassa gilānassa ca dukkaṭameva. Āpadāsu hi antarantarā kathā vattuṃ vaṭṭati, evamaññesu na-kārapaṭisiddhesu īdisesu, itaresu pana gilānopi na muccati. Sabbattha dukkaṭāpatti veditabbāti ‘‘īdisesu gilānopi na muccatī’’ti dassanatthaṃ vuttaṃ. Aññampi hi yathāvuttaṃ upajjhāyavattaṃ anādariyena akarontassa agilānassa vattabhede sabbattha dukkaṭameva, teneva vakkhati ‘‘agilānena hi saddhivihārikena saṭṭhivassenapi sabbaṃ upajjhāyavattaṃ kātabbaṃ, anādariyena akarontassa vattabhede dukkaṭaṃ. Na-kārapaṭisaṃyuttesu pana padesu gilānassapi paṭikkhittakiriyaṃ karontassa dukkaṭamevā’’ti. Āpattisāmantā bhaṇamānoti padasodhamma(pāci. 44 ādayo)-duṭṭhullādivasena (pārā. 283) āpattiyā āsannavācaṃ bhaṇamāno. Āpattiyā āsannavācanti ca āpattijanakameva vacanaṃ sandhāya vadati. Yāya hi vācāya āpattiṃ āpajjati, sā vācā āpattiyā āsannāti vuccati.
ਚੀવਰੇਨ ਪਤ੍ਤਂ વੇਠੇਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕੇਨ ਕਣ੍ਣੇਨ વੇਠੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। ਹੇਟ੍ਠਾਪੀਠਂ વਾ ਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ ਠਪਿਤਪਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਤ੍ਥਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਭਾવਂ ਞਤ੍વਾਪਿ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ। ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਕਣ੍ਣਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਕਣ੍ਣਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਕਤ੍વਾ ਏવਂ ਚੀવਰਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਓਭੋਗੇ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਭੋਗੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਗਾਮੇਯੇવ વਾ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ વਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨੇ વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਂ વਾ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਗਾਮੇ ਅਭੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਲਦ੍ਧਭਿਕ੍ਖਸ੍ਸ વਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਚੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਗਾਮੇਤਿ ਗਾਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਤਾਦਿਸੇ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸੇ। ਅਨ੍ਤਰਘਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ। ਪਟਿਕ੍ਕਮਨੇਤਿ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ। ਸਚੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ, ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਉਦਕਂ ਦਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਤੋਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਾਨੀਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝੇ ਅਨ੍ਤੇਤਿ ਏવਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਕਟ੍ਠੋਤਿ ਆਸਨ੍ਨੋ। ਧੋਤવਾਲਿਕਾਯਾਤਿ ਉਦਕੇਨ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਰਜਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧવਾਲਿਕਾਯ।
Cīvarena pattaṃ veṭhetvāti ettha ‘‘uttarāsaṅgassa ekena kaṇṇena veṭhetvā’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvāti idaṃ pubbe tattha ṭhapitapattādinā asaṅghaṭṭanatthāya vuttaṃ. Cakkhunā oloketvāpi aññesaṃ abhāvaṃ ñatvāpi ṭhapetuṃ vaṭṭati eva. Caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvāti kaṇṇaṃ caturaṅgulappamāṇaṃ atirekaṃ katvā evaṃ cīvaraṃ saṅgharitabbaṃ. Obhoge kāyabandhanaṃ kātabbanti kāyabandhanaṃ saṅgharitvā cīvarabhoge pakkhipitvā ṭhapetabbaṃ. Sace piṇḍapāto hotīti ettha yo gāmeyeva vā antaraghare vā paṭikkamane vā bhuñjitvā āgacchati, piṇḍaṃ vā na labhati, tassa piṇḍapāto na hoti, gāme abhuttassa pana laddhabhikkhassa vā hoti, tasmā ‘‘sace piṇḍapāto hotī’’tiādi vuttaṃ. Tattha gāmeti gāmapariyāpanne tādise kismiñci padese. Antaraghareti antogehe. Paṭikkamaneti āsanasālāyaṃ. Sacepi tassa na hoti, bhuñjitukāmo ca hoti, udakaṃ datvā attanā laddhatopi piṇḍapāto upanetabbo. Tikkhattuṃ pānīyena pucchitabboti sambandho, ādimhi majjhe anteti evaṃ tikkhattuṃ pucchitabboti attho. Upakaṭṭhoti āsanno. Dhotavālikāyāti udakena gataṭṭhāne nirajāya parisuddhavālikāya.
ਨਿਦ੍ਧੂਮੇਤਿ ਜਨ੍ਤਾਘਰੇ ਜਲਮਾਨਅਗ੍ਗਿਧੂਮਰਹਿਤੇ। ਜਨ੍ਤਾਘਰਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਹਿਮਪਾਤਬਹੁਕੇਸੁ ਦੇਸੇਸੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਰੋਗਪੀਲ਼ਾਦਿਨਿવਾਰਣਤ੍ਥਂ ਸਰੀਰਸੇਦਤਾਪਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਰ ਅਨ੍ਧਕਾਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤਾਯ ਬਹੂਪਿ ਏਕਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਤਾਪਪਰਿਹਾਰਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਮੁਖਂ ਲਿਮ੍ਪਿਤ੍વਾ ਸਰੀਰਂ ਯਾવਦਤ੍ਥਂ ਸੇਦੇਤ੍વਾ ਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਨਹਾਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾવ॰ ੬੬) ‘‘ਚੁਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਤੀਤਿ ਸਚੇ ਪਹੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਮੇવਤ੍ਥਂ વਿਭਾવੇਤਿ ‘‘ਕੇਨਚਿ ਗੇਲਞ੍ਞੇਨ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਅਪਟਿਘਂਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਅਪਟਿਘਂਸਨ੍ਤੇਨ। ਕવਾਟਪੀਠਨ੍ਤਿ ਕવਾਟਪੀਠਞ੍ਚ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਤਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛੁਪਨ੍ਤੇਨ। ਸਨ੍ਤਾਨਕਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੀਟਕੁਲਾવਕਮਕ੍ਕਟਕਸੁਤ੍ਤਾਦਿ। ਉਲ੍ਲੋਕਾ ਪਠਮਂ ਓਹਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਲ੍ਲੋਕਤੋ ਪਠਮਂ ਉਲ੍ਲੋਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਅવਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਲ੍ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਚ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਰਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਕਣ੍ਣਭਾਗਾਤਿ ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਭਾਗਾ ਚ ਕਣ੍ਣਭਾਗਾ ਚ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰવਾਤਪਾਨਕવਾਟਕਾਨਿ ਚ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਣਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Niddhūmeti jantāghare jalamānaaggidhūmarahite. Jantāgharañhi nāma himapātabahukesu desesu tappaccayarogapīḷādinivāraṇatthaṃ sarīrasedatāpanaṭṭhānaṃ. Tattha kira andhakārapaṭicchannatāya bahūpi ekato pavisitvā cīvaraṃ nikkhipitvā aggitāpaparihārāya mattikāya mukhaṃ limpitvā sarīraṃ yāvadatthaṃ sedetvā cuṇṇādīhi ubbaṭṭetvā nahāyanti. Teneva pāḷiyaṃ (mahāva. 66) ‘‘cuṇṇaṃ sannetabba’’ntiādi vuttaṃ. Sace ussahatīti sace pahoti. Vuttamevatthaṃ vibhāveti ‘‘kenaci gelaññena anabhibhūto hotī’’ti. Apaṭighaṃsantenāti bhūmiyaṃ apaṭighaṃsantena. Kavāṭapīṭhanti kavāṭapīṭhañca piṭṭhasaṅghātañca acchupantena. Santānakanti yaṃ kiñci kīṭakulāvakamakkaṭakasuttādi. Ullokā paṭhamaṃ ohāretabbanti ullokato paṭhamaṃ ullokaṃ ādiṃ katvā avaharitabbanti attho. Ullokanti ca uddhaṃ olokanaṭṭhānaṃ, uparibhāganti attho. Ālokasandhikaṇṇabhāgāti ālokasandhibhāgā ca kaṇṇabhāgā ca, abbhantarabāhiravātapānakavāṭakāni ca gabbhassa ca cattāro koṇā sammajjitabbāti attho.
ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਤ੍ਥ વਿਹਾਰਤੋ ਸਾਸਨੇ ਅਨਭਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਨ ਚ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਥੇવੇ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਰਜਿਤਚੀવਰਤੋ ਯਾવ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਰਜਨਂ ਗਲ਼ਤਿ, ਨ ਤਾવ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ વਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ વਸੇਨ ਕਥਿਤਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ વਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋ વਾ ਅਲਜ੍ਜਿਨੋ વਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਅવਡ੍ਢਿਕਾਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਲਜ੍ਜੀ ਓવਾਦਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਚ ਏਤਸ੍ਸ વਿਸਭਾਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ વਿਹਾਯ ਲਜ੍ਜੀਹੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਮਿਸਾਦਿਪਰਿਭੋਗੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਭਾવੋ ਹੇਤ੍ਥ ਨਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਰਿવੇਣਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿવੇਣਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ। ਸੁਸਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਂ। ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। વੁਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗੇਲਞ੍ਞਤੋ વੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸ੍ਸ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਂ।
Aññattha netabboti yattha vihārato sāsane anabhirati uppannā, tato aññattha kalyāṇamittādisampattiyuttaṭṭhāne netabbo. Na ca acchinne theve pakkamitabbanti rajitacīvarato yāva appamattakampi rajanaṃ gaḷati, na tāva pakkamitabbaṃ. Na upajjhāyaṃ anāpucchā ekaccassa patto dātabbotiādi sabbaṃ upajjhāyassa visabhāgapuggalānaṃ vasena kathitaṃ. Ettha ca visabhāgapuggalānanti lajjino vā alajjino vā upajjhāyassa avaḍḍhikāme sandhāya vuttaṃ. Sace pana upajjhāyo alajjī ovādampi na gaṇhāti, lajjino ca etassa visabhāgā honti, tattha upajjhāyaṃ vihāya lajjīheva saddhiṃ āmisādiparibhogo kātabbo. Upajjhāyādibhāvo hettha nappamāṇanti daṭṭhabbaṃ. Pariveṇaṃ gantvāti upajjhāyassa pariveṇaṃ gantvā. Susānanti idaṃ upalakkhaṇaṃ. Upacārasīmato bahi gantukāmena anāpucchā gantuṃ na vaṭṭati. Vuṭṭhānamassa āgametabbanti gelaññato vuṭṭhānaṃ assa āgametabbaṃ.
ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upajjhāyavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Ācariyavattakathāvaṇṇanā
੧੮੪. ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਕੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਆਚਰਿਯੋ, ਕਤਿવਿਧੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਸવਸ੍ਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਤ੍ਥੁਂ ਦਸવਸ੍ਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਚਨਤੋ (ਮਹਾવ॰ ੭੭) ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦਸવਸ੍ਸੋ વਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸવਸ੍ਸੋ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਚਰਿਯੋ। ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਨ ਆਭੁਸੋ ਚਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਤਿવਿਧੋ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯવਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਤ੍ਥਬ੍ਬੋ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯੋ। ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਨੁਸ੍ਸਾવਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯੋ। ਬੁਦ੍ਧવਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯੋ ਨਾਮ। ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਨ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਹਿ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਸਾਹੂ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਲਹੂ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਓਪਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀ’’ਤਿ વਾ ਕਾਯੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ , વਾਚਾਯ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਕਾਯવਾਚਾਹਿ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ।
184. Ācariyavattakathāyaṃ ko ācariyo, kenaṭṭhena ācariyo, katividho ācariyo, kathaṃ gahito ācariyo, kena vattitabbaṃ ācariyavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti? Tattha ko ācariyoti ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dasavassaṃ nissāya vatthuṃ dasavassena nissayaṃ dātu’’ntiādivacanato (mahāva. 77) byattibalasampanno dasavasso vā atirekadasavasso vā bhikkhu ācariyo. Kenaṭṭhena ācariyoti antevāsikena ābhuso caritabboti ācariyo, upaṭṭhātabboti attho. Katividho ācariyoti nissayācariyapabbajjācariyaupasampadācariyadhammācariyavasena catubbidho. Tattha nissayaṃ gahetvā taṃ nissāya vatthabbo nissayācariyo. Pabbajitakāle sikkhitabbasikkhāpako pabbajjācariyo. Upasampadakāle kammavācānussāvako upasampadācariyo. Buddhavacanasikkhāpako dhammācariyo nāma. Kathaṃ gahito hoti ācariyoti antevāsikena ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me, bhante, hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti tikkhattuṃ vutte ācariyo ‘‘sāhū’’ti vā ‘‘lahū’’ti vā ‘‘opāyika’’nti vā ‘‘patirūpa’’nti vā ‘‘pāsādikena sampādehī’’ti vā kāyena viññāpeti , vācāya viññāpeti, kāyavācāhi viññāpeti, gahito hoti ācariyo.
ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਂ। ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਞ੍ਚ વਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਯਾવਜੀવਂ। ਏਤ੍ਥ ਸਚਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ વੁਡ੍ਢਤਰਂ ਆਚਰਿਯਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਟ੍ਠਿવਸ੍ਸੋ વਾ ਸਤ੍ਤਤਿવਸ੍ਸੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਨવਕਤਰਸ੍ਸਪਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ, ਆવੁਸੋ, ਹੋਹਿ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ વਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਪਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਆਪੁਚ੍ਛਨੇਸੁ। ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਮੇવ ਚ…ਪੇ॰… ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ। ਨਨੁ ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯਾ ਭਿਨ੍ਨਪਦਤ੍ਥਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇવ ‘‘ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ। ਯਥਾ ਏਕੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤੁਭਾਤਾਭੂਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਾਤੁਲੋ’’ਤਿ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਂ ਏਕਮੇવ વਤ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨਾਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਥੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇવ ਹੇਤ੍ਥ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ‘‘ਇਨ੍ਦੋ ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇવ ਭਿਨ੍ਨਂ, ਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਏવਮੇਤ੍ਥਾਪੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ।
Kena vattitabbaṃ ācariyavattanti antevāsikena vattitabbaṃ ācariyavattaṃ. Byattena bhikkhunā pañca vassāni nissāya vatthabbaṃ, abyattena yāvajīvaṃ. Ettha sacāyaṃ bhikkhu vuḍḍhataraṃ ācariyaṃ na labhati, upasampadāya saṭṭhivasso vā sattativasso vā hoti, navakatarassapi byattassa santike ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘ācariyo me, āvuso, hohi, āyasmato nissāya vacchāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ vatvā nissayo gahetabbo. Gāmappavesanaṃ āpucchantenapi ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā ‘‘gāmappavesanaṃ āpucchāmi ācariyā’’ti vattabbaṃ. Esa nayo sabbaāpucchanesu. Katamaṃ taṃ vattanti ettha upajjhāyavattato aññaṃ natthīti āha ‘‘idameva ca…pe… ācariyavattanti vuccatī’’ti. Nanu upajjhācariyā bhinnapadatthā, atha kasmā idameva ‘‘ācariyavatta’’nti vuccatīti āha ‘‘ācariyassa kattabbattā’’ti. Yathā ekopi bhikkhu mātubhātābhūtattā ‘‘mātulo’’ti ca dhamme sikkhāpakattā ‘‘ācariyo’’ti ca vuccati, evaṃ ekameva vattaṃ upajjhāyassa kattabbattā ‘‘upajjhāyavatta’’nti ca ācariyassa kattabbattā ‘‘ācariyavatta’’nti ca vuccatīti adhippāyo. Evaṃ santepi nāme bhinne attho bhinno siyāti āha ‘‘nāmamattameva hettha nāna’’nti. Yathā ‘‘indo sakko’’tiādīsu nāmamattameva bhinnaṃ, na attho, evametthāpīti daṭṭhabboti.
ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਤੇ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਨਂ વਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਕਞ੍ਚਿ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਯਾવ ਚੀવਰਰਜਨ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ। ਤਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਚਰਿਯਾਨਂ વਸੇਨ વਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ। ਤੇਸੁ વਤ੍ਤਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਸੁ , ਏਕਸ੍ਸ ਭਾਰਕਰਣੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ। ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਿਸੇਸવਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨવਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ।
Idāni tasmiṃ vatte saddhivihārikaantevāsikānaṃ vasena labbhamānaṃ kañci visesaṃ dassento ‘‘tattha yāva cīvararajana’’ntyādimāha. Tato upajjhāyācariyānaṃ vasena visesaṃ dassetuṃ ‘‘upajjhāye’’tyādimāha. Tesu vattaṃ sādiyantesu āpatti, asādiyantesu anāpatti, tesu ajānantesu , ekassa bhārakaraṇepi anāpattīti ayamettha piṇḍattho. Idāni antevāsikavisesavasena labbhamānavisesaṃ dassetumāha ‘‘ettha cā’’tiādi.
ਆਚਰਿਯવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Ācariyavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Saddhivihārikavattakathāvaṇṇanā
ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤੇ ਕੋ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋ, ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ વਾ ਹੋਤੁ ਸਾਮਣੇਰੋ વਾ, ਯੋ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋ ਨਾਮ। ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਹਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ। ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾવ॰ ੩੭੮) ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਕਰਣਾਗਤਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਕਰਣੇ ਸਙ੍ਖੇਪਰੁਚਿਤ੍ਤਾ, ਆਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਦ੍વੇਪਿ ਏਕਤੋ વੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂਯੇવ ਕਥਯਾਮ।
Saddhivihārikavatte ko saddhivihāriko, kenaṭṭhena saddhivihāriko, kena vattitabbaṃ saddhivihārikavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti? Tattha ko saddhivihārikoti upasampanno vā hotu sāmaṇero vā, yo upajjhaṃ gaṇhāti, so saddhivihāriko nāma. Kenaṭṭhena saddhivihārikoti upajjhāyena saddhiṃ vihāro etassa atthīti saddhivihārikoti atthena. Kena vattitabbaṃ saddhivihārikavattanti upajjhāyena vattitabbaṃ. Tena vuttaṃ vattakkhandhake (mahāva. 378) ‘‘tena hi, bhikkhave, upajjhāyānaṃ saddhivihārikesu vattaṃ paññapessāmi, yathā upajjhāyehi saddhivihārikesu vattitabba’’nti. Katamaṃ taṃ vattanti idāni pakaraṇāgataṃ. Imasmiṃ pana pakaraṇe saṅkheparucittā, ācariyasaddhivihārikaantevāsikavattānañca samānattā dvepi ekato vuttā, tathāpi vattakkhandhake visuṃ visuṃ āgatattā visuṃ visuṃyeva kathayāma.
ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਾਦੀਹਿਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹੋ ਚ ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿવਚਨਂ। ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ। ਓવਾਦੋਤਿ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਇਦਂ ਕਰੋਹਿ, ਇਦਂ ਮਾ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ વਚਨਂ। ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਓਤਿਣ੍ਣੇ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ। ਅਪਿਚ ਓਤਿਣ੍ਣੇ વਾ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ વਾ ਪਠਮਂ વਚਨਂ ਓવਾਦੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਚਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਚੇ ਅਤਿਰੇਕਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ। ਇਧ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਉਪਾਯਪਰਿਯੇਸਨਂ। ਇਤੋ ਪਰਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਆਚਮਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ વਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸੇવ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਭਿਰਤਿવੂਪਕਾਸਨਾਦਿ ਪਨ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ। ਚੀવਰਂ ਰਜਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਏવਂ ਰਜੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਤੋ ਉਪਾਯਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਜਨ੍ਤੇਨ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਮਿਸੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ વਤ੍ਤਭੇਦਤ੍ਤਾ। ਤੇਨੇવ ਪਰਿવਾਰੇਪਿ (ਪਰਿ॰ ੩੨੨) ‘‘ਨ ਦੇਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Saṅgahetabbo anuggahetabboti uddesādīhissa saṅgaho ca anuggaho ca kātabbo. Tattha uddesoti pāḷivacanaṃ. Paripucchāti pāḷiyā atthavaṇṇanā. Ovādoti anotiṇṇe vatthusmiṃ ‘‘idaṃ karohi, idaṃ mā karitthā’’ti vacanaṃ. Anusāsanīti otiṇṇe vatthusmiṃ. Apica otiṇṇe vā anotiṇṇe vā paṭhamaṃ vacanaṃ ovādo, punappunaṃ vacanaṃ anusāsanīti daṭṭhabbaṃ. Sace upajjhāyassa patto hotīti sace atirekapatto hoti. Esa nayo sabbattha. Parikkhāroti aññopi samaṇaparikkhāro. Idha ussukkaṃ nāma dhammiyena nayena uppajjamānaupāyapariyesanaṃ. Ito paraṃ dantakaṭṭhadānaṃ ādiṃ katvā ācamanakumbhiyā udakasiñcanapariyosānaṃ vattaṃ gilānasseva saddhivihārikassa kātabbaṃ. Anabhirativūpakāsanādi pana agilānassapi kattabbameva. Cīvaraṃ rajantenāti ‘‘evaṃ rajeyyāsī’’ti upajjhāyato upāyaṃ sutvā rajantena. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Saṅgahetabbo anuggahetabbotiādīsu anādariyaṃ paṭicca dhammāmisehi asaṅgaṇhantānaṃ ācariyupajjhāyānaṃ dukkaṭaṃ vattabhedattā. Teneva parivārepi (pari. 322) ‘‘na dento āpajjatī’’ti vuttaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saddhivihārikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Antevāsikavattakathāvaṇṇanā
ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤੇ ਕੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ, ਕਤਿવਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ, ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ વਾ ਹੋਤੁ ਸਾਮਣੇਰੋ વਾ, ਯੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਯੋ વਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਓવਾਦਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਯੋ વਾ ਤੇਨਾਨੁਸ੍ਸਾવਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੋ વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੋ ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਤਤਿਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਨਾਮ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋਪਿ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ । ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇ વਸਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਅਲੁਤ੍ਤਸਮਾਸવਸੇਨ। ਕਤਿવਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕਾ।
Antevāsikavatte ko antevāsiko, kenaṭṭhena antevāsiko, katividhā antevāsikā, kena vattitabbaṃ antevāsikavattaṃ, katamaṃ taṃ vattanti? Tattha ko antevāsikoti upasampanno vā hotu sāmaṇero vā, yo ācariyassa santike nissayaṃ gaṇhāti, yo vā ācariyassa ovādaṃ gahetvā pabbajati, yo vā tenānussāvito hutvā upasampajjati, yo vā tassa santike dhammaṃ pariyāpuṇāti, so sabbo antevāsikoti veditabbo. Tattha paṭhamo nissayantevāsiko nāma, dutiyo pabbajjantevāsiko nāma, tatiyo upasampadantevāsiko nāma, catuttho dhammantevāsiko nāma. Aññattha pana sippantevāsikopi āgato, so idha nādhippeto . Kenaṭṭhena antevāsikoti ante vasatīti antevāsiko aluttasamāsavasena. Katividhā antevāsikāti yathāvuttanayena catubbidhā antevāsikā.
ਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਥਾਹ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੮੨) ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਤਮਂ ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਭਗવਤਾ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਚ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਂ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕવਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ – ਏਤੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਚ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਯਾવਜੀવਂ ਭਾਰੋ, ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਚ ਯਾવ ਸਮੀਪੇ વਸਨ੍ਤਿ, ਤਾવਦੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿਪਿ ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ। ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੇਸੁ ਹਿ ਯੋ ਯੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Kena vattitabbaṃ antevāsikavattanti catubbidhehi ācariyehi antevāsikesu vattitabbaṃ. Yathāha vattakkhandhake (cūḷava. 382) ‘‘tena hi, bhikkhave, ācariyānaṃ antevāsikesu vattaṃ paññapessāmi, yathā ācariyehi antevāsikesu vattitabba’’nti. Katamaṃ taṃ vattanti yaṃ bhagavatā vattakkhandhake vuttaṃ, idha ca saṅkhepena dassitaṃ, taṃ vattanti. Idha pana attho saddhivihārikavatte vuttanayeneva veditabbo. Ayaṃ pana viseso – etesu pabbajjantevāsiko ca upasampadantevāsiko ca ācariyassa yāvajīvaṃ bhāro, nissayantevāsiko ca dhammantevāsiko ca yāva samīpe vasanti, tāvadeva, tasmā ācariyehipi tesu sammā vattitabbaṃ. Ācariyantevāsikesu hi yo yo na sammā vattati, tassa tassa āpatti veditabbā.
ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Antevāsikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Āgantukavattakathāvaṇṇanā
੧੮੫. ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤੇ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ, ਤੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਂ। ‘‘ਇਦਾਨਿ ਆਰਾਮਂ ਪવਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਸਮੀਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਸਮੀਪਂ ਪਤ੍વਾ ਉਪਾਹਨਾਓਮੁਞ੍ਚਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਉਪਾਹਨਦਣ੍ਡਕੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ। ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਉਪਾਹਨਾ ਪੁਞ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘‘ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆવਾਸਿਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ। ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਆਤਪੇ ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਨવਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿવਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਸ੍ਸ વਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਯਦਿ ਦਹਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਯਮੇવ વਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਇਮਿਨਾ વਨ੍ਦਾਪਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਨਿਲ੍ਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ। ਬਹਿ ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਹਿਨੋ વਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਠਤ੍વਾ ਠਿਤੇਨ ਨਿਲ੍ਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ। ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
185. Āgantukavatte āgacchatīti āgantuko, tena vattitabbanti āgantukavattaṃ. ‘‘Idāni ārāmaṃ pavisissāmī’’ti iminā upacārasīmāsamīpaṃ dasseti, tasmā upacārasīmāsamīpaṃ patvā upāhanāomuñcanādi sabbaṃ kātabbaṃ. Gahetvāti upāhanadaṇḍakena gahetvā. Upāhanapuñchanacoḷakaṃ pucchitvā upāhanā puñchitabbāti ‘‘katarasmiṃ ṭhāne upāhanapuñchanacoḷaka’’nti āvāsike bhikkhū pucchitvā. Pattharitabbanti sukkhāpanatthāya ātape pattharitabbaṃ. Sace navako hoti, abhivādāpetabboti tassa vasse pucchite yadi daharo hoti, sayameva vandissati, tadā iminā vandāpito hoti. Nilloketabboti oloketabbo. Bahi ṭhitenāti bahi nikkhamantassa ahino vā amanussassa vā maggaṃ ṭhatvā ṭhitena nilloketabbo. Sesaṃ pubbe vuttanayeneva veditabbaṃ.
ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Āgantukavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਆવਾਸਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Āvāsikavattakathāvaṇṇanā
੧੮੬. ਆવਾਸਿਕવਤ੍ਤੇ ਆવਸਤੀਤਿ ਆવਾਸਿਕੋ, ਤੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆવਾਸਿਕવਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਆવਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વੁਡ੍ਢਤਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੯) ਆਗਤਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼વ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੫੯) ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਮੇવ, ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿવਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਾਹਨਾ ਅਪੁਞ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਮਯ੍ਹਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਏਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਪਨ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਏਤੇਨ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਦਤ੍વਾ ਦਾਨਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਮੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਹਾਆવਾਸੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ વਤ੍ਤਂ ਅਕਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇવ।
186. Āvāsikavatte āvasatīti āvāsiko, tena vattitabbanti āvāsikavattaṃ. Tattha āvāsikena bhikkhunā āgantukaṃ bhikkhuṃ vuḍḍhataraṃ disvā āsanaṃ paññapetabbantiādi pāḷiyaṃ (cūḷava. 359) āgatañca aṭṭhakathāyaṃ āgatañca (cūḷava. aṭṭha. 359) gahetabbaṃ, gahetvā vuttattā pākaṭameva, upāhanapuñchanaṃ pana attano rucivasena kātabbaṃ. Teneva hettha ‘‘sace ussahatī’’ti vuttaṃ, tasmā upāhanā apuñchantassapi anāpatti. Senāsanaṃ paññapetabbanti ettha ‘‘kattha mayhaṃ senāsanaṃ pāpuṇātī’’ti pucchitena senāsanaṃ paññapetabbaṃ, ‘‘etaṃ senāsanaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti evaṃ ācikkhitabbanti attho. Papphoṭetvā pattharituṃ pana vaṭṭatiyeva. Etena mañcapīṭhādiṃ papphoṭetvā pattharitvā upari paccattharaṇaṃ datvā dānampi senāsanapaññāpanamevāti dasseti. Mahāāvāsepi attano santikaṃ sampattassa āgantukassa vattaṃ akātuṃ na labbhati. Sesaṃ purimasadisameva.
ਆવਾਸਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Āvāsikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਗਮਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Gamikavattakathāvaṇṇanā
੧੮੭. ਗਮਿਕવਤ੍ਤੇ ਗਨ੍ਤੁਂ ਭਬ੍ਬੋਤਿ ਗਮਿਕੋ, ਤੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਮਿਕવਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦવਣ੍ਣਨਾ – ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੨੨) વੁਤ੍ਤਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿ। ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਰਜਨਭਾਜਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਮੇવ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਾਯਂ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ વਾ ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੋવਸ੍ਸਕੇ ਪਬ੍ਭਾਰੇਪਿ ਠਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸੇਨਾਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਪਾਸਾਣਪਿਟ੍ਠਿਯਂ વਾ ਪਾਸਾਣਤ੍ਥਮ੍ਭੇਸੁ વਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਉਪਚਿਕਾ ਨਾਰੋਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਚਤੂਸੁ ਪਾਸਾਣੇਸੂਤਿਆਦਿ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਦਿਸੇਨਾਸਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਸੇਸੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਠਪਿਤਮ੍ਹਿ ਆਨਿਸਂਸੋ। ਓવਸ੍ਸਕਗੇਹੇ ਪਨ ਤਿਣੇਸੁ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੇਸੁ ਚ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
187. Gamikavatte gantuṃ bhabboti gamiko, tena vattitabbanti gamikavattaṃ. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanā – dārubhaṇḍanti senāsanakkhandhake (cūḷava. 322) vuttaṃ mañcapīṭhādi. Mattikābhaṇḍampi rajanabhājanādi sabbaṃ tattha vuttappabhedameva. Taṃ sabbaṃ aggisālāyaṃ vā aññatarasmiṃ vā guttaṭṭhāne paṭisāmetvā gantabbaṃ, anovassake pabbhārepi ṭhapetuṃ vaṭṭati. Senāsanaṃ āpucchitvā pakkamitabbanti ettha yaṃ pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇatthambhesu vā katasenāsanaṃ, yattha upacikā nārohanti, taṃ anāpucchantassapi anāpatti. Catūsu pāsāṇesūtiādi upacikānaṃ uppattiṭṭhāne paṇṇasālādisenāsane kattabbākāradassanatthaṃ vuttaṃ. Appeva nāma aṅgānipi seseyyunti ayaṃ ajjhokāse ṭhapitamhi ānisaṃso. Ovassakagehe pana tiṇesu ca mattikāpiṇḍesu ca upari patantesu mañcapīṭhānaṃ aṅgānipi vinassanti.
ਗਮਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Gamikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Bhattaggavattakathāvaṇṇanā
੧੮੮. વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਂ ਆਗਤਂ, ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਂ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਞ੍ਚ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਚੂਲ਼વਗ੍ਗ ੩.੩੭੩-੩੭੪) ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬) ਆਗਤਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾવਾਸਿਕਗਮਿਯਾਨੁਮੋਦਨਭਤ੍ਤਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾਰਞ੍ਞਿਕਸੇਨਾਸਨਜਨ੍ਤਾਘਰવਚ੍ਚਕੁਟਿਉਪਜ੍ਝਾਯਾਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਕਰਣੇ ਗਮਿਕવਤ੍ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਂ ਆਗਤਂ, ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਂ ਪਨ વਿਸੁਂ ਅવਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤੇਯੇવ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤੇ ਭੁਤ੍ਤੇਯੇવ ਅਨੁਮੋਦਨਾਕਰਣਤੋ, ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸੁ વਤ੍ਤੇਸੁ વਿਯ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਿਸੁਂ વਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤੇਯੇવ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ। ਇਮਸ੍ਸ ਚ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰਪਕਰਣਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ વਣ੍ਣਨਾਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਂવਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮੇਨੇવ ਸਂવਣ੍ਣਨਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ।
188. Vattakkhandhake imasmiṃ ṭhāne anumodanavattaṃ āgataṃ, tato bhattaggavattaṃ. Sāratthadīpaniyañca (sārattha. ṭī. cūḷavagga 3.373-374) ‘‘imasmiṃ vattakkhandhake (cūḷava. 356) āgatāni āgantukāvāsikagamiyānumodanabhattaggapiṇḍacārikāraññikasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhāyācariyasaddhivihārikaantevāsikavattāni cuddasa mahāvattāni nāmā’’ti anukkamo vutto, idha pana vinayasaṅgahappakaraṇe gamikavattato bhattaggavattaṃ āgataṃ, anumodanavattaṃ pana visuṃ avatvā bhattaggavatteyeva antogadhaṃ katvā pacchā vuttaṃ bhattaggaṃ gantvā bhatte bhutteyeva anumodanākaraṇato, pāḷiyañca aññesu vattesu viya ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhunā anumodanavattaṃ paññāpessāmī’’ti visuṃ vattabhāvena anāgatattā bhattaggavatteyeva antogadhanti ācariyassa adhippāyo siyā. Imassa ca vinayālaṅkārapakaraṇassa tassā vaṇṇanābhūtattā saṃvaṇṇetabbakkameneva saṃvaṇṇanaṃ kathayissāma.
ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਂ। ਅਜਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪવਤ੍ਤਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਗ੍ਗਂ। ‘‘ਆਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸਕੋਟੀਸੁ, ਪੁਰਤੋਗ੍ਗਂ વਰੇ ਤੀਸੂ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਯਂ ਆਗਤੇਪਿ ‘‘ਰਾਜਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਰਹਂ, ਸਲਾਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਗ੍ਗਹਣਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ, ਭਤ੍ਤਪਰਿવਿਸਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਿਗ੍ਗਹੋ। ਤਤ੍ਥ ਆਰਾਮੇ ਕਾਲੋ ਆਰੋਚਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਕਾਲੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਦ੍વੇ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ। ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ। ਉਦ੍ਧਂ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਂ, ਅਧੋ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਜਙ੍ਘਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਨਿવਾਸਨਂ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿવਾਸਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨ ਗਾਮੋ ਪવਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪવਿਸੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੭੮) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਸਗੁਣਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ‘‘ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਪਾਸਕੇ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੋ વਾ ਹੋਤੁ વਿਹਾਰੋ વਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿવਿਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਗਮਨਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿવਿਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋવਿਹਾਰੇਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਆવਸਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੇਤ੍વਾ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿ।
Bhuñjitabbanti bhattaṃ. Ajati gacchati pavattati etthāti aggaṃ. ‘‘Ādikoṭṭhāsakoṭīsu, puratoggaṃ vare tīsū’’ti abhidhānappadīpikāyaṃ āgatepi ‘‘rājagganti rājārahaṃ, salākagganti salākaggahaṇaṭṭhāna’’ntiādīsu aññatthesupi pavattanato bhattassa aggaṃ bhattaggaṃ, bhattaparivisanaṭṭhānaṃ, bhattagge vattitabbaṃ vattaṃ bhattaggavattanti viggaho. Tattha ārāme kālo ārocito hotīti ‘‘kālo bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti ārocito hoti. Timaṇḍalaṃ paṭicchādentenāti dve jāṇumaṇḍalāni nābhimaṇḍalañca paṭicchādentena. Parimaṇḍalaṃ nivāsetvāti samantato maṇḍalaṃ nivāsetvā. Uddhaṃ nābhimaṇḍalaṃ, adho jāṇumaṇḍalaṃ paṭicchādentena jāṇumaṇḍalassa heṭṭhā jaṅghaṭṭhito paṭṭhāya aṭṭhaṅgulamattaṃ nivāsanaṃ otāretvā nivāsetabbaṃ, tato paraṃ otārentassa dukkaṭanti vuttaṃ, yathānisinnassa jāṇumaṇḍalato heṭṭhā caturaṅgulamattaṃ paṭicchannaṃ hotīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Kāyabandhanaṃ bandhitvāti tassa nivāsanassa upari kāyabandhanaṃ bandhitvā ‘‘na, bhikkhave, akāyabandhanena gāmo pavisitabbo, yo paviseyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 278) vuttattā. Saguṇaṃ katvāti idaṃ upajjhāyavatte vuttameva. ‘‘Gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvāti pāsake gaṇṭhikaṃ pavesetvā antogāmo vā hotu vihāro vā, manussānaṃ parivisanaṭṭhānaṃ gacchantena cīvaraṃ pārupitvā kāyabandhanaṃ bandhitvā gamanameva vaṭṭatī’’ti mahāaṭṭhakathāsu vuttaṃ. Ettha ca manussānaṃ parivisanaṭṭhānanti yattha antovihārepi manussā saputtadārā āvasitvā bhikkhū netvā bhojenti.
ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਨ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਨੁવਾਤਨ੍ਤੇਨ ਗੀવਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਉਭੋ ਕਣ੍ਣੇ ਸਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍વਾ ਯਾવ ਮਣਿਬਨ੍ਧਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ। ਸੁਸਂવੁਤੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥਂ વਾ ਪਾਦਂ વਾ ਅਕੀਲ਼ਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਸੁવਿਨੀਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ। ਯੋ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਹਂ ਤਹਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਂ ਤਂ ਦਿਸਾਭਾਗਂ ਪਾਸਾਦਂ ਕੂਟਾਗਾਰਂ વੀਥਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾવਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ? ਦ੍વਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਗੇਹੇ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਮਜ੍ਝੇ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨ੍ਤੇ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਏવਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤਿ, ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਞ੍ਚੇવ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਥਞ੍ਚ વવਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਸਦ੍ਦਮੇવ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਥਂ ਨ વવਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਕਥਂ વવਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।
Suppaṭicchannenāti na sasīsaṃ pārutena, atha kho gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā anuvātantena gīvaṃ paṭicchādetvā ubho kaṇṇe samaṃ katvā paṭisaṃharitvā yāva maṇibandhā paṭicchādentena. Susaṃvutenāti hatthaṃ vā pādaṃ vā akīḷāpentena, suvinītenāti attho. Okkhittacakkhunāti heṭṭhākhittacakkhunā. Yo anādariyaṃ paṭicca tahaṃ tahaṃ olokento bhiyyo taṃ taṃ disābhāgaṃ pāsādaṃ kūṭāgāraṃ vīthiṃ olokento gacchati, āpatti dukkaṭassa. Ekasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā hatthiassādiparissayābhāvaṃ oloketuṃ vaṭṭati. Appasaddenāti ettha kittāvatā appasaddo hoti? Dvādasahatthe gehe ādimhi saṅghatthero majjhe dutiyatthero ante tatiyattheroti evaṃ nisinnesu saṅghatthero dutiyena saddhiṃ manteti, dutiyatthero tassa saddañceva suṇāti, kathañca vavatthapeti, tatiyatthero pana saddameva suṇāti, kathaṃ na vavatthapeti, ettāvatā appasaddo hoti. Sace pana tatiyatthero kathaṃ vavatthapeti, mahāsaddo nāma hoti.
ਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਯਾਤਿ ਨ ਉਕ੍ਖੇਪੇਨ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣવਚਨਂ, ਏਕਤੋ વਾ ਉਭਤੋ વਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀવਰੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨ੍ਤੋਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਏવਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਨ ਧਮਕਰਣਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤੇਨਪਿ ਚੀવਰਂ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾવ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਾਯਾਤਿ ਨ ਮਹਾਹਸਿਤਂ ਹਸਨ੍ਤੋ, વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવੇਤ੍ਥ ਕਰਣવਚਨਂ। ਨ ਕਾਯਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਕਾਯਂ ਅਚਾਲੇਤ੍વਾ ਕਾਯਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਤ੍વਾ ਉਜੁਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਸਮੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ। ਨ ਬਾਹੁਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਬਾਹੁਂ ਅਚਾਲੇਤ੍વਾ ਬਾਹੁਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਤ੍વਾ। ਨ ਸੀਸਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਸੀਸਂ ਅਚਾਲੇਤ੍વਾ ਸੀਸਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਉਜੁਂ ਠਪੇਤ੍વਾ। ਨ ਖਮ੍ਭਕਤੋਤਿ ਖਮ੍ਭਕਤੋ ਨਾਮ ਕਟਿਯਂ ਹਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਤਖਮ੍ਭੋ। ਨ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਣ੍ਹਿਯੋ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇਹਿ વਾ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਣ੍ਹੇਹਿਯੇવ વਾ ਭੂਮਿਂ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਮਨਂ। ਕਰਣવਚਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮੇવ। ਨ ਓਗੁਣ੍ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤੇਨ। ਨ ਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯਾਤਿ ਨ ਦੁਸ੍ਸਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ। ਏਤ੍ਥ ਆਯੋਗਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਪਿ ਦੁਸ੍ਸਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾ ਏવ। ਨ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਾਤਿ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤਿਅਲ੍ਲੀਯਿਤ੍વਾ ਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾਤਿ ਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Naukkhittakāyāti na ukkhepena, itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, ekato vā ubhato vā ukkhittacīvaro hutvāti attho. Antoindakhīlato paṭṭhāya na evaṃ gantabbaṃ. Nisinnakāle pana dhamakaraṇaṃ nīharantenapi cīvaraṃ anukkhipitvāva nīharitabbaṃ. Na ujjagghikāyāti na mahāhasitaṃ hasanto, vuttanayenevettha karaṇavacanaṃ. Na kāyappacālakanti kāyaṃ acāletvā kāyaṃ paggahetvā niccalaṃ katvā ujukena kāyena samena iriyāpathena. Na bāhuppacālakanti bāhuṃ acāletvā bāhuṃ paggahetvā niccalaṃ katvā. Na sīsappacālakanti sīsaṃ acāletvā sīsaṃ paggahetvā niccalaṃ ujuṃ ṭhapetvā. Na khambhakatoti khambhakato nāma kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā katakhambho. Na ukkuṭikāyāti ettha ukkuṭikā vuccati paṇhiyo ukkhipitvā aggapādehi vā aggapāde ukkhipitvā paṇhehiyeva vā bhūmiṃ phusantassa gamanaṃ. Karaṇavacanaṃ panettha vuttalakkhaṇameva. Na oguṇṭhitenāti sasīsaṃ pārutena. Na pallatthikāyāti na dussapallatthikāya. Ettha āyogapallatthikāpi dussapallatthikā eva. Na there bhikkhū anupakhajjāti there bhikkhū atiallīyitvā na nisīditabbaṃ. Na saṅghāṭiṃ ottharitvāti na saṅghāṭiṃ attharitvā nisīditabbaṃ.
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ। ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਪਤ੍ਤੇ ਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍વਾ। ਸਮਸੂਪਕੋ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਪ੍ਪਮਾਣੋ ਸੂਪੋ ਹੋਤਿ। ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਿ ਸਮਪੁਣ੍ਣਂ ਸਮਭਰਿਤਂ। ਥੂਪੀਕਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਥੂਪੀਕਤੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਮੁਖવਟ੍ਟਿਲੇਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਕਤੋ, ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਭਰਿਤੋ ਪੂਰਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਕਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋਮੁਖવਟ੍ਟਿਲੇਖਾਸਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ‘‘ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਯਾਗੁਂ વਾ ਭਤ੍ਤਂ વਾ ਫਲਾਫਲਂ વਾ ਆਮਿਸਜਾਤਿਕਂ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ, ਇਤਰੇਨ ਪਨ ਥੂਪੀਕਤਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਯਾਮਕਾਲਿਕਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਯਾવਜੀવਿਕਾਨਿ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਪਤ੍ਤੇ ਥੂਪੀਕਤਾਨਿਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਪਨ ਦ੍વੀਸੁ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ વਿਹਾਰਂ ਪੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨਂ ਪੂવਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਫਲਾਫਲਾਦਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਰੋਹਤਿ, ਤਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਪੂવવਟਂਸਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਥੂਪੀਕਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਪੁਪ੍ਫવਟਂਸਕਤਕ੍ਕੋਲਕਟੁਕਫਲਾਦਿવਟਂਸਕੇ ਪਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਥਾਲਕਂ વਾ ਪਤ੍ਤਂ વਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਥੂਪੀਕਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਥਾਲਕੇ વਾ ਪਤ੍ਤੇ વਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤਂ ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਟੇਕ੍ਕਭਾਜਨਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਇਧ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਗਿਲਾਨੋ ਨ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਮੇવ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ।
Sakkaccanti satiṃ upaṭṭhāpetvā. Pattasaññīti patte saññaṃ katvā. Samasūpako nāma yattha bhattassa catutthabhāgappamāṇo sūpo hoti. Samatitthikanti samapuṇṇaṃ samabharitaṃ. Thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti ettha thūpīkato nāma pattassa antomukhavaṭṭilekhaṃ atikkamitvā kato, patte pakkhitto bharito pūritoti attho. Evaṃ kataṃ aggahetvā antomukhavaṭṭilekhāsamappamāṇo gahetabbo. ‘‘Yaṃ kañci yāguṃ vā bhattaṃ vā phalāphalaṃ vā āmisajātikaṃ samatitthikameva gahetabbaṃ, tañca kho adhiṭṭhānupagena pattena, itarena pana thūpīkatampi vaṭṭati. Yāmakālikasattāhakālikayāvajīvikāni pana adhiṭṭhānupagapatte thūpīkatānipi vaṭṭanti. Yaṃ pana dvīsu pattesu bhattaṃ gahetvā ekasmiṃ pūretvā vihāraṃ pesetuṃ vaṭṭatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Yaṃ patte pakkhipiyamānaṃ pūvaucchukhaṇḍaphalāphalādi heṭṭhā orohati, taṃ thūpīkataṃ nāma na hoti. Pūvavaṭaṃsakaṃ ṭhapetvā piṇḍapātaṃ denti, thūpīkatameva hoti. Pupphavaṭaṃsakatakkolakaṭukaphalādivaṭaṃsake pana ṭhapetvā dinnaṃ thūpīkataṃ na hoti. Bhattassa upari thālakaṃ vā pattaṃ vā ṭhapetvā pūretvā gaṇhāti, thūpīkataṃ nāma na hoti. Kurundiyampi vuttaṃ ‘‘thālake vā patte vā pakkhipitvā taṃ pattamatthake ṭhapetvā denti, pāṭekkabhājanaṃ vaṭṭati. Idha anāpattiyaṃ gilāno na āgato, tasmā gilānassapi thūpīkataṃ na vaṭṭati, sabbattha pana paṭiggahetumeva na vaṭṭati, paṭiggahitaṃ pana bhuñjituṃ vaṭṭatī’’ti.
‘‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਚ ਉਭਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਸਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਓਧਿਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ। ਸਮਸੂਪਕੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਥੂਪਕਤੋਤਿ ਮਤ੍ਥਕਤੋ, વੇਮਜ੍ਝਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਸੂਪਂ વਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ વਾਤਿਆਦਿ ਪਾਕਟਮੇવ। વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞੀਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਗਿਲਾਨੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ। ਨਾਤਿਮਹਨ੍ਤੋ ਕਬਲ਼ੋਤਿ ਮਯੂਰਣ੍ਡਂ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਣ੍ਡਂ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਂ, ਤੇਸਂ વੇਮਜ੍ਝਪ੍ਪਮਾਣੋ। ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਆਲੋਪੋਤਿ ਨਾਤਿਦੀਘੋ ਆਲੋਪੋ। ਅਨਾਹਟੇਤਿ ਅਨਾਹਰਿਤੇ, ਮੁਖਦ੍વਾਰਂ ਅਸਮ੍ਪਾਪਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਬ੍ਬੋ ਹਤ੍ਥੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਤਦੇਕਦੇਸੇਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਸਮੁਦਾਯੇ ਪવਤ੍ਤવੋਹਾਰਸ੍ਸ ਅવਯવੇ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ। ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਮ੍ਪਿ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਨ ਸਕਬਲ਼ੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਹਰੀਤਕਂ વਾ ਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਂ વਾ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਥੇਤਿ, ਯਤ੍ਤਕੇਨ વਚਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇ ਮੁਖਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੇ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
‘‘Sakkacca’’nti ca ‘‘pattasaññī’’ti ca ubhayaṃ vuttanayameva. Sapadānanti tattha tattha odhiṃ akatvā anupaṭipāṭiyā. Samasūpake vattabbaṃ vuttameva. Thūpakatoti matthakato, vemajjhatoti attho. Na sūpaṃ vā byañjanaṃ vātiādi pākaṭameva. Viññattiyaṃ vattabbaṃ natthi. Ujjhānasaññīsikkhāpadepi gilāno na muñcati. Nātimahanto kabaḷoti mayūraṇḍaṃ atimahantaṃ, kukkuṭaṇḍaṃ atikhuddakaṃ, tesaṃ vemajjhappamāṇo. Parimaṇḍalaṃ ālopoti nātidīgho ālopo. Anāhaṭeti anāharite, mukhadvāraṃ asampāpiteti attho. Sabbo hatthoti ettha hatthasaddo tadekadesesu aṅgulīsu daṭṭhabbo ‘‘hatthamuddo’’tiādīsu viya samudāye pavattavohārassa avayave pavattanato. Ekaṅgulimpi mukhe pakkhipituṃ na vaṭṭati. Na sakabaḷenāti ettha dhammaṃ kathento harītakaṃ vā laṭṭhimadhukaṃ vā mukhe pakkhipitvā katheti, yattakena vacanaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tattake mukhamhi sante kathetuṃ vaṭṭati.
ਪਿਣ੍ਡੁਕ੍ਖੇਪਕਨ੍ਤਿ ਪਿਣ੍ਡਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ। ਕਬਲ਼ਾવਚ੍ਛੇਦਕਨ੍ਤਿ ਕਬਲ਼ਂ ਅવਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅવਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ। ਅવਗਣ੍ਡਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਮਕ੍ਕਟੋ વਿਯ ਗਣ੍ਡੇ ਕਤ੍વਾ ਕਤ੍વਾ। ਹਤ੍ਥਨਿਦ੍ਧੁਨਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍વਾ। ਸਿਤ੍ਥਾવਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਅવਕਿਰਿਤ੍વਾ ਅવਕਿਰਿਤ੍વਾ। ਜਿવ੍ਹਾਨਿਚ੍ਛਾਰਕਨ੍ਤਿ ਜਿવ੍ਹਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍વਾ। ਚਪੁਚਪੁਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਪੁਚਪੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍વਾ ਕਤ੍વਾ। ਸੁਰੁਸੁਰੁਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਰੁਸੁਰੂ’’ਤਿ ਏવਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍વਾ ਕਤ੍વਾ। ਹਤ੍ਥਨਿਲ੍ਲੇਹਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤ੍વਾ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤ੍વਾ। ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਘਨਯਾਗੁਫਾਣਿਤਪਾਯਾਸਾਦਿਕੇ ਪਨ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਮੁਖੇ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਤ੍ਤਨਿਲ੍ਲੇਹਕਓਟ੍ਠਨਿਲ੍ਲੇਹਕੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ਨ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਕਓਟ੍ਠੋਪਿ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਨ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤਬ੍ਬੋ, ਓਟ੍ਠਮਂਸੇਹਿ ਏવ ਪਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪવੇਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Piṇḍukkhepakanti piṇḍaṃ ukkhipitvā ukkhipitvā. Kabaḷāvacchedakanti kabaḷaṃ avachinditvā avachinditvā. Avagaṇḍakārakanti makkaṭo viya gaṇḍe katvā katvā. Hatthaniddhunakanti hatthaṃ niddhunitvā niddhunitvā. Sitthāvakārakanti sitthāni avakiritvā avakiritvā. Jivhānicchārakanti jivhaṃ nicchāretvā nicchāretvā. Capucapukārakanti ‘‘capucapū’’ti evaṃ saddaṃ katvā katvā. Surusurukārakanti ‘‘surusurū’’ti evaṃ saddaṃ katvā katvā. Hatthanillehakanti hatthaṃ nillehitvā nillehitvā. Bhuñjantena hi aṅgulimattampi nillehituṃ na vaṭṭati, ghanayāguphāṇitapāyāsādike pana aṅgulīhi gahetvā aṅguliyo mukhe pavesetvā bhuñjituṃ vaṭṭati. Pattanillehakaoṭṭhanillehakesupi eseva nayo, tasmā aṅguliyāpi patto na nillehitabbo, ekaoṭṭhopi jivhāya na nillehitabbo, oṭṭhamaṃsehi eva pana gahetvā anto pavesetuṃ vaṭṭati.
ਨ ਸਾਮਿਸੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਾਨੀਯਥਾਲਕੋਤਿ ਏਤਂ ਪਟਿਕੂਲવਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਿਕਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਮ੍ਪਿ ਸਰਾવਮ੍ਪਿ ਆਮਿਸਮਕ੍ਖਿਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇવ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸੋ ਆਮਿਸਮਕ੍ਖਿਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਪਦੇਸੇਨ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਨ ਸਸਿਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤਧੋવਨਂ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਾਤਿ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਏਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਉਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤਿ। ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ વਾ ਉਦਕਗਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਬਹਿ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ વਾ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਏવਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਨ ਤਾવ ਥੇਰੇਨ ਉਦਕਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਹਤ੍ਥਧੋવਨਉਦਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਿਪਾਸਿਤੇਨ , ਪਨ ਗਲੇ વਿਲਗ੍ਗਾਮਿਸੇਨ વਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਨ ਧੋવਿਤਬ੍ਬਾਤਿ।
Na sāmisena hatthena pānīyathālakoti etaṃ paṭikūlavasena paṭikkhittaṃ, tasmā saṅghikampi puggalikampi gihisantakampi attano santakampi saṅkhampi sarāvampi āmisamakkhitaṃ na gahetabbameva, gaṇhantassa dukkaṭaṃ. Sace pana hatthassa ekadeso āmisamakkhito na hoti, tena padesena gahetuṃ vaṭṭati. Na sasitthakaṃ pattadhovanaṃ antaraghare chaḍḍetabbanti ettha uddharitvā vāti sitthāni ekato uddharitvā ekasmiṃ ṭhāne rāsiṃ katvā udakaṃ chaḍḍeti. Bhinditvā vā udakagatikāni katvā chaḍḍeti, paṭiggahena sampaṭicchanto naṃ paṭiggahe chaḍḍeti, bahi nīharitvā vā chaḍḍeti, evaṃ chaḍḍentassa anāpatti. Na tāva therena udakanti idaṃ hatthadhovanaudakaṃ sandhāya vuttaṃ. Antarā pipāsitena , pana gale vilaggāmisena vā pānīyaṃ pivitvā na dhovitabbāti.
ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhattaggavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Anumodanavattakathāvaṇṇanā
ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤੇ ਅਨੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮੋਦਿਯਤੇ ਪਮੋਦਿਯਤੇਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਾ। ਕਾ ਸਾ? ਧਮ੍ਮਕਥਾ। ਅਨੁਮੋਦਨਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਂ। ਪਞ੍ਚਮੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ। ਉਪਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਾ ਨਾਮ ਬਹੂਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਪਰਿਕਥਾਕਥਨਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Anumodanavatte anu punappunaṃ modiyate pamodiyateti anumodanā. Kā sā? Dhammakathā. Anumodanāya kattabbaṃ vattaṃ anumodanavattaṃ. Pañcame nisinneti anumodanatthāya nisinne. Upanisinnakathā nāma bahūsu sannipatitesu parikathākathanaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਅਨੁਮੋਦਨવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Anumodanavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Piṇḍacārikavattakathāvaṇṇanā
੧੮੯. ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕવਤ੍ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਿਤਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡੋ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ। ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰੀ, ਸੋ ਏવ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕੋ ਸਕਤ੍ਥੇ ਕਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ। ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕવਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਮਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦવਣ੍ਣਨਾ – ਨਿવੇਸਨਂ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥਿਕੁਮਾਰਿਕਾਦੀਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪવਿਸਨਨਿਕ੍ਖਮਨਦ੍વਾਰਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਸਹਸਾ ਪવਿਸਨ੍ਤੋ વਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਰਿਸ੍ਸਯੋ વਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿવੇਸਨਂ…ਪੇ॰… ਪવਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤਿਦੂਰੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ વਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ વਾ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ। ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ વਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਸੁਣਿਤਬ੍ਬਂ વਾ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਗਾਰવੋ વਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦੋ વਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਤਿਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਦਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਾ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਯੇਯ੍ਯ, ਅਤਿਲਹੁਕਂ ਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਦਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਹਾਨਿ ਚ ਭવੇਯ੍ਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਤਿਚਿਰਂ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਤਿਲਹੁਕਂ ਨਿવਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਠਿਤੇਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਕਮ੍ਮਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ વਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਾਸਂ વਾ ਸੁਪ੍ਪਂ વਾ ਮੁਸਲਂ વਾ ਯਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਠਿਤਾ વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਪਰਾਮਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਠਪੇਤਿ વਾਤਿ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੀ ਠਪੇਤਿ ਨਾਮ। ਅવਕ੍ਕਾਰਪਾਤੀਤਿ ਅਤਿਰੇਕਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਠਪਨਤ੍ਥਾਯ ਏਕਾ ਸਮੁਗ੍ਗਪਾਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਪਾਤਿ ਨਾਮ ਸਮੁਗ੍ਗਪੁਟਸਦਿਸਾ ਪਾਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
189. Piṇḍacārikavatte piṇḍitabbo saṅgharitabboti piṇḍo, piṇḍapāto. Piṇḍāya caraṇaṃ sīlamassāti piṇḍacārī, so eva piṇḍacāriko sakatthe kapaccayavasena. Piṇḍacārikena vattitabbaṃ vattaṃ piṇḍacārikavattaṃ. Tatrāyamanuttānapadavaṇṇanā – nivesanaṃ nāma itthikumārikādīnaṃ vasanaṭṭhānaṃ. Yasmā pavisananikkhamanadvāraṃ asallakkhetvā sahasā pavisanto visabhāgārammaṇaṃ vā passeyya, parissayo vā bhaveyya, tasmā ‘‘nivesanaṃ…pe… pavisitabba’’nti vuttaṃ. Atidūre tiṭṭhanto apassanto vā bhaveyya, ‘‘aññassa gehe tiṭṭhatī’’ti vā maññeyya. Accāsanne tiṭṭhanto apassitabbaṃ vā passeyya, asuṇitabbaṃ vā suṇeyya, tena manussānaṃ agāravo vā appasādo vā bhaveyya, tasmā ‘‘nātidūre nāccāsanne ṭhātabba’’nti vuttaṃ. Aticiraṃ tiṭṭhanto adātukāmānaṃ manopadoso bhaveyya, aññattha bhikkhā ca parikkhayeyya, atilahukaṃ nivattanto dātukāmānaṃ puññahāni ca bhaveyya, bhikkhuno ca bhikkhāya asampajjanaṃ, tasmā ‘‘nāticiraṃ ṭhātabbaṃ, nātilahukaṃ nivattitabbaṃ, ṭhitena sallakkhetabba’’nti vuttaṃ. Sallakkhaṇākāraṃ dasseti ‘‘sace kammaṃ vā nikkhipatī’’tiādinā. Tattha kammaṃ vā nikkhipatīti kappāsaṃ vā suppaṃ vā musalaṃ vā yañca gahetvā kammaṃ karonti, ṭhitā vā nisinnā vā honti, taṃ nikkhipati. Parāmasatīti gaṇhāti. Ṭhapeti vāti ‘‘tiṭṭhatha bhante’’ti vadantī ṭhapeti nāma. Avakkārapātīti atirekapiṇḍapātaṃ apanetvā ṭhapanatthāya ekā samuggapāti. Ettha ca samuggapāti nāma samuggapuṭasadisā pāti. Sesaṃ vuttanayameva.
ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Piṇḍacārikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਆਰਞ੍ਞਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Āraññikavattakathāvaṇṇanā
੧੯੦. ਆਰਞ੍ਞਿਕવਤ੍ਤੇ ਨ ਰਮਨ੍ਤਿ ਜਨਾ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –
190. Āraññikavatte na ramanti janā etthāti araññaṃ. Vuttañhi –
‘‘ਰਮਣੀਯਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਰਮਤੀ ਜਨੋ।
‘‘Ramaṇīyāni araññāni, yattha na ramatī jano;
વੀਤਰਾਗਾ ਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਕਾਮਗવੇਸਿਨੋ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੯੯)।
Vītarāgā ramissanti, na te kāmagavesino’’ti. (dha. pa. 99);
ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਤੀਤਿ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ, ਤੇਨ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕવਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਿਸੇਸਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ – ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਉਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਗਾਮਤੋ ਦੂਰਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવ ਕਾਰਣੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਮੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਤ੍ਤਂ ਥવਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਅਂਸੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਖਨ੍ਧੇ ਕਰਿਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਮਗ੍ਗੋ ਨ ਦੁਸ੍ਸੋਧਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਣ੍ਟਕਸਰੀਸਪਾਦਿਪਰਿਸ੍ਸਯવਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਉਪਾਹਨਾ ਆਰੋਹਿਤ੍વਾ। ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਾ ਚੋਰਾਦੀਨਂ વਿਚਰਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਂ ਥਕੇਤ੍વਾ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗવਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕવਤ੍ਤੇਸੁ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾਨੇવ। ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਚੇ ਬਹਿਗਾਮੇ ਉਦਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇਯੇવ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾ, ਅਥ ਬਹਿਗਾਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋવਿਤ੍વਾ વੋਦਕਂ ਕਤ੍વਾ ਥવਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਚੀવਰਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍વਾ ਅਂਸੇ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਾਹਨਾ ਆਰੋਹਿਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ।
Araññe vasatīti āraññiko, tena vattitabbaṃ vattaṃ āraññikavattaṃ. Tatrāyaṃ visesapadānamattho – kālasseva uṭṭhāyāti araññasenāsanassa gāmato dūrattā vuttaṃ, teneva kāraṇena ‘‘pattaṃ gahetvā cīvaraṃ pārupitvā gacchanto parissamo hotī’’ti vuttaṃ. Pattaṃ thavikāya pakkhipitvā aṃse laggetvā cīvaraṃ khandhe karitvā araññamaggo na dussodhano hoti, tasmā kaṇṭakasarīsapādiparissayavimocanatthaṃ upāhanā ārohitvā. Araññaṃ nāma yasmā corādīnaṃ vicaraṭṭhānaṃ hoti, tasmā ‘‘dārubhaṇḍaṃ mattikābhaṇḍaṃ paṭisāmetvā dvāravātapānaṃ thaketvā vasanaṭṭhānato nikkhamitabba’’nti vuttaṃ. Ito parāni bhattaggavattapiṇḍacārikavattesu vuttasadisāneva. Gāmato nikkhamitvā sace bahigāme udakaṃ natthi, antogāmeyeva bhattakiccaṃ katvā, atha bahigāme atthi, bhattakiccaṃ katvā pattaṃ dhovitvā vodakaṃ katvā thavikāya pakkhipitvā cīvaraṃ saṅgharitvā aṃse karitvā upāhanā ārohitvā gantabbaṃ.
ਭਾਜਨਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨਾਤਿਆਦਿ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਦੁਲ੍ਲਭਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਗ੍ਗਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦਿ વਾਲ਼ਮਿਗਸਰੀਸਪਾਦਿਬਾਹਿਰਪਰਿਸ੍ਸਯਕਾਲੇ ਚ વਾਤਪਿਤ੍ਤਾਦਿਅਜ੍ਝਤ੍ਤਪਅਸ੍ਸਯਕਾਲੇ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਬਹੂਨਂ ਪਨ વਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸੁਲਭਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਣવਾਸਿਨੋ ਪਨ ਤੇਨ વਿਨਾਪਿ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਪਰਿਸ੍ਸਯવਿਨੋਦਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਞ੍ਞੇ વਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਅવਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨੇવ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਦਾਨਿ। ਚੋਰਾਦੀਸੁ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਚਨ੍ਦੋ ਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਕਲਾਨਿ વਾ ਏਕਦੇਸਾਨਿ વਾ’’ਤਿ, ਤਥਾ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹੇਸੁ ‘‘ਕਤਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਸਾਕੁਸਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
Bhājanaṃ alabhantenātiādi araññasenāsanassa dullabhadabbasambhārattā vuttaṃ, aggi upaṭṭhāpetabbotiādi vāḷamigasarīsapādibāhiraparissayakāle ca vātapittādiajjhattapaassayakāle ca icchitabbattā. Bahūnaṃ pana vasanaṭṭhāne tādisāni sulabhāni hontīti āha ‘‘gaṇavāsino pana tena vināpi vaṭṭatī’’ti. Kattaradaṇḍo nāma parissayavinodano hoti, tasmā araññe viharantena avassaṃ icchitabboti vuttaṃ ‘‘kattaradaṇḍo upaṭṭhāpetabbo’’ti. Nakkhattāneva nakkhattapadāni. Corādīsu āgantvā ‘‘ajja, bhante, kena nakkhattena cando yutto’’ti pucchitesu ‘‘na jānāmā’’ti vutte kujjhanti, tasmā vuttaṃ ‘‘nakkhattapadāni uggahetabbāni sakalāni vā ekadesāni vā’’ti, tathā disāmūḷhesu ‘‘katamāyaṃ, bhante, disā’’ti pucchitesu, tasmā ‘‘disākusalena bhavitabba’’nti.
ਆਰਞ੍ਞਿਕવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Āraññikavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਸੇਨਾਸਨવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Senāsanavattakathāvaṇṇanā
੧੯੧. ਸੇਨਾਸਨવਤ੍ਤੇ ਸਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਨਂ, ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆવਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਸਨਂ। ਸੇਨਞ੍ਚ ਆਸਨਞ੍ਚ ਸੇਨਾਸਨਂ। ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨવਤ੍ਤਂ । ਇਧ ਪਨ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਕਥਾਯਂ (વਿ॰ ਸਙ੍ਗ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੮੩ ) વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ વੁਤ੍ਥવਿਹਾਰੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ વੁਤ੍ਥવਿਹਾਰੋਤਿ ਅਯਮੇવ વਿਸੇਸੋ। ਨ વੁਡ੍ਢਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਓવਰਕੇ ਤਦੁਪਚਾਰੇ ਚ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਸੁਪਿ ਏવਮੇવ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਸੁਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਦਾਨਾਦਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾવ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
191. Senāsanavatte sayanti etthāti senaṃ, sayananti attho. Āvasanti etthāti āsanaṃ. Senañca āsanañca senāsanaṃ. Senāsanesu kattabbaṃ vattaṃ senāsanavattaṃ. Idha pana yaṃ vattabbaṃ, taṃ upajjhāyavattakathāyaṃ (vi. saṅga. aṭṭha. 183 ) vuttameva. Tattha pana upajjhāyena vutthavihāro vutto, idha pana attanā vutthavihāroti ayameva viseso. Na vuḍḍhaṃ anāpucchāti ettha tassa ovarake tadupacāre ca āpucchitabbanti vadanti. Bhojanasālādīsupi evameva paṭipajjitabbanti bhojanasālādīsupi uddesadānādi āpucchitvāva kātabbanti attho.
ਸੇਨਾਸਨવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Senāsanavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਜਨ੍ਤਾਘਰવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Jantāgharavattakathāvaṇṇanā
੧੯੨. ਜਨ੍ਤਾਘਰવਤ੍ਤੇ ਜਾਯਤੀਤਿ ਜਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਸਰੀਰਂ। ਜਂ ਤਾਯਤਿ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਜਨ੍ਤਾ, ਕਾ ਸਾ? ਤਿਕਿਚ੍ਛਾ। ਗਯ੍ਹਤੇਤਿ ਘਰਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਨਿવੇਸਨਂ, ਜਨ੍ਤਾਯ ਸਰੀਰਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਤਂ ਘਰਂ ਜਨ੍ਤਾਘਰਂ, ਜਨ੍ਤਾਘਰੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ ਜਨ੍ਤਾਘਰવਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਬਹਿਜਗਤਿ। ਸੇਸਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
192. Jantāgharavatte jāyatīti jaṃ, kiṃ taṃ? Sarīraṃ. Jaṃ tāyati rakkhatīti jantā, kā sā? Tikicchā. Gayhateti gharaṃ, kiṃ taṃ? Nivesanaṃ, jantāya sarīratikicchāya kataṃ gharaṃ jantāgharaṃ, jantāghare kattabbaṃ vattaṃ jantāgharavattaṃ. Tattha paribhaṇḍanti bahijagati. Sesaṃ upajjhāyavatte vuttanayattā suviññeyyameva.
ਜਨ੍ਤਾਘਰવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Jantāgharavattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Vaccakuṭivattakathāvaṇṇanā
੧੯੩. વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤੇ વਚ੍ਚਯਤੇ ਊਹਦਯਤੇਤਿ વਚ੍ਚਂ, ਕਰੀਸਂ। ਕੁਟੀਯਤਿ ਛਿਨ੍ਦੀਯਤਿ ਆਤਪੋ ਏਤਾਯਾਤਿ ਕੁਟਿ, વਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯ ਕਤਾ ਕੁਟਿ વਚ੍ਚਕੁਟਿ, વਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ વਤ੍ਤਂ વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਚ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਚਮਨવਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਆਗਤਂ, ਪਚ੍ਛਾ વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਕਰਣੇ ਪਠਮਂ વਚ੍ਚਂ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਆਚਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ। ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਖਾਦਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਯਂ વਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇવ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ। ਨਿਬਦ੍ਧਗਮਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਬਦ੍ਧਗਮਨਤ੍ਥਾਯ। ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਟ੍ਠਾਨਂ વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવਾਤਿ।
193. Vaccakuṭivatte vaccayate ūhadayateti vaccaṃ, karīsaṃ. Kuṭīyati chindīyati ātapo etāyāti kuṭi, vaccatthāya katā kuṭi vaccakuṭi, vaccakuṭiyā vattitabbaṃ vattaṃ vaccakuṭivattaṃ, idha ca vattakkhandhake ācamanavattaṃ paṭhamaṃ āgataṃ, pacchā vaccakuṭivattaṃ. Imasmiṃ pana pakaraṇe paṭhamaṃ vaccaṃ katvā pacchā ācamatīti adhippāyena vaccakuṭivattaṃ paṭhamaṃ āgataṃ, tasmā tadanukkamena kathayissāma. Dantakaṭṭhaṃ khādantenāti ayaṃ vaccakuṭiyāpi sabbattheva paṭikkhepo. Nibaddhagamanatthāyāti attanā nibaddhagamanatthāya. Puggalikaṭṭhānaṃ vāti attano vihāraṃ sandhāya vuttaṃ. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
વਚ੍ਚਕੁਟਿવਤ੍ਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vaccakuṭivattakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਇਤਿ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂવਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ
Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre
ਉਪਜ੍ਝਾਯવਤ੍ਤਾਦਿવਤ੍ਤવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ
Upajjhāyavattādivattavinicchayakathālaṅkāro nāma
ਸਤ੍ਤવੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ।
Sattavīsatimo paricchedo.
