Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၈. ဥပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
8. Upakasuttavaṇṇanā
၁၈၈. အဋ္ဌမေ နိဗ္ဗတ္တိဝသေန နိရယံ အရဟတိ, နိရယသံဝတ္တနိယေန ဝာ ကမ္မုနာ နိရယေ နိယုတ္တောတိ နေရယိကော။ အဝီစိမ္ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ တတ္ထ အာယုကပ္ပသညိတံ အန္တရကပ္ပံ တိဋ္ဌတီတိ ကပ္ပဋ္ဌော။ နိရယူပပတ္တိံ ပရိဟရဏဝသေန တိကိစ္ဆိတုံ အသက္ကုဏေယ္ယောတိ အတေကိစ္ဆော။ အပရိယာဒိန္နာဝာတိ အပရိက္ခီဏာယေဝ။ သစေ ဟိ ဧကော ဘိက္ခု ကာယာနုပသ္သနံ ပုစ္ဆတိ, အညော ဝေဒနာနုပသ္သနံ။ပေ.။ စိတ္တာနုပသ္သနံ။ ‘‘ဣမိနာ ပုဋ္ဌေ အဟံ ပုစ္ဆာမီ’’တိ ဧကော ဧကံ န ဩလောကေတိ, ဧဝံ သန္တေပိ တေသံ ဝာရော ပညာယတိ ဧဝ, ဗုဒ္ဓာနံ ပန ဝာရော န ပညာယတိ။ ဝိဒတ္ထိစတုရင္ဂုလံ ဆာယံ အတိက္ကမနတော ပုရေတရံယေဝ ဘဂဝာ စုဒ္ဒသဝိဓေန ကာယာနုပသ္သနံ, နဝဝိဓေန ဝေဒနာနုပသ္သနံ, သောဠသဝိဓေန စိတ္တာနုပသ္သနံ, ပဉ္စဝိဓေန ဓမ္မာနုပသ္သနံ ကထေတိ။ တိဋ္ဌန္တု ဝာ ဧဝံ စတ္တာရော။ သစေ ဟိ အညေ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနေသု, အညေ ဣဒ္ဓိပာဒေသု, အညေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယေသု , အညေ ပဉ္စဗလေသု, အညေ သတ္တဗောဇ္ဈင္ဂေသု, အညေ အဋ္ဌမဂ္ဂင္ဂေသု ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆေယ္ယုံ, တမ္ပိ ဘဂဝာ ကထေယ္ယ။ တိဋ္ဌန္တု ဝာ ဧတေ အဋ္ဌ။ သစေ အညေ သတ္တတိံသ ဇနာ ဗောဓိပက္ခိယေသု ပဉ္ဟေ ပုစ္ဆေယ္ယုံ, တမ္ပိ ဘဂဝာ တာဝဒေဝ ကထေယ္ယ။ ကသ္မာ? ယာဝတာ ဟိ လောကိယမဟာဇနေ ဧကံ ပဒံ ကထေန္တေ တာဝ အာနန္ဒတ္ထေရော အဋ္ဌ ပဒာနိ ကထေတိ။ အာနန္ဒတ္ထေရေ ပန ဧကံ ပဒံ ကထေန္တေယေဝ ဘဂဝာ သောဠသ ပဒာနိ ကထေတိ။ ကသ္မာ? ဘဂဝတော ဟိ ဇိဝ္ဟာ မုဒု, ဒန္တာဝရဏံ သုဖုသိတံ, ဝစနံ အဂဠိတံ, ဘဝင္ဂပရိဝာသော လဟုကော။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အပရိယာဒိန္နာဝသ္သ တထာဂတသ္သ ဓမ္မဒေသနာ, အပရိယာဒိန္နံ ဓမ္မပဒဗ္ယဉ္ဇန’’န္တိ။
188. Aṭṭhame nibbattivasena nirayaṃ arahati, nirayasaṃvattaniyena vā kammunā niraye niyuttoti nerayiko. Avīcimhi uppajjitvā tattha āyukappasaññitaṃ antarakappaṃ tiṭṭhatīti kappaṭṭho. Nirayūpapattiṃ pariharaṇavasena tikicchituṃ asakkuṇeyyoti atekiccho. Apariyādinnāvāti aparikkhīṇāyeva. Sace hi eko bhikkhu kāyānupassanaṃ pucchati, añño vedanānupassanaṃ…pe… cittānupassanaṃ. ‘‘Iminā puṭṭhe ahaṃ pucchāmī’’ti eko ekaṃ na oloketi, evaṃ santepi tesaṃ vāro paññāyati eva, buddhānaṃ pana vāro na paññāyati. Vidatthicaturaṅgulaṃ chāyaṃ atikkamanato puretaraṃyeva bhagavā cuddasavidhena kāyānupassanaṃ, navavidhena vedanānupassanaṃ, soḷasavidhena cittānupassanaṃ, pañcavidhena dhammānupassanaṃ katheti. Tiṭṭhantu vā evaṃ cattāro. Sace hi aññe cattāro sammappadhānesu, aññe iddhipādesu, aññe pañcindriyesu , aññe pañcabalesu, aññe sattabojjhaṅgesu, aññe aṭṭhamaggaṅgesu pañhe puccheyyuṃ, tampi bhagavā katheyya. Tiṭṭhantu vā ete aṭṭha. Sace aññe sattatiṃsa janā bodhipakkhiyesu pañhe puccheyyuṃ, tampi bhagavā tāvadeva katheyya. Kasmā? Yāvatā hi lokiyamahājane ekaṃ padaṃ kathente tāva ānandatthero aṭṭha padāni katheti. Ānandatthere pana ekaṃ padaṃ kathenteyeva bhagavā soḷasa padāni katheti. Kasmā? Bhagavato hi jivhā mudu, dantāvaraṇaṃ suphusitaṃ, vacanaṃ agaḷitaṃ, bhavaṅgaparivāso lahuko. Tena vuttaṃ – ‘‘apariyādinnāvassa tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃ dhammapadabyañjana’’nti.
တတ္ထ ဓမ္မဒေသနာတိ တန္တိဋ္ဌပနာ။ ဓမ္မပဒဗ္ယဉ္ဇနန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မောတိ ပာဠိ။ ပဇ္ဇတိ အတ္ထော ဧတေနာတိ ပဒံ။ ဝာက္ယဉ္စ ပဒေနေဝ သင္ဂဟိတံ။ အတ္ထံ ဗ္ယဉ္ဇေတီတိ ဗ္ယဉ္ဇနံ, အက္ခရံ။ တဉ္ဟိ ပဒဝာက္ယံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇမာနံ တံ တံ အတ္ထံ ဗ္ယဉ္ဇေတိ ပကာသေတိ။ ဧတေန အပရာပရေဟိ ပဒဗ္ယဉ္ဇနေဟိ သုစိရမ္ပိ ကာလံ ကထေန္တသ္သ တထာဂတသ္သ န ကဒာစိ တေသံ ပရိယာဒာနံ အတ္ထီတိ ဒသ္သေတိ။ ဂုဏဓံသီတိ ဂုဏဓံသနသီလော။ ပဂဗ္ဗောတိ ဝာစာပာဂဗ္ဗိယေန သမန္နာဂတော။
Tattha dhammadesanāti tantiṭṭhapanā. Dhammapadabyañjananti ettha dhammoti pāḷi. Pajjati attho etenāti padaṃ. Vākyañca padeneva saṅgahitaṃ. Atthaṃ byañjetīti byañjanaṃ, akkharaṃ. Tañhi padavākyaṃ paricchijjamānaṃ taṃ taṃ atthaṃ byañjeti pakāseti. Etena aparāparehi padabyañjanehi sucirampi kālaṃ kathentassa tathāgatassa na kadāci tesaṃ pariyādānaṃ atthīti dasseti. Guṇadhaṃsīti guṇadhaṃsanasīlo. Pagabboti vācāpāgabbiyena samannāgato.
ဥပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Upakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၈. ဥပကသုတ္တံ • 8. Upakasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၈. ဥပကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 8. Upakasuttavaṇṇanā