| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / စူဠဝဂ္ဂပာဠိ • Cūḷavaggapāḷi |
၁၁. ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာ
11. Upajjhāyavattakathā
၃၇၅. တေန ခော ပန သမယေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တန္တိ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တိသ္သန္တီ’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ ဘဂဝာ’’တိ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ ဥပဇ္ဈာယေသု န သမ္မာ ဝတ္တိသ္သန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတ္ဝာ။ပေ.။ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –
375. Tena kho pana samayena saddhivihārikā upajjhāyesu na sammā vattanti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma saddhivihārikā upajjhāyesu na sammā vattissantī’’ti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, saddhivihārikā upajjhāyesu na sammā vattantī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma, bhikkhave, saddhivihārikā upajjhāyesu na sammā vattissanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi –
၃၇၆. ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဥပဇ္ဈာယေသု ဝတ္တံ ပညပေသ္သာမိ ယထာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေဟိ ဥပဇ္ဈာယေသု သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ 1 သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန, ဘိက္ခဝေ, ဥပဇ္ဈာယမ္ဟိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ တတ္ရာယံ သမ္မာဝတ္တနာ –
376. ‘‘Tena hi, bhikkhave, saddhivihārikānaṃ upajjhāyesu vattaṃ paññapessāmi yathā saddhivihārikehi upajjhāyesu sammā vattitabbaṃ. 2 Saddhivihārikena, bhikkhave, upajjhāyamhi sammā vattitabbaṃ. Tatrāyaṃ sammāvattanā –
‘‘ကာလသ္သေဝ ဥဋ္ဌာယ ဥပာဟနာ ဩမုဉ္စိတ္ဝာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ဒန္တကဋ္ဌံ ဒာတဗ္ဗံ, မုခောဒကံ ဒာတဗ္ဗံ, အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ။ သစေ ယာဂု ဟောတိ, ဘာဇနံ ဓောဝိတ္ဝာ ယာဂု ဥပနာမေတဗ္ဗာ။ ယာဂုံ ပီတသ္သ ဥဒကံ ဒတ္ဝာ ဘာဇနံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတ္ဝာ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမ္ဟိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပော ဟောတိ , သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘Kālasseva uṭṭhāya upāhanā omuñcitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dantakaṭṭhaṃ dātabbaṃ, mukhodakaṃ dātabbaṃ, āsanaṃ paññapetabbaṃ. Sace yāgu hoti, bhājanaṃ dhovitvā yāgu upanāmetabbā. Yāguṃ pītassa udakaṃ datvā bhājanaṃ paṭiggahetvā nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena dhovitvā paṭisāmetabbaṃ. Upajjhāyamhi vuṭṭhite āsanaṃ uddharitabbaṃ. Sace so deso uklāpo hoti , so deso sammajjitabbo.
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂာမံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, နိဝာသနံ ဒာတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝာသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ကာယဗန္ဓနံ ဒာတဗ္ဗံ, သဂုဏံ ကတ္ဝာ သင္ဃာဋိယော ဒာတဗ္ဗာ, ဓောဝိတ္ဝာ ပတ္တော သောဒကော 3 ဒာတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ပစ္ဆာသမဏံ အာကင္ခတိ, တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေန ပရိမဏ္ဍလံ နိဝာသေတ္ဝာ ကာယဗန္ဓနံ ဗန္ဓိတ္ဝာ သဂုဏံ ကတ္ဝာ သင္ဃာဋိယော ပာရုပိတ္ဝာ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတ္ဝာ ဓောဝိတ္ဝာ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ။ နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ, နာစ္စာသန္နေ ဂန္တဗ္ဗံ , ပတ္တပရိယာပန္နံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဥပဇ္ဈာယသ္သ ဘဏမာနသ္သ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပာတေတဗ္ဗာ။ ဥပဇ္ဈာယော အာပတ္တိသာမန္တာ ဘဏမာနော နိဝာရေတဗ္ဗော။
‘‘Sace upajjhāyo gāmaṃ pavisitukāmo hoti, nivāsanaṃ dātabbaṃ, paṭinivāsanaṃ paṭiggahetabbaṃ, kāyabandhanaṃ dātabbaṃ, saguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo dātabbā, dhovitvā patto sodako 4 dātabbo. Sace upajjhāyo pacchāsamaṇaṃ ākaṅkhati, timaṇḍalaṃ paṭicchādentena parimaṇḍalaṃ nivāsetvā kāyabandhanaṃ bandhitvā saguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo pārupitvā gaṇṭhikaṃ paṭimuñcitvā dhovitvā pattaṃ gahetvā upajjhāyassa pacchāsamaṇena hotabbaṃ. Nātidūre gantabbaṃ, nāccāsanne gantabbaṃ , pattapariyāpannaṃ paṭiggahetabbaṃ. Na upajjhāyassa bhaṇamānassa antarantarā kathā opātetabbā. Upajjhāyo āpattisāmantā bhaṇamāno nivāretabbo.
‘‘နိဝတ္တန္တေန ပဌမတရံ အာဂန္တ္ဝာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပာဒောဒကံ ပာဒပီဌံ ပာဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပစ္စုဂ္ဂန္တ္ဝာ ပတ္တစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပဋိနိဝာသနံ ဒာတဗ္ဗံ, နိဝာသနံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ စီဝရံ သိန္နံ ဟောတိ, မုဟုတ္တံ ဥဏ္ဟေ ဩတာပေတဗ္ဗံ, န စ ဥဏ္ဟေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သင္ဃရိတဗ္ဗံ။ စီဝရံ သင္ဃရန္တေန စတုရင္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥသ္သာရေတ္ဝာ စီဝရံ သင္ဃရိတဗ္ဗံ – မာ မဇ္ဈေ ဘင္ဂော အဟောသီတိ။ ဩဘောဂေ ကာယဗန္ဓနံ ကာတဗ္ဗံ။
‘‘Nivattantena paṭhamataraṃ āgantvā āsanaṃ paññapetabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ upanikkhipitabbaṃ, paccuggantvā pattacīvaraṃ paṭiggahetabbaṃ, paṭinivāsanaṃ dātabbaṃ, nivāsanaṃ paṭiggahetabbaṃ. Sace cīvaraṃ sinnaṃ hoti, muhuttaṃ uṇhe otāpetabbaṃ, na ca uṇhe cīvaraṃ nidahitabbaṃ. Cīvaraṃ saṅgharitabbaṃ. Cīvaraṃ saṅgharantena caturaṅgulaṃ kaṇṇaṃ ussāretvā cīvaraṃ saṅgharitabbaṃ – mā majjhe bhaṅgo ahosīti. Obhoge kāyabandhanaṃ kātabbaṃ.
‘‘သစေ ပိဏ္ဍပာတော ဟောတိ, ဥပဇ္ဈာယော စ ဘုဉ္ဇိတုကာမော ဟောတိ, ဥဒကံ ဒတ္ဝာ ပိဏ္ဍပာတော ဥပနာမေတဗ္ဗော။ ဥပဇ္ဈာယော ပာနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ဘုတ္တာဝိသ္သ ဥဒကံ ဒတ္ဝာ ပတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန ဓောဝိတ္ဝာ ဝောဒကံ ကတ္ဝာ မုဟုတ္တံ ဥဏ္ဟေ ဩတာပေတဗ္ဗော။ န စ ဥဏ္ဟေ ပတ္တော နိဒဟိတဗ္ဗော။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝာ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝာ ပရာမသိတ္ဝာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝာ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝာ ပမဇ္ဇိတ္ဝာ ပာရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတ္ဝာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယမ္ဟိ ဝုဋ္ဌိတေ အာသနံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ, ပာဒောဒကံ ပာဒပီဌံ ပာဒကထလိကံ ပဋိသာမေတဗ္ဗံ။ သစေ သော ဒေသော ဥက္လာပော ဟောတိ, သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။
‘‘Sace piṇḍapāto hoti, upajjhāyo ca bhuñjitukāmo hoti, udakaṃ datvā piṇḍapāto upanāmetabbo. Upajjhāyo pānīyena pucchitabbo. Bhuttāvissa udakaṃ datvā pattaṃ paṭiggahetvā nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena dhovitvā vodakaṃ katvā muhuttaṃ uṇhe otāpetabbo. Na ca uṇhe patto nidahitabbo. Pattacīvaraṃ nikkhipitabbaṃ. Pattaṃ nikkhipantena ekena hatthena pattaṃ gahetvā ekena hatthena heṭṭhāmañcaṃ vā heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvā patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahitāya bhūmiyā patto nikkhipitabbo. Cīvaraṃ nikkhipantena ekena hatthena cīvaraṃ gahetvā ekena hatthena cīvaravaṃsaṃ vā cīvararajjuṃ vā pamajjitvā pārato antaṃ orato bhogaṃ katvā cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ. Upajjhāyamhi vuṭṭhite āsanaṃ uddharitabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ paṭisāmetabbaṃ. Sace so deso uklāpo hoti, so deso sammajjitabbo.
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော နဟာယိတုကာမော ဟောတိ, နဟာနံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ သီတေန အတ္ထော ဟောတိ, သီတံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။ သစေ ဥဏ္ဟေန အတ္ထော ဟောတိ, ဥဏ္ဟံ ပဋိယာဒေတဗ္ဗံ။
‘‘Sace upajjhāyo nahāyitukāmo hoti, nahānaṃ paṭiyādetabbaṃ. Sace sītena attho hoti, sītaṃ paṭiyādetabbaṃ. Sace uṇhena attho hoti, uṇhaṃ paṭiyādetabbaṃ.
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတုကာမော ဟောတိ, စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ တေမေတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒာယ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော ဂန္တ္ဝာ ဇန္တာဃရပီဌံ ဒတ္ဝာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, စုဏ္ဏံ ဒာတဗ္ဗံ, မတ္တိကာ ဒာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥသ္သဟတိ, ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရံ ပဝိသန္တေန မတ္တိကာယ မုခံ မက္ခေတ္ဝာ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ဇန္တာဃရံ ပဝိသိတဗ္ဗံ။ န ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ န နဝာ ဘိက္ခူ အာသနေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗာ။ ဇန္တာဃရေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမန္တေန ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒာယ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ပဋိစ္ဆာဒေတ္ဝာ ဇန္တာဃရာ နိက္ခမိတဗ္ဗံ။
‘‘Sace upajjhāyo jantāgharaṃ pavisitukāmo hoti, cuṇṇaṃ sannetabbaṃ, mattikā temetabbā, jantāgharapīṭhaṃ ādāya upajjhāyassa piṭṭhito piṭṭhito gantvā jantāgharapīṭhaṃ datvā cīvaraṃ paṭiggahetvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ, cuṇṇaṃ dātabbaṃ, mattikā dātabbā. Sace ussahati, jantāgharaṃ pavisitabbaṃ. Jantāgharaṃ pavisantena mattikāya mukhaṃ makkhetvā purato ca pacchato ca paṭicchādetvā jantāgharaṃ pavisitabbaṃ. Na there bhikkhū anupakhajja nisīditabbaṃ. Na navā bhikkhū āsanena paṭibāhitabbā. Jantāghare upajjhāyassa parikammaṃ kātabbaṃ. Jantāgharā nikkhamantena jantāgharapīṭhaṃ ādāya purato ca pacchato ca paṭicchādetvā jantāgharā nikkhamitabbaṃ.
‘‘ဥဒကေပိ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ နဟာတေန ပဌမတရံ ဥတ္တရိတ္ဝာ အတ္တနော ဂတ္တံ ဝောဒကံ ကတ္ဝာ နိဝာသေတ္ဝာ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ဂတ္တတော ဥဒကံ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဝာသနံ ဒာတဗ္ဗံ, သင္ဃာဋိ ဒာတဗ္ဗာ, ဇန္တာဃရပီဌံ အာဒာယ ပဌမတရံ အာဂန္တ္ဝာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗံ, ပာဒောဒကံ ပာဒပီဌံ ပာဒကထလိကံ ဥပနိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယော ပာနီယေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ သစေ ဥဒ္ဒိသာပေတုကာမော ဟောတိ, ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။ သစေ ပရိပုစ္ဆိတုကာမော ဟောတိ, ပရိပုစ္ဆိတဗ္ဗော။
‘‘Udakepi upajjhāyassa parikammaṃ kātabbaṃ. Nahātena paṭhamataraṃ uttaritvā attano gattaṃ vodakaṃ katvā nivāsetvā upajjhāyassa gattato udakaṃ pamajjitabbaṃ, nivāsanaṃ dātabbaṃ, saṅghāṭi dātabbā, jantāgharapīṭhaṃ ādāya paṭhamataraṃ āgantvā āsanaṃ paññapetabbaṃ, pādodakaṃ pādapīṭhaṃ pādakathalikaṃ upanikkhipitabbaṃ. Upajjhāyo pānīyena pucchitabbo. Sace uddisāpetukāmo hoti, uddisitabbo. Sace paripucchitukāmo hoti, paripucchitabbo.
‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပဇ္ဈာယော ဝိဟရတိ, သစေ သော ဝိဟာရော ဥက္လာပော ဟောတိ, သစေ ဥသ္သဟတိ, သောဓေတဗ္ဗော။ ဝိဟာရံ သောဓေန္တေန ပဌမံ ပတ္တစီဝရံ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ; နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ; ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ; မဉ္စော နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန , အသင္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝာဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော; ပီဌံ နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသင္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝာဋပိဋ္ဌံ, နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ; မဉ္စပဋိပာဒကာ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗာ; ခေဠမလ္လကော နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗော; အပသ္သေနဖလကံ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ; ဘူမတ္ထရဏံ ယထာပညတ္တံ သလ္လက္ခေတ္ဝာ နီဟရိတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ သစေ ဝိဟာရေ သန္တာနကံ ဟောတိ, ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗံ, အာလောကသန္ဓိကဏ္ဏဘာဂာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဂေရုကပရိကမ္မကတာ ဘိတ္တိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတ္ဝာ ပီဠေတ္ဝာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဘူမိ ကဏ္ဏကိတာ ဟောတိ, စောဠကံ တေမေတ္ဝာ ပီဠေတ္ဝာ ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အကတာ ဟောတိ ဘူမိ, ဥဒကေန ပရိပ္ဖောသိတ္ဝာ ပရိဖောသိတ္ဝာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ – မာ ဝိဟာရော ရဇေန ဥဟညီတိ။ သင္ကာရံ ဝိစိနိတ္ဝာ ဧကမန္တံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
‘‘Yasmiṃ vihāre upajjhāyo viharati, sace so vihāro uklāpo hoti, sace ussahati, sodhetabbo. Vihāraṃ sodhentena paṭhamaṃ pattacīvaraṃ nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ; nisīdanapaccattharaṇaṃ nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ; bhisibibbohanaṃ nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ; mañco nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena , asaṅghaṭṭentena kavāṭapiṭṭhaṃ, nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbo; pīṭhaṃ nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena, asaṅghaṭṭentena kavāṭapiṭṭhaṃ, nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ; mañcapaṭipādakā nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbā; kheḷamallako nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbo; apassenaphalakaṃ nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ; bhūmattharaṇaṃ yathāpaññattaṃ sallakkhetvā nīharitvā ekamantaṃ nikkhipitabbaṃ. Sace vihāre santānakaṃ hoti, ullokā paṭhamaṃ ohāretabbaṃ, ālokasandhikaṇṇabhāgā pamajjitabbā. Sace gerukaparikammakatā bhitti kaṇṇakitā hoti, coḷakaṃ temetvā pīḷetvā pamajjitabbā. Sace kāḷavaṇṇakatā bhūmi kaṇṇakitā hoti, coḷakaṃ temetvā pīḷetvā pamajjitabbā. Sace akatā hoti bhūmi, udakena paripphositvā pariphositvā sammajjitabbā – mā vihāro rajena uhaññīti. Saṅkāraṃ vicinitvā ekamantaṃ chaḍḍetabbaṃ.
‘‘ဘူမတ္ထရဏံ ဩတာပေတ္ဝာ သောဓေတ္ဝာ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ မဉ္စပဋိပာဒကာ ဩတာပေတ္ဝာ ပမဇ္ဇိတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗာ။ မဉ္စော ဩတာပေတ္ဝာ သောဓေတ္ဝာ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသင္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝာဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတ္ဝာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗော။ ပီဌံ ဩတာပေတ္ဝာ သောဓေတ္ဝာ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ နီစံ ကတ္ဝာ သာဓုကံ အပ္ပဋိဃံသန္တေန, အသင္ဃဋ္ဋေန္တေန ကဝာဋပိဋ္ဌံ, အတိဟရိတ္ဝာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဘိသိဗိဗ္ဗောဟနံ ဩတာပေတ္ဝာ သောဓေတ္ဝာ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏံ ဩတာပေတ္ဝာ သောဓေတ္ဝာ ပပ္ဖောဋေတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗံ။ ခေဠမလ္လကော ဩတာပေတ္ဝာ ပမဇ္ဇိတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗော။ အပသ္သေနဖလကံ ဩတာပေတ္ဝာ ပမဇ္ဇိတ္ဝာ အတိဟရိတ္ဝာ ယထာဌာနေ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ပတ္တံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကေန ဟတ္ထေန ဟေဋ္ဌာမဉ္စံ ဝာ ဟေဋ္ဌာပီဌံ ဝာ ပရာမသိတ္ဝာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ န စ အနန္တရဟိတာယ ဘူမိယာ ပတ္တော နိက္ခိပိတဗ္ဗော။ စီဝရံ နိက္ခိပန္တေန ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရံ ဂဟေတ္ဝာ ဧကေန ဟတ္ထေန စီဝရဝံသံ ဝာ စီဝရရဇ္ဇုံ ဝာ ပမဇ္ဇိတ္ဝာ ပာရတော အန္တံ ဩရတော ဘောဂံ ကတ္ဝာ စီဝရံ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။
‘‘Bhūmattharaṇaṃ otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāpaññattaṃ paññapetabbaṃ. Mañcapaṭipādakā otāpetvā pamajjitvā atiharitvā yathāṭhāne ṭhapetabbā. Mañco otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena, asaṅghaṭṭentena kavāṭapiṭṭhaṃ, atiharitvā yathāpaññattaṃ paññapetabbo. Pīṭhaṃ otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā nīcaṃ katvā sādhukaṃ appaṭighaṃsantena, asaṅghaṭṭentena kavāṭapiṭṭhaṃ, atiharitvā yathāpaññattaṃ paññapetabbaṃ. Bhisibibbohanaṃ otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāpaññattaṃ paññapetabbaṃ. Nisīdanapaccattharaṇaṃ otāpetvā sodhetvā papphoṭetvā atiharitvā yathāpaññattaṃ paññapetabbaṃ. Kheḷamallako otāpetvā pamajjitvā atiharitvā yathāṭhāne ṭhapetabbo. Apassenaphalakaṃ otāpetvā pamajjitvā atiharitvā yathāṭhāne ṭhapetabbaṃ. Pattacīvaraṃ nikkhipitabbaṃ. Pattaṃ nikkhipantena ekena hatthena pattaṃ gahetvā ekena hatthena heṭṭhāmañcaṃ vā heṭṭhāpīṭhaṃ vā parāmasitvā patto nikkhipitabbo. Na ca anantarahitāya bhūmiyā patto nikkhipitabbo. Cīvaraṃ nikkhipantena ekena hatthena cīvaraṃ gahetvā ekena hatthena cīvaravaṃsaṃ vā cīvararajjuṃ vā pamajjitvā pārato antaṃ orato bhogaṃ katvā cīvaraṃ nikkhipitabbaṃ.
‘‘သစေ ပုရတ္ထိမာ သရဇာ ဝာတာ ဝာယန္တိ, ပုရတ္ထိမာ ဝာတပာနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ပစ္ဆိမာ သရဇာ ဝာတာ ဝာယန္တိ, ပစ္ဆိမာ ဝာတပာနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥတ္တရာ သရဇာ ဝာတာ ဝာယန္တိ, ဥတ္တရာ ဝာတပာနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဒက္ခိဏာ သရဇာ ဝာတာ ဝာယန္တိ, ဒက္ခိဏာ ဝာတပာနာ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ သီတကာလော ဟောတိ, ဒိဝာ ဝာတပာနာ ဝိဝရိတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ထကေတဗ္ဗာ။ သစေ ဥဏ္ဟကာလော ဟောတိ, ဒိဝာ ဝာတပာနာ ထကေတဗ္ဗာ, ရတ္တိံ ဝိဝရိတဗ္ဗာ။
‘‘Sace puratthimā sarajā vātā vāyanti, puratthimā vātapānā thaketabbā. Sace pacchimā sarajā vātā vāyanti, pacchimā vātapānā thaketabbā. Sace uttarā sarajā vātā vāyanti, uttarā vātapānā thaketabbā. Sace dakkhiṇā sarajā vātā vāyanti, dakkhiṇā vātapānā thaketabbā. Sace sītakālo hoti, divā vātapānā vivaritabbā, rattiṃ thaketabbā. Sace uṇhakālo hoti, divā vātapānā thaketabbā, rattiṃ vivaritabbā.
‘‘သစေ ပရိဝေဏံ ဥက္လာပံ ဟောတိ, ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ သစေ ကောဋ္ဌကော ဥက္လာပော ဟောတိ, ကောဋ္ဌကော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော။ သစေ ဥပဋ္ဌာနသာလာ ဥက္လာပာ ဟောတိ, ဥပဋ္ဌာနသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ အဂ္ဂိသာလာ ဥက္လာပာ ဟောတိ, အဂ္ဂိသာလာ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ဝစ္စကုဋိ ဥက္လာပာ ဟောတိ, ဝစ္စကုဋိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗာ။ သစေ ပာနီယံ န ဟောတိ, ပာနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပရိဘောဇနီယံ န ဟောတိ, ပရိဘောဇနီယံ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ။ သစေ အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ န ဟောတိ, အာစမနကုမ္ဘိယာ ဥဒကံ အာသိဉ္စိတဗ္ဗံ။
‘‘Sace pariveṇaṃ uklāpaṃ hoti, pariveṇaṃ sammajjitabbaṃ. Sace koṭṭhako uklāpo hoti, koṭṭhako sammajjitabbo. Sace upaṭṭhānasālā uklāpā hoti, upaṭṭhānasālā sammajjitabbā. Sace aggisālā uklāpā hoti, aggisālā sammajjitabbā. Sace vaccakuṭi uklāpā hoti, vaccakuṭi sammajjitabbā. Sace pānīyaṃ na hoti, pānīyaṃ upaṭṭhāpetabbaṃ. Sace paribhojanīyaṃ na hoti, paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpetabbaṃ. Sace ācamanakumbhiyā udakaṃ na hoti, ācamanakumbhiyā udakaṃ āsiñcitabbaṃ.
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝူပကာသေတဗ္ဗော, ဝူပကာသာပေတဗ္ဗော, ဓမ္မကထာ ဝာသ္သ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိနောဒေတဗ္ဗံ, ဝိနောဒာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝာသ္သ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဝိဝေစေတဗ္ဗံ, ဝိဝေစာပေတဗ္ဗံ, ဓမ္မကထာ ဝာသ္သ ကာတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂရုဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော ဟောတိ ပရိဝာသာရဟော, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယသ္သ ပရိဝာသံ ဒဒေယ္ယာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော မူလာယပဋိကသ္သနာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယံ မူလာယ ပဋိကသ္သေယ္ယာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော မာနတ္တာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယသ္သ မာနတ္တံ ဒဒေယ္ယာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော အဗ္ဘာနာရဟော ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယံ အဗ္ဘေယ္ယာတိ။ သစေ သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယသ္သ ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ, တဇ္ဇနီယံ ဝာ နိယသ္သံ ဝာ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝာ ပဋိသာရဏီယံ ဝာ ဥက္ခေပနီယံ ဝာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော သင္ဃော ဥပဇ္ဈာယသ္သ ကမ္မံ န ကရေယ္ယ, လဟုကာယ ဝာ ပရိဏာမေယ္ယာတိ။ ကတံ ဝာ ပနသ္သ ဟောတိ သင္ဃေန ကမ္မံ, တဇ္ဇနီယံ ဝာ နိယသ္သံ ဝာ ပဗ္ဗာဇနီယံ ဝာ ပဋိသာရဏီယံ ဝာ ဥက္ခေပနီယံ ဝာ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဥသ္သုက္ကံ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော ဥပဇ္ဈာယော သမ္မာ ဝတ္တေယ္ယ, လောမံ ပာတေယ္ယ, နေတ္ထာရံ ဝတ္တေယ္ယ, သင္ဃော တံ ကမ္မံ ပဋိပ္ပသ္သမ္ဘေယ္ယာတိ။
‘‘Sace upajjhāyassa anabhirati uppannā hoti, saddhivihārikena vūpakāsetabbo, vūpakāsāpetabbo, dhammakathā vāssa kātabbā. Sace upajjhāyassa kukkuccaṃ uppannaṃ hoti, saddhivihārikena vinodetabbaṃ, vinodāpetabbaṃ, dhammakathā vāssa kātabbā. Sace upajjhāyassa diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti, saddhivihārikena vivecetabbaṃ, vivecāpetabbaṃ, dhammakathā vāssa kātabbā. Sace upajjhāyo garudhammaṃ ajjhāpanno hoti parivāsāraho, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho saṅgho upajjhāyassa parivāsaṃ dadeyyāti. Sace upajjhāyo mūlāyapaṭikassanāraho hoti, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho saṅgho upajjhāyaṃ mūlāya paṭikasseyyāti. Sace upajjhāyo mānattāraho hoti, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho saṅgho upajjhāyassa mānattaṃ dadeyyāti. Sace upajjhāyo abbhānāraho hoti, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho saṅgho upajjhāyaṃ abbheyyāti. Sace saṅgho upajjhāyassa kammaṃ kattukāmo hoti, tajjanīyaṃ vā niyassaṃ vā pabbājanīyaṃ vā paṭisāraṇīyaṃ vā ukkhepanīyaṃ vā, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho saṅgho upajjhāyassa kammaṃ na kareyya, lahukāya vā pariṇāmeyyāti. Kataṃ vā panassa hoti saṅghena kammaṃ, tajjanīyaṃ vā niyassaṃ vā pabbājanīyaṃ vā paṭisāraṇīyaṃ vā ukkhepanīyaṃ vā, saddhivihārikena ussukkaṃ kātabbaṃ – kinti nu kho upajjhāyo sammā vatteyya, lomaṃ pāteyya, netthāraṃ vatteyya, saṅgho taṃ kammaṃ paṭippassambheyyāti.
‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ဓောဝိတဗ္ဗံ ဟောတိ , သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ဓောဝိတဗ္ဗံ, ဥသ္သုက္ကံ ဝာ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ဓောဝိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ကာတဗ္ဗံ, ဥသ္သုက္ကံ ဝာ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ကရိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ ရဇနာ ပစိတဗ္ဗာ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ပစိတဗ္ဗာ, ဥသ္သုက္ကံ ဝာ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော ဥပဇ္ဈာယသ္သ ရဇနံ ပစိယေထာတိ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ရဇိတဗ္ဗံ 5 ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ရဇိတဗ္ဗံ, ဥသ္သုက္ကံ ဝာ ကာတဗ္ဗံ – ကိန္တိ နု ခော ဥပဇ္ဈာယသ္သ စီဝရံ ရဇိယေထာတိ။ စီဝရံ ရဇန္တေန 6 သာဓုကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ သမ္ပရိဝတ္တကံ ရဇိတဗ္ဗံ, န စ အစ္ဆိန္နေ ထေဝေ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။
‘‘Sace upajjhāyassa cīvaraṃ dhovitabbaṃ hoti , saddhivihārikena dhovitabbaṃ, ussukkaṃ vā kātabbaṃ – kinti nu kho upajjhāyassa cīvaraṃ dhoviyethāti. Sace upajjhāyassa cīvaraṃ kātabbaṃ hoti, saddhivihārikena kātabbaṃ, ussukkaṃ vā kātabbaṃ – kinti nu kho upajjhāyassa cīvaraṃ kariyethāti. Sace upajjhāyassa rajanā pacitabbā hoti, saddhivihārikena pacitabbā, ussukkaṃ vā kātabbaṃ – kinti nu kho upajjhāyassa rajanaṃ paciyethāti. Sace upajjhāyassa cīvaraṃ rajitabbaṃ 7 hoti, saddhivihārikena rajitabbaṃ, ussukkaṃ vā kātabbaṃ – kinti nu kho upajjhāyassa cīvaraṃ rajiyethāti. Cīvaraṃ rajantena 8 sādhukaṃ samparivattakaṃ samparivattakaṃ rajitabbaṃ, na ca acchinne theve pakkamitabbaṃ.
‘‘န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဧကစ္စသ္သ ပတ္တော ဒာတဗ္ဗော, န ဧကစ္စသ္သ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော; န ဧကစ္စသ္သ စီဝရံ ဒာတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စသ္သ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ; န ဧကစ္စသ္သ ပရိက္ခာရော ဒာတဗ္ဗော, န ဧကစ္စသ္သ ပရိက္ခာရော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော; န ဧကစ္စသ္သ ကေသာ ဆေဒေတဗ္ဗာ 9, န ဧကစ္စေန ကေသာ ဆေဒာပေတဗ္ဗာ; န ဧကစ္စသ္သ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စေန ပရိကမ္မံ ကာရာပေတဗ္ဗံ; န ဧကစ္စသ္သ ဝေယ္ယာဝစ္စော 10 ကာတဗ္ဗော, န ဧကစ္စေန ဝေယ္ယာဝစ္စော ကာရာပေတဗ္ဗော; န ဧကစ္စသ္သ ပစ္ဆာသမဏေန ဟောတဗ္ဗံ, န ဧကစ္စော ပစ္ဆာသမဏော အာဒာတဗ္ဗော; န ဧကစ္စသ္သ ပိဏ္ဍပာတော နီဟရိတဗ္ဗော, န ဧကစ္စေန ပိဏ္ဍပာတော နီဟရာပေတဗ္ဗော; န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဂာမော ပဝိသိတဗ္ဗော; န သုသာနံ ဂန္တဗ္ဗံ; န ဒိသာ ပက္ကမိတဗ္ဗာ။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော ဂိလာနော ဟောတိ, ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော , ဝုဋ္ဌာနမသ္သ အာဂမေတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ခော, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဥပဇ္ဈာယေသု ဝတ္တံ ယထာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေဟိ ဥပဇ္ဈာယေသု သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ။
‘‘Na upajjhāyaṃ anāpucchā ekaccassa patto dātabbo, na ekaccassa patto paṭiggahetabbo; na ekaccassa cīvaraṃ dātabbaṃ, na ekaccassa cīvaraṃ paṭiggahetabbaṃ; na ekaccassa parikkhāro dātabbo, na ekaccassa parikkhāro paṭiggahetabbo; na ekaccassa kesā chedetabbā 11, na ekaccena kesā chedāpetabbā; na ekaccassa parikammaṃ kātabbaṃ, na ekaccena parikammaṃ kārāpetabbaṃ; na ekaccassa veyyāvacco 12 kātabbo, na ekaccena veyyāvacco kārāpetabbo; na ekaccassa pacchāsamaṇena hotabbaṃ, na ekacco pacchāsamaṇo ādātabbo; na ekaccassa piṇḍapāto nīharitabbo, na ekaccena piṇḍapāto nīharāpetabbo; na upajjhāyaṃ anāpucchā gāmo pavisitabbo; na susānaṃ gantabbaṃ; na disā pakkamitabbā. Sace upajjhāyo gilāno hoti, yāvajīvaṃ upaṭṭhātabbo , vuṭṭhānamassa āgametabbaṃ. Idaṃ kho, bhikkhave, saddhivihārikānaṃ upajjhāyesu vattaṃ yathā saddhivihārikehi upajjhāyesu sammā vattitabba’’nti.
Footnotes:
