| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៨. ឧបកសុត្តវណ្ណនា
8. Upakasuttavaṇṇanā
១៨៨. អដ្ឋមេ ឧបកោតិ តស្ស នាមំ។ មណ្ឌិកាបុត្តោតិ មណ្ឌិកាយ បុត្តោ។ ឧបសង្កមីតិ សោ កិរ ទេវទត្តស្ស ឧបដ្ឋាកោ, ‘‘កិំ នុ ខោ សត្ថា មយិ អត្តនោ សន្តិកំ ឧបគតេ វណ្ណំ កថេស្សតិ, ឧទាហុ អវណ្ណ’’ន្តិ បរិគ្គណ្ហនត្ថំ ឧបសង្កមិ។ ‘‘នេរយិកោ ទេវទត្តោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោ’’តិ (ចូឡវ. ៣៤៨) វចនំ សុត្វា សត្ថារំ ឃដ្ដេតុកាមោ ឧបសង្កមីតិបិ វទន្តិ។ បរូបារម្ភំ វត្តេតីតិ បរគរហំ កថេតិ។ សព្ពោ សោ ន ឧបបាទេតីតិ សព្ពោបិ សោ កុសលធម្មំ ន ឧប្បាទេតិ, អត្តនោ វា វចនំ ឧបបាទេតុំ អនុច្ឆវិកំ កាតុំ ន សក្កោតិ។ អនុបបាទេន្តោ គារយ្ហោ ហោតីតិ កុសលំ ធម្មំ ឧប្បាទេតុំ អសក្កោន្តោ អត្តនោ ច វចនំ ឧបបន្នំ អនុច្ឆវិកំ កាតុំ អសក្កោន្តោ គារយ្ហោ ហោតិ។ ឧបវជ្ជោតិ ឧបវទិតព្ពោ ច ហោតិ, វជ្ជេន វា ឧបេតោ ហោតិ, សទោសោ ហោតីតិ អត្ថោ។
188. Aṭṭhame upakoti tassa nāmaṃ. Maṇḍikāputtoti maṇḍikāya putto. Upasaṅkamīti so kira devadattassa upaṭṭhāko, ‘‘kiṃ nu kho satthā mayi attano santikaṃ upagate vaṇṇaṃ kathessati, udāhu avaṇṇa’’nti pariggaṇhanatthaṃ upasaṅkami. ‘‘Nerayiko devadatto kappaṭṭho atekiccho’’ti (cūḷava. 348) vacanaṃ sutvā satthāraṃ ghaṭṭetukāmo upasaṅkamītipi vadanti. Parūpārambhaṃ vattetīti paragarahaṃ katheti. Sabbo so na upapādetīti sabbopi so kusaladhammaṃ na uppādeti, attano vā vacanaṃ upapādetuṃ anucchavikaṃ kātuṃ na sakkoti. Anupapādento gārayho hotīti kusalaṃ dhammaṃ uppādetuṃ asakkonto attano ca vacanaṃ upapannaṃ anucchavikaṃ kātuṃ asakkonto gārayho hoti. Upavajjoti upavaditabbo ca hoti, vajjena vā upeto hoti, sadoso hotīti attho.
អថ ភគវា តស្ស វាទំ គហេត្វា តស្សេវ គីវាយ បដិមុញ្ចន្តោ បរូបារម្ភន្តិអាទិមាហ។ ឧម្មុជ្ជមានកំយេវាតិ ឧទកតោ សីសំ ឧក្ខិបន្តំយេវ។ តត្ថ អបរិមាណា បទាតិអាទីសុ តស្មិំ អកុសលន្តិ បញ្ញាបនេ បទានិបិ អក្ខរានិបិ ធម្មទេសនាបិ អបរិមាណាយេវ។ ឥតិបិទំ អកុសលន្តិ ឥទម្បិ អកុសលំ ឥទម្បិ អកុសលំ ឥមិនាបិ ការណេន ឥមិនាបិ ការណេន អកុសលន្តិ ឯវំ អកុសលបញ្ញត្តិយំ អាគតានិបិ អបរិមាណានិ។ អថាបិ អញ្ញេនាការេន តថាគតោ តំ ធម្មំ ទេសេយ្យ, ឯវម្បិស្ស ទេសនា អបរិមាណា ភវេយ្យ។ យថាហ – ‘‘អបរិយាទិន្នាវស្ស តថាគតស្ស ធម្មទេសនា, អបរិយាទិន្នំ ធម្មបទព្យញ្ជន’’ន្តិ (ម. និ. ១.១៦១)។ ឥមិនា ឧបាយេន សព្ពវារេសុ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ យាវ ធំសី វតាយន្តិ យាវ គុណធំសី វត អយំ។ លោណការទារកោតិ លោណការគាមទារកោ។ យត្រ ហិ នាមាតិ យោ ហិ នាម។ អាសាទេតព្ពំ មញ្ញិស្សតីតិ ឃដ្ដេតព្ពំ មញ្ញិស្សតិ។ អបេហីតិ អបគច្ឆ, មា មេ បុរតោ អដ្ឋាសិ។ ឯវញ្ច បន វត្វា គីវាយ គណ្ហាបេត្វា និក្កឌ្ឍាបេសិយេវាតិ។
Atha bhagavā tassa vādaṃ gahetvā tasseva gīvāya paṭimuñcanto parūpārambhantiādimāha. Ummujjamānakaṃyevāti udakato sīsaṃ ukkhipantaṃyeva. Tattha aparimāṇā padātiādīsu tasmiṃ akusalanti paññāpane padānipi akkharānipi dhammadesanāpi aparimāṇāyeva. Itipidaṃakusalanti idampi akusalaṃ idampi akusalaṃ imināpi kāraṇena imināpi kāraṇena akusalanti evaṃ akusalapaññattiyaṃ āgatānipi aparimāṇāni. Athāpi aññenākārena tathāgato taṃ dhammaṃ deseyya, evampissa desanā aparimāṇā bhaveyya. Yathāha – ‘‘apariyādinnāvassa tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃ dhammapadabyañjana’’nti (ma. ni. 1.161). Iminā upāyena sabbavāresu attho veditabbo. Yāva dhaṃsī vatāyanti yāva guṇadhaṃsī vata ayaṃ. Loṇakāradārakoti loṇakāragāmadārako. Yatra hi nāmāti yo hi nāma. Āsādetabbaṃ maññissatīti ghaṭṭetabbaṃ maññissati. Apehīti apagaccha, mā me purato aṭṭhāsi. Evañca pana vatvā gīvāya gaṇhāpetvā nikkaḍḍhāpesiyevāti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. ឧបកសុត្តំ • 8. Upakasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៨. ឧបកសុត្តវណ្ណនា • 8. Upakasuttavaṇṇanā
