| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
८. उपकसुत्तं
8. Upakasuttaṃ
१८८. एकं समयं भगवा राजगहे विहरति गिज्झकूटे पब्बते। अथ खो उपको मण्डिकापुत्तो येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो उपको मण्डिकापुत्तो भगवन्तं एतदवोच –
188. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho upako maṇḍikāputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho upako maṇḍikāputto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘अहञ्हि, भन्ते, एवंवादी एवंदिट्ठि – ‘यो कोचि परूपारम्भं वत्तेति, परूपारम्भं वत्तेन्तो सब्बो सो 1 न उपपादेति। अनुपपादेन्तो गारय्हो होति उपवज्जो’’’ति। ‘‘परूपारम्भं चे, उपक, वत्तेति परूपारम्भं वत्तेन्तो न उपपादेति, अनुपपादेन्तो गारय्हो होति उपवज्जो। त्वं खो, उपक, परूपारम्भं वत्तेसि, परूपारम्भं वत्तेन्तो न उपपादेसि, अनुपपादेन्तो गारय्हो होसि उपवज्जो’’ति। ‘‘सेय्यथापि, भन्ते , उम्मुज्जमानकंयेव महता पासेन बन्धेय्य; एवमेवं खो अहं, भन्ते, उम्मुज्जमानकोयेव भगवता महता वादपासेन 2 बद्धो’’ति।
‘‘Ahañhi, bhante, evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘yo koci parūpārambhaṃ vatteti, parūpārambhaṃ vattento sabbo so 3 na upapādeti. Anupapādento gārayho hoti upavajjo’’’ti. ‘‘Parūpārambhaṃ ce, upaka, vatteti parūpārambhaṃ vattento na upapādeti, anupapādento gārayho hoti upavajjo. Tvaṃ kho, upaka, parūpārambhaṃ vattesi, parūpārambhaṃ vattento na upapādesi, anupapādento gārayho hosi upavajjo’’ti. ‘‘Seyyathāpi, bhante , ummujjamānakaṃyeva mahatā pāsena bandheyya; evamevaṃ kho ahaṃ, bhante, ummujjamānakoyeva bhagavatā mahatā vādapāsena 4 baddho’’ti.
‘‘इदं अकुसलन्ति खो, उपक, मया पञ्ञत्तं। तत्थ अपरिमाणा पदा अपरिमाणा ब्यञ्जना अपरिमाणा तथागतस्स धम्मदेसना – इतिपिदं अकुसलन्ति। तं खो पनिदं अकुसलं पहातब्बन्ति खो, उपक, मया पञ्ञत्तं। तत्थ अपरिमाणा पदा अपरिमाणा ब्यञ्जना अपरिमाणा तथागतस्स धम्मदेसना – इतिपिदं अकुसलं पहातब्बन्ति।
‘‘Idaṃ akusalanti kho, upaka, mayā paññattaṃ. Tattha aparimāṇā padā aparimāṇā byañjanā aparimāṇā tathāgatassa dhammadesanā – itipidaṃ akusalanti. Taṃ kho panidaṃ akusalaṃ pahātabbanti kho, upaka, mayā paññattaṃ. Tattha aparimāṇā padā aparimāṇā byañjanā aparimāṇā tathāgatassa dhammadesanā – itipidaṃ akusalaṃ pahātabbanti.
‘‘इदं कुसलन्ति खो, उपक, मया पञ्ञत्तं। तत्थ अपरिमाणा पदा अपरिमाणा ब्यञ्जना अपरिमाणा तथागतस्स धम्मदेसना – इतिपिदं कुसलन्ति। तं खो पनिदं कुसलं भावेतब्बन्ति खो, उपक, मया पञ्ञत्तं। तत्थ अपरिमाणा पदा अपरिमाणा ब्यञ्जना अपरिमाणा तथागतस्स धम्मदेसना – इतिपिदं कुसलं भावेतब्ब’’न्ति।
‘‘Idaṃ kusalanti kho, upaka, mayā paññattaṃ. Tattha aparimāṇā padā aparimāṇā byañjanā aparimāṇā tathāgatassa dhammadesanā – itipidaṃ kusalanti. Taṃ kho panidaṃ kusalaṃ bhāvetabbanti kho, upaka, mayā paññattaṃ. Tattha aparimāṇā padā aparimāṇā byañjanā aparimāṇā tathāgatassa dhammadesanā – itipidaṃ kusalaṃ bhāvetabba’’nti.
अथ खो उपको मण्डिकापुत्तो भगवतो भासितं अभिनन्दित्वा अनुमोदित्वा उट्ठायासना भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा येन राजा मागधो अजातसत्तु वेदेहिपुत्तो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा यावतको अहोसि भगवता सद्धिं कथासल्लापो तं सब्बं रञ्ञो मागधस्स अजातसत्तुस्स वेदेहिपुत्तस्स आरोचेसि।
Atha kho upako maṇḍikāputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā yāvatako ahosi bhagavatā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa ārocesi.
एवं वुत्ते राजा मागधो अजातसत्तु वेदेहिपुत्तो कुपितो अनत्तमनो उपकं मण्डिकापुत्तं एतदवोच – ‘‘याव धंसी वतायं लोणकारदारको याव मुखरो याव पगब्बो यत्र हि नाम तं भगवन्तं अरहन्तं सम्मासम्बुद्धं आसादेतब्बं मञ्ञिस्सति; अपेहि त्वं, उपक, विनस्स, मा तं अद्दस’’न्ति। अट्ठमं।
Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto kupito anattamano upakaṃ maṇḍikāputtaṃ etadavoca – ‘‘yāva dhaṃsī vatāyaṃ loṇakāradārako yāva mukharo yāva pagabbo yatra hi nāma taṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ āsādetabbaṃ maññissati; apehi tvaṃ, upaka, vinassa, mā taṃ addasa’’nti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. उपकसुत्तवण्णना • 8. Upakasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ८. उपकसुत्तवण्णना • 8. Upakasuttavaṇṇanā
